Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Hass-Kloc (spr.)

Sędziowie: SO Anna Walus-Rząsa

SO Anna Harmata

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Kamuda

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2017 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. w R.

przeciwko: M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w R. V Wydziału Gospodarczego z dnia 23 marca 2016 r., sygn. akt V GC 1272/15

oddala apelację.

SSO Anna Walus-Rząsa SSO Beata Hass-Kloc SSO Anna Harmata

Sygn. akt VI Ga 21/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 kwiecień 2017r

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 marca 2016 r, sygn. akt V GC 1272/15 Sąd Rejonowy wR. V Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanego M. K. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w R. kwotę 10 301,50 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2014 r. do dnia zapłaty ( pkt I ) oraz w pkt II zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 516 zł (pięćset szesnaście złotych) tytułem zwrotu opłaty sądowej, kwotę 2 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego i kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa .

W uzasadnieniu powyższego Sąd Rejonowy podał ,żę powód (...) spółka z o.o. z siedzibą w R. pozwem z dnia 3 lipca 2015 roku wniósł o zasądzenie od M. K. kwoty 10 301,50 zł z ustawowymi odsetkami od 25 listopada 2014 roku z tytułu roszczenia z umowy o roboty budowlane i umowy cesji na podstawie , której powód nabył wierzytelność od B. W. (1).

W złożonym sprzeciwie od nakazu pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości , przyznając, że zawarł z B. W. (1) umowę, której przedmiotem było wykonanie instalacji wentylacji i klimatyzacji zgodnie z projektem pod nazwą „Budowa Laboratorium (...) dla (...)”, jak również fakt, że na mocy umowy cesji powód nabył wierzytelności przyszłe z tytułu w/w umowy z wszelkimi prawami i obowiązkami. Pozwany podniósł ,iż według umowy była przewidziana kara umowna za opóźnienie w zakończeniu robót i z uwagi na to pozwany był uprawniony do naliczenia kary umownej w wysokości 10 301,50 zł , pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu, w wyniku czego wierzytelność powoda uległa umorzeniu, kwota ta jest objęta sporem.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

W dniu 20 marca 2014 roku pozwany zawarł z B. W. (1) (...) umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie instalacji wentylacji oraz klimatyzacji stanowiących część zadania pod nazwą „ Budowa Laboratorium (...) dla (...)”. B W. zobowiązany był do wykonania umowy w dniach od 24 marca 2014 roku do 11 czerwca 2014 roku, strony w umowie ustaliły wynagrodzenie , termin zapłaty tego wynagrodzenia na podstawie faktury i protokołu odbioru robót. Strony zawarły m.in. również ustalenia w umowie co do kaucji zabezpieczającej, okresu gwarancji, kary umownej w przypadku opóźnienia w wykonaniu robót.

W dniu 20 marca 2014 roku B. W. (1) po uzyskaniu zgody pozwanego w formie pisemnej zawarł z powodem umowę na podstawie , której przeniósł przysługujące mu wierzytelności z tytułu w/w umowy na powódkę oraz wszelkie zabezpieczenia umowy , gwarancje , rękojmię dot. przedmiotu umowy. W dniu 2 czerwca 2014 roku B. W. poinformował pozwanego pisemnie o banku, w którym należy dokonać płatności, pozwany zobowiązany był do zapłaty powódce kwoty 206 025 zł brutto tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, kaucja wynosiła 10 % tj. kwotę 20 602,50 zł. W dniu 24 września 2014 roku podpisany został protokół końcowy robót nie zawierający zastrzeżeń, pozwany w ciągu 30 dni od podpisania protokołu zobowiązany był do zwrotu 70 % kaucji zabezpieczającej tj. 14 421,75 zł.

W dniu 21 listopada 2014 roku B. W. wystawił fakturę z tego dnia na kwotę 206 025 zł , pozwany dokonał wcześniej zapłaty na rzecz powódki kwoty 185 422,50 zł tytułem faktury przejściowej i do zapłaty z faktury z
21 .11.2014 r. pozostała kwota 20 602,50 zł , pozwany nie dokonał zapłaty pozostałej kwoty zatrzymując ją jako kaucję zabezpieczającą. Powód wezwał do zapłaty w/w kwoty. Termin zakończenia robót z umowy określono na dzień 11 czerwca 2014 r., roboty zgodnie z protokołem zakończono 31 lipca 2014 r., pozwany naliczył powodowi kary umowne, powołując się na umowę o roboty i mając na uwadze umowę cesji, w wysokości 0,1 % wynagrodzenia umownego brutto za każdy dzień opóźnienia i wystawił notę księgową na kwotę 10 301 ,50 zł , wzywając powoda do zapłaty, pozwany przyjął , iż zgodnie z zawartą umową cesji powód wszedł również w prawa i obowiązki w zakresie wszelkich zabezpieczeń wierzytelności wynikających z umowy o roboty budowlane.

Zdaniem Sądu Rejonowego ,w sprawie nie sporne były fakty zawarcia umowy o roboty budowlane , umowy cesji. Sporne natomiast, było czy powód odpowiada w związku z zawartą umową cesji z tytułu kar umownych za opóźnienie w realizacji robót i czy pozwany zasadnie naliczył powodowi kary umowne i zasadnie złożył oświadczenie o potrąceniu.

Oceniając materiał dowodowy Sąd Rejonowy uznał stanowisko powoda za uzasadnione i udowodnione w całości. Podniósł ,że powód nie jest dłużnikiem pozwanego w świetle treści umowy cesji z 20 marca 2014 roku zgodnie , z którą zbywca B. W. przenosi przysługujące mu wierzytelności z tytułu umowy na nabywcę powoda. Wraz z wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie zabezpieczenia wymienionej wierzytelności wraz z gwarancją i rękojmią i powódka nie weszła w miejsce strony umowy, tylko jest to jedynie umowa cesji wierzytelności pieniężnej- zapłaty wynagrodzenia , bo takie roszczenie przysługiwało B. W.. W ocenie Sądu Rejonowego z umowy nie wynikało, by został przeniesiony przyszły dług w postaci naliczenia ewentualnej kary umownej i by powódka wzięła na siebie obowiązek jej zapłaty. Umową cesji zostały przelane na powódkę wraz z wierzytelnością o zapłatę wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy wszelkie zabezpieczenia tej wierzytelności tj. zabezpieczenia zapłaty wynagrodzenia , a nie wykonania umowy.

Zauważył ,że kara umowna została już naliczona poprzednikowi prawnemu powoda B. W. (1), na podstawie oświadczenia o potrąceniu z dnia 12. 11.2014 roku.

Niezależnie od powyższego, podniósł ,że powód przedstawił również dowody z dokumentów na okoliczność braku przesłanek do naliczenia kary umownej z uwagi na fakt, iż opóźnienie jakie powstało, nie wynikło z winy wykonawcy B. W. (1), a z przyczyn niezależnych od stron, co zgodnie z orzecznictwem nie jest podstawą do naliczenia kary umownej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy uznał , iż złożone przez pozwanego oświadczenie o potrąceniu na kwotę dochodzoną pozwem było bezzasadne i zasądził roszczenie powoda w całości na podstawie art. 647 kc , a odsetkach orzekł na podstawie art. 481 par 1 kc ,zaś o kosztach orzekł na podstawie art. 98par. 1 kpc.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości pozwany. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 par 1 kpc :

- przez błędną w świetle zasad logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego skutkującą wyciągnięciem wniosków pozostających w sprzeczności z2ebranym w sprawie materiałem dowodowym co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego przez przyjęcie, iż pozwany nie był uprawniony do naliczenia powodowi kar umownych;

- przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, bowiem szczegółowa analiza przedmiotowego stanu faktycznego jednoznacznie dowodzi, iż w wyniku dokonanego potrącenia roszczenie powoda objęte niniejszym pozwem wygasło.

2. naruszenie prawa materialnego tj.

a) art. 498 k.c. poprzez przyjęcie nieskuteczności zarzutu potrącenia w sytuacji gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje na fakt, iż powód nie zachował umownego terminu zakończenia prac i nie udowodnił, by wydłużenie realizacji umowy było wynikiem okoliczności za które nie ponosi odpowiedzialności co uprawniało pozwanego do naliczenia kary umownej a następnie jej potrącenia z wierzytelnością powoda i było zgodne z postanowieniami zawartej przez powoda umowy cesji.

Mając na uwadze powyższe zarzuty wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa;

2)  zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm prawem przepisanych za obie instancje.

W pisemnych motywach podniósł twierdzenia i okoliczności przemawiające za uwzględnieniem podniesionych zarzutów.

Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Oceniając zaskarżony wyrok przez pryzmat podniesionych w apelacji zarzutów należy wstępie podnieść ,że zgodnie z dyspozycją art. 509 kc, art. 509 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak z tego wynika przelew jest umową, z mocy której wierzyciel-cedent przenosi na nabywcę-cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Zgoda dłużnika na jej zawarcie jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie łączącej wierzyciela z dłużnikiem wyłączono możliwość przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią. Przelew wierzytelności nie może pogorszyć sytuacji dłużnika.

Wierzytelność - z wyjątkiem związanej z dokumentem na okaziciela i zabezpieczonej hipoteką - przechodzi na nabywcę przez sam fakt zawarcia umowy. Jednostronne oświadczenie cedenta nie przenosi praw. Umowa dojdzie do skutku dopiero wtedy, gdy cesjonariusz przyjmie akt cesji.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi.

Należy podkreślić ,że wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy zdaniem Sądu Okręgowego pozwany był uprawniony do naliczenia kar umownych i wezwać o ich zapłatę powoda co umożliwiały mu przesłanki art. 513 kc . Zgodnie z jego treścią należy przyjąć ,że zarzut potracenia winien być złożony cesjonariuszowi , gdyż ma on możliwość podniesienia wszelkich zarzutów jakie mu przysługiwały wobec cedentowi zbywanej wierzytelności ( por. Komentarz do KC pod. red. M. Gutowski Tom II , wyd. C.H. Beck , Warszawa 2016r, str. 230-231).

Mimo przedstawionych okoliczności zarzut naruszenia art. 498 kc nie mógł być uwzględniony , gdyż ciężar udowodnienia istnienia spornych wierzytelności zgodnie z art. 6 kc spoczywał na pozwanym.

W tym miejscu należy przytoczyć pogląd SN wyrażony w wyroku z dnia 18.04.2000r,( sygn. III CKN 720/ 98, LEX 51368), że zarzut potracenia jest formą dochodzenia roszczeń zrównaną w skutkach z powództwem . Podlega zatem wymogom stawianym wobec pozwu co do określenia żądania , przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz wskazania dowodów.

W szczególności zgłaszający zarzut potrącenia w procesie ma obowiązek określić swoją wierzytelność , wykazać jej istnienie i w kategoryczny sposób wyrazić wolę potrącenia w celu wzajemnego umorzenia skonkretyzowanych wierzytelności.

Sąd Okręgowy w tym zakresie podziela i przyjmuje jako własne ustalenia Sądu Rejonowego, że dowody zaoferowane przez powoda na wykazanie ,że nie było podstaw do naliczenia kary umownej przez pozwanego udowodniły , że nie powstały one z winy wykonawcy. Pozwany nie podważył ich wiarygodności , ani nie zaoferował dowodów na wykazanie ,że jego wierzytelność z tytułu kar umownych istnieje.

Konsekwencją powyższego było oddalenie apelacji po myśli art. 385 kpc.

W zakresie orzeczenia co do kosztów postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy miał na uwadze treść art. 109 kpc i art. 372 kpc oraz ,że pełnomocnik strony powodowej nie stawił się na rozprawę w dniu 27.04.2017r zaś odpowiedź na apelację została złożona z naruszeniem w/w art. 372 kpc ( k- 212, odpis apelacji został doręczony w dniu 12.01.2017r , a odpowiedź na apelację została złożona w dniu 25.04.2017r k- 218).