Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2017r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Hass-Kloc

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Kościak

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2017r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: Firma Produkcyjno – Handlowo - Usługowa

(...) J. L. Sp. J. w B.

przeciwko: G. J.

o ustalenie

I. ustalić, że tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Okręgowego
w R. VI Wydziału Gospodarczego z dnia 14 października 2011r., sygn. akt VI GC 36/10 zaopatrzony w klauzulę wykonalności z dnia 26 marca 2013r. zasadzającym od powódki Firmy Produkcyjno – Handlowo – Usługowej (...) J. L. Sp. J. w B. na rzecz pozwanej G. J. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą: G. J. (...) .H.U. (...) kwotę 219.186,68 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 grudnia 2009r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu w kwocie 14.014,63 zł utracił wykonalność z mocy prawa:

- w części, a to w zakresie należności głównej w wysokości 109.598,34 zł,

- w części w zakresie:

1. odsetek ustawowych liczonych od dnia 10 grudnia 2009r. do dnia zapłaty,

2. kosztów procesu w wysokości 14.014,63 zł,

II. zasądza od pozwanej G. J. na rzecz powoda Firmy Produkcyjno – Handlowo – Usługowej (...) J. L. Sp. J. w B. kwotę 10.897,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt siedem złotych ) tytułem kosztów procesu w tym kwotę 5.417 ,00 zł (słownie: pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

III. przyznaje radcy prawnemu M. J. prowadzącemu Kancelarię Radcy Prawnego w K. od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Rzeszowie kwotę 4.428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu dla pozwanej G. J..

Sygn. akt VI GC 51/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 maja 2017r.

Powód Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa (...) sp. jawna w B. wniósł o ustalenie ,że tytuł wykonawczy w postaci wyroku z dnia 14.10.2011r , VI GC 36/10 wydany przez Sąd Okręgowy VI Wydział Gospodarczy utracił wykonalność w części co do kwoty należności głównej w wysokości 109.598,34 zł oraz w całości w zakresie odsetek od dnia 10.12.2009r do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w kwocie 14.014,63 zł. Powód wniósł o zasądzenie kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu podał, że komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w B.na wniosek pozwanej które przedłożyła tytuł wykonawczy w postaci w/w wyroku wszczął postępowanie egzekucyjne , KM 1964/16, o czym poinformował powodową spółkę zawiadomieniem z dnia 14 lipca 2016r.

W dniu 29 lipca 2010 roku została ogłoszona upadłość powodowej spółki z możliwością zawarcia układu. Następnie w dniu 25 lipca 2014 na zgromadzeniu wierzycieli przyjęty został układ zgodnie z którym do wierzytelności od 100.000,01 złotych i powyżej kwota główna uległa redukcji o 50 % , a odsetki umowne lub ustawowe od zobowiązania w koszty sądowe w uległy umorzeniu w całości. Powyższy układ został zatwierdzony postanowieniem Sądu Rejonowego w T. V Wydziału Gospodarczego z dnia 8 sierpnia 2014 roku które uprawomocniło się w dniu 23 sierpnia 2014 roku.

Powodowa spółka wskazując na utratę z mocy prawa wykonalności tytułu egzekucyjnego wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Komornik powyższy wniosek oddalił zaś Sąd Rejonowy w B. oddalił skargę na czynności komornika, a Sąd Okręgowy w T. oddalił zażalenie powodowej spółki. Zdaniem powoda mając na uwadze treść art. 290 ust. 2 pr.up.n. oraz 272,290 oraz 295 pr.up.n. należy wskazać iż żądanie zawarte w pozwie zasługuje na uwzględnienie. Wskazał również iż ma interes prawny do wystąpienia z pozwem o ustalenie, że sądowy tytuł wykonawczy pozbawiony został wykonalności. Pozwana w złożonej odpowiedzi na pozew ( k- 85-87 ) wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że jej wierzytelności nie figuruje na liście wierzytelności która stanowi swoisty tytuł wykonawczy. Podniosła, że w chwili uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu, postępowanie egzekucyjne z wyżej wymienionego tytułu wykonawczego się nie toczyło.

Stwierdziła również ,iż przyjęcie i zatwierdzenie układu nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania , lecz jedynie wyznacza granice możliwości egzekwowania w okresie w jakim zatwierdzony układ wiąże oraz pod warunkiem że zostanie wykonany.

Powód w piśmie z dnia 22.05.2017r ( k- 91-94) potrzymał swoje żądanie.

Na rozprawie w dniu 15.05.2017r ( k- 141) Pełnomocnik powoda z 2 i na przyznanie przez stronę pozwaną i okoliczności, że sprawa o sygn.. akt VI GC 36/10 toczyła się z udziału nadzorcy sądowego cofnął dowód z akt sprawy VI GUp 4/10; podobnie do dotyczyło wniosku strony powodowej o dowód z akt sprawy V GU 12/10, gdy strona pozwana oświadczyła iż nie jest sporna okoliczność iż nadzorca sądowy posiadał wiedzę o toczącym się postepowaniu o sygn. akt VI GC 36/10.

Sąd Okręgowy ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

Pozwem wniesionym w sprawie sygn. VIGC 36 / 10 pozwana G. J. domagała się zasądzenia od powoda kwoty 275 820 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 10 grudnia 209 do dnia zapłaty. W niniejszej sprawie został wydany w dniu 14 października 2011 roku wyrok na mocy którego Sąd Okręgowy w R. VI Wydział Gospodarczy zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 219 196 ,68 zł z ustawowymi odsetkami od 10 grudnia 2009r do dnia zapłaty. O toczącym się postępowaniu wiedział ustanowiony w postepowaniu upadłościowym nadzorca sądowy i brał w nim udział jako interwenient uboczny.

Dowód : wyrok z 14.10.2011r, sygn.. akt VI GC 36/10 wraz z pisemnym uzasadnieniem k- 98-104.

W dniu 29 lipca 2010 roku Sąd Rejonowy w T. wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości powoda obejmującej możliwość zawarcia układu. Następnie w dniu 8 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w T. wydał postanowienie w którym zatwierdził układ powoda jako dłużnika. Na jego podstawie kategoria wierzycieli co do której kwota zadłużenia wynosiła od 100.000,01 zł i powyżej kwota główna ulegała redukcji do 50%, zaś odsetki umowne lub ustawowe od zobowiązań oraz koszty sądowe - polegały umorzenie w całości. Przedmiotowe postanowienie stało się prawomocne z dniem 23.08.2014r.

Dowód : postanowienie o ogłoszeniu upadłości k- 17, postanowienia o zatwierdzeniu układu k- 18.

Postanowienie o ogłoszenie upadłości zostało ogłoszone w MSiG nr (...) i wezwano wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności w terminie do 29 października 2010r.

Dowód : ogłoszenie w MSiG k- 28.

Z uwagi na złożenie przez pozwaną wniosku rozpoczęcie postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w B. pozwany złożył skargę na oddalenie jako wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Sąd Rejonowy w T. postanowieniem z 18 października 2016r oddalił skargę powoda. Sąd Okręgowy w T. postanowieniem z 9 grudnia 2016 oddalił zażalenie powoda na w/w postanowienie Sądu Rejonowego w B..

Dowód : postanowienie o oddaleniu skargi k-19, postanowienie o oddaleniu zażalenia k-23.

Przedmiotowy układ jest wykonywany przez powoda.

Dowód : dowody wpłat na rachunku bankowym powoda k- 29- 42.,

Pozwana nie zgłosiła swojej wierzytelności w/w postępowaniu upadłościowym.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył w sprawie co następuje:

Roszczenie powoda należało uznać za uzasadnione.

Na wstępie należy podnieść iż w niniejszej sprawie do oceny roszczenia powoda będą znajdowały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20.08. 2003r, pr.up.n. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku.

Dokonując oceny zasadności roszczenia zgłoszonego przez powoda należy na wstępie podnieść, że zgodnie z treścią art. 236 pr.up.n. jest to jedyna i obowiązkowa droga do uzyskania zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Zarówno zgłoszenie wierzytelności jak i treść jej uznania na liście wierzytelności mają charakter uniwersalny i jest jednakowe w wypadku upadłości toczącej się z możliwością zawarcia układu jak w upadłości likwidacyjnej. Zgłoszenie wierzytelności - z wyjątkami o których mowa w art. 236 § 2 oraz 237 238 jest przesłanką uczestniczenia przez wierzyciela w postępowaniu upadłościowym oraz umieszczenia wierzytelności na liście wierzytelności. Niezgłoszenie wierzytelności ma taki skutek, że nie można jej zaspokoić z masy upadłości w toczącym się postępowaniu upadłościowym, nie wpływa jednak na jej istnienie.

Istotne w sprawie również jest to, że zgodnie z treścią art. 272 prawa upadłościowego i naprawczego układem obejmuje się wszystkie wierzytelności w stosunku do upadłego powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości, z wyjątkiem tych które są wyraźnie wyłączone. Należy również zauważyć iż przyjęcie i zatwierdzeniu układu nie ma wpływu na samo istnienie objętej nim wierzytelności, lecz wyznacza granice jej egzekwowalności lub inne sposoby zaspokojenia, obowiązujące tak długo, jak długo zatwierdzony układ wiąże i sprawia ,że objęta nim wierzytelność staje się wierzytelnością egzekwowalną w pierwotnej wysokości lub też podlegającą zaspokojeniu w sposób zgodny z treścią pierwotnego zobowiązania dłużnika ( por. wyrok SN z dnia 12.04.2013r , IV CSK 591/12).

Powyższe okoliczności wskazują, że wierzytelności objęte układem nie mogą być zaspokojone po ogłoszeniu upadłości której układ ma zostać przyjęty ( komentarze do art. 272, 236 prawa upadłościowego i naprawczego: pod red. Świeboda , wyd. III , 2005, pod red. Witosz Aleksander, wyd V , 2014 , pod red. Gurgul, wyd.9 , 2013).

Mając na uwadze powyższe rozważania należy podnieść ,że wierzytelności dochodzone przez pozwaną przed Sądem Okręgowym w Rzeszowie sprawie toczącej się pod sygn. akt VI GC 36/10 , objęte tytułem wykonawczym w postaci wyroku Sądu Okręgowego wR. z dnia 13 października 2011 roku powstały przed dniem ogłoszenia upadłości, co miało miejsce w dniu 29 lipca 2010 roku na co wskazuje treść wyżej wymienionego tytułu wykonawczego w zakresie określonej daty wymagalności kwoty żądanej przez pozwaną oraz jego uzasadnienia .

Niniejsze powoduje ,że należy przyjąć, iż wierzytelność objęta przedmiotowym tytułem wykonawczym została objęta układem zatwierdzonym przez Sąd Rejonowy w T. postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2014 roku, sygn. akt V GUp 4/10 ( k-18) , albowiem zasadą jest że układem objęte są wszystkie wierzytelności określone w ustawie, choćby na nie były umieszczone na liście wierzytelności - ale zgodnie z art. 272 ust. 1 prawa upadłościowego naprawczego - wierzytelności powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości dłużnika (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12.04.2013r, IV CSK 591/12). Niemniej jednak, pozwana nie zgłosiła przedmiotowej wierzytelności w toku toczącego się postępowania upadłościowego i nie została ona umieszczona na liście wierzytelności. Z uwagi na okoliczność, iż pozwana wszczęła postępowanie egzekucyjne w momencie gdy doszło już do zatwierdzenia układu należy zauważyć że zgodnie z treścią art. 295 ustawy z dnia 28 luty 2003 pr.up.n. z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ ulegają umorzeniu postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko upadłemu w celu zaspokojenia należności objętych układem, a tytuły wykonawcze lub egzekucyjne które stanowiły podstawę do prowadzenia takich postępowań tracą z mocy prawa wykonalność. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu sąd z urzędu wyda postanowienie stwierdzające umorzenie postępowań egzekucyjnych i zabezpieczającym oraz utratę wykonalności sądowych tytułów wykonawczych i egzekucyjnych . Utrata mocy albo umorzenie następuje z mocy ustawy nawet jeśli poszczególne tytuły albo postępowania i zostały wskazane w postanowieniu wskutek braku wiadomości o ich wydaniu bądź prowadzeniu; powyższe sąd stwierdza postanowieniem.

Wypada również podkreślić, że pominięcie przez sąd w wyliczeniu pewnych tytułów egzekucyjnych i wykonawczych uprawnia do wytoczenia powództwa o ustalenie pozbawienia wykonalności tych pominiętych tytułów egzekucyjnych i wykonawczych na podstawie art. 189 kpc ( por. komentarze do art. 290, 295 prawa upadłościowego i naprawczego : pod red. A. Witosz, wyd. V, 2014r, pod red A. Jakubecki, F. Zedler , wyd. III , 2010r).

Sytuacji powód miał podstawy do wystąpienia z mniejszym pozwem , zaś jego interes prawny polega na usunięciu stanu niepewności prawnej związanej z zakresem zobowiązania powodowej spółki wobec pozwanej zarówno co do zasady jak i co do wysokości.

Wskazanym powyżej powództwem można żądać ustalenia że tytuł wykonawczy czy egzekucyjny pozbawiony został wykonalności także wtedy gdy tytuł ten dotyczy wierzytelności objętej układem ale która nie została zamieszczona na liście wierzytelności. Takiej możliwości wykluczyć nie można w związku treścią art. 290 prawo upadłościowe i naprawczego. Przyjmuje się w literaturze przedmiotu że można żądać na podstawie art. 295 prawa upadłościowego naprawczego ustalenia , że tytuł wykonawczy postawiony został wykonalności w części , w jakiej wykracza poza zakres zobowiązania, które upadły winien wierzycielowi spełnić na podstawie układu. Za takim stanowiskiem przemawia okoliczność iż pozbawienie tytułu wykonalności w całości pozbawiałoby wierzyciela tytułu wykonawczego w ogóle. Wierzyciel bowiem w takim przypadku z uwagi na to że jego wierzytelności została umieszczona na liście wierzytelności nie dysponuje tytułem egzekucyjnym o którym mowa w art. 296 pr.up.n. . Ustalenie więc, że posiadany przez wierzyciela tytuł wykonawczy pozbawiony został w całości wykonalności prowadziłoby do takiej sytuacji , że wierzyciel nie mógł dochodzić w drodze egzekucji zaspokojenia swej należności w zakresie określonym układem.

Przy ocenie powyższego istotne jest to że istotą postępowania układowego jest układowego jest restrukturyzacja jego zobowiązań. Przyjęciu układu i jego zatwierdzenie nie kreuje nowych wierzytelności, lecz powoduje takie ich ograniczenie jakie wydaje się dostateczne dla stworzenia dłużnikowi warunków do choćby częściowego zaspokojenia wierzycieli i uzdrowienia sytuacji ekonomicznej w celu kontynuowania przez niego działalności. Zatwierdzony układ na mocy art. 290 prawa upadłościowego naprawczego oddziaływuje w przyjęty w nim sposób nie tylko na wierzytelności zgłoszone w postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu i wciągnięte na listę wierzytelności lecz na wszystkie wierzytelności w stosunku do dłużnika istniejące w dniu o ogłoszenie upadłości ( art. 272 p.u.n).

Konsekwencją powyższego było orzeczenie jak w sentencji wyroku po myśli powołanych wyżej przepisów. O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 98 kpc i 108 kpc.

W zakresie kosztów pełnomocnika ustanowionego z urzędu dla pozwanej orzeczono na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez radę państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu – par 2,3,4.ust 2 , 8 pkt. 6.