Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Powalska

Protokolant : sekr. Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2017 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku Spółdzielczego Towarzystwo (...)-CO-BANK w P.

przeciwko E. P. i K. P.

o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda Banku Spółdzielczego Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. na rzecz pozwanych E. P. i K. P. solidarnie kwotę 14.417 ( czternaście tysięcy czterysta siedemnaście ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 214/16

UZASADNIENIE

W dniu 22 sierpnia 2016 powód Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. wniósł pozew przeciwko E. P. oraz K. P. o uznanie za bezskuteczną względem niego umowy darowizny nieruchomości, położonej w D. (...) gm. D., posiadającej urządzoną księgę wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku KW nr (...), zawartą dnia 16 lipca 2012 r. pomiędzy M. P. i U. P., a ich dziećmi tj. córką E. P. i synem K. P. przed notariuszem W. N. Rep. A (...) oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanych E. P. oraz K. P. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pełnomocnictwa. Argumentował, że dłużnik wyzbywając się nieruchomości nie miał świadomości działania z pokrzywdzeniem wierzycieli, na co wskazuje jego ówczesna sytuacja majątkowa, zaś motywem dokonania przedmiotowej darowizny było istnienie wcześniejszych planów i ustaleń rodzinnych. .

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Od lat 80-tych dwudziestego wieku M. P. prowadzi firmę (...).T. S (...) w P.. W 2003 r. M. P. zawarł umowę na świadczenie usług spedycyjnych z firmą (...) S.A. W dniu 26 października 2010 r. dłużnik M. P. zawarł z Bankiem Spółdzielczym Towarzystwem (...)-CO-BANK w P. umowę kredytu odnawialnego w rachunku bieżącym z przeznaczeniem na dofinansowanie bieżącej działalności firmy na okres od 26 października 2010 r. do 25 października 2012 r. do wysokości 50.000 zł. M. P. zobowiązał się spłacić zaciągnięty kredyt wraz z odsetkami do dnia 25 października 2012 r. Poręczycielem wskazanego kredytu została żona ubiegającego się o kredyt, U. P.. Spłata udzielonego kredytu zabezpieczona została także przewłaszczeniem rzeczy ruchomej oznaczonej co do tożsamości w postaci samochodu osobowego marki M. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2005. Strony dokonały również cesji praw z polisy AC w/w pojazdu, (dowód: kserokopia umowy nr (...) k. 18-20, zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:34:38-01:07:13 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka U. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 01:07:13-01:26:41 w zw. z k. 200, zeznania pozwanej E. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:08:00-00:38:11 w zw. z k. 250v-251, zeznania pozwanego K. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:38:11-00:50:46 w zw. z k. 251-251v).

W dniu 10 listopada 2010 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 26 października 2010 r. mocą którego Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. podwyższył na wniosek kredytobiorcy M. P. kredyt obrotowy odnawialny w rachunku bieżącym z przeznaczeniem na dofinansowanie bieżącej działalności firmy na okres od 10 listopada 2010 r. do 25 października 2012 r. do wysokości 170.000 zł. Strony w aneksie ustaliły, że w okresie kredytowania wysokość dostępnego kredytu będzie obniżana od 05- go dnia każdego miesiąca o kwotę 2.000 zł, począwszy od 05 grudnia 2010 r. W aneksie strony dokonały także zmian w zakresie jego zabezpieczenia. Poręczycielem kredytu pozostała żona kredytobiorcy U. P., jednak jego spłata dodatkowo obok przewłaszczenia rzeczy ruchomej oznaczonej co do tożsamości w postaci samochodu osobowego marki M. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2005, zabezpieczona została przewłaszczeniem rzeczy ruchomej co do tożsamości w postaci autobusu N. (...).6 (...) nr rej. (...), rok produkcji 1999, (dowód: kserokopia aneksu nr (...) do umowy kredytu nr (...) k. 21-22, zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:34:38-01:07:13 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka U. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 01:07:13-01:26:41 w zw. z k. 200).

W dniu 27 września 2011 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 26 października 2010 r. mocą którego Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. podwyższył i odnowił na wniosek kredytobiorcy M. P. kredyt obrotowy odnawialny na rachunku bieżącym z przeznaczeniem na dofinansowanie bieżącej działalności firmy na okres od 27 września 2011 r. do 26 września 2013 r. do wysokości 260.000 zł. W zawartym aneksie kredytobiorca zobowiązał się dokonać spłaty kredytu wraz z odsetkami do dnia 26 września 2013 r. W podpisanym aneksie strony dokonały zmian w zakresie zabezpieczenia kredytu. Zgodnie z jego treścią prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu stanowiło: weksel in blanco wraz z deklaracją wystawioną na rzecz N/Banku, poręczenie żony kredytobiorcy U. P. zam. (...)-(...) D. ul. (...), przewłaszczenie rzeczy ruchomej oznaczonej co do tożsamości w postaci samochodu osobowego M. (...), nr rej. (...), rok produkcji 2005 r. wraz z bankowym depozytem karty pojazdu, przewłaszczenie rzeczy ruchomej oznaczonej co do tożsamości w postaci autobusu N. (...).6 (...) nr rej. (...), rok produkcji 1999 wraz z bankowym depozytem karty pojazdu, cesji praw z policy AC w/w pojazdów, wpisu hipoteki umownej do kwoty 260.000 do KW nr (...) urządzonej dla nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości D., nr działki ewidencyjnej (...), ubezpieczenia kredytobiorcy w ramach grupowego (...) w wysokości 70 % kredytu tj. suma ubezpieczenia 182.000 zł Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w P., (dowód: kserokopia aneksu nr (...) do umowy kredytu nr (...) k. 23-24, zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:34:38-01:07:13 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka U. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 01:07:13-01:26:41 w zw. z k. 200, zeznania pozwanej E. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:08:00-00:38:11 w zw. z k. 250v-251, zeznania pozwanego K. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:38:11-00:50:46 w zw. z k. 251-251v).

W dniu 16 lipca 2012 r. dłużnicy M. P. i U. P. zawarli ze swoimi dziećmi- pozwanymi E. P. i K. P. umowę darowizny nieruchomości w postaci zabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,07 ha położonej w D. (...) gm. D., dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...). W umowie tej strony ustanowiły nieodpłatną dożywotnią służebność osobistą na rzecz M. P. i U. P. polegającą na prawie zamieszkiwania i korzystania z całego budynku mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości wraz z prawem swobodnego dostępu do domu oraz prawie do korzystania z całej nieruchomości gruntowej. Po dokonaniu darowizny koszty utrzymania nieruchomości przeszły na pozwanych E. P. i K. P.. W dniu dokonania darowizny dłużnicy M. P. i U. P. byli współwłaścicielami nieruchomości w postaci lokalu położonego w P. przy ul. (...) oraz nieruchomości gruntowej położonej w D.. W dniu zawierania kwestionowanej umowy darowizny kondycja finansowa firmy prowadzonej przez M. P. była dobra. M. P. posiadał zajęcia egzekucyjne z tytułu nieuiszczonych składek obowiązkowych na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł., jednak do 05 kwietnia 2013 r. nastąpiła spłata całej kwoty 101.654,87 zł. We wskazanym okresie funkcjonowało zajęcie na rzecz wierzyciela Urzędu Skarbowego w P. rachunku bankowego dłużnika w Banku Spółdzielczym w P.. Zajęcie obejmowało dwa tytuły wykonawcze. Ostatnia sprawa z w/w zajęcia została zakończona w dniu 19 lutego 2013 r. w wyniku spłaty zaległości w całości. W okresie tym nie było przeciwko dłużnikom M. P. i U. P. prowadzone sądowe postępowanie egzekucyjne. Z prowadzonej ewidencji środków trwałych wynika, że na dzień 31 grudnia 2012 r. M. P. posiadał środki o łącznej wartości 284.184,80 zł. W skład majątku firmy wchodziły samochody ciężarowe, samochód osobowy, naczepy, ciągniki siodłowe. Z historii rachunku nr (...) prowadzonego dla firmy (...) M. P. wynika, że saldo rachunku na dzień 31 lipca 2012 r. wynosiło 258.000 zł, zaś na dzień 31 grudnia 2012 r. wynosiło 260.000 zł. W dniu 29 listopada 2012 r. M. P. została wypowiedziana, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, umowa o usługi spedycji zawarta w dniu 01 marca 2006 r. przez głównego kontrahenta jego firmy- (...) S.A., który zapewniał mu główne źródło dochodu. Do dnia wypowiedzenia w/w umowy na rachunek prowadzonej przez M. P. firmy wpływała miesięcznie kwota w granicach od 15.000 zł do 100.000 zł ze współpracy z firmą (...) S.A. Do końca okresu wypowiedzenia umowy zawartej z (...) S.A firma (...) działała prężnie i przynosiła dochody. W 2012 r. M. P. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał dochód w wysokości 91.633,63 zł, (dowód: wypis z księgi wieczystej k. 27-38, wypis z księgi wieczystej k. 39-48, kserokopia wypowiedzenia umowy k. 62, kserokopia historia rachunku firmy dłużnika k. 63-86, kserokopia zeznania podatkowego z 2012 r. k. 92-96, kserokopia ewidencji środków trwałych k. 100-101, pisma Komorników przy Sądach Rejonowych k. 162, 164, 165, 166, 167, 173, 174 pismo z US w P. k. 163, pismo z ZUS II Oddział w Ł. k. 172, wypis z księgi wieczystej k. 186-196, zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:34:38-01:07:13 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka U. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 01:07:13-01:26:41 w zw. z k. 200, historia rachunku pozwanej E. P. k. 202-215, kserokopia zaświadczenia z US w P. k. 247-249, zeznania pozwanej E. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:08:00-00:38:11 w zw. z k. 250v-251, zeznania pozwanego K. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:38:11-00:50:46 w zw. z k. 251-251v).

Po rozwiązaniu umowy z głównym kontrahentem (...) S.A obroty i dochody w firmie znacznie spadły i pojawiły się problemy finansowe. W dniu 01 marca 2013 r. wierzyciel Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. wystąpił do dłużnika M. P. z pismem, w którym zwrócił się o pisemne wyjaśnienie przyczyn znacznego spadku obrotów na rachunku o nr (...) prowadzonym w w/w banku. W dniu 12 kwietnia 2013 r. wierzyciel Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. zwrócił się do dłużnika M. P. z pisemną informacją o opóźnieniu w spłacie zadłużenia na kwotę 1.906,99 zł. W dniu 13 maja 2013 r. wierzyciel Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. przesłał dłużnikowi M. P. pisemne wezwanie do zapłaty kwoty 3.807,47 zł z tytułu zaległości w spłacie kredytu. W dniu 02 lipca 2013 r. wierzyciel Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. przesłał dłużnikowi M. P. pisemną informację o opóźnieniu w spłacie zadłużenia na kwotę 5.286,95 zł., zaś w dniu 09 sierpnia 2013 r. poinformował dłużnika, że jeżeli w nieprzekraczającym terminie do dnia 31 sierpnia 2013 r. nie złoży stosownych dokumentów w postaci dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu w postaci nieruchomości z aktualną wyceną sporządzoną przez rzeczoznawcę majątkowego oraz wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego będącej przedmiotem kredytu działki ewidencyjnej nr (...) (KW (...)) oraz nie ureguluje na rzecz wierzyciela zaległości z tytułu odsetek od kredytu bank będzie zmuszony wypowiedzieć umowę przedmiotowego kredytu i wystąpić na drogę egzekucji w celu odzyskania swoich należności. W roku 2013 r. M. P. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zanotował stratę w wysokości 5.748,17 zł, (dowód: zeznania świadka J. J.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:09:07-00:29:02 w zw. z k. 198v-199, zeznania świadka K. N.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:29:02-00:34:38 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:34:38-01:07:13 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka U. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 01:07:13-01:26:41 w zw. z k. 200, kserokopia pisma powoda k. 221, 223, 225, kserokopia wezwania do zapłaty k. 227, kserokopia notatki służbowej k. 229, 230-231, 237-240, kserokopia pisma powoda k. 233, 234, 236, zeznania pozwanej E. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:08:00-00:38:11 w zw. z k. 250v-251, zeznania pozwanego K. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:38:11-00:50:46 w zw. z k. 251-251v).

W dniu 25 września 2013 r. dłużnik M. P. (...).T.S. (...) M. P. zwrócił się do wierzyciela z pisemną prośbą o prolongatę techniczną spłaty kredytu obrotowego odnawialnego w rachunku bieżącym w wysokości 260.000 zł z umowy kredytowej (...) z dnia 26 października wraz z aneksami na okres dwóch miesięcy. W uzasadnieniu swego wniosku dłużnik podał, że czas prolongaty jest mu niezbędny w celu zgromadzenia wszystkich potrzebnych dokumentów do odnowienia przedmiotowego kredytu. Dłużnik podał również, że w celu obniżenia kosztów prowadzenia działalności jeździ we własnej firmie sam jako kierowca i nie mógł dopilnować zgromadzenia dokumentów. W dniu 26 września 2013 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 26 października 2010 r. mocą którego Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. prolongował termin spłaty kredytu obrotowego odnawialnego w rachunku bieżącym z przeznaczeniem na dofinansowanie bieżącej działalności firmy w wysokości 260.000 zł z dnia 26 września 2013 r. na dzień 26 listopada 2013 r., (dowód: kserokopia aneksu nr (...) do umowy kredytu nr (...) z dnia 26 października 2010 r. k. 25-26 zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 00:34:38-01:07:13 w zw. z k. 199v-200, zeznania świadka U. P.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2017 r. 01:07:13-01:26:41 w zw. z k. 200, pismo świadka M. P. k. 240, zeznania pozwanej E. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:08:00-00:38:11 w zw. z k. 250v-251, zeznania pozwanego K. P.- protokół rozprawy z dnia 06 czerwca 2017 r. 00:38:11-00:50:46 w zw. z k. 251-251v).

W dniu 10 marca 2014 r. Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. wystawił przeciw dłużnikom M. P. oraz U. P. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) w którym stwierdził, że na płatne i wymagalne zadłużenie w/w dłużników składają się niespłacona należność główna w kwocie 260.000 zł, zaległe odsetki umowne naliczone w wysokości 17.992,12 zł oraz koszty i opłaty w kwocie 50,00 zł. W bankowym tytule egzekucyjnym wierzyciel stwierdził, że zobowiązanie M. P. i U. P. obejmuje również obowiązek wydania samochodu osobowego M. (...) o nr rejestracyjnym (...) rok produkcji 2005 przewłaszczonego na rzecz banku na podstawie umowy przewłaszczenia rzeczy ruchomych oznaczonych co do tożsamości nr (...) z dnia 26 października 2010 r. oraz autobusu NEOPLAN (...).6 (...) o nr rejestracyjnym (...) rok produkcji 1999 rok przewłaszczonego na rzecz banku na podstawie umowy przewłaszczenia rzeczy ruchomych oznaczonych co do tożsamości nr (...) z dnia 26 października 2010 r. Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt I Co 502/14 Sąd Rejonowy w Pabianicach nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu przez Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...) „PA-CO-Bank” w P. w dniu 10 marca 2014 r. przeciwko dłużnikom solidarnym M. P. i U. P. w całości i zasądził solidarnie od dłużników na rzecz wierzyciela Banku Spółdzielczego Towarzystwa (...)-CO-BANK w P. kwotę 50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, (dowód: kserokopia bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 10 marca 2014 r. k. 17, kserokopia postanowienia SR w Pabianicach w sprawie I Co 502/14 k. 17).

Na dzień 13 lutego 2017 r. M. P. posiadał zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od lutego 2013 r. do lutego 2015 r. w łącznej wysokości 122.640,90 zł, plus odsetki na dzień wpłaty oraz należne koszty upomnień w wysokości 253,20 zł i koszty egzekucyjne w wysokości 5.741,90 zł które dochodzone są w ramach prowadzonych postępowań egzekucyjnych, (dowód: pismo z ZUS II Oddział w Ł. k. 172).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych przy nim dowodów, dając wiarę w pełni załączonym dokumentom, których nie kwestionowała żadna ze stron. Na walor wiarygodności zasługiwały także zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, w tym także zaoferowanych przez powoda J. J. i K. N.. Zeznania te nie odbiegały bowiem od faktów, jakie wynikały ze zgromadzonych dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Żądanie strony powodowej Banku Spółdzielczego Towarzystwa (...)-CO-BANK w P. uznania czynności prawnej - umowy darowizny nieruchomości dokonanej w dniu 16 lipca 2012 r. przez dłużników M. P. i jego żonę U. P. jako darczyńców z ich dziećmi E. P. i K. P. jako obdarowanymi - za bezskuteczną wobec strony powodowej należało rozpatrywać w oparciu o art. 527 i następne k.c. Zgodnie z art. 527 § 1 i 2 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, przy czym czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Z § 3 cytowanego artykułu wynika z kolei, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Strona powodowa zgłosiła żądanie uznania umowy darowizny za bezskuteczną wskazując, że przysługuje jej wierzytelność przeciwko M. P. i U. P. o zapłatę kwoty 260.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w sposób szczegółowo wskazany w pozwie, stwierdzona tytułem wykonawczym w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z nr (...) wystawionego przez wierzyciela Bank Spółdzielczy Towarzystwa (...)-CO-BANK w P. w dniu 10 marca 2014 r. opatrzonego klauzulą wykonalności przez Sąd Rejonowy w Pabianicach postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt I Co 502/14. Zaskarżona umowa została, zdaniem strony powodowej, zawarta z pokrzywdzeniem jej jako wierzyciela M. P. i U. P..

Na wstępie trzeba zwrócić uwagę, że wierzytelność przeciwko dłużnikom, której ochrony domagała się strona powodowa wytaczając powództwo, nie istniała jeszcze w momencie dokonania przez dłużników i pozwanych zaskarżonej czynności prawnej. Wierzytelność strony powodowej przeciwko M. P. i U. P., mająca oparcie w zawartej w dniu 26 października 2010 r. umowie o kredyt obrotowy odnawialny w rachunku bieżącym, powstała w dniu 10 marca 2014 r. w chwili wystawienia przez wierzyciela Bank Spółdzielczy Towarzystwa (...)-CO-BANK w P. bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...). Ma to zaś znaczenie dla oceny przesłanki świadomości działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Zgodnie z art. 530 k.c. instytucja uznania za bezskuteczną czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli może chronić również wierzycieli przyszłych. Powołany artykuł przewiduje jednak surowsze przesłanki uznania czynności prawnej za bezskuteczną: po pierwsze, dłużnik musi działać w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, a po drugie - w razie czynności prawnej odpłatnej ( w ramach darowizny ustanowiono służebność), z jaką mamy do czynienia w analizowanym stanie faktycznym - osoba trzecia, która uzyskała korzyść z zaskarżonej czynności prawnej dłużnika, musi wiedzieć o zamiarze dłużnika pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. W związku z treścią art. 527 i 530 k.c. na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia, że na skutek zawarcia umowy darowizny (...) stali się niewypłacalni lub ich niewypłacalność zwiększyła się oraz że w chwili zawierania tej umowy dłużnik co najmniej liczył się z tym, iż w przyszłości może mieć wierzycieli, miał świadomość skutków dokonywanej czynności dla ich majątku, a także iż celem zawarcia umowy było spowodowanie niewypłacalności i uniemożliwienie uzyskania zaspokojenia przez przyszłych wierzycieli (zamiar pokrzywdzenia wierzycieli) – (por. P. Machnikowski, w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa2006, s. 908).

Strona powodowa Bank Spółdzielczy Towarzystwa (...)-CO-BANK w P., w ocenie Sądu, nie wykazała przesłanek uznania umowy darowizny z dnia 16 lipca 2012 r. za bezskuteczną względem niej. Aby możliwe było uwzględnienie takiego żądania konieczne jest spełnienie wszystkich wymaganych ustawą przesłanek. Brak nawet jednej z nich przy spełnieniu pozostałych niweluje możliwość uznania roszczenia za zasadne. W przedmiotowej sprawie zaś przede wszystkim nie zostało udowodnione, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia przyszłego wierzyciela.

Dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia jeżeli ma rozeznanie co do tego, że w następstwie dokonanej przezeń czynności ucierpi materialny interes wierzyciela, zazwyczaj poprzez wyzbycie się w całości lub w części majątku nadającego się do egzekucji. Do przyjęcia świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli, o którą chodzi w art. 527 § 1 k.c. wystarczy aby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2015 r. , I ACa 1833/14, Legalis Numer 1349122 ). O ile można przyjąć, że M. P. powinien był zdawać sobie sprawę z możliwej odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, o tyle zaproponowany przez strony materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, że zawierając umowę darowizny miał na celu uniemożliwienie przyszłym wierzycielom uzyskania zaspokojenia. Całokształt okoliczności, w jakich doszło do umowy darowizny nieruchomości na rzecz pozwanych, ustalonych za pomocą przedłożonych przez strony dokumentów, zeznań świadków J. J., K. N., M. P., U. P. oraz przesłuchania pozwanych, wskazuje na to, że darowizna nieruchomości została dokonana, w celu wykonania obietnicy rodzinnej nałożonej na dłużników przez darczyńcę, który w 2002 r. darował im przedmiotową nieruchomość z zobowiązaniem do jej przekazania dzieciom po uzyskaniu przez nie pełnoletności, a nie jak wywodzi strona powodowa, w celu pokrzywdzenia przyszłego wierzyciela. Podkreślić w tym miejscu należy, że w dniu zawarcia wskazanej umowy darowizny tj. 16 lipca 2012 r. sytuacja finansowa firmy prowadzonej przez M. P. była co najmniej dobra i miała płynność finansową. Firma w tym okresie działała prężnie, zatrudniała około dziesięciu pracowników. Co prawda dłużnik posiadał zajęcia egzekucyjne z tytułu nieuiszczonych składek obowiązkowych na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. oraz na rzecz Urzędu Skarbowego w P., jednak dochodzone kwoty zostały w krótkim czasie spłacone w całości. Posiadanie zaległości w zakresie należności publiczno-skarbowych w pewnych okresach przy prowadzeniu działalności gospodarczej, o ile są one w końcu regulowane, nie jest okolicznością świadczącą o utracie płynności finansowej firmy. We wskazanym okresie przeciwko firmie nie było prowadzone żadne sądowe postępowanie egzekucyjne, wbrew twierdzeniom powoda. Na rachunku bankowym firmy na dzień 31 grudnia 2012 r. znajdowały się środki pieniężne w wysokości około 260.000 zł, zaś z ewidencji środków trwałych wynika, że na dzień 31 grudnia 2012 r. M. P. posiadał środki o łącznej wartości 284.184,80 zł. W skład majątku firmy wchodziły między innymi samochody ciężarowe, samochód osobowy, naczepy, ciągniki siodłowe, sprzęt biurowy. Podkreślenia godnym pozostaje także, że w 2012 r. M. P. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał dochód w wysokości 91.633,63 zł. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów jednoznacznie wynika, że obroty firmy dłużnika, a co za tym idzie i dochody znacznie zmniejszyły się dopiero na początku 2013 r., kiedy to wraz z końcem okresu wypowiedzenia rozwiązaniu uległa umowa o świadczenie usług spedycyjnych z (...) S.A. Ta właśnie okoliczność spowodowała, iż na przestrzeni kilku miesięcy M. P., uzyskując wcześniej z tytułu wskazanej umowy z (...) S.A. przychody w granicach rzędu nawet 50.000-100.000 zł miesięcznie, popadł w znaczne i niespodziewane problemy finansowe przejawiające się między innymi brakiem terminowego spłacania wierzytelności. Co istotne strona powodowa nie wykazała w toku postępowania, aby w dniu zawierania umowy darowizny dłużnik wiedział, albo co najmniej mógł się spodziewać, iż wskazana umowa z (...) S.A., będącą głównym źródłem dochodu jego firmy, miała w najbliższej przyszłości zostać rozwiązana. Z zeznań świadków M. P. oraz U. P. zgodnie wynika, że wypowiedzenie umowy było niespodziewane i wcześniej nic na tę okoliczność nie wskazywało. Powyższe zostało również potwierdzone w relacjach pozwanych E. P. oraz K. P.. O zamiarze pokrzywdzenia wierzyciela przez dłużników nie sposób również wywodzić z przedstawionego przez M. P. i U. P. oraz przez pozwanych uzasadnienia zawarcia umowy darowizny we wskazanym okresie. Zarówno M. P. jak i jego żona U. P. w trakcie postępowania zgodnie przekonywali, że w dniu darowania im nieruchomości przez ojca U. zobowiązali się przekazać ją swoim dzieciom w momencie, kiedy będą one w stanie samodzielnie ją utrzymać. Taka sytuacja zaistniała w momencie gdy E. P. ukończyła studia i wróciła do domu, podjęła pracę. Co szczególnie ważkie dla ustalenia stanu faktycznego i rozstrzygnięcia sprawy załączona przez stronę pozwaną historia rachunku pozwanej E. P. potwierdza, iż istotnie od dnia uzyskania własności nieruchomości to na niej oraz jej bracie K. P. spoczywa koszt jej utrzymania.

Niewykazanie przez stronę powodową świadomości działania dłużnika z pokrzywdzeniem przyszłego wierzyciela , jednej z przesłanek warunkujących uznanie zaskarżonej czynności prawnej za bezskuteczną, skutkowało koniecznością oddalenia powództwa. Stąd Sąd orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W niniejszej sprawie na koszty obciążające stronę powodową Bank Spółdzielczy Towarzystwo (...)-CO-BANK w P. solidarnie na rzecz pozwanych E. P. i K. P. złożyły się: opłata od pełnomocnictwa – 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych – 14.400 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r., określającego wysokość opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015 poz. 1800).

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji wyroku.