Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Robert Bury

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) -Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółce komandytowej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 29 grudnia 2016 r., sygn. akt X GC 1485/16

oddala apelację.

SSO (...)

Sygn. akt VIII Ga 138/17

UZASADNIENIE

Stosownie do art. 505 ¹³ k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego, więc uzasadnienie wyroku zawiera elementy wymienione cytowanym przepisem.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wyrokiem zaocznym z dnia 29 grudnia 2016 roku oddalił powództwo (...) Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialności w S. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółce komandytowej w W. o zapłatę kwotę 173,17 zł z tytułu opóźnienia w transakcjach handlowych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 czerwca 2016 roku.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółka komandytowa w W. nabywała od Przedsiębiorstwa Handlu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. (obecnie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.) akcesoria armatury przemysłowej, w tym 12 czerwca 2013 roku na kwotę 424,47 zł płatną do 3 lipca 2013 roku, a faktycznie zapłaconą 16 lipca 2013 roku (faktura VAT nr (...)). 23 listopada 2015 roku sprzedawca zawarł z powódką umowę przelewu wierzytelności z tytułu rekompensaty za koszty dochodzenia należności, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, w stosunku do podmiotów gospodarczych szczegółowo wymienionych w załączniku nr 1 do umowy, w tym w stosunku do pozwanej z związku z opóźnieniem w zapłacie należności stwierdzonej wymienioną fakturą. Dochodzona kwota to równowartość 40 euro tytułem zryczałtowanej rekompensaty za koszty odzyskiwania wierzytelności, zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych przeliczonej według kursu 4,3292 zł.

Przyjmując bezzasadność powództwa Sąd stwierdził, że umowa przelewu wierzytelności wynikającej z art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy jest nieważna, ponieważ sprzeczna z właściwością zobowiązania. Stwierdzono także, że roszczenie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c.

Wyrok został zaskarżony w całości apelacją przez powódkę, która domagała się jego zmiany przez uwzględnienie powództwa i zarzuciła naruszenie art. 328 § 2 k.p.c., art. 509 k.c. i art. 5 k.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

1.  Apelacja jest bezzasadna. Ponowne rozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym, wyrażające się w ponownym ustaleniu stanu faktycznego sprawy i ocenie zasadności roszczenia na podstawie prawa materialnego, prowadzi do wniosków analogicznych, jak przedstawione przez Sąd I instancji. Sąd Odwoławczy przyjmuje ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny za własne ustalenia, bez konieczności ponownego jego przytaczania. Ocena prawna wymaga dodatkowych uwag.

2.  Odwołując się do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. należy stwierdzić, że roszczenie powoda wynika z nomy art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, jednak, z uwagi na datę transakcji – 12 czerwca 2013 roku i zasadę stosowania prawa materialnego obowiązującego w dniu zdarzenia prawnego – w poprzednio obowiązującym brzmieniu. Stosownie do art. 10 cytowanej ustawy, wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, bez wezwania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Uwaga ta, konieczna przez pryzmat stosowania prawa materialnego przez Sąd Odwoławczy bez względu na zarzuty apelacyjne, nie zmienia jednak prawidłowości rozstrzygnięcia.

3.  Umowa przelewu wierzytelności z art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy nie jest nieważna, może być przedmiotem obrotu, ponieważ nie sprzeciwia się temu właściwość powstałego zobowiązania. Zarzut naruszenia art. 509 § 1 k.c. jest słuszny, co pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia.

4.  W uchwale z dnia 11 grudnia 2015 roku, III CZP 94/15, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione i że powstaje niejako automatycznie po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 cytowanej ustawy. Nie kwestionując tego wniosku oraz celu normatywnego przepisu art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy, więc zwalczania opóźnień w regulowaniu należności przez implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 roku w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. Urz. UE L 48 z 23.02.2011) należy jednak przyjąć, że wyjątkowo dochodzenie roszczenia o zapłatę tej sumy może być uznane za sprzeczne z moralnością ujmowaną w obrocie profesjonalnym jako dobre obyczaje kupieckie, zasady uczciwego obrotu, etc. Oczywiście opóźnienie w zapłacie pozostaje w sprzeczności z tak wyrażonymi zasadami, jednak nie ma to znaczenia dla oceny roszczenia z art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy w kontekście moralności. Innymi słowy opóźnienie w zapłacie nie powoduje automatycznie, że dochodzenie roszczenia z art. 10 ust. 1 ustawy jest zgodne z moralnością, nie stanowi nadużycia prawa i powinno korzystać z ochrony, więc nie pozostaje w sprzeczności z art. 5 k.c. Należy przyjąć że roszczenie wyjątkowo może być uznane za sprzeczne z moralnością, ujmując jednak jako zasadę, że roszczenie z art. 10 ust. 1 cytowanej powstaje już jedynie wskutek niezachowania terminu płatności. O sprzeczności dochodzenia roszczenia z moralnością mogą decydować następujące elementy – niewielka suma transakcji, nieznaczny okres opóźnienia, wyjątkowość zdarzenia, brak hipotetycznej choćby szkody, brak wpływu na płynność finansową wierzyciela, nieprzedsięwzięcie przez wierzyciela działań prowadzących do odzyskania należności. W takiej sytuacji wystarczającą ochronę stanowi roszczenie o odsetki za opóźnienie. W rozpoznanej sprawie niewielka kwota transakcji została zapłacona z nieznacznym opóźnieniem i brak jest dowodów na jakąkolwiek realną dolegliwość z tej przyczyny po stronie sprzedawcy. Zachodzą wszystkie wskazane wyżej elementy decydujące o sprzeczności roszczenia z zasadami współżycia społecznego, jej dochodzenie stanowi nadużycie prawa i nie korzysta z ochrony. Sąd stosuje prawo materialne bez względu na twierdzenia stron, odwołanie się do art. 5 k.c. nie wymaga podniesienia zarzutu przez pozwanego. Zarzut naruszenia art. 5 k.c. jest bezzasadny.

5.  Zgodnie z art. 505 ⁹ § 1 ¹ pkt 2) w postępowaniu uproszczonym apelację można oprzeć na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Uzasadnienie apelacji nie zawiera argumentacji, jaki wpływ na treść orzeczenia ma uzasadnienie wyroku Sądu pierwszej instancji. Zarzut ten sformułowano jedynie dla nie mającej znaczenia dla sprawy werbalizacji krytyki „wariantowego” uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji. Brak uzasadnienia w apelacji wpływu ewentualnego naruszenia 328 § 2 k.p.c. na treść wyroku decyduje o jego bezzasadności. Należy także zaznaczyć, że trafnie wskazuje apelująca, że ocena korzystania z prawa podmiotowego wymaga uprzedniego ustalenia istnienia tego prawa. Dopuszczalna jest jednak taka konstrukcja uzasadnia wyroku sądu, która w pierwszej kolejności przedstawia argumentację bezpodstawności powództwa i na wypadek dokonania błędnej oceny, dodatkowo powołuje kolejne argumenty. Działanie takie ogranicza nierozpoznanie istoty sprawy, przyczynia się do sprawności postępowania, co jest także celem i powinno stać się udziałem powódki.

6.  Z powyższych przyczyn apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO (...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...).

Sygn.. akt. VIII Ga 138/17

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)