Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2012 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Anna Miśkiewicz

Sędziowie: SO Alicja Dziekańska

SR del. Anna Gałas (spr.)

Protokolant: Sekretarz sądowy Katarzyna Kucińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 maja 2012 r. w Warszawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o. o. w W.

przeciwko D. W. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 14 lipca 2011 r. sygn. akt XV GC 1186/10

oddala apelację.

Sygn. akt: XXIII Ga 81/12

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniósł w dniu 31 maja 2010 r. pozew przeciwko pozwanemu D. W. (2), żądając zasądzenia od pozwanego kwoty 18.658,61 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lipca 2009 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu. Uzasadniając żądanie pozwu powód wskazał, że pozwany nabył towar znajdujący się w ofercie powoda. Powód wystawił fakturę VAT nr (...). Pomimo upływu terminu płatności, pozwany kwoty z faktury nie zapłacił.

W dniu 17 sierpnia 2010 r. pozwany złożył sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania. Pozwany zarzucił, że skutecznie odstąpił od umowy naprawy koparki zawartej w dniu 29 kwietnia 2010 r., powód nie ujawnił kwestii mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Wyjaśnił, iż w dniu 29 kwietnia 2009 r. powód przesłał pozwanemu ofertę naprawy koparki faksem, zaproponował dostarczenie ramienia koparki za 3.421,77 EURO w terminie 10 dni roboczych i wymianę uszkodzonej części w serwisie (...) w O., ustalając stawkę za roboczogodzinę na 85 zł. Pozwany dokonał zmiany oferty poprzez wpisanie P. w miejsce O.. Pozwany wyraził zgodę na naprawę koparki na zmienionych warunkach, powód nie odpowiedział na odesłaną poprawioną ofertę. W dniu 21 maja 2009 r. ramię koparki zostało dostarczone do pozwanego, pracownicy powoda dokonali kalkulacji kosztów naprawy na 97.438,30 zł i po kilku dniach od dostarczenia ramienia koparki pozwany otrzymał pismo powoda z kalkulacją. W dniu 30 czerwca 2009 r. powód wystawił fakturę VAT na 18.658,61 zł. Pozwany oświadczył, iż zgadza się na naprawę koparki pod warunkiem przyznania przez T. C. odszkodowania w tej wysokości . Przyznano jednak jedynie 12.096,60 zł odszkodowania – pozwany oświadczył , iż nie zgadza się na naprawę koparki za 97.438,30 zł, a jedynie na warunkach podanych w ofercie z dnia 29 kwietnia 2009 r.

Wyrokiem z dnia 14 lipca 2011 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości i w pkt 2 wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu.

Powyższy wyrok Sądu Rejonowego został oparty na następujących ustaleniach faktycznych:

Należąca do pozwanego koparka uległa uszkodzeniu wskutek uderzenia ramieniem w most. Pozwany zgłosił szkodę do ubezpieczyciela, który zgodził się na jej naprawę. Pozwany korzystał wcześniej z usług powoda polegających na serwisowaniu koparek. Na zapytanie pozwanego powód przysłał w dniu 29 kwietnia 2009 roku ofertę naprawienia koparki za 85 zł od roboczogodziny oraz przy zastosowaniu ceny ramienia koparki 3241,77 EURO a oferta była poprzedzona oględzinami koparki przez pracowników powoda. Pozwany zaakceptował w/w warunki oferty, wnosząc o dokonanie naprawy w P., a nie w O.. Czynności naprawcze zostały przewidziane wstępnie na 16 godzin z wysokością wynagrodzenia 85 zł za godzinę. Ramię koparki zostało przysłane do pozwanego, kolejni pracownicy powoda przyjechali dokonać naprawy, stwierdzili jednak, iż poprzednio oglądający koparkę źle ocenili sytuację i ramie koparki należy wymienić wraz z innymi częściami - następnie przyjechała jeszcze jedna grupa pracowników, którzy stwierdzili, iż przy wymianie innych części ramienia nie trzeba wymienić. Przysłano nową wycenę na około 90 tysięcy zł, przy ostatecznym ustaleniu czasu prac naprawczych na 38 godzin, stawki robocizny 100 zł za godzinę oraz kosztu zakupu dodatkowych części zamiennych, pozwany zgłosił to do ubezpieczyciela, który odmówił wypłaty odszkodowania w takiej kwocie. Pozwany poinformował powoda, że nie jest zatem zainteresowany naprawą i że ramię koparki oczekuje na zabranie z powrotem. Nowa koparka kosztowała wówczas około 60 tysięcy zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o niezaprzeczone twierdzenia obu stron, zeznania świadków J. S. i J. W., przesłuchania strony pozwanej, jak i w oparciu o dokumenty dołączone do akt sprawy: fakturę VAT nr F (...), wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania, odpis oferty z 29 kwietnia 2009 roku, odpis pisma pozwanego z 11 września 2009 roku, 25 września 2009 roku i 6 sierpnia 2009, pismo powoda z 14 sierpnia 2009 roku i 27 maja 2009 roku z kosztorysem, protokół wykonawczy z 22 maja 2009 r., pismo powoda z 16 września 2009 r. Sąd Rejonowy wyjaśnił, że postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2011 r. pominięto dowód z przesłuchania powoda wobec nieobecności członka jego zarządu mimo wezwania.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie Sąd Rejonowy wskazując na słuszność stanowiska pozwanego zauważył, iż wbrew treści art. 3 k.p.c. oraz mimo sporządzenia pozwu przez adwokata, w pozwie powód nie podał wszystkich twierdzeń, które sprecyzowałyby rzeczywisty stan faktyczny sprawy, zatajając niektóre okoliczności sprawy.

Sąd Rejonowy ocenił, że powód dochodził zapłaty ceny sprzedaży ramienia koparki ale strony nie zawarły umowy sprzedaży ramienia koparki, z tytułu której pozwany byłby dłużnikiem powoda. Wprawdzie według Sądu Rejonowego strony zawarły umowę mieszaną z elementami zarówno umowy usługi naprawienia koparki, jak i elementem umowy sprzedaży ramienia, jednakże pozwany zgodził się na nabycie ramienia koparki jedynie ze względu na poinformowanie przez pracowników powoda o możliwości wymiany ramienia i sporządzeniu oferty, gdzie jednoznacznie wskazano cenę ramienia, ilość i koszt robocizny.

W ocenie Sądu Rejonowego z okoliczności sprawy i wiarygodnych w pełni wyjaśnień pozwanego wynika jednoznacznie, że gdyby pozwany wiedział, ze koszt naprawy będzie wynosił 97.000 zł nie zamawiałby ramienia - nie miał zamiaru samodzielnie naprawiać koparki, nie było to w zakresie jego możliwości. Jeżeli profesjonalny serwis informuje klienta o możliwości naprawy i konieczności zakupienia części zamiennych, klient ma prawo przyjąć, że jest to zgodne z prawdą - skoro pracownicy powoda nieprawidłowo ocenili sytuację i nakłonili pozwanego do zamówienia usługi, która nie tylko nie była wystarczająca do naprawienia koparki, ale nawet – jej zamówienie nie było konieczne - pozwany nie może ponosić konsekwencji braku profesjonalizmu w tym zakresie pracowników serwisu. Zdaniem Sądu Rejonowego zawarta umowa, chociaż składająca się z dwóch odmiennych klasyfikacyjnie czynności to jest naprawienia uszkodzeń koparki i zamontowania ramienia, a jednocześnie przeniesienia własności tegoż ramienia koparki, w istocie była jednym, nierozerwalnym zobowiązaniem, ukierunkowanym na określony skutek gospodarczy i prawny, dyktowany przez cel jej zawarcia pomiędzy stronami.

Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że pozwany umożliwił powodowi wykonanie umowy. Przyjął nowe ramię koparki i umożliwił pracownikom powoda dostęp do uszkodzonej koparki. Nie ulega wątpliwości, że w sytuacji, gdy ostateczny kosztorys różni się od pierwotnych szacunków określonych w ofercie, przekraczając je kilkudziesiątkrotnie może mieć to wpływ na gospodarczy cel przewidywany w czasie zawierania umowy. Wobec powyższego ostateczny kosztorys przedstawiony przez powoda nie mógł mieścić się w ramach pierwotnie zawartej umowy i w istocie stanowił nową ofertę. Powód nie dokonał naprawy na warunkach wcześniej umówionych.

Według Sądu Rejonowego pozwany miał wobec tego prawo od umowy odstąpić zgodnie z art. 491 § 2 k.c. w całości. Pozwany złożył takie oświadczenie powodowi i zaproponował zwrot otrzymanego nowego ramienia koparki, spełniając obowiązek z art. 496 k.c., ponieważ strony nie zawarły umowy sprzedaży, a mieszaną umowę sprzedaży i usługi naprawienia koparki, której powód nie wykonał, pozwany nie jest jego dłużnikiem.

W związku z tym, że roszczenie powoda o zapłatę ceny sprzedanego ramienia koparki nie istnieje Sąd Rejonowy orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

0 kosztach Sąd Rejonowy orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z wynikiem sporu.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł powód zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych – co do ustalenia, iż strony sporu zawarły jedną mieszaną umowę sprzedaży części i naprawy koparki, podczas gdy z dowodów zgromadzonych w sprawie, w szczególności oferty z dnia 29 kwietnia 2009 r., oferty z dnia 27 maja 2009 r. oraz chronologii wydarzeń wynika, że strony zawarły umowę sprzedaży części (wykonaną przez powoda), a do umowy o świadczenie usług w postaci naprawy koparki nie doszło wobec odmowy pozwanemu wypłaty odszkodowania przez towarzystwo ubezpieczeniowe;

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego przez Sąd pierwszej instancji tj. art. 65 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i w konsekwencji dokonanie wadliwej wykładni oświadczenia woli powoda – Oferty z dnia 29 kwietnia 2009 r. Wyceny części zamiennych Case, w oderwaniu od jej literalnej treści, okoliczności w jakich została złożona oraz ustalonego zwyczaju – poprzez uznanie, iż przedmiotowa oferta dotyczyła zarówno sprzedanych części zamiennych jak i usług naprawy koparki,

3)  naruszenie przepisów prawa procesowego przez Sąd pierwszej instancji, mające istotny wpływ na treść wydanego wyroku tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego i nieuzasadnionym nie dającym się pogodzić z doświadczeniem życiowym a także nielogicznym oparciu się niemal wyłącznie na zeznaniach pozwanego bez uwzględnienia faktów przedstawionych w dowodach w postaci dokumentów oraz zeznaniach świadka J. W., które stoją w sprzeczności z wersją zdarzeń zaprezentowana przez pozwanego.

Wskazując na powyższe zarzuty apelacji powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda całej kwoty dochodzonej pozwem z ustawowymi odsetkami wraz z kosztami procesu. Ewentualnie, w przypadku nie orzekania co do istoty sprawy, wnoszę o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach instancji odwoławczej, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu apelacji powód rozwinął zarzuty apelacyjne podkreślając, że Sąd Rejonowy niewłaściwie ustalił stan faktyczny opierając się jedynie na enigmatycznych zeznaniach świadka J. S.. Bardzo istotne uchybienie w tym zakresie widać przy chronologii zdarzeń. Druga oferta ma datę 27 maja 2009 r., jedyny dowód wizyty pracowników powoda, to protokół z wykonania usługi z dnia 22 maja 2009 r. a więc dzień po dostarczeniu ramienia koparki. Przed pierwszą oferta z 29 kwietnia 2009 r. nie było żadnej wizyty pracowników powoda u pozwanego. Powód zrealizował indywidualne zamówienie pozwanego na ramię koparki. Pozwany otrzymał cześć, odebrał fakturę VAT sprzedaży części, którą zatrzymał, ani nie kwestionował ani też jej nie odesłał. Sąd Rejonowy zdaniem powoda błędnie zakwalifikował umowę zawartą miedzy stronami a nie było żadnej oferty ze strony powoda naprawy koparki, czyli nie zawarto takiej umowy. Apelujący wskazał także na szereg sprzeczności i pomyłek w zeznaniach pozwanego, które nie powinny być ocenione jako wiarygodne. Dowód z przesłuchania stron zaś ma charakter wyjątkowy a oparcie ustaleń wyłącznie na przesłuchaniu jednej strony budzi spore wątpliwości powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Rozstrzygniecie Sądu Rejonowego odpowiada prawu a częściowo słuszne zarzuty dotyczące ustaleń faktycznych i oceny dowodów nie mogły mieć wpływu na treść zaskarżonego orzeczenia.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest zasadny, co do chronologii zdarzeń jakie miały miejsce przed ofertą z dnia 29 kwietnia 2009 r. Sąd Okręgowy dokonał częściowo odmiennej oceny dowodów, co w istocie oznacza częściową słuszność zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c. Należy zgodzić się z apelującym, że nie jest możliwe na podstawie dopuszczonych i przeprowadzonych dowodów dokonanie ustalenia, że przed wymienioną datą odbyła się u pozwanego (w celu oględzin koparki) wizyta pracowników powoda. W ocenie Sądu Okręgowego wyjaśnienia pozwanego nie są potwierdzeniem tej okoliczności a oparcie wyłącznie na nich samo w sobie zaprzecza zasadzie równego traktowania stron. Żadnych walorów nie miały w tym względzie zeznania świadka J. S., który nie tylko osobiście nie brał udziału w jakichkolwiek czynnościach związanych z uszkodzonym ramieniem koparki, to jeszcze cała treść jego zeznań ma charakter prawdopodobny. Ponadto tej okoliczności nie można wywieść z żadnego dowodu z dokumentów, w tym także w oparciu o domniemania faktyczne. Dowodem jednoznacznym na wykonanie oględzin przez pracowników powoda jest złożony przez powoda Protokół z wykonania usług oględzin z dnia 22 maja 2009 r., a więc po dostarczeniu ramienia. Brak takowego dowodu na okoliczność oględzin dokonywanych wcześniej. Jeżeli strony pozostawały w stałych stosunkach gospodarczych, to z pewnością standardem było potwierdzenie oględzin sprzętów. Nawet treść oferty z dnia 29 kwietnia 2009 r. wskazuje, ze oględziny nie mogły mieć miejsca przed tą datą, ponieważ w jej treści jest informacja o zaleceniu przeprowadzenia oględzin. Należy zatem zgodzić się z powodem, że oferta z dnia 29 kwietnia 2009 r. nie była poprzedzona oględzinami koparki przez pracowników powoda. Inaczej należałoby przyjąć, że pozwany dokonał następnie po tych oględzinach szeregu uszkodzeń koparki tak, że wartość naprawy wzrosła wielokrotnie. Okoliczność braku wcześniejszych oględzin koparki nie jest jednak rozstrzygająca dla ustalenia treści łączącej strony umowy.

Należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom apelacji literalne brzmienie treści oferty z dnia 29 kwietnia 2009 r. jest oczywiste i dotyczy nie tylko sprzedaży ramienia koparkowego BOOM ale także wymiany uszkodzonej części, co oznacza usunięcie wadliwej (zniszczonej) i montaż nowej. Istotne jest także to, iż pozwany zawarł jasną adnotację na treści oferty: „Zgoda. Proszę o wykonanie naprawy.”, co oznacza wprost – naprawę tj. zgodę na montaż i na doprowadzenie koparki do stanu używalności w terminie i miejscu uzgodnionym przez obydwie strony. Powód przyjął nową ofertę i przystąpił do realizacji.

Zgodnie z art. 70 § 1 k.c. w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane – w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonywania umowy. Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę (art. 68 k.c.).

Biorąc pod uwagę treść art. 70 § 1 k.c. umowa między stronami została zawarta w dniu 21 maja 2009 r. w chwili dostarczenia ramienia koparki pozwanemu. To oznacza wolę powoda przystąpienia do naprawy koparki poprzez montaż nowego elementu urządzenia w miejscu wskazanym przez pozwanego (P.). Jakkolwiek na miejscu pracownicy powoda następnego dnia rozpoczęli oględziny, to w żadnym razie nie może oznaczać, że pozwany dopiero wówczas wyraził zgodę na dalszą i szerszą naprawę albo tylko na sprzedaż ramienia koparkowego. Obowiązkiem powoda było dokonanie takich stosownych oględzin koparki zanim złożył ofertę z dnia 29 kwietnia 2009 r., w szczególności wobec jednoznaczności jej treści. Wobec zaniechania tych czynności ryzyko braku możliwości montażu i naprawy uszkodzonego ramienia musi obciążać powoda. Powód, jeśli stwierdził na miejscu u pozwanego szerszy zakres naprawy, dokonał analizy i kalkulacji, to winien konsekwentnie sam odstąpić od umowy z pozwanym.

Przyjęta przez powoda, zmodyfikowana oferta z dnia 29 kwietnia 2009 r. określa istotne postanowienia umowy sprzedaży oraz umowy zlecenia usługi naprawy uszkodzonej części i jako umowa mieszana zawiera postanowienia tych dwóch rodzajów umów. Taką też ocenę umowy prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy. Powód niezasadnie domaga się zapłaty za dostarczone ramię koparkowe, jedynie w zakresie sprzedaży, bez realizacji innych postanowień umowy. Według art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Natomiast wedle art. 744 k.c. w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu zlecenie po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub przepisów szczególnych. Oczywistym jest, że wymiana uszkodzonej części i naprawa urządzenia nie miały miejsca. Dlatego żądanie zapłaty wyłącznie za dostarczony towar, bez realizacji dalszej części umowy, która jest jednym stosunkiem zobowiązaniowym jest niezasadne.

W odniesieniu do zarzutów naruszenia art. 65 § 1 k.p.c., to nie znajdują one potwierdzenia. Należy przypomnieć, że powód w pozwie nie przedstawił żadnych dowodów dotyczących jakichkolwiek uzgodnień między stronami, co do treści umowy, jej znaczenia w zakresie poszczególnych elementów, co winien uczynić zgodnie z art. 479 ¹² § 1 k.p.c. Nadto zaś powód przedstawia tylko własną dowolną interpretację pisemnej oferty z dnia 29 kwietnia 2009 r. Interpretacja ta pozostaje w sprzeczności z literalnym brzmieniem oferty wraz z jednoznacznymi uzupełnieniami (k. 31), zachowaniami stron umowy, doświadczeniem życiowym i nawet logiką. Nie sposób też nie zauważyć, że powód w dniu 27 maja 2009 r. sporządził szeroką i kosztowną kalkulację naprawy koparki, która miała związek z toczącym się u ubezpieczyciela postępowaniem likwidacyjnym (propozycja oględzin ubezpieczyciela k. 37), nie zaś z ofertą z dnia 29 kwietnia 2009 r. sprzedaży i montażu części z konkretną stawką za rbh.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.