Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 8 marca 2017 r. nr (...)

i z dnia 9 marca 2017 r. nr (...)

o d d a l a o d w o ł a n i a

SSO Beata Łożyńska - Motyka

Sygn. akt IV U 594/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 8 marca 2017 r., znak: (...) , Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., działając na podstawie art. 27 i art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił M. M. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze, co najmniej 25 lat, a jedynie 11 lat, 9 miesięcy oraz nie kontynuował ubezpieczenia emerytalnego i rentowych po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Odwołanie od ww. decyzji złożył M. M. wnosząc o jej uchylenie i przyznanie mu prawa do emerytury. Odwołujący zarzucił organowi:

- błędne ustalenie, iż ten nie posiada wymaganego przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego, co najmniej 25 lat, co wynika z faktu, że ZUS nie uwzględnił okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu przez niego 16 roku życia, liczonego od 1960 r., a także okresu samodzielnej pracy w gospodarstwie rolnym przejętym już po jego matce, czyli pracy w okresie od 1981 r. do 1999 r., kiedy to ze względu na stan zdrowia stał się osobą niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym,

- nieuwzględnienie okresu służby wojskowej, którą ubezpieczony odbywał w latach 1964-1966.

Decyzją z 9 marca 2017 r., znak: (...) , Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., działając na podstawie art. 27 i art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił M. M. prawa do emerytury, wskazując że ubezpieczony nie udowodnił wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze, wymienionym w art. 27 i art. 28 cytowanej ustawy.

Odwołanie od ww. decyzji złożył M. M. wnosząc o jej uchylenie i przyznanie mu prawa do emerytury. Odwołujący zarzucił organowi:

- błędne ustalenie, iż ten nie posiada wymaganego przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego, co najmniej 25 lat, co wynika z faktu, że ZUS nie uwzględnił okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu przez niego 16 roku życia, liczonego od 1960 r., a także okresu samodzielnej pracy w gospodarstwie rolnym przejętym już po jego matce, czyli pracy w okresie od 1981 r. do 1999 r., kiedy to ze względu na stan zdrowia stał się osobą niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym,

- nieuwzględnienie okresu służby wojskowej, którą ubezpieczony odbywał w latach 1964-1966.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, wskazując iż zaskarżone decyzje wydane zostały na podstawie obowiązujących przepisów, a odwołania nie wnoszą do spraw żadnych nowych dowodów, które miałyby wpływ na zmianę zaskarżonych decyzji.

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2017 r. Sąd zarządził połączenie do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o sygn. IV U 594/17 ze sprawą o sygn. IV U 595/17 i prowadził je pod wspólną sygn. 594/17 (k. 60 i k. 61).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

M. M. urodził się w dniu (...) Ma 72 lata.

W dniu 20 listopada 1997 r. ubezpieczony wystąpił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z wnioskiem o ustalenie prawa do rolniczej renty inwalidzkiej (wniosek k. 1 i nast. akt KRUS – koperta k. 21). W załączonym do wniosku kwestionariuszu dotyczącym okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników wskazał, że wnosi o zaliczenie okresów:

- od czerwca 1963 r. do października 1964 r. z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców,

- od 27 października 1964 r. do 27 października 1966 r. z tytułu pełnienia zasadniczej służby wojskowej,

- od października 1966 r. do września 1981 r. z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców,

- od dnia 01 września 1971 r. do 31 maja 1983 r. z tytułu zatrudnienia,

- od dnia 19 września 1981 r. do nadal z tytułu pracy w własnym gospodarstwie rolnym.

(kwestionariusz – k. 6 akt KRUS – koperta k.21)

Ubezpieczony do wniosku dołączył także oświadczenie złożone przed urzędnikiem Urzędu Gminy K. na okoliczność okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców wraz z potwierdzeniem, iż w latach od 1947 r. do 1981 r. na terenie gminy istniało gospodarstwo rolne prowadzone przez T. M., a po jego śmierci przez J. i E. M..

(oświadczenie – k. 7 akt KRUS – koperta k. 21)

Wnioskodawca dołączył świadectwo pracy z (...) Spółdzielni (...) w L. w okresie od 01 września 1971 r. do 31 maja 1983 r.

(świadectwo pracy – k. 8 akt KRUS – koperta k.21)

Ponadto wnioskodawca przedłożył szereg dokumentów dowodzących, że prowadził samodzielnie gospodarstwo rolne i podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników.

(pismo Urzędu Gminy z dn. 19.11.1997 r. – k. 9 – koperta k.21, umowa przekazania własności i posiadania gospodarstwa rolnego – k. 10 – koperta k. 21)

Decyzją z dnia 23 grudnia 1997 r., znak: (...), przyznano skarżącemu prawo do renty inwalidzkiej okresowej od 13 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. Kolejnymi decyzjami z dnia 14 stycznia 1999 r. wnioskodawcy zostało przyznane prawo do renty do dnia 31 stycznia 2001 r. oraz decyzją z dnia 18 stycznia 2001 r. do dnia 31 stycznia 2003 r. Decyzją z dnia 21 stycznia 2003 r. wnioskodawcy zostało przyznane prawo do renty inwalidzkiej na stale.

(decyzja KRUS dnia 23 grudnia 1997 r., znak: (...) – k. 26-27 akt KRUS, decyzja z dn. 14.01.1999 r. – k. 44-45 akt KRUS, decyzja z dn. 18.01.2001 r. – k. 58 – 60 akt KRUS, decyzja KRUS z dn. 21.01.20103 r. – k. 66-67 akt KRUS – koperta k. 21)

Decyzją z dnia 21 września 2009 r., znak: (...), z urzędu przyznano wnioskodawcy od dnia 1 września 2009 r. prawo do emerytury.

Organ jednocześnie wskazał, że doliczono wnioskodawcy okres pracy w gospodarstwie rodziców (bez wpływu na wysokość świadczenia) oraz okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia, jako pracownik.

(dowód: decyzja KRUS z dn. 21.09.2009 r. – k.80-81 akt KRUS – koperta k. 21)

Decyzją z dnia 7 października 2009 r. dokonano przeliczenia wysokości emerytury, doliczając okres odbywania służby wojskowej od 27 października 1964 r. do 27 października 1966 r.

(kserokopia książeczki wojskowej – k. 26-27 akt KRUS – koperta – k.21, decyzja KRUS z dn. 07.10.2009 r. – k. 87-88 akt KRUS – koperta – k. 21)

W dniu 27 lutego 2017 r. odwołujący się złożył w ZUS wniosek o emeryturę. Do wniosku dołączył świadectwo pracy z okresu zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) w L., a także wskazał, że pobiera emeryturę znak: (...).

(wniosek – k. 1-6 akt ZUS świadectwo pracy z dn. 07.03.1994 r. – k. 8, kserokopie list płac – k. 9-12 akt ZUS)

W wyniku rozpoznania wniosku skarżącego organ rentowy wydał zaskarżone decyzje (k. 14 i k. 15).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i jest bezsporny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania M. M. nie są zasadne i podlegają oddaleniu.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ww. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

2. Wiek emerytalny dla kobiet wynosi co najmniej 60 lat.

3. Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat;

Zgodnie z przepisem art. 28 ww. ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z przepisem art. 55 cytowanej ustawy ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Zgodnie zaś z przepisem art. 10 powyższej ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

- jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Na marginesie Sąd wskazuje także, iż zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2016 r., poz. 277) emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny określony w ust. 1a i 1b;

2) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem art. 20.

Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat.

Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 tej ustawy do okresów ubezpieczenia wymaganych zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 zalicza się okresy:

1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990;

2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.;

3) od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi.

Przepis art. 20 ust. 2 przewiduje zaś, że okresów, o których mowa w ust. 1, nie zalicza się do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.

Do ubezpieczonego ma zastosowanie art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa w świetle art. 20 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS istnieje możliwość uzupełniania okresów ubezpieczenia z jednego systemu przy ustalaniu prawa do świadczenia z drugiego systemu, ale ta możliwości istnieje tylko do momentu podjęcia przez ubezpieczonego decyzji o wyborze świadczenia. Dokonanie przez ubezpieczonego wyboru co do zaliczenia wskazanego okresu do okresu ubezpieczenia, od którego zależy prawo do emerytury w określonym systemie (pracowniczym lub rolniczym), uniemożliwia późniejsze zaliczenie tego samego okresu w innym systemie (art. 20 ust. 2 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników i art. 10 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Przepis ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS uniemożliwia powtórne zaliczenie do stażu ubezpieczeniowego tylko tych okresów, które przez KRUS zostały uwzględnione do ustalenia uprawnień do emerytury lub renty. Również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 2007 r. (II UK 164/06) wskazał, że „dokonanie przez ubezpieczonego wyboru co do zaliczenia wskazanego okresu do okresu ubezpieczenia, od którego zależy prawo do emerytury w określonym systemie (pracowniczym lub rolniczym), uniemożliwia późniejsze zaliczenie tego samego okresu w innym systemie (art. 20 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i art. 10 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS)”.

W okolicznościach niniejszej sprawy ubezpieczony podjął decyzje o wyborze świadczenia z systemu rolniczego. Składając w KRUS wniosek o rentę ubezpieczony wniósł o uzupełnienie okresu ubezpieczenia rolniczego okresami pracy w gospodarstwie rolnym rodziców oraz okresami ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia jako pracownik w (...) Spółdzielni (...) w L., a także okresem pełnienia zasadniczej służby wojskowej, które to okresy zostały przez organ ten uwzględnione, zarówno do renty, jak i później do emerytury, co wynika bezspornie z załączonych do sprawy akt emerytalnych z KRUS, dotyczących ubezpieczonego. Zatem zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS te same okresy nie mogą być ponownie zaliczone przez ZUS do ustalenia prawa do emerytury powszechnej. Niezasadnie zatem organ rentowy do ustalenia prawa do emerytury zaliczył ubezpieczonemu okres pracy w (...) Spółdzielni (...), który to został zaliczony przez KRUS do ustalenia prawa do emerytury rolniczej. Ubezpieczony nie udowodnił zatem żadnego okresu ubezpieczenia, zamiast wymaganych ustawą 25 lat i 20 lat okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.

Wobec powyższego ubezpieczony nie udowodnił przesłanek do uzyskania prawa do emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, ani na podstawie przepisu art. 28 ww. ustawy, ponieważ nie udowodnił 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Skoro skarżący nie spełnia warunków do przyznania mu prawa do emerytury w oparciu o przepis art. 27 ustawy, to tym samym nie ma podstaw do przyznania mu emerytury oraz ustalenia jej wysokości w myśl art. 55 i 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Reasumując, należy stwierdzić, że zaskarżone decyzje są prawidłowe. Z tych względów odwołania podlegały na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddaleniu jako niezasadne.

/-/ SSO B. Łożyńska – Motyka