Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko J. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 22 lipca 2016 r., sygn. akt XVI GC 434/15

1.  prostuje nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 7 maja 2014 r. przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli w Warszawie I Wydział Cywilny sygn. akt I Nc 4341/14 oraz wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 22 lipca 2016 r., sygn. akt XVI GC 434/15 w ten sposób, że w komparycjach i sentencjach orzeczeń zamiast odpowiednio (...) oraz (...) wpisać (...);

2.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt. II i nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 7 maja 2014 r. przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli w Warszawie I Wydział Cywilny sygn. akt I Nc 4341/14 utrzymuje w mocy również co do kwoty 6355,62 zł (sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt dwa grosze), a ponad kwotę 13277,22 zł (trzynaście tysięcy dwieście siedemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia dwa grosze) nakaz uchyla i powództwo oddala oraz zmienia zaskarżony wyrok w pkt. III i ustala, że (...) spółka akcyjna w W. ponosi koszty procesu w 27%, a J. K. w 73%, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie;

3.  ustala, iż całość kosztów postępowania apelacyjnego ponosi J. K., pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie.

Sygnatura akt XXIII Ga 1879/16

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł przeciwko J. K. i M. K. pozew w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla z wnioskiem o solidarne zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kwoty 18 122,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest posiadaczem weksla wystawionego przez J. K., poręczonego przez M. K., stanowiącego zabezpieczenie należności powoda z umowy leasingu nr (...), wypełnionego przez powoda zgodnie z deklaracją wekslową na kwotę odpowiadającą wysokości zobowiązań pozwanego z rozwiązanej umowy leasingu.

W zarzutach od wydanego w sprawie przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli w Warszawie w sprawie I Nc 4341/14 nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym – zaskarżonego ponad kwotę 6921,60zł - pozwany przyznał, iż umowa leasingu została rozwiązana za porozumieniem stron, a jej przedmiot – samochód marki K. (...) zwrócony powodowi. Pozwany zakwestionował jednak wysokość dochodzonego roszczenia wskazując, iż skoro pozwany posiadał wobec powoda zobowiązanie w wysokości 48 884 zł, a powód działając z należytą starannością winien uzyskać ze sprzedaży zwróconego samochodu 42 744zł, to zobowiązanie pozwanego pomniejszone o powyższą kwotę 42 744zł i kwotę 780,76zł ubezpieczenia pojazdu wynosi 6921,60zł.

Wobec śmierci pozwanej M. K., Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli w Warszawie uchylił wydany przeciwko pozwanej nakaz zapłaty i odrzucił w stosunku do niej pozew, a następnie postanowieniem z 15 grudnia 2014r przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla m.st. Warszawy w Warszawie.

Wyrokiem z dnia 22 lipca 2016r Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w sprawie XVI GC 434/15 utrzymał w mocy nakaz zapłaty co do kwoty 6921,60zł (pkt I.), a ponad tę kwotę nakaz uchylił i powództwo oddalił (pkt II.) oraz stosownie do wyniku sporu orzekł o kosztach (pkt III.).

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na podstawie następujących ustaleń i rozważań :

W dniu 16 czerwca 2010r finansujący (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z J. K. jako korzystającym umowę leasingu samochodu marki K. (...), na mocy której pozwany zobowiązał się do uiszczania wynagrodzenia w postaci określonych umową opłat leasingowych. Zgodnie z umową, na zabezpieczenie jej wykonania pozwany wystawił weksel własny in blanco i w deklaracji wekslowej upoważnił powoda do wypełnienia weksla do kwoty stanowiącej równowartość wszystkich wymagalnych, lecz nie zapłaconych należności z tytułu umowy leasingu łącznie z odsetkami, w tym należności z tytułu zobowiązań powstałych w wyniku odstąpienia od umowy, odszkodowań, kar umownych lub zwrotu kosztów. Finansujący został też upoważniony do opatrzenia weksla datą i miejscem jego wystawienia, datą i miejscem płatności oraz klauzulą „bez protestu". Deklaracja wekslowa zawierała też oświadczenie poręczyciela M. K..

W aneksie z 16 czerwca 2011r. do umowy leasingu nr (...) Spółka Akcyjna i J. K. postanowili o przedterminowym rozwiązaniu umowy. W aneksie tym pozwany zobowiązał się też do zapłaty finansującemu kwoty stanowiącą różnicę pomiędzy otrzymaną przez finansującego ceną sprzedaży netto przedmiotu leasingu, po potraceniu kosztów poniesionych w związku z jego wyceną, naprawą, przechowaniem, sprzedażą itp. – a kwotą zdyskontowaną – w terminie 14 dni od otrzymania wezwania do zapłaty.

(...) Spółka Akcyjna sprzedał stanowiący przedmiot umowy leasingu samochód K. (...) za 37 800zł netto (46 494 zł brutto), podczas gdy wartość rynkowa tego pojazdu, zgodnie z przeprowadzonym w sprawie dowodem z opinii biegłego sądowego, wynosiła 52 700zł brutto.

Pismem z 2 listopada 2011r., tytułem rozliczenia umowy stron, finansujący wezwał pozwanego do zapłaty 18 122,75zł .

W odpowiedzi na zapytania pozwanego J. K. finansujący (...) Spółka Akcyjna wskazał, iż przedmiotowy samochód przed jego sprzedażą został wyceniony przez firmę (...) sp. z o.o. na 35 700zł netto, kwota zagospodarowania przedmiotu leasingu wynosi 37 800zł netto, zaś kapitału na dzień 31 lipca 2011r 48 884,84zł. W szczególności finansujący wskazał, iż po zakończeniu umowy stron przedmiotowy samochód znajdował się w ofercie sprzedaży przez blisko dwa miesiące i nie znalazł się nabywca, co spowodowało, iż samochód został sprzedany za kwotę niższą od pierwotnie żądanej, tj za 37 800zł netto.

Wobec braku zapłaty żądanej kwoty powód wypełnił weksel stanowiący zabezpieczenie należności z umowy stron na żądana następnie przedmiotowym pozwem kwotę.

Rozpoznając spór Sąd zważył, iż poza sporem pozostawał fakt zawarcia przez strony umowy leasingu, jej zabezpieczenie przez wystawienie weksla własnego in blanco oraz okoliczność jej nie wykonywania przez pozwanego, jak i w konsekwencji – powstanie ważnego zobowiązania wekslowego. Sąd wskazał następnie, iż pozwany zakwestionował wysokość ceny, za którą powód sprzedał przedmiot leasingu wywodząc, iż cena ta nie odpowiadała wartości rynkowej tego pojazdu, co w konsekwencji miało wpływ na określenie sumy wekslowej. Po przeprowadzeniu w sprawie postępowania dowodowego Sad Rejonowy zważył, iż powyższy zarzut pozwanego okazał się skuteczny, gdyż zgodnie z opinią biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego wartość rynkowa przedmiotowego pojazdu w dniu jego sprzedaży wynosiła 52 700zł brutto. Różnica pomiędzy wartością bazową ustaloną przez biegłego a wartością wynikającą z prywatnej opinii powoda wynika zaś stąd, że powód uwzględnił cenę zakupu przez pośrednika zajmującego się obrotem pojazdami, a nie wskazał wartości rynkowej przy sprzedaży na wolnym rynku. Rozpoznając spór Sąd Rejonowy miał też na uwadze, iż powoda dokonującego sprzedaży samochodu poleasingowego obowiązuje wyższy miernik staranności i jest on zobowiązany do podjęcia wszelkich starań by sprzedać pojazd za cenę realnie odpowiadającą wartości tego pojazdu. Z tych tez względów w ocenie Sądu kwota zdyskontowana powinna być w tym stanie faktycznym sprawy pomniejszona o kwotę rzeczywistej wartości rynkowej pojazdu która wynosiła 52 700zł brutto (42 645,53zł netto), nie zaś o kwotę uzyskaną przez powoda ze sprzedaży. Z tych względów nakaz zapłaty w ocenie Sadu co do kwoty 11 201,15 zł należało w oparciu o przepis art. 496kpc uchylić i powództwo w tym zakresie oddalić. O kosztach Sad rejonowy orzekł na zasadzie art. 108kpc.

Apelację od wydanego przez Sąd Rejonowy wyroku w zakresie jego pkt II. i III. co do kwoty 6 355,62 zł wniósł powód, wnosząc o utrzymanie wydanego w sprawie nakazu zapłaty również co do 6 355,62 zł oraz o stosowne orzeczenie o kosztach procesu. W apelacji powód zarzucił naruszenie przepisu art. 233kpc i art. 328§2 kpc poprzez zarzucenie, iż Sąd przyjmując wartość rynkową pojazdu wskazaną przez biegłego nie uwzględnił tej wartości w swoich końcowych wyliczeniach . W szczególności apelujący zarzucił, iż Sąd przyjmując jako kwotę zdyskontowaną 55 141,99zł nie pomniejszył jej o ustaloną przez biegłego wartość rynkową netto pojazdu 42 645,53zł. Apelujący tez zarzucił, iż do rozliczenia umowy stron należało stosować cenę netto, gdyż podatek Vat nie stanowił dla strony powodowej żadnej korzyści.

W odpowiedzi na apelacje pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył, iż ustalenia stanu faktycznego sprawy co do zawarcia przez strony sporu umowy leasingu nr (...), co postanowień tej umowy jak i aneksu z 16 czerwca 2011r. mocą którego jej strony postanowiły o jej przedterminowym rozwiązaniu były prawidłowe i bezsporne pomiędzy stronami i ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje jako własne. Bezsporne i prawidłowe było tez ustalenie Sądu Rejonowego, iż po zakończeniu umowy pozwany zobowiązany był do zapłaty finansującemu kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy otrzymaną przez finansującego ceną sprzedaży netto przedmiotu leasingu, po potrąceniu kosztów poniesionych w związku z jego wyceną, naprawą, przechowaniem, sprzedażą itp. – a kwotą zdyskontowaną – w terminie 14 dni od otrzymania wezwania do zapłaty. Pozwany obowiązku powyższej zapłaty – co do zasady – też nie kwestionował, zaskarżając nakaz zapłaty ponad kwotę 6921,60zł, tj. co do 11 201,15zł. Pozwany zarzucił tu, iż powód działając z należytą starannością winien natomiast uzyskać ze sprzedaży zwróconego samochodu kwotę wyższą. Z powyższego wynika, iż spór pomiędzy stronami, w tym też i sama apelacja, koncentrował się wokół prawidłowości rozliczenia umowy po jej zakończeniu, w tym co do ceny za sprzedany pojazd (zarzuty od nakazu) i podatku Vat (apelacja). W samej apelacji powód nie kwestionował już natomiast wysokości ceny za którą, zgodnie z opinia biegłego, można było dokonać sprzedaży samochodu .

Rozpoznając apelację wskazać należało, iż punktem wyjścia rozliczeń umowy stron po jej zakończeniu było ustalenie kwoty zdyskontowanej, o której stanowiły postanowienia pkt 5. art. 1 (...) Ogólnych Warunków Umowy Leasingu Operacyjnego, która to kwota powołana również została w pkt 4 Aneksu do Umowy (...), mocą którego jej strony postanowiły o jej przedterminowym rozwiązaniu. Zgodnie z tymże pkt 4. Aneksu korzystający miał natomiast obowiązek zapłacić finansującemu różnicę pomiędzy kwotą zdyskontowaną a otrzymaną przez finansującego ceną sprzedaży netto przedmiotu leasingu , po potrąceniu wymienionych w tymże pkt 4. kosztów. Pozwany nie kwestionował natomiast w toku sporu wyliczenia przez powoda kwoty zdyskontowanej, tj. kwoty 55 141,99zł. Bezsporną była też kwota 780,76zł poniesionego przez powoda ubezpieczenia.

Zauważyć tu należało, iż skutecznie pozwany zarzucił, iż weksel został wypełniony w sposób nieprawidłowy, gdyż przy wyliczeniu kwoty wekslowej powód wziął pod uwagę kwotę którą, jak twierdził, faktycznie uzyskał ze sprzedaży samochodu, a nie kwotę, którą zgodnie z przeprowadzonym w sprawie dowodem z opinii biegłego mógł uzyskać ze sprzedaży, gdyż stanowiła ona cenę rynkową przedmiotowego samochodu . Zauważyć tu należy, iż finansujący dokonując sprzedaży samochodu tzw. poleasingowego nie był oczywiście zobowiązany do podejmowania ponad przeciętnych starań w celu uzyskania jak najwyższej ceny za samochód (wyrok SA we Wrocławiu I ACa 369/12), sprzedaż ta winna była jednak zostać sfinalizowana przy dołożeniu należytej staranności. W ocenie Sądu Okręgowego kwota za którą powód sprzedał pośrednikowi przedmiotowy samochód (w sytuacji udowodnienia przeprowadzonym w sprawie dowodem z opinii biegłego wysokości kwoty, jaką można było uzyskać za ten samochód na rynku) stanowiła zatem kwotę, za którą powód chciał spieniężyć samochód , a nie kwotę za którą mógł dokonać sprzedaży. Różnica pomiędzy tymi kwotami nie stanowiła w konsekwencji normalnych, uzasadnionych kosztów sprzedaży, do poniesienia których pozwany był zobowiązany na podstawie pkt 4 Aneksu do Umowy, a koszty działalności powoda, których pozwany nie zobowiązywał się ponosić i które nie powinny wpływać niekorzystnie dla pozwanego na wysokość żądanej przez powoda kwoty rozliczenia Umowy stron.

Wskazać tu też należało, iż bezspornie powód dochodził swojego roszczenia na podstawie weksla i dołączony do pozwu weksel spełniał wymogi art. 10 w zw. z art. 103 prawa wekslowego. Złożenie też podpisu pod wekslem jak i deklaracją wekslową uznaje się za udzielenie upoważnienia do uzupełnienia weksla w sposób i przy zajściu warunków wskazanych w tej deklaracji. Wobec udzielenia takiego upoważnienia, to na wystawcy weksla ciąży zatem dowód, iż wypełnienie weksla nastąpiło niezgodnie z upoważnieniem zawartym w deklaracji. W niniejszym stanie faktycznym taki dowód został przeprowadzony , gdyż zgodnie z dowodem z opinii biegłego udowodnione zostało, iż suma wekslowa z uwagi na kwotę ceny uzyskanej ze sprzedaży została przez powoda błędnie wskazana (art. 6kc ).

Dodać następnie należało, iż żądana przez powoda kwota rozliczenia umowy stron co do zasady winna przywrócić powodowi stan (wysokość) zysku jaki powód jako finansujący uzyskałby gdyby umowa stron była wykonywana przez pozwanego zgodnie z jej postanowieniami i na potrzeby takiego wyliczenia strony postanowiły w Umowie o sposobie jej wyliczenia. Zgodnie natomiast z tą umową w sytuacji jej wcześniejszego zakończenia powód uprawniony był do zażądania kwoty zdyskontowanej, tj. nie kwestionowanej przez pozwanego co do zasady jak i wysokości kwoty 55 141,99zł oraz również nie kwestionowanej kwoty 780,76zł tytułem kosztów ubezpieczenia - pomniejszonych o cenę sprzedaży samochodu i po potrąceniu innych kosztów wymienionych w pkt 4 Aneksu, które nie były przez powodowego finansującego w tym stanie faktycznym sprawy żądane. Cena sprzedaży ustalona przez biegłego wynosiła natomiast 52 700zł brutto, przy czym faktycznie wpłynęłaby do majątku finansującego, jako płatnika podatku Vat, jedynie kwota netto, tj. 42 642,53zł. Ustalając zatem zasadną wysokość dochodzonej kwoty rozliczenia Umowy stron należało więc do kwoty zdyskontowanej 55 141,99zł dodać 780,76zł tytułem kosztów ubezpieczenia i uzyskaną sumę pomniejszyć o kwotę netto ceny jaką finansujący przy dołożeniu należytej staranności uzyskałby ze sprzedaży samochodu, tj . 42 642,53zł. Należna powodowi z tytułu rozliczenia umowy stron kwota stanowi zatem 13 277,22zł. Skoro zatem wydany w sprawie nakaz zapłaty uprawomocnił się co do 6921,60zł, to apelacja powoda wniesiona co do 6 355,62zł okazała się zasadna.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 kpc w zw. z art. 496kpc w pkt 2. swojego wyroku orzekł o zmianie pkt II. wyroku Sądu Rejonowego ( uchylającego nakaz ponad 6 921,60zł i oddalającego powództwo ponad tę kwotę ) i orzekł również o zasadności kwoty 6 355,62zł, uchylając wydany nakaz ponad 13 277,22zł i oddalając powództwo ponad tę kwotę .

O kosztach postępowania przed Sądem Rejonowym jak i Okręgowym Sąd orzekł na zasadzie art. 108kpc, ustalając zasady poniesienia tych kosztów.

Mając na uwadze, iż w wydanym w sprawie I Nc 4341/14 przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli w Warszawie nakazie zapłaty oraz w wyroku wydanym w sprawie XVI GC 434/15 przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, w ich komparycjach i sentencji błędnie oznaczony został pozwany – na podstawie art. 350kpc Sąd Okręgowy w pkt 1. swojego wyroku postanowił o sprostowaniu tych błędów , jako oczywistych omyłek.

SSO Alicja Dziekańska SSO Paweł Kieta SSO Bolesław Wadowski