Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy H. J.

przy udziale zainteresowanej: M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik

na skutek odwołania H. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 5 stycznia 2017 r. nr (...)- (...) decyzja nr (...)

I. zmienia zaskarżoną decyzję i stwierdza, że H. J. jako pracownik u płatnika składek P.U.C. M. J. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 16 sierpnia 2016 r.

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz ubezpieczonej 900 zł (słownie: dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

/-/ SSO R. Jerka

IV U 287/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 stycznia 2017 r nr (...)- (...) nr (...) ZUS O/O. ustalił, iż H. J. jako pracownik u płatnika składek M. J. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od 16.08.2016 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż ustalone przez organ rentowy okoliczności wskazują, iż strony zawarły umowę o pracę dla pozoru o czym świadczą następujące fakty:

- krótki okres zatrudnienia powiązany z długotrwałą nieobecnością w pracy spowodowaną chorobą

- brak innego tytułu ubezpieczenia przed podjęciem pracy u zainteresowanej

- w związku z nieobecnością wymienionej z powodu choroby płatnik nie zatrudnił innej osoby na jej miejsce

- brak przedstawienia przez pracodawcę „ obiektywnych dowodów „ świadczenia pracy przez H. J.

- fakt spowinowacenia ubezp. H. J. z zainteresowaną M. J. ( M. J. jest siostrą męża H. J. )

W odwołaniu od tejże decyzji ubezpieczona H. J. wniosła o jej zmianę poprzez ustalenie, iż istnieje tytułu ubezpieczenia pracowniczego jej jako pracownika od dnia od 16.08.2016 r.

W uzasadnieniu odwołania wskazała, iż w sposób rzeczywisty ( a nie dla pozoru ) świadczyła pracę na rzecz zainteresowanej w reżimie podporządkowania pracowniczego. Dodatkowo fakt, że strony są spowinowacone nie powinien mieś żadnego znaczenia dla oceny ważności zawartej umowy o pracę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowana M. J. prowadzi działalność gospodarczą w ramach, której prowadzi ekskluzywny salon piękności „B. „, który oferuje wybór zabiegów pielęgnacyjnych na twarz i ciało oraz upiększających zabiegów medycyny estetycznej, wykonywanych przy wykorzystaniu sprzętów medycznych , linii kosmetyków biomedycznych, kosmeceutyków i specjalistycznych preparatów medycznych. Oferuje też zakres usług pielęgnacji dłoni i stóp. Salon składa się z 4 gabinetów o łącznej powierzchni 116 m2. Koszt zorganizowania salonu i zakupu niezbędnego wyposażenia wyniósł 650 000 zł z tym w ramach dotacji UE zwrócono kwotę 300 000 zł .

Dochód zainteresowanej w roku 2016 wyniósł 667 231,04 zł , przychód 2 358 321,14 zaś koszty 1 691 090,10 zł

( dowód: zestawienie przychodów i rozchodów koperta k. 17, zeznania zainteresowanej k. k. 37v – 38,40 )

W dniu 16.08.2016 r. strony zawarły umowę o pracę na czas określony od 16.08.2016r. do 15.08.2017r., na stanowisku: manager ds. obsługi klienta, manager ds. sprzedaży i marketingu w wymiarze pełnego etatu. Wynagrodzenie miesięczne ustalono na kwotę 4.500,00 zł. brutto.

Do zakresu obowiązków H. J. należały następujące czynności:

-

realizacja celów stawianych przez firmę związanych z osiąganiem przychodów,

-

współkształtowanie i optymalizacja procesów i organizacji pracy w firmie,

-

weryfikacja poprawności i wprowadzenie do systemu faktur zakupowych,

-współpraca z dostawcami produktów i urządzeń kosmetycznych, negocjowanie oraz organizowanie szkoleń,

-

monitoring i nadzór nad systematycznym informowaniu klientów o promocjach i nowościach w usługach salonu, aktywne promowanie usług salonu w terenie,

-

monitorowanie nowości rynkowych, udział w targach branżowych, kontrolowanie prawidłowości procesów i realizowanych zadań przez pracowników

Bezpośrednio przed podjęciem pracy u zainteresowanej H. J. przez kilkanaście lat zajmowała stanowiska kierownicze gdzie jej wynagrodzenie wahało się w przedziale od 4000 zł netto do 9000 zł netto.

W ramach świadczenia pracy poza okresem korzystania ze zwolnienie lekarskiego tj. od dnia 19.09.2016 r. do dnia 7.10.2016 r. a następnie od dnia 14.10.2016 r. do dnia 3.02.2017 r. wymieniona zajmowała się zarządzaniem salonem i nadzorem zatrudnionych tam pracowników ( kosmetologów ), zapisywaniem i umawianiem wizyt klientów, zakupem środków bieżących oraz kosmetyków, roznoszeniem ulotek, sprzedażą świec zapachowych, rozliczaniem stanu kasy, utargu, zlecaniem zamówień w drukarni na ulotki. Wymieniona zajmowała się też negocjacją zakupu w formie leasingu urządzenia (...) o wartości 239 000 zł. W tym celu udała się w podróże służbowe w dniach 6.09.2016 r., 15.09.2016 r. , 12.10.2016 r.

Od dnia 6.02.2017 r. po powrocie ze zwolnienia lekarskiego wymieniona faktycznie świadczy pracę na rzecz zainteresowanej.

Podczas zatrudnienia H. J. podjęła się naukę w dwuletniej szkole wieczorowej w zakresie techniki usług kosmetycznych, ukończyła też kurs z zakresu przedłużania rzęs i modelowania oczu

( dowód: lista obecności za VIII, IX 2016 r. w aktach ZUS, lista obecności za II 2017 r. – k. 20 , druki delegacji służbowych k 20, świadectwo potwierdzającej kwalifikacje k. 39, wydruki e- mail k. 39, księga przychodów i rozchodów z bilansem k 17, zeznań świadków: M. M. k. 47 v , N. B. k 61 – 61v, Ż. K. k. 61 v, A. M. k. 61 v, J. L. k. 61 v, przesłuchanie ubezpieczonej k.47 -47v, 62 oraz zainteresowanej k. 46 – 47, 61 v, dokumenty w aktach ZUS )

Zwolnienie lekarskie wymienionej związanej był z epizodem depresyjnym. Ostatni taki epizod wymieniona przeszła w 2004 r.

( dowód: dokumentacja medyczna k. 15 )

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej w ocenie Sądu Okręgowego zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny oparł się na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w postaci dokumentów oraz zeznań świadków w osobach M. M. k. 47 v , N. B. k 61 – 61v, Ż. K. k. 61 v, A. M. k. 61 v, J. L. k. 61 v oraz ubezpieczonej oraz płatnika składek. Zarówno dowody materialne jak i osobowe źródła dowodowe przedstawiają spójny i wzajemnie się uzupełniający obraz zatrudnienia zainteresowanej wobec czego Sąd nie miał podstaw do deprecjonowanie jego wartości bądź twierdzenia iż przedstawia on fałszywy obraz rzeczywistości.

W związku z przyjętą przez organu rentowego koncepcją wyartykułowaną zarówno w zaskarżonej decyzji jak i odpowiedzi na odwołanie a sprowadzającą się do postawienia tezy o fikcyjnym ( pozornym ) zatrudnieniu H. J. wskazać należy, iż umowa o pracę jest zawarta dla pozoru (art. 83 KC w związku z art. 300 KP), a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy ( wyroku SN z dnia 22 czerwca 2015 r., I UK 367/14 Numer 1325781). Nie można zaś przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę wtedy, gdy pracownik podjął pracę i rzeczywiście ją wykonywał, a pracodawca pracę tę przyjmował (wyrok Sądu Najwyższego z 12 lipca 2012 r., II UK 14/12).

W realiach niniejszej sprawy nie sposób twierdzić iż strony – zainteresowana oraz pracodawca - działali w zmowie celem pozorowania realizacji stosunku pracy, który w swym zamierzeniu był zorientowany na wyłudzenie świadczeń chorobowych ( zasiłku chorobowego ) z funduszu ubezpieczeniowego. Wskazują na tą następujące okoliczności, które nie były kwestionowane przez organ rentowy, a które wynikają ze zgromadzonej dokumentacji ( lista obecności za VIII, IX 2016 r. w aktach ZUS, lista obecności za II 2017 r. – k. 20 , druki delegacji służbowych ( k 20 ), wydruki z konta e- mail ( k. 39 ) księga przychodów i rozchodów z bilansem k 17, oraz zeznań świadków M. M. ( k. 47 v ) N. B. ( k 61 – 61v ) , Ż. K. ( k. 61 v ) , A. M. ( k. 61 v ) J. L. ( k. 61 v ) oraz zeznań samej ubezpieczonej ( k.47 -47v, 62 ) oraz zainteresowanej ( k. 46 – 47, 61 v )

Po pierwsze istniał obiektywny powód zatrudnienia zainteresowanej gdyż pracodawca ze względu na szeroko zakrojony zakres działalności ( między innymi świadczenie usług czystości na rzecz dużych kontrahentów ) posiadał zapotrzebowanie na pracownika z doświadczeniem na stanowiskach kierowniczych, który miał być dedykowany do zarządzania salonem

Po drugie ubezpieczona posiadała przygotowanie zawodowe i doświadczenie ku temu aby objąć stanowisko kierownicze skoro wcześniej przez kilkadziesiąt lat świadczyła pracę na stanowiskach kierowniczych: od września 1991r. do lutego 1994r. w (...) Oddział (...), jako osoba zarządzająca sprzedażą od listopada 2014r. do sierpnia 2015r. w (...) Sp. z o.o./ (...) Serwis Sp. z o.o. jako dyrektor oddziału., od października 2015r. do sierpnia 2016r. w K- (...) Sp. z o.o., jako kierownik operacyjny oddziału w O.

Po trzecie zaproponowane jej wynagrodzenie w kwocie 4500 zł brutto nie było wygórowane w świetle rozmiaru powierzonych jej zadań i kwalifikacji oraz w kontekście wysokości uprzednio pobieranego wynagrodzenia, które wahało się od 9000 zł do 4000 zł netto ( zeznania ubezp. k. 62 )

Po czwarte dowody w postaci list obecności ( lista obecności za VIII, IX 2016 r. w aktach ZUS, lista obecności za II 2017 r. – k. 20 ) , druków delegacji służbowych ( k 20 ), obszernych wydruków z konta e- mail ( k. 39 ) z zeznań świadków M. M. ( k. 47 v ) N. B. ( k 61 – 61v ) , Ż. K. ( k. 61 v ) , A. M. ( k. 61 v ) J. L. ( k. 61 v ), którzy byli klientami salonu bądź mieli kontakt z firmą z racji swojej działalności ( J. L. ) oraz z zeznaniami samej ubezpieczonej ( k.47 -47v, 62 ) oraz zainteresowanej ( k. 46 – 47, 61 v ) wskazują iż ubezpieczona H. J. rzeczywiście świadczyła pracę. Należy zauważyć, iż świadkowie nie byli w żaden sposób powiązani z ubezpieczoną bądź zainteresowaną ( przypadkowi klienci ) co nadaje im zeznaniom przymiot wiarygodności

Po piąte sam fakt korzystania przez pracownicę ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego był spowodowany nieprzewidzianym zdarzeniem – depresją, które jak wynika z dokumentacji lekarskiej ( k. 15 ) wcześniej u niej wystąpiło w odległym czasie ( w 2004 r. ) a w tej sytuacji nie sposób przyjąć iż strony już zawierając umowę zmierzały do objęcia zainteresowanej ochroną jaką daje fundusz chorobowy ( przewidywały iż w krótkim czasie pracownica będzie korzystała z zasiłków chorobowych )

Po szóste fakt ponownego podjęcia pracy po zakończonym zwolnieniu lekarskim tj. od 6 lutego 2017 r. i jej świadczenie na dzień wydania wyroku – 16.05.2017 r wyklucza przyjęcie pozorności istnienia stosunku pracy

Po siódme okoliczność iż ubezpieczona podjęła przed zwolnieniem lekarskim długofalową ( dwuletnią naukę ) w zakresie zbieżnym z profilem działalności pracodawcy dowodzi tylko tego, iż w sposób realny i racjonalny wiązała swoją przyszłość z pracą w salonie

Po ósme fakt, iż podczas nieobecności pracy wymienionej przedsiębiorca nikogo nie zatrudnił nie dowodzi pozorności zatrudnienia skoro okres ten obejmował okres około 4 m –cy (dnia 19.09.2016 r. do dnia 7.10.2016 r. a następnie od dnia 14.10.2016 r. do dnia 3.02.2017 r ) a nie wydaje się racjonale zatrudnienie osoby z zewnątrz i przyuczenie jej do wykonywania obowiązków na tak krótki okres

Po dziewiąte to że strony są spowinowacone nie przemawia na ich niekorzyść skoro brak jest zakazu zatrudniania osób należących do tego kręgu pokrewieństwa a nadto okoliczność ta może stanowić wartość dodaną jeśli weźmie się pod uwagę iż ubezpieczona zajmowała stanowisko kierownicze związane z obrotem płatnościami ( rozliczanie kasy, utargu ) gdzie wymagany jest wysoki stopień zaufania, którym darzą się często osoby z kręgów rodzinnych

Po dziesiąte fakt braku ciągłego nadzoru ze strony pracodawcy w stosunku do ubezpieczonej nie dowodzi braku podporządkowania pracowniczego skoro wymieniona była zatrudniona na stanowisku kierowniczym w ramach którego dopuszczalne jest tzw. autonomiczne podporządkowanie ( pracodawca wyznacza zadania dając dużą swobodę w środkach i metodach ich realizacji rozliczając pracownika jedynie z wyników )

Sumą ustalonych powyżej okoliczności jest stwierdzenie o braku przypisania stronom stosunku pracy działań pozorowanych a w konsekwencji skutkowało to zmianą zaskarżonej decyzji i ustaleniem, iż H. J. jako pracownik u płatnika składek M. J. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 16 sierpnia 2016 r.

O kosztach postępowania orzeczono jak w pkt II wyroku przyjmując iż wartość przedmiotu spraw stanowi wartość składek od daty zakwestionowania tytułu ubezpieczenia do daty wydania zaskarżonej decyzji ( k. 28 , kwota 3 563 zł )