Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2012 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa R. N.

przeciwko Gminie K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 8 lutego 2012 r., sygn. akt I C 140/10

oraz na skutek zażalenia na rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie 3 wyroku

prostując w zaskarżonym wyroku oznaczenie strony pozwanej, którą jest Gmina K.:

1) oddala apelację;

2) oddala zażalenie;

3) zasądza od powoda na rzecz pozwanej 7200 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

I ACa 682/12, I ACz 773/12

UZASADNIENIE

Powód R. N. domagał się zasądzenia od pozwanej Gminy K. kwoty 222.040 zł z ustawowymi odsetkami od kwot: 33.476,80 zł od dnia 24 kwietnia 2009 r., 159.283,20 zł od dnia 20 listopada 2009 r. i 29.280 zł od dnia 20 listopada 2009 r. oraz zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu tego żądania powód podał, że nie otrzymał całości wynagrodzenia za wykonanie umów zawartych z pozwaną w dniach 10 września 2007 r. i 29 października 2007 r., a kary umowne potrącone przez pozwaną są, jego zdaniem, niezasadne wykonał bowiem zobowiązania w terminie.

W odpowiedzi na pozew pozwana gmina wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana przyznała, że strony łączyły umowy o wykonanie prac projektowych, w których przewidziano, że w razie nieterminowego wykonania powód mógł być obciążony karami umownymi. W przypadku umowy z dnia 10 września 2007 r. termin wykonania wynosił 120 od dnia przekazania powodowi przez pozwaną map dla celów projektowych. Mapy te przekazano w terminie do dnia 14 marca 2008 r., a zwłoka powoda wyniosła 392 dni, wobec czego pozwana naliczyła karę umowną w wysokości 33.476,80 zł, którą potrąciła z wynagrodzenia powoda. W odniesieniu do umowy z dnia 29 października 2007 r. termin wykonania określono na dzień 30 kwietnia 2008 r., powód wykonał dzieło w dniu 26 października 2009 r., wobec czego pozwana naliczyła karę umowną w łącznej wysokości 159.283,20 zł.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Częstochowie zasądził od pozwanej na rzecz powoda 8 491,20 złotych z ustawowymi odsetkami od 5 lipca 2010 r., oddalił powództwo w pozostałej części, odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu w części, co do której powództwo zostało oddalone i nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa pozostałą część należnych od niej kosztów sądowych.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w 2007 r. pozwana Gmina K. zorganizowała dwa przetargi nieograniczone na realizację zadania pod nazwą "Wykonanie dokumentacji projektowej kanalizacji sanitarnej dla miejscowości K., L. - część (...), M.. O., G., L. - część (...) i L.. W toku trwania postępowania przetargowego, w związku zadanymi pytaniami w trybie art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, pozwana udzieliła odpowiedzi dotyczącej aktualnej lokalizacji oczyszczalni informując, że do zlewni P. przewiduje się podłączenie do istniejącej kanalizacji w miejscowości P., a dla zlewni K. przewiduje się podłączenie do oczyszczalni, której lokalizację przewiduje się w miejscowości K.. Informacja ta przekazana została wszystkim oferentom według rozdzielnika oraz ukazała się na stronie internetowej. W dniu 16 sierpnia 2007 r. informację tę przekazano powodowi za pośrednictwem telefaksu. Spośród wszystkich zgłoszonych ofert pozwana wybrała ofertę powoda. W dniu 10 września 2007 r. powód jako właściciel Zakładu (...) z siedzibą w W., zawarł z pozwaną umowę nr (...) na wykonanie dokumentacji projektowej kanalizacji sanitarnej dla miejscowości L. - część (...) i L.. Umowa w sposób bardzo szczegółowy opisywała zakres i skład zamawianej dokumentacji projektowej i założenia wyjściowe do projektowania. W § (...)pkt (...) umowy przewidziano, że zamawiający (pozwana) przekaże wykonawcy (powodowi) po podpisaniu umowy na realizację przedmiotowego zadania mapy do celów projektowych dla obszarów objętych opracowaniem, koncepcję programowo przestrzenną gospodarki ściekowej dla Gminy K. oraz projekty miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów objętych opracowaniem. W § (...) umowy ustalono termin wykonania robót na 120 dni od daty przekazania map dla celów projektowych. W § (...) pkt (...)umowy ustalono, że w trakcie realizacji przedmiotu umowy, a w szczególności w trakcie wykonywania projektu, wykonawca ma obowiązek dokonywania z zamawiającym uzgodnień co do sposobu realizacji umowy. W § (...)pkt. (...) umowy zastrzeżono dla zamawiającego 14 - dniowy termin na dokonanie sprawdzenia, oceny poprawności i zgodności projektu z niniejszą umową - termin ten rozpoczyna, swój bieg w dniu złożenia projektu w siedzibie zamawiającego. Zgodnie z § (...) pkt (...) umowy zakres rozwiązań projektowych obejmował także m.in. uzgodnienia projektowanych rozwiązań z zarządcami dróg oraz administratorami sieci, uzyskanie prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę dla każdego etapu oddzielnie, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego w tym celu przez zamawiającego. W dniu 17 września 2009 r. pozwana udzieliła powodowi pełnomocnictwa do reprezentowania jej w sprawach związanych z uzyskaniem wymaganych uzgodnień i decyzji na wykonanie dokumentacji projektowej kanalizacji wraz z przykanalikami przepompowniami ścieków. Przed przekazaniem map sporządzonych na papierze, przekazano powodowi mapy w wersji elektronicznej. Powód otrzymał także koncepcję programowo przestrzenną gospodarki ściekowej dla Gminy K. oraz projekty miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów objętych opracowaniem. Sporządzony w oparciu o te mapy, projekt planowanej trasy kanalizacji sanitarnej w L. i L. - część (...), z prośbą o uzgodnienie, powód przesłał drogą elektroniczną pozwanej już w dniu 22 października 2007 r. W dniu 24 października 2007 r. geodeta P. N. realizując zlecenie Gminy przekazał jej dokumentację powstałą w wyniku pomiaru i opracowania geodezyjnego dotyczącego aktualizacji mapy zasadniczej oraz sporządzenia map do celów projektowych w miejscowości L.. Mapy do celów projektowych przekazane zostały powodowi w dniu 14 listopada 2007 r. Z czynności tej sporządzono protokół, który podpisany został przez powoda oraz pracownika pozwanej Z. P.. Od daty tej pozwana liczyła 120 dniowy termin wykonania umowy przez powoda. Pismem z dnia 15 listopada 2007 r. powód zwrócił się do pozwanej o przekazanie wypisów i wyrysów planów zagospodarowania terenu objętego projektem w celu dokonania uzgodnień z Zarządcami (...) (dalej nazywanym (...)). Pismem z dnia 17 stycznia 2008 r. powód przesłał pozwanej trzy egzemplarze projektów kanalizacji sanitarnej dla terenów objętych umową wraz z kompletem map dla celów projektowych z prośbą o dołączenie wypisów i wyrysów z planu zagospodarowania oraz o przekazanie do (...) w M. do uzgodnienia. Pismem tym powód zwrócił się również do pozwanej o dokonanie częściowej zapłaty. W toku wykonywanych prac powód składał sporządzone przez siebie dokumenty bezpośrednio do (...) przy Starostwie Powiatowym w M., z pominięciem pozwanej. O dostrzeżonych brakach dokumentacji (...) zawiadamiał pozwaną, która podczas roboczych spotkań wzywała powoda do usunięcia nieprawidłowości. Zdarzało się, że dokumentacja przedstawiona pozwanej nie była tożsama z dokumentacją przesłaną przez powoda do (...). W dniu 23 stycznia 2008 r. w siedzibie pozwanej odbyło się spotkanie pracowników pozwanej z powodem. Podczas spotkania dokonano oceny projektu przedstawionego przez powoda, zwrócono uwagę na nieprawidłowości i ustalono, że poprawiona dokumentacja zostanie ponownie przedłożona do uzgodnień w Urzędzie Gminy przed złożeniem jej w (...). Następnie odbyło się kolejne spotkanie robocze w siedzibie pozwanej podczas którego uzgadniano poprawki do projektu ( w dniu 21 lutego 2008 r.). Pismem z dnia 13 marca 2008 (...) w M. powiadomił powoda o potrzebie dokonania uzupełnień i poprawek w związku ze złożoną przez niego dokumentacją projektową. Zwrócono między innymi uwagę na to, że "brak jest zachowania bezkolizyjności w odniesieniu do sieci gazowej", nadto, że projekty wymagają indywidualnego uzgodnienia z (...) S.A., (...), że potrzebna jest pozytywna opinia ze strony Wydziału Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego oraz Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Pismem z 13 marca 2008 r. pozwana przedstawiła powodowi uwagi do sporządzonego przez niego projektu. Przy piśmie z 14 marca 2008 r. powód przekazał pozwanej dokumentację z informacją, że obejmuje wszystkie uwagi zamawiającego przekazane na spotkaniach i w korespondencji oraz z informacją, że dokumentację przekazał do (...) do uzgodnienia. Pismem z dnia 19 marca 2008 (...) powiadomił powoda o potrzebie dokonania uzupełnień do przedłożonej dokumentacji i zwrócił uwagę, że nie zostały uwzględnione uwagi i zalecenia ujęte w protokołach z posiedzenia (...) z dnia 28 lutego 2008 r. Decyzje Zarządu Dróg Wojewódzkich w K. zezwalające na lokalizację projektowanej trasy kanalizacji sanitarnej wzdłuż i w poprzek dróg wojewódzkich powód uzyskał w dniu 17 kwietnia 2008 r. Następnie odbyły się kolejne spotkania robocze stron (22 kwietnia 2008 r. 27 czerwca 2008 r.), uzgodniono potrzebę kolejnych poprawek i uzupełnień. Kolejny raz bezskutecznie powód złożył projekt dokumentacji do (...). Pismem z dnia 21 maja 2008 r. powód wystąpił do P. N. o aktualizację map do celów projektowych. Pismem z dnia 26 sierpnia 2008 r. pozwana odmówiła realizacji faktur przesłanych jej przez powoda informując go, że przedmiot umowy nie został oddany, nadto pozwana stwierdziła, że w związku istnieniem wielu wersji dokumentacji przedkładanych zamawiającemu i instytucjom, które dokonywały uzgodnień dokumentacji uznaje przedłożone jej dokumentacje za materiał roboczy. W dniu 14 sierpnia 2008 r. powód, działając jako pełnomocnik pozwanej, wystąpił do Starostwa Powiatowego w M. o pozwolenie na budowę kanalizacji sanitarnej objętej umową z 10 września 2007 r. Następnie powód wezwany został przez Starostwo do uzupełnienia wniosków poprzez dostarczenie brakującej części dokumentacji o której przekazanie bezpośrednio do Starostwa powód następnie zwrócił się do pozwanej. Pismem z dnia 8 października 2008 r. pozwana przypomniała powodowi, że zgodnie z umową oraz udzielonym mu pełnomocnictwem upoważniony został do reprezentowania Gminy w zakresie opracowania i złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę. Kolejny wniosek o pozwolenie na budowę przygotowany przez powoda złożony został w dniu 11 lutego 2009 r. Wniosek ten (sprostowany w dniu 24 lutego 2009 r.) okazał się niekompletny. Decyzją z dnia 9 września 2009 r. Starosta (...) odmówił zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę wobec nie uzupełnienia przez wnioskodawcę brakujących dokumentów. W piśmie z dnia 22 kwietnia 2009 r. powód zwrócił się do Burmistrza Gminy K. z prośbą o nie potrącanie kary umownej podając, że mapy do celów projektowych przekazywane mu były ze znacznym opóźnieniem, pierwsze otrzymał w lutym 2008 r. a ostanie w lutym 2009 r. Pozwana przyjęła, że powód wywiązał się z umowy nr (...) z opóźnieniem wynoszącym 392 dni. Jako termin początkowy liczenia opóźnienia pozwana przyjęła 14 listopada 2007 r. tj. datę sporządzenia protokołu zdawczo - odbiorczego przekazania powodowi map dla celów projektowych. W związku z powyższym z należnego powodowi wynagrodzenia brutto wynoszącego 84.500 zł potrąciła karę umowną w wysokości 33.476,80 zł i o tę kwotę pomniejszyła wypłatę z przedstawionej przez powoda faktury (...) z dnia 2 kwietnia 2009 r.

W dniu 29 października 2007 r. strony zawarły drugą umowę nr (...) przedmiotem której było wykonanie dokumentacji projektowej kanalizacji sanitarnej dla miejscowości K., L. - część (...), M., O., G. i B.. Również ta umowa w sposób bardzo szczegółowy opisywała zakres i skład zamawianej dokumentacji projektowej i założenia wyjściowe do projektowania. W § (...) pkt. (...) umowy przewidziano, że zamawiający przekaże wykonawcy, po podpisaniu umowy na realizację przedmiotowego zadania koncepcję programowo przestrzenną gospodarki ścierkowej dla Gminy K. oraz projekty miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów objętych opracowaniem. W § umowy ustalono termin wykonania umowy na 30 kwietnia 2008 r. Również w tej umowie w § (...) pkt. (...) zastrzeżono dla zamawiającego 14 - dniowy termin na dokonanie sprawdzenia, oceny poprawności i zgodności projektu z umową - termin ten rozpoczyna swój bieg w dniu złożenia projektu w siedzibie zamawiającego. Powód otrzymał od pozwanej wypisy z miejscowego planu zagospodarowania zarówno w wersji papierowej jak i elektronicznej. Również w ramach tej umowy powód działał jako pełnomocnik pozwanej.

Pismem z dnia 21 kwietnia 2008 r. powód poinformował pozwaną, że zgodnie z zawartą umową opracował dokumentację kanalizacji sanitarnej dla miejscowości K., L. - część (...), M., O., G. i B., jednocześnie przesłał wersję elektroniczną dokumentacji z prośbą o opinie lub uwagi. Zwrócił się także do pozwanej o przesłanie mu 2 egzemplarzy projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów objętych opracowaniem tłumacząc, że warunkuje to przekazanie opracowania do (...). W odpowiedzi na powyższe pismo pozwana poinformowała powoda (pismo z dnia 5 maja 2008 r.) , że analiza i ocena dokumentacji może zostać dokonana po przedłożeniu pełnej dokumentacji, a przesłano jedynie wersję elektroniczną zawierającą tylko mapki. Również w toku realizacji tej umowy powód składał sporządzone przez siebie dokumenty bezpośrednio do (...) przy Starostwie Powiatowym w M., z pominięciem pozwanej. Odbywały się spotkania robocze podczas których pozwana informowała powoda o wykazanych przez (...) brakach dokumentacji. W dniach 14 maja 2008 r. i 3 czerwca 2008 r. odbyły się spotkania robocze powoda z przedstawicielami pozwanej podczas których stwierdzono usterki - kolizje z urządzeniami obcymi, przepustami drogowymi, a w dniu 4 lipca 2008 r. spotkanie podczas którego ustalono, że powód wystąpił do Powiatowego Zarządu Dróg w M. o uzyskanie uzgodnień projektu z urządzeniami w pasie drogowym drogi powiatowej. Stosowne postanowienie dotyczące miejscowości K., L., M., O., G. wydane zostało w dniu 16 lipca 2008 r. W dniu 23 września 2008 r. powód zwrócił się do pozwanej z prośba o anektowanie umowy, „z uwagi na okoliczność koordynacji prac w zakresie projektu miejscowego planu zagospodarowania i modernizacji drogi powiatowej" w ten sposób, że w § (...) umowy treść .. "do 30 kwietnia 2008 r." zastąpiona zostanie treścią "dla m. M., O., G.­B., L. - część (...) do 31 stycznia 2009 r. dla m. K. w okresie czterech miesięcy od daty przekazania projektu miejscowego planu zagospodarowania", oraz w § (...) poprzez dodanie pkt. (...) o treści: "wynagrodzenie płatne będzie w dwóch ratach po 50% po uzgodnieniu dokumentacji przez (...) i 50% po uzyskaniu pozwolenia na budowę". Pozwana nie podpisała proponowanego aneksu. W dalszym ciągu trwała korespondencja pomiędzy powodem, a Starostwem Powiatowym w M. w toku której, Starostwo m.in. informowało powoda o konieczności dokonania uzgodnień z (...) S.A. że potrzebna jest pozytywna opinia ze strony Wydziału Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego oraz Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. W dniu 23 lutego 2009 r. pozwana dokonała oceny przesłanego przez powoda projektu i zażądała dokonania szeregu poprawek i uzupełnień, w tym zwrócono uwagę na nieprawidłowo zaprojektowany kierunek odprowadzania ścieków, które należy kierować do oczyszczalni zlokalizowanej w miejscowości K.. W odpowiedzi na powyższe powód zarzucił (pismo z dnia 26 lutego 2009 r.), że pozwana przetrzymała projekt ponad pół roku, nadto ,że wykonał dokumentację zgodnie z warunkami technicznymi, w których mowa jest o wykonaniu dokumentacji zgodnie z koncepcją programowo - przestrzenną. W dniu 12 marca 2009 r. powód zaproponował pozwanej podpisane kolejnego aneksu do umowy, który uwzględniał konieczność przekierunkowania odpływu ścieków, określenia nowych warunków wykonania dokumentacji, terminu przekazania miejscowego planu zagospodarowania, na co pozwana nie odpowiedziała. Pismem z dnia 18 marca 2009 r. pozwana wyznaczyła powodowi termin do 9 kwietnia 2009 r. na wykonanie i wydanie przedmiotu umowy zastrzegając możliwość odstąpienia od umowy. Pismem z dnia 3 kwietnia 2009 r. , które wpłynęło do Urzędu Gminy w K. w dniu 13 lipca 2009 r. powód poinformował pozwaną, że dokonał zmian w dokumentacji i przekazał ją do uzgodnień, następnie przy piśmie z dnia 3 lipca 2009 r. przekazał pozwanej dokumentację, protokół zdawczo - odbiorczy i 4 faktury. W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 25 sierpnia 2009 r. pozwana po dokonaniu analizy przedłożonego materiału wezwała powoda do uzupełnienia dokumentów i złożenia dodatkowych wyjaśnień, oświadczyła nadto, że złożone faktury zostaną przyjęte po dokonaniu odbioru dokumentacji, który nastąpi po jej uzupełnieniu przez powoda. Pismem z dnia 8 września 2009 r. pozwana wyznaczyła powodowi termin do 30 września 2009 r. do usunięcia wymienionych w piśmie wad złożonej dokumentacji, zastrzegając, że odstąpi od umowy w przypadku niezachowania przez powoda zakreślonego terminu. W piśmie z dnia 31 sierpnia 2009 r. będącego odpowiedzią na pismo pozwanej z dnia 25 sierpnia 2009 r. powód zarzucił, że pozwana nie dostarczyła w terminie aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów objętych opracowaniem, że przetrzymywała ponad sześć miesięcy dokumentację w uzgodnieniu, że zmieniła po ponad rocznym okresie od podpisania umowy warunki odprowadzania ścieków i w ten sposób przyczyniła się do opóźnienia terminie realizacji wykonania dokumentacji. Pozwana nie przyjęła przedstawionych przez powoda faktur na kwoty: 29.280 zł, 131.760 zł, 97.600 zł, 34.160 zł, i 34.550,40 zł., zrealizowała natomiast przedstawioną przez powoda fakturę opiewającą na kwotę 292.800 zł z tym, że przyjęła opóźnienie powoda w wykonaniu umowy wynoszące 544 dni i należność pomniejszyła o kwotę 159.283,20 zł.

W oparciu o te ustalenia Sąd Okręgowy zważył, że zarówno umowa zawarta między stronami we wrześniu jak i umowa zawarta w październiku 2007 roku, nie zostały wykonane przez powoda w terminie i jedynie w odniesieniu do umowy z 29 października 2007 r. opóźnienie, a co za tym idzie wysokość naliczonej na jej podstawie kary umownej należy zmienić. Opóźnienie to bowiem z przyczyn leżących po stronie pozwanej, wynikających z przetrzymaniem dokumentacji ponad umówiony czternastodniowy termin, powinno być krótsze o 29 dni, a naliczona w związku z tym kara umowna niższa o 8 491,20 złotych i taką kwotę zasądził. W pozostałej części powództwo, zdaniem tego Sądu, nie zasługiwało na uwzględnienie, kary umowne bowiem zostały obliczone i potrącone w sposób prawidłowy, wyłączna przyczyna wykonania zawartych umów po terminach leżała po stronie powoda. W odniesieniu do żądanej kwoty 29 280 złotych, Sąd pierwszej instancji nie podzielił zarzutu powoda, że była mu ona należna z tytułu wynagrodzenia za dodatkową pracę. Powód od początku bowiem powinien mieć świadomość jakiej miejscowości powinno dotyczyć prawidłowe zaprojektowanie odpływu ścieków, był o tym przez pozwaną poinformowany.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Okręgowy wskazał art. 102 k.p.c. oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W apelacji od tego wyroku powód, zaskarżając go w części oddalającej powództwo, zarzucił: niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału i naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 246 k.p.c. i art. 247 k.p.c.

Powołując te zarzuty, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na jego rzecz kwoty 213 548,80 złotych z ustawowymi odsetkami dochodzonymi w pozwie oraz zasądzenie od pozwanej kosztów procesu lub o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach procesu, zawarte w punkcie trzecim wyroku („odstąpienie od obciążenia” powoda kosztami procesu) wniosła pozwana, zarzucając obrazę art. 102 k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c. i bezzasadne odstąpienie od obciążenia powoda kosztami procesu w zakresie kosztów zastępstwa procesowego. Pozwana wniosła o zmianę punktu trzeciego wyroku i zasądzenie na jej rzecz od powoda kwoty 6 926,40 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego lub o uchylenie tego punktu i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wszystkie zarzuty zawarte w apelacji powoda dotyczą naruszenia prawa procesowego i zmierzają w istocie do podważenia prawidłowości ustaleń faktycznych, poczynionych przez Sąd Okręgowy. Tymczasem, wbrew tym zarzutom, Sąd pierwszej instancji przeprowadził obszerne postępowanie dowodowe, nie uchybiając regułom tego postępowania przewidzianym w kodeksie postępowania cywilnego i z dowody te prawidłowo ocenił, wyciągając z nich poprawne wnioski.

Sąd ten dokonał analizy umów łączących strony, wskazując na istotne, z punktu widzenia roszczenia powoda, ich zapisy. W odniesieniu do umowy z 10 września 2007 r., istotne było to, czy powód zdołał wykazać, że umówiony termin (120 dni od daty przekazania map dla celów projektowych), rozpoczął swój bieg w innej dacie aniżeli podała i wykazała stosownym dokumentem pozwana. Otóż podzielić należy stanowisko Sądu Okręgowego, że powód tej okoliczności nie wykazał, a jego argumenty w tym zakresie nie zasługują na aprobatę. Pozwana przedstawiła bowiem protokół zdawczo - odbiorczy map dla celów projektowych sporządzony w dniu 14 listopada 2007 r. W protokole tym powód potwierdził odbiór map dla celów projektowych wykonania dokumentacji kanalizacji sanitarnej dla miejscowości L. - część (...) i L.. Prawdziwości tego dokumentu powód nie podważył, nie zaprzeczył, iż w tym dniu otrzymała mapy dla celów projektowych, zarzucił jednak, że przekazane w tym dniu mapy nie były kompletne. Na poparcie tego zarzutu powód me przedstawił jednak żadnych dowodów. Powód nie stawiał zarzutu braku map nawet wtedy, gdy pozwana w kierowanych do niego pismach informowała go o upływie umownego terminu oddania projektu, wskazując konkretną datę upływu tego terminu - 13 marca 2008 r. Trafnie zatem Sąd pierwszej instancji uznał, że powód, zdając sobie sprawę z obciążających go konsekwencji związanych z opóźnieniem w oddaniu przedmiotu umowy, musiał być zainteresowany zasygnalizowaniem faktu nieotrzymania kompletu map. Tymczasem powód nie tylko nie podnosił tego zarzutu, ale niezwłocznie przystąpił do czynności projektowych i już w dniu 22 października 2007 r., jeszcze przed podpisaniem protokołu zdawczo - odbiorczego map dla celów projektowych przesłał pozwanej drogą elektroniczną projekt planowanej trasy instalacji sanitarnej. Musiał więc już wtedy dysponować odpowiednimi mapami. Trafny jest zatem w tym miejscu także wniosek, że powód dysponował kompletem map, o jakich mowa w umowie, nawet przed protokolarnym ich otrzymaniem 14 listopada 2007 r., tym bardziej, że otrzymaniu map w wersji elektronicznej powód nie zaprzeczył. Skoro zatem istniały mapy w wersji elektronicznej, pozwalające na prace projektowe nawet przed 14 listopada 2007 r., to oczywistym jest, że istniały także w wersji "papierowej" i od tej daty powinien być liczony termin wykonania umowy.

Nie zmienia tego faktu również wykazanie przez powoda, że na mapie 522.131.122 obręb P. sporządzonej dla działki (...), widnieje data 11 lutego 2009 r. W tym zakresie słusznie Sąd pierwszej instancji dał wiarę świadkowi W. S., która wyjaśniła przyczyny dla których niektóre mapy przekazane powodowi dla celów projektowych wymagały aktualizacji. Dotyczy to wymienionej mapy, która wymagała aktualizacji z tej właśnie przyczyny, że powód zwlekał z wykonaniem projektu, a w tym czasie zmienił się przebieg innych instalacji w tym rejonie.

W odniesieniu do drugiej umowy, z 29 października 2007 r., zgodzić należy się także z Sądem Okręgowym, że to powód powinien przejawiać inicjatywę dla uzyskania potrzebnej mu dokumentacji. Chodzi tu przede wszystkim o koncepcję programowo przestrzenną dla Gminy K. jak i plany i projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a to, że w umowie jest mowa o przekazaniu powodowi tej dokumentacji, nie oznacza, że to pozwana powinna z własnej inicjatywy tego przekazania dokonać. Dotyczy to także pozostałych dokumentów i decyzji, co do uzyskania których, nawet jeżeli ostatecznie czyniła to pozwana, to zgodnie z umową, ich uzyskanie i wszelka inicjatywa z tym związana leżała po stronie powoda. Dlatego nie zasługują na uwzględnienie zarzuty apelacji, niewyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy w tym zakresie oraz sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału. Wskazać przy tym należy, że wiele działań pozwanej, w których powód teraz upatruje przyczyn opóźnienia w wykonaniu umów, było wynikiem jego zwłoki w podejmowaniu czynności oraz wadliwości przedstawianych przez niego projektów, które nie były przyjmowane przez powołane do tego instytucje.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów zawartych w apelacji, stwierdzić należy, że także one nie zasługują na uwzględnienie. Dotyczy to zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten przewiduje, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów, ramy której są wyznaczone przez przepisy procedury cywilnej, doświadczenie życiowe, zasady logicznego rozumowania, co razem wziąwszy, pozwala sądowi na wszechstronne, a przy tym racjonalne i bezstronne ocenienie przeprowadzonych dowodów i w oparciu o te kryteria, z jednej strony spojrzenie na zgromadzony materiał dowodowy jako całość, z akcentem na dostrzeżenie ewentualnych niespójności, z drugiej, dokonanie wyboru tych dowodów, które w sposób przekonujący pozwalają na ustalenie stanu faktycznego, będącego podstawą subsumcji. Odnosząc te rozważania do okoliczności niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy te reguły oceny wiarygodności i mocy dowodów zastosował i nie można mu zarzucić, jak to zostało sformułowane w apelacji, „selektywnego wyboru dowodów”. Odnosząc się do powołanego przez powoda, w ramach tego zarzutu, zakwestionowania oddalenia przez Sąd pierwszej instancji wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego należy po pierwsze wskazać, że dowód ten, biorąc pod uwagę okoliczności na jakie miałby być przeprowadzony był zbędny o tyle, że ustalenie tych okoliczności nie wymagało wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.), a ponadto, powód nie może powoływać takiego zarzutu w apelacji skutecznie. Na rozprawie bowiem w dniu 25 stycznia 2012 roku, na której oddalony został jego wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego nie zwrócił na to, jego zdaniem uchybienie procesowe, Sądowi poprzez zgłoszenie zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.

Nie mogą być także uznane za trafne zarzuty oparte na przepisach art. 246 i 247 k.p.c. zarówno bowiem dowody ze świadków jak i dowód z przesłuchania stron nie były dopuszczone na okoliczność faktu dokonania między stronami czynności prawnych (zawartych umów), czy też ich treści, ani też przeciwko osnowie lub ponad osnowę tych umów. Świadkowie, także sam powód i burmistrz pozwanej Gminy, wyjaśniali okoliczności towarzyszące realizacji umów, a zatem te okoliczności, na które powód powoływał się uzasadniając swoje żądania w sprawie. W tym miejscu należy odnieść się do jeszcze jednego zarzutu zawartego w apelacji, a dotyczącego pisma z 28 listopada 2008 roku. Otóż, burmistrz pozwanej Gminy, w ramach przesłuchania go w charakterze strony wyjaśnił, że nie przypomina sobie tego pisma, co najwyżej mogło ono dotyczyć jakiegoś etapu wykonywania projektu, a powód, mimo że został zobowiązany do złożenia oryginału pisma, dokumentu tego nie złożył, co czyniło zasadnym nie uwzględnienie go w materiale dowodowym sprawy.

Reasumując, ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy uznać należy za prawidłowe, oparte na wszechstronnym rozważeniu zebranego w sprawie materiału dowodowego, przy zastosowaniu zasady swobodnej oceny dowodów i ustalenia te, szeroko przytoczone wyżej, Sąd Apelacyjny uznał za własne i uczynił podstawą własnej oceny.

Ocena ta, w zakresie wniosków jakie płyną dla zarzutów powoda zawartych w apelacji została już przedstawiona. To oznacza, że brak podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd pierwszej instancji zastosował bowiem prawidłowo przepisy prawa materialnego. Prawidłowo ocenił skutki nienależytego wykonania przez powoda umów zawartych z pozwaną o które chodzi w tej sprawie i konsekwencje wynikające z tego dla powoda, w świetle samych umów, jak i przez pryzmat art. 471 k.c., art. 476 k.c. oraz art. 483 § 1 k.c.

Z tych względów Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację.

Odnosząc się do zażalenia wniesionego przez pozwaną na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie trzecim zaskarżonego wyroku, stwierdzić należy w pierwszej kolejności, że zastosowanie przez Sąd pierwszej instancji art. 102 k.p.c. oznacza w istocie, zgodnie z treścią tego przepisu, nieobciążenie powoda kosztami procesu, co ma taki sam skutek jak odstąpienie od obciążenia tymi kosztami (sformułowanie właściwe dla rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, zawarte w art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych). Niezależnie od tego to rozstrzygnięcie należy zaakceptować. Wymieniony przepis przewiduje możliwość nie obciążania strony przegrywającej w ogóle kosztami w wypadkach szczególnie uzasadnionych. Z takim wypadkiem, w okolicznościach tej sprawy mamy do czynienia. Z jednej strony sytuacja finansowa powoda nie jest dobra, co stało się podstawą do zwolnienia go częściowo od opłaty od pozwu, a od opłaty od apelacji w całości, z drugiej można uznać, że powód pozostawał w subiektywnym przekonaniu o słuszności swoich racji w postępowaniu przez Sądem pierwszej instancji, co do przyczyn opóźnienia w wykonaniu zawartych z pozwaną umów. To w zestawieniu z jego twierdzeniami, że dla sfinansowania materiałów potrzebnych do wykonania spóźnionych projektów instalacji sanitarnych zamówionych przez pozwaną zaciągnął kredyt, pozwala na przyjęcie, że zachodziły szczególne okoliczności, przemawiające za nieobciążaniem powoda kosztami sądowymi, w tym kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony przeciwnej.

Z tych względów, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c., oddalił zażalenie.

W tej kolejności uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego wskazać należy, że przy rozstrzyganiu o tych kosztach, Sąd Apelacyjny nie znalazł już podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Istotna różnica polega bowiem na tym, że powód miał możliwość zapoznania się z motywami jakie kierowały Sądem pierwszej instancji przy wydawaniu zaskarżonego wyroku, motywami, które zawierają obszerną argumentację związaną z oceną dowodów i ustaleniami faktycznymi w sprawie, a powód wnosząc apelację oparł ją wyłącznie na polemice z tymi ustaleniami i generując kolejne koszty po stronie pozwanej. Takie działanie nie może być już zakwalifikowane jako wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 102 k.p.c. Dlatego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 7 w związku z § 13 ust 1 pkt 2 ( w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat), zasadził od powoda na rzecz pozwanej 7 200 złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.