Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

Sędziowie: SO Anna Górnik

SR del. Rafał Lila (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2017 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. E.

przeciwko (...) GmbH spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oddział w (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek zażalenia (...) na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z 6 marca 2017 r. w sprawie X GNc 2986/16 w przedmiocie kosztów postępowania

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO A nna Górnik SSO Patrycja Baranowska SSR del. Rafał Lila

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2017 r., wydanym w sprawie X GNc 2986/16, Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 2 grudnia 2016 r. i odrzucił pozew wniesiony przez M. E. przeciwko (...) GmbH spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. z uwagi na brak zdolności sądowej pozwanego oddziału zagranicznego przedsiębiorcy – (...).

(...) pismem z dnia 3 lutego 2017 r. wniosła o uzupełnienie postanowienia z dnia 201 stycznia 2017 r. o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu od powódki.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie postanowieniem z dnia 6 marca 2017 r. oddalił wniosek (...) o zasądzenie kosztów postępowania, albowiem podmiot ten nie był i nie jest stroną niniejszego postępowania, gdyż jako strona pozwana wskazany został niemający zdolności sądowej jej oddział w (...). Zgodnie zaś z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 k.p.c.) koszty postępowania mogą zostać zasądzone jedynie przez strony, które brały udział w tej sprawie. Tym samym przepis ten nie przewiduje zasądzenia zwrotu kosztów postępowania na rzecz (jak też od) podmiotu, który w sprawie w rzeczywistości nie uczestniczył, jak również na rzecz podmiotu, który z uwagi na brak zdolności sądowej w nim uczestniczyć nie mógł.

(...) zaskarżyła w całości wskazane postanowienie, zarzucając mu naruszenie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. poprzez brak zasądzenia kosztów procesu, podczas gdy (...) należy uznać za przeciwnika strony przegrywającej w rozumieniu tego przepisu. Domagała się jego zmiany poprzez zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania przed Sądem I instancji i kosztów postępowania zażaleniowego. Uzasadniając swoje stanowisko skarżąca podniosła, że koszty procesu winny zostać na jej rzecz zasądzone, albowiem po otrzymaniu nakazu zapłaty na adres swojego oddziału w (...) podjęła niezbędną i celową obronę (gdyż sam oddział obrony podjąć nie mógł), gdyż tak postąpiłby każdy racjonalny podmiot, a nadto obrona ta nie ograniczała się jedynie do podniesienia zarzutów formalnych, lecz z ostrożności procesowej opierała się także na wdaniu się w spór. Ponadto o tym, że (...) jest przeciwnikiem strony przegrywającej świadczyło według skarżącej i to, że do rąk jej pełnomocnika doręczono odpis postanowienia w przedmiocie uchylenia nakazu zapłaty oraz odrzucenia pozwu.

Sąd zważył, co następuje:

(...) okazało się bezzasadne.

Zgodnie z brzmieniem art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Przepis ten ustanawia zasadę obowiązującą przy zwrocie kosztów procesu, a mianowicie zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy. Tylko w sytuacjach wyjątkowych, uregulowanych w następnych przepisach, zachodzić będzie podstawa do odejścia od zasady, że strona przegrywająca powinna zwrócić wygrywającej wszystkie poniesione koszty niezbędne dla osiągnięcia celu, jakim jest ostateczny wynik sporu. Z przepisu tego wynika również, że zwrotowi podlegają jedynie koszty niezbędne do celowej obrony swoich praw i stąd podnoszona jest druga zasada dotycząca zwrotu kosztów między stronami, a mianowicie zasada zwrotu kosztów celowych. Ich ocena przez sąd determinowana jest dyspozycją art. 98 § 2-4 k.p.c. i dlatego też tam wskazane koszty należy traktować jako niezbędne w chwili ponoszenia, nie zaś rozważać czy bez ich poniesienia strona osiągnęłaby ten sam cel, czyli wygrałaby sprawę [por. J. G., komentarz do art. 98 k.p.c. (w:) red. E. Marszałkowska-K., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2017].

Ani doktryna, ani orzecznictwo nie pochyla się przy tym nad rozumieniem pojęcia „przeciwnika” o którym mowa we wskazanym przepisie. Z kolei zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego pod red. W. D. przeciwnik to m.in. ten, kto występuje przeciw komuś lub czemuś; ten, kto rywalizuje z kimś.

W omawianym zakresie uzasadnione jest również odwołanie się do systemowych dyrektyw wykładni i przeanalizowanie stosunku normy odczytywanej z art. 98 § 1 k.p.c. do innych norm systemu prawnego. Zaznaczyć w tym miejscu przede wszystkim trzeba, że znajdujące się w tej samej jednostce redakcyjnej (artykule) §§ 2-4 wskazujące jakie koszty podlegające zwrotowi uznaje się za koszty niezbędne – koszty te relatywizowane są do kosztów stron i ich pełnomocników. Brak jest jednocześnie ponownego odwołania się do pojęcia „przeciwnika”. Prowadzi to zatem do wniosku, że pojęcie użyte w art. 98 § 1 k.p.c. utożsamiać należy ze stronami postępowania. Wobec tego zasadnym jest wniosek, że „przeciwnik” w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c. znaczy tyle co „druga (wygrywająca) strona procesu”.

(...) nie było stroną niniejszego postępowania, czego z resztą sama nie neguje. Nie wdając się w ocenę trafności postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 20 stycznia 2017 r. (wobec jego prawomocności) przyjąć należy, że w sposób wiążący został w nim zidentyfikowany krąg stron procesu.

Wobec powyższego przyjąć należy, że zasadnie uznano w zaskarżonym postanowieniu, że art. 98 § 1 k.p.c. nie znajduje zastosowania wobec skarżącej, jak również brak jest podstaw do zasądzenia na jej rzecz kosztów postępowania od powódki na podstawie norm odczytywanych z innych przepisów k.p.c.

Gdyby nawet hipotetycznie założyć, że (...) była „przeciwnikiem” powódki w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c., to i tak nie byłoby możliwe zasądzenie na jej rzecz jakichkolwiek kosztów procesu bez złożenia przez nią spisu kosztów, gdyż k.p.c. nie zawiera przepisów stanowiących odpowiednik art. 98 § 2-4, które odnosiłyby się do innych podmiotów określanych jako „przeciwnicy”, a nie będących stronami. Również i ta okoliczność przemawia za przyjęciem takiego rozumienia pojęcia „przeciwnik” z art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym ogranicza się ono do „drugiej (wygrywającej) strony procesu”.

W związku z powyższym, na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c., orzeczono jak w sentencji.

SSO Anna Górnik SSO Patrycja Baranowska SSR del. Rafał Lila

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...) (...);

3.  (...)