Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 grudnia 2015 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił E. K. prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu decyzji podano, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej z dnia 4 grudnia 2015 r. nie stwierdzono niezdolności do samodzielnej egzystencji, a więc nie było podstaw do przyznania wnioskodawczyni prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

/decyzja – k. 138 akt KRUS/

Powyższą decyzję E. K. uznała za krzywdzącą i w dniu 7 stycznia 2016 r. złożyła odwołanie. Wskazała, że zaskarżona decyzja opiera się na błędnych ustaleniach faktycznych, a nadto w przebiegu badań prowadzonych przez organy Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nie uwzględniono pełnej dokumentacji leczenia, przede wszystkim w postaci dokumentacji leczenia psychiatrycznego.

/odwołanie – k. 2 – 4/

W dniu 13 stycznia 2016 r. organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k. 14/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. K. urodziła się (...)

/bezsporne/

Wnioskodawczyni od kwietnia 1994 r. pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Obecnie ma ją przyznaną bezterminowo.

/bezsporne/

W dniu 15 października 2015 r. złożyła wniosek o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego.

/wniosek – k. 76 akt KRUS/

Lekarz rzeczoznawca KRUS rozpoznał u wnioskodawczyni przebyty krwotok podpajęczynówkowy i mózgowy 10 lipca 2015 r., przewlekłe bóle głowy, przewlekły zespół bólowy lędźwiowy na tle zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa, przebytą angioplastykę pnia trzewnego z powodu stenozy w czerwcu 2015 r. i nie stwierdził niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/orzeczenie – k. 95 – 97 akt KRUS/

W dniu 18 listopada 2015 r. ubezpieczona złożyła odwołanie od w/w orzeczenia.

/odwołanie – k. 98, k. 99 akt KRUS/

Komisja Lekarska rozpoznała u wnioskodawczyni przebyty krwotok podpajęczynówkowy z przebiciem do układu komorowego i móżdżku 10 lipca 2015 r., encefalopatię pokrwotoczną z zaburzeniami równowagi, przewlekły zespół bólowy korzeniowy lewostronny, przebytą angioplastykę balonową pnia trzewnego, początkową zaćmę obu oczu. Komisja nie stwierdziła niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonej.

/orzeczenie – k. 135 – 137 akt KRUS/

Mając na względzie treść w/w orzeczenia Komisji Lekarskiej KRUS zaskarżoną decyzją z dnia 8 grudnia 2015 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił E. K. prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

/decyzja – k. 138 akt KRUS/

U wnioskodawczyni rozpoznano nadciśnienie tętnicze, wyrównane farmakologicznie, zaburzenia depresyjne, stan po przebytym krwotoku mózgowo – oponowym z ogniskiem krwotocznym w lewej półkuli móżdżku i robaka z przebiciem do układu komorowego (10 lipca 2015 r.), mikroognisko pozawałowe w moście mózgu nie manifestujące się klinicznie, stan po angioplastyce pnia trzewnego z powodu stenozy (24 czerwca 2015 r.). W chwili obecnej u wnioskodawczyni brak jest dostępnych danych klinicznych, medycznych, które pozwalałyby na rozpoznanie innych schorzeń kardiologicznych niż nadciśnienie tętnicze, diagnostyka w kierunku choroby niedokrwiennej serca nie była prowadzona – tj. wnioskodawczyni nie miała wykonywanej próby wysiłkowej, według dostępnych wpisów lekarskich wartości ciśnienia tętniczego są obecnie dość dobrze kontrolowane (tj. wpisy w dokumentację POZ), okresowo zdarzają się jednak jego skoki. Z powodów kardiologicznych ubezpieczona nie była hospitalizowana w ostatnich latach. Ubezpieczona nie przechodziła zawału mięśnia sercowego, nie była kwalifikowana do inwazyjnych zabiegów kardiologicznych jak np. koronarografia. Całościowo stan kliniczny z kardiologicznego punktu widzenia nie uzasadnia stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym ani stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/opinia lekarza biegłego sądowego z zakresu kardiologii dr n. med. R. G. – k. 19 – 21/

U ubezpieczonej stwierdzono przewlekłe bóle głowy i zaburzenia równowagi po przebytym krwawieniu podpajęczynówkowym z przepiciem do układu komorowego, stan po urazie kręgosłupa odcinka piersiowego, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym. Wnioskodawczyni w 1997 r. przebyła uraz kręgosłupa ze złamaniem kompresyjnym kręgu (...). 10 lipca 2015 r. badana była hospitalizowana z powodu krwawienia podpajęczynówkowego z przebiciem do układu komorowego. Badania diagnostyczne typu A.-CT tętnic mózgowych oraz panangiografia naczyń mózgowych nie ustaliły przyczyny naczyniowej tego krwawienia. Wnioskodawczyni była leczona zachowawczo. Od tego czasu występują u niej bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci, bóle kręgosłupa promieniujące do lewej kończyny dolnej i pogorszenie widzenia. Wnioskodawczyni jest osobą samodzielną, nieco spowolniałą psychoruchowo. Badana rozbiera i ubiera się samodzielnie (prosi o pomoc przy zdjęciu ciasnych spodni). Chód jest wydolny, badana porusza się sprawnie po powierzchniach płaskich, samodzielnie wchodzi i schodzi po schodach, kontakt słowny logiczny jest zachowany. Z neurologicznego punktu widzenia wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

/opinia lekarza biegłego sądowego specjalisty neurologa J. B. – k. 23 – 26/

U badanej stwierdzono zaburzenia funkcji poznawczych adekwatne do wieku i wykształcenia – brak cech otępiennych poza tym u wnioskodawczyni występują skłonności do reakcji lękowo – depresyjnych. Powyższe zaburzenia nie powodują u E. K. całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/opinia lekarza biegłego sądowego z zakresu psychiatrii dr n. med. K. K. – k. 42 – 44, k. 61 – 62/

U wnioskodawczyni na podstawie analizy akt sprawy praz przeprowadzonego badania psychologicznego stwierdzono osłabienie procesów poznawczych świadczące o adekwatnym do wieku i poziomu wykształcenia nasileniu, stwierdzone w badaniach obrazowych lokalizacje ognisk udarowych mają niewielki wpływ na funkcjonowanie poznawcze, zakłócają wykonywanie czynności ruchowych i zaburzenia równowagi. Stwierdzono cechy osobowości labilnej emocjonalnie z tendencjami do reakcji lękowo – depresyjnych. Obiektywnie trudna sytuacja życiowa badanej jest podstawową przyczyną występujących zaburzeń emocjonalnych, co nasila także zaburzenia poznawcze. Nie stwierdzono objawów mogących wskazywać na postępujący proces organiczny. Stwierdzono postawę agrawacyjną przy wykonywaniu zadań testowych.

/opinia biegłego sądowego specjalisty neuropsychologa dr L. S. – k. 59/

U wnioskodawczyni rozpoznano ślepotę praktycznie obu oczu w związku z przebytym w 2015 r., krwotokiem domózgowym, krótkowzroczność małego stopnia OU, starczowzroczność. W lipcu 2015 r. wnioskodawczyni przebyła krwotok podpajęczynówkowy, od tego czasu nie widzi. Od stycznia 2016 r. udokumentowane istotne pogorszenie widzenia obu oczu na pograniczu ślepoty. Stan narządu wzroku E. K. uzasadnia od stycznia 2016 r. niezdolność całkowitą do jakiejkolwiek pracy. Niezdolność do samodzielnej egzystencji istnieje od stycznia 2017 r. na stałe, ponieważ rokowanie co do poprawy jest niepomyślne.

/opinia biegłego sądowego okulisty R. M. – k. 75 - 76

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zgromadzonych dokumentów w aktach sprawy, aktach rentowych oraz opinii biegłych specjalistów z zakresu okulistyki, neurologii, psychologa, psychiatry i kardiologa. Opinie te są wiarygodne i zostały sporządzone przez biegłych o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawczyni, w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie skarżącej. W ocenie Sądu, opinie biegłych są rzetelne, sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Biegli określili schorzenia występujące u badanej i ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy do w gospodarstwie rolnym oraz zdolności do samodzielnej egzystencji. Pod względem neurologicznym, kardiologicznym oraz psychiatrycznym ubezpieczona nie została uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji. Zaś biegły okulista wskazał, że stan narządu wzroku E. K. uzasadnia od stycznia 2016 r. niezdolność całkowitą do jakiejkolwiek pracy. Niezdolność do samodzielnej egzystencji istnieje od stycznia 2017 r. na stałe, ponieważ rokowanie co do poprawy jest niepomyślne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżoną decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 8 grudnia 2015 r. należało uchylić, sprawę zaś przekazać do rozpoznania organowi rentowemu, umarzając postępowanie w sprawie.

Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka, co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Przepis ten jest wyjątkiem od zasady, według której sąd pierwszej instancji kontroluje tylko stan rzeczy - faktyczny i prawny - istniejący w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. Wyjątek ten przewiduje możliwość uchylenia przez sąd decyzji organu rentowego, przekazania sprawy do rozpoznania (i ewentualnego wydania nowej decyzji) organowi rentowemu, z jednoczesnym umorzeniem postępowania sądowego. Jest to możliwe wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji doszło do ujawnienia się nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. Ujawnienie się tego rodzaju nowych okoliczności może wpłynąć na sposób rozstrzygnięcia sprawy przez sąd pierwszej instancji. Muszą one jednak ujawnić się przed zamknięciem rozprawy w tym sądzie.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2012 roku, II UK 79/11 (LEX nr 1130387), w art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. mowa jest o „nowych okolicznościach”, które, choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji.

W postanowieniu z dnia 20 listopada 2013 roku, II UK 333/13 (Legalis nr 1061660) Sąd Najwyższy podał, że regulacja z art. 477 14 § 4 k.p.c. wynika z tego, że to przed organem rentowym koncentruje się badanie i ocena niezdolności do pracy, co nie zawsze zapewnia
i gwarantuje aktualność tej oceny w przypadku późniejszych zmian i pogorszenia stanu zdrowia, nie tylko w ramach tych samych dolegliwości i schorzeń, lecz także również w razie stwierdzenia niezdolności do pracy z przyczyny nie branej pod uwagę na pierwotnym etapie decydowania o prawie do renty. Nowe okoliczności mogą nałożyć się na gorszy stan zdrowia
i spowodować zwiększenie stopnia niezdolności do pracy. Przesłanka niezdolności do pracy (czy jak w niniejszej sprawie całkowitej niezdolności do pracy), o ile nie była spełniona na etapie wydania decyzji, może wystąpić po jej wydaniu, jednak wówczas według regulacji przepisu, to organ rentowy powinien mieć pierwszeństwo i prowadzić ustalenia dotyczące niezdolności do pracy.

W toku postępowania sądowego odwołująca przedłożyła dokumentację medyczną okulistyczną ze stycznia 2016 r. tj. z daty po wniesieniu odwołania, z której wynika, że w styczniu 2016 r. nastąpiło istotne pogorszenie widzenia obu oczu ubezpieczonej na pograniczu ślepoty, nie będące przedmiotem oceny w dacie badania zarówno przez Lekarza Rzeczoznawcę KRUS, jak i Komisję Lekarską KRUS.

Ponadto jak wynika z opinii biegłego specjalisty z zakresu okulistyki stan narządu wzroku E. K. uzasadnia od stycznia 2016 r. niezdolność całkowitą do jakiejkolwiek pracy. Niezdolność do samodzielnej egzystencji istnieje od stycznia 2017 r. na stałe, ponieważ rokowanie co do poprawy jest niepomyślne.

Przedłożona przez wnioskodawczynię dokumentacja medyczna dotycząca stanu jej narządu wzroku ma zasadniczy wpływ na ocenę jej stanu zdrowia, o czym świadczy w/w opinia biegłego okulisty.

W związku z ujawnieniem nowych okoliczności, dotyczących stwierdzenia niezdolności ubezpieczonej do samodzielnej egzystencji, koniecznym stało się uchylenie zaskarżonej decyzji, przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenie postępowania
w niniejszej sprawie.

Ujawnienie się w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy, które nie istniały przed zaskarżeniem odmownej decyzji rentowej, zobowiązuje bowiem Sąd do uchylenia tej decyzji, przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenia postępowania sądowego. Mające walor nowości okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od negatywnej decyzji rentowej nie mogą być samodzielnie ocenione przez Sąd z zastosowaniem dyspozycji art. 316 k.p.c. przede wszystkim ze względu na kodeksowy zakaz orzekania, co do istoty sprawy zawarty w art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., który w takich przypadkach bezwzględnie zobowiązuje Sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy ze względu na ujawnione nowości do rozpoznania organowi rentowemu
i umorzenia postępowania sądowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2013 roku, I UK 616/12, OSNAPiUS 2014/4/62, Legalis nr 750297).

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w punktach 1 i 2 postanowienia na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni.

K.K.-W.