Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie XII Wydział Gospodarczy – Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący- Sędzia: SO Janusz Beim (spr.)

Sędzia: SO Beata Kozłowska

Sędzia: SR del. Piotr Biega

Protokolant: st.sekr.sądowy Ewa Janas

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2017 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w K.

przeciwko (...)spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez stronę powodową

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie

z dnia 20 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV GC 1420/15/S

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 600,00 zł (sześćset złotych).

SSO Beata Kozłowska SSO Janusz Beim SSR Piotr Biega

Sygn. akt: XII Ga 719/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 stycznia 2017 roku

Strona powodowa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 4.070 zł wraz
z należnymi odsetkami i kosztami procesu. Uzasadniając swoje żądanie strona powodowa podała, że w wyniku zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego poszkodowany nie mógł korzystać ze swojego pojazdu. Sprawca zdarzenia był objęty ochroną ubezpieczeniową przez stronę pozwaną. Poszkodowany zmuszony był do korzystania z pojazdu zastępczego, który wynajął od strony powodowej. Poszkodowany poniósł koszty tego wynajmu. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności strona powodowa nabyła wierzytelności, jakie przysługiwały poszkodowanemu wobec ubezpieczyciela sprawcy (strony pozwanej), powstałe
z tytułu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Ostatecznie poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego przez 37 dni i strona powodowa wystawiła fakturę na kwotę dochodzoną pozwem. Strona pozwana nie wypłaciła żądanego odszkodowania w pełnym zakresie dlatego powództwo stało się konieczne.

W dniu 16 czerwca 2015 r. wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnione zostało żądanie strony powodowej
w całości.

Strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz należnych kosztów procesu. Nadto zarzuciła, że przyznała poszkodowanemu odszkodowanie za wynajem pojazdu zastępczego, ale za okres łącznie 19 dni i zweryfikowała koszty wynajmu pojazdu do kwoty 85 zł brutto za jeden dzień wynajmu. Kwota 760,21 zł została zapłacona przez stronę pozwaną przed wytoczeniem powództwa. Strona pozwana zarzuciła, że żądanie zapłaty za dodatkowe dni wynajmu pojazdu tj. za pozostałe 26 dni jest bezzasadne. Strona ta wskazała na zasadę odpowiedzialności za normalne następstwa zdarzenia ubezpieczeniowego. Wskazała przy tym na bogaty dorobek judykatury w tym zakresie. Podkreśliła, że nie jest uzasadnione dowolne ustalenie czasu wynajmu pojazdu zastępczego. Czas ten winien być skorelowany z czasem niezbędnym do wykonania naprawy. Podkreśliła, że wiele czynników niezależnych od sprawcy (ubezpieczyciela sprawcy) powoduje wydłużenie czasu naprawy, a to nie może obciążać strony pozwanej.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie IV Wydział Gospodarczy:

I.  zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz strony powodowej (...)
z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w K. kwotę 1.549,79 zł (tysiąc pięćset czterdzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 listopada 2013 roku do dnia zapłaty;

II.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądził od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 261,36 zł (dwieście sześćdziesiąt jeden złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazał zwrócić stronie pozwanej kwotę 490 zł (czterysta dziewięćdziesiąt złotych) tytułem niewykorzystanej części zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie sąd I instancji w szczególności wskazał, że bezspornym było zaistnienie zdarzenia ubezpieczeniowego. Bezsporne było również, że strona pozwana uznała swoją odpowiedzialność co do zasady, dokonała częściowej wypłaty należnego odszkodowania z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego. Nadto wskazał sąd na własne ustalenia, a to w szczególności odnoszące się do konieczności wynajmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, albowiem w ramach działalności jego przedsiębiorstwa, każdy pracownik korzystał z własnego pojazdu, a brak pojazdu oznaczał potencjalną możliwości utraty klientów. Sąd wskazał na szczegółowe ustalenia co do przebiegu naprawy uszkodzonego pojazdu (data przyjęcia pojazdu do serwisu, data sporządzenia kalkulacji, data zatwierdzenia kalkulacji, czas trwania naprawy
i wydanie pojazdu). Fakt cesji wierzytelności poszkodowanego na rzecz strony powodowej nie był sporny. W oparciu o dowód z opinii biegłego sądowego ustalił sąd, że konieczny i niezbędny czas naprawy uszkodzonego pojazdu wynosił 21 dni.

Ocenił sąd zebrany w sprawie materiał dowodowy, podkreślając, że strony nie kwestionowały treści dokumentów, a w szczególności nie kwestionowały treści opinii sporządzonej przez biegłego w sprawie.

W swoich rozważaniach prawnych sąd I instancji w szczególności wskazał na regulacje art. 822 i 361 kc. W ocenie sądu I instancji konieczność wynajęcia pojazdu zastępczego nie budziła najmniejszej wątpliwości. Spór w istocie koncentrował się na wysokości należnego z tego tytułu odszkodowania, a to z uwagi na czas wynajmu
i wysokość stawki dziennej wynajmu pojazdu zastępczego. Sąd I instancji, analizując zagadnienie czasu niezbędnego do dokonania naprawy pojazdu zastępczego,
w szczególności zwrócił uwagę, że niemożność korzystania z pojazdu w czasie oczekiwania na akceptację wyceny naprawy przez ubezpieczyciela, nie pozostaje
w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem ubezpieczeniowym. Wskazał przy tym sąd na stanowiska prezentowane w uzasadnieniach wydanych przez Sąd Okręgowy w Krakowie wyroków. Ostatecznie w ocenie sądu I instancji, biorąc pod uwagę treść opinii biegłego sądowego sporządzonej w sprawie, okres 21 dni wynajmu pojazdu zastępczego był w pełni uzasadniony, jak również stawka wynajmu za jeden dzień (130 zł brutto) nie była stawką wygórowaną. Dlatego też zasadne żądanie strony powodowej dotyczyło łącznie kwoty 2.310 zł. Z uwagi na wcześniejszą wypłatę kwoty 760,21 zł dokonaną przez stronę pozwaną, do zapłaty zostaje kwota 1559,79 zł. Taką kwotę sąd I instancji uwzględnił, natomiast
w pozostałym zakresie żądanie oddalił. Zasądził również należne koszty procesu
w oparciu o zasadę wynikającą z treści art. 100 kpc.

Strona powodowa wniosła apelację od powyższego wyroku w zakresie pkt. II, III i IV. W swojej apelacji zarzuciła:

- błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na błędnym ustaleniu, że okres oczekiwania na zatwierdzenie kalkulacji naprawy przez ubezpieczyciela nie jest okresem uzasadniającym korzystanie z samochodu zastępczego przez poszkodowanego,

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 kc, poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że czasem koniecznym i niezbędnym do naprawy uszkodzonego pojazdu było 21 dni,

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 kc, poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że czas oczekiwania na zatwierdzenie kalkulacji naprawy nie jest związany z kolizją, za którą odpowiedzialność ponosi pozwana.

Podnosząc powyższe zarzuty strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie żądania również w zakresie kwoty 1.760 zł, jak również o stosowną modyfikację orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu. Strona powodowa wniosła również o przyznanie kosztów postępowania apelacyjnego.
W uzasadnieniu swojej apelacji strona powodowa w szczególności podkreśliła, że oczekiwanie na kalkulację ze strony ubezpieczyciela było w pełni uzasadnione. Wskazała przy tym strona powodowa na stanowiska prezentowane w różnych orzeczeniach wydanych przez tut. Sąd Okręgowy.

Strona pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie
i zasądzenie na jej rzecz należnych kosztów procesu.

Po rozpoznaniu apelacji Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Przede wszystkim sąd I instancji dokonał właściwych ustaleń faktycznych. Praktycznie wszystkie okoliczności sprawy były niesporne, a spór koncentruje się na ocenie czasu oczekiwania na zatwierdzenie kalkulacji kosztów naprawy przez ubezpieczyciela, jako czasu niezbędnego do wykonania naprawy, a w ślad za tym, czasu, w którym poszkodowany zmuszony był do wynajmu pojazdu zastępczego.

Niewątpliwie powyższe zagadnienie nie jest jednolicie postrzegane
w orzecznictwie, czego efektem są rozbieżne rozstrzygnięcia. Jednak w ocenie Sądu w tym składzie, taka ocena zależy zawsze od konkretnego stanu faktycznego. Takie stanowisko zostało zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku
i jest to stanowisko właściwe. W niniejszym sporze sąd I instancji zasadnie uznał, że nie zachodzi normalny związek przyczynowy między zdarzeniem ubezpieczeniowym
a koniecznością wyczekiwania na zatwierdzenie kalkulacji kosztów naprawy przez ubezpieczyciela, a w ślad za tym koniecznością wynajmu pojazdu zastępczego przez czas oczekiwania na kalkulację. Rację ma strona powodowa, że postępowanie
w przedmiocie likwidacji szkody powinno być prowadzone przez ubezpieczyciela
w oparciu o zasady współdziałania z poszkodowanym. Podkreślenia jednak wymaga, że strona powodowa w niniejszym postępowaniu nabyła wierzytelność od poszkodowanego, zarazem strona ta wynajęła poszkodowanemu pojazd zastępczy
i przeprowadziła naprawę uszkodzonego pojazdu. Nie było również sporu, że likwidacja szkody nie miała charakteru szkody całkowitej. Strona powodowa jest profesjonalnym przedsiębiorcą specjalizującym się w tego typu usługach. Zakres naprawy był stronie znany, poszkodowany nie uzależnił zlecenia naprawy od wcześniejszego zatwierdzenia kalkulacji przez ubezpieczyciela . Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby strona powodowa rozpoczęła naprawę samochodu. Podkreślenia wymaga, że niezbędny czas na naprawę pojazdu to 21 dni, co wskazał biegły. Generowanie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w sposób nieznajdujący uzasadnienia nie może być aprobowane. Sąd Okręgowy w Krakowie podtrzymuje swoje stanowisko prezentowane w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 lipca 2014 r.
(sygn. akt XII Ga 155/14, jak również w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 grudnia 2012 r. sygn. XII Ga 411/12) zgodnie z którym, czas wynajmu pojazdu zastępczego determinowany jest co do zasady długością okresu niezbędnego i koniecznego do naprawy pojazdu (takie jest stanowisko Sądu Najwyższego prezentowane
w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 listopada 2004r. sygn. II CK 494/03). Nadto ma znaczenie i ta okoliczność, czy stroną powodową w tego typu sporach jest przedsiębiorca dokonujący naprawy uszkodzonego pojazdu, zarazem przedsiębiorca wynajmujący pojazd zastępczy i który w drodze cesji wierzytelności wstępuje
w uprawnienia poszkodowanego właściciela pojazdu. Nie może umykać z pola widzenia sądowi oceniającemu długość czasu wynajmu pojazdu zastępczego okoliczność, że profesjonalny przedsiębiorca zajmujący się zawodowo naprawą pojazdów powinien mieć tak zorganizowane swoje przedsiębiorstwo, aby dokonać naprawy w rozsądnym terminie. Podkreślił Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wskazanego wyżej wyroku z dnia 16 lipca 2014 r. że strony stosunku ubezpieczeniowego (ubezpieczyciel sprawcy, poszkodowany, osoba trzecia wstępująca w miejsce poszkodowanego) muszą uwzględniać w swoim postępowaniu ogólne zasady związane z odpowiedzialnością za wyrządzoną szkodę (por. art. 361
i 362 kc). Oceniając rozmiar szkody związany z koniecznością wynajmu pojazdu zastępczego nie można zapomnieć o zasadzie wynikającej z treści art. 826 kc. Poszkodowany sam lub w porozumieniu z przedsiębiorcą dokonującym naprawy uszkodzonego pojazdu, nie może swoimi działaniami lub oczekiwaniami co do efektów naprawy, doprowadzić do zwiększenia rozmiaru szkody. Zarówno oczekiwania poszkodowanego co do czasu i sposobu wykonania naprawy jak
i działania profesjonalnego przedsiębiorcy dokonującego naprawy pojazdu muszą być racjonalne i adekwatne np. do rozmiarów i rodzaju uszkodzeń, wieku pojazdu, stosowanych części itp. To z kolei w sposób odpowiedni determinuje okres koniecznego wynajmu pojazdu zastępczego. Słusznie w swoim uzasadnieniu sąd
I instancji stwierdził, że wstrzymanie wykonania naprawy do czasu zatwierdzenia kalkulacji kosztów naprawy przez ubezpieczyciela sprawcy było decyzją zakładu naprawczego. W przywołanym wcześniej uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 5 listopada 2004 r. Sąd ten stwierdził, że koszty wynajmu pojazdu zastępczego nie mogą rozciągać sią na cały faktyczny okres naprawy samochodu,
a normalny związek przyczynowy między zdarzeniem ubezpieczeniowym a szkodą związaną z koniecznością wynajmu pojazdu zastępczego wyznacza zarazem
„zakres usprawiedliwionego odszkodowania ubezpieczeniowego”.

Konsekwentnie zatem sąd I instancji w żadnej mierze nie naruszył wskazanych w apelacji norm prawa materialnego tj. art. 361 kc.

Apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu i dlatego orzeczono jak
w sentencji (art. 385 kpc). O kosztach orzeczono stosownie do zasady wynikającej
z treści art. 98 w zw. z art. 108 § 1 kpc (pkt. II wyroku).

SSO Beata Kozłowska SSO Janusz Beim SSR Piotr Biega

S. Ref. I inst.: E. Ostrowska - Suchmiel