Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 r. na rozprawie sprawy

z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w O.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą
w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą
w O. kwotę 1.890,00 zł (jeden tysiąc osiemset dziewięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 09 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 822,28 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Paweł Rynko

Sygn. akt. V GC 1861/15

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z o. o. z siedzibą w O. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 2 250 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami procesu wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu powództwa wskazał, że w dniu 19 kwietnia 2015 r. doszło do kolizji pojazdów mechanicznych w wyniku, której uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...) należący do S. S.. Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Poszkodowany dokonał cesji przysługującej jemu względem pozwanego wierzytelności w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego przez 9 dni, tj. za okres od 20 kwietnia 2015 r. do 28 kwietnia 2015 r. wg stawki dziennej 250 zł netto. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się kwota wynikająca z faktury VAT z dnia 07 maja 2015 r. za wynajem pojazdu. (k. 2-3)

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu wg norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany zakwestionował roszczenie pozwu tak co do zasady, jak i wysokości. W jego ocenie nie ponosi on odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie na zasadzie winy. Zakwestionował czas najmu, stawkę za najem pojazdu zastępczego oraz potrzebę zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego. W jego ocenie stawka proponowana przez powoda jest znacznie wygórowana i odbiega od rynkowych stawek stosowanych na lokalnym rynku. (odpowiedź na pozew k. 20-24)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 19 kwietnia 2015 r. w trakcie mijania na drodze krajowej nr (...) pomiędzy K. i Ł. z samochodu V. (...) wypadła przednia lewa lampa i uderzyła w samochód V. (...) o nr rej. (...) należący do S. S.. Na skutek uszkodzeń pojazd nie nadawał się do użytkowania. Poszkodowanemu został odebrany dowód rejestracyjny pojazdu. Pojazd ten zaliczany jest do pojazdów dostawczych. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. (zeznania świadka S. S. k. 60 - 60v)

W dniu 20 kwietnia 2015 r. poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu samochodu zastępczego R. (...). Wynagrodzenie za korzystanie z samochodu ustalono wg cennika powoda na kwotę 250 zł netto za dobę. W związku z zawartą umową poszkodowany nie poniósł żadnych kosztów. Samochód zastępczy został zwrócony powodowi w dniu 28 kwietnia 2015 r. W związku z zawartą umową najmu pojazdu zastępczego poszkodowany dokonał cesji wierzytelności przysługującej mu tytułem odszkodowania za szkodę wywołaną koniecznością zaciągnięcia zobowiązania z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego.

(dowody: umowa k. 8, faktura VAT k. 9, cennik k. 9, umowa cesji k.10., zeznania świadka S. S. k. 60-60v)

Pojazd zastępczy był potrzebny poszkodowanemu do celów służbowych. Był przystosowany do przewożenia różnych narzędzi do naprawy pojazdów i maszyn. Co prawda poszkodowany posiadał jeszcze samochód S. (...), pojazd ten nie mógł zastąpić pojazdu uszkodzonego. Posiadał zupełnie inne parametry. Poszkodowany dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu samodzielnie. Naprawy dokonał w ramach przyznanego odszkodowania. Pojazd zwrócił tego samego dnia, w którym uszkodzony pojazd naprawił.

(dowód: zeznania świadka S. S. k. 60 i nast., oświadczenie poszkodowanego k. 11)

Poszkodowany otrzymał odszkodowanie za uszkodzenia powstałe w kolizji w kwocie 2 409,51 zł w dniu 12 maja 2015 r.

(dowód: potwierdzenie dokonania transakcji k. 67, decyzja o przyznaniu odszkodowania k. 52 płyta CD)

Oględziny uszkodzonego pojazdu miały miejsce w dniu 23 kwietnia 2015 r. W dniu 24 kwietnia 2015 r. pozwany przesłał poszkodowanemu wstępny kosztorys naprawy. W dniu 28 kwietnia 2015 r. mogłoby dojść do zakończenia profesjonalnej naprawy w pełnym zakresie wynikłej szkody.

(dowód: opinia biegłego J. B. (1) k. 75 i nast.)

Wynajęty pojazd R. (...) oraz pojazd uszkodzony V. (...) (samochody ciężarowe) należą do grupy pojazdów dostawczych, przy czym pojazd uszkodzony jest pojazdem gabarytowo mniejszym.

Cena za wynajem pojazdu klasy odpowiadającej pojazdowi uszkodzonemu i wynajmowanemu, w okresie gdy z tego pojazdu korzystał poszkodowany, za okres rzędu 14 dni kształtowała się w zakresie od ok. 160 zł do ok. 300 zł netto za dobę. Średni koszt wynajmu wynosił zaś 210 zł netto.

Cena 250 zł netto zastosowana przez powoda była ceną wyższą niż ceny stosowane w spornym okresie przez większość przedsiębiorców na rynku (...).

(dowód: opinia biegłego J. B. (1) k. 75 i nast.). )

W związku z poniesionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego pozwany nie wypłacił powodowi żądanej kwoty.

(bezsporne)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie przedstawionych przez strony dokumentów, opinii biegłego J. B. (1) oraz na podstawie zeznań świadka S. S.. Wobec braku dowodów przeciwnych sąd w pełni dał wiarę przedłożonym dokumentom oraz zeznaniom świadka S. S.. Odnośnie opinii biegłego J. B. (1) sąd w pełni podzielił wnioski i motywacje zawarte w opinii. Biegły wypowiedział się, co do obowiązujących w dacie szkody stawek za wynajem pojazdu R. (...), jak również odnośnie uzasadnionego okresu naprawy pojazdu uszkodzonego V. (...).

Zarzuty pozwanego do opinii biegłego sąd uznał za niezasadne. Pozwany wskazał m.in., że poszkodowany do momentu rozpoczęcia naprawy samochodu powinien z niego korzystać, a sama naprawa powinna trwać nie więcej niż dwa dni. Takie stanowisko jest sprzeczne z ustalonym w sprawie faktami. Korzystanie z auta było niemożliwe ze względów bezpieczeństwa. Świadczy o tym m.in. fakt, że poszkodowanemu odebrano dowód rejestracyjny pojazdu. Co do, czasu naprawy pozwany nie uwzględnił potrzeby oczekiwania na części oraz zwłoki związanej z własnym działaniem tj. datą dostarczenia kalkulacji naprawy.

Przechodząc do oceny prawnej żądania powoda w świetle ustalonego stanu faktycznego, wskazać należy, że ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody, a obowiązek naprawienia szkody polega na wyrównaniu wszelkich negatywnych następstw kolizji. Mieści się w tym także obowiązek poniesienia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, w zakresie w jakim objęty jest normalnym związkiem przyczynowym. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy mając na uwadze kryterium celowości wydatków oraz ich ekonomicznego uzasadnienia. Za wydatek celowy należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w zakresie w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka komunikacji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym.

W rozstrzyganej sprawie należało więc udzielić odpowiedzi na dwa pytania. Po pierwsze, czy wydatek poniesiony w związku z najmem pojazdu zastępczego był wydatkiem celowym. Po drugie, czy wydatek ten był ekonomicznie uzasadniony.

Odnośnie pierwszego pytania. Przy ocenie, czy wydatek związany z najmem pojazdu zastępczego jest wydatkiem celowym na uwadze należy mieć, czy po stronie poszkodowanego istniała konieczność korzystania z samochodu zastępczego oraz, czy poszkodowany korzystał z tego samochodu przez odpowiedni czas. W rozstrzyganej sprawie poszkodowany pozbawiony był możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. Został mu odebrany dowód rejestracyjny. Poszkodowany nadto wskazał, że samochód zastępczy był mu potrzebny w celach służbowych. Samochodem tym bowiem przewoził narzędzia, części do naprawy pojazdów różnego rodzaju, w tym ciągników, maszyn rolniczych, urządzeń budowlanych. Co prawda posiadał w gospodarstwie domowym jeszcze inny pojazd – S. (...), aczkolwiek pojazd ten nie mógł zastąpić pojazdu uszkodzonego. Posiadał zupełnie inne parametry. Oczywistym jest, w takiej sytuacji że zastąpienie pojazdu uszkodzonego tym pojazdem było niemożliwe. Istniała więc po stronie poszkodowanego konieczność wynajęcia samochodu zastępczego. Ponadto zwrócić należy uwagę, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie ma podstaw do stwierdzenia, że po stronie poszkodowanego brak było potrzeby korzystania z auta zastępczego. Wynajętym autem mógł bowiem w pełni dysponować jak swoim i mógł kontynuować pracę. Nie był zmuszony do jej przerwania.

W realiach rozpatrywanej sprawy za zasadny sąd uznał czas wynajmu od dnia 20 kwietnia 2015 r. do 28 kwietnia 2015 r. jest to czas równy uzasadnionemu okresowi naprawy. Datę końcową najmu (28 kwietnia 2015 r.) pokrywa się bowiem z datą zakończenia naprawy pojazdu, jak i samą wypłatą odszkodowania, którą poszkodowany przeznaczył na jego naprawę i zdaniem sądu do tego momentu nie może budzić wątpliwości zasadność korzystania z auta zastępczego. Dokonywanie naprawy przez ten okres zdaniem sądu w realiach rozstrzyganej sprawy nie wykracza poza zakres związku przyczynowego zakreślającego granice odpowiedzialności pozwanego. Odpowiedzialność pozwanego obejmuje bowiem uzasadniony czasu trwania naprawy. Naprawa trwała do dnia 28 kwietnia 2015. W żaden sposób nie doszło do przedłużenia naprawy. Czas ten jak wskazał biegły był czasem wystarczającym na dokonanie wszystkich technologicznie wymaganych czynności. Nadto czas ten był w jego ocenie możliwie najszybszym czasem, w którym mogłoby dojść do zakończenia profesjonalnej naprawy w pełnym zakresie wynikłej szkody. Tym samym poszkodowany wykonujący naprawę samodzielnie w żaden sposób nie dopuścił do sytuacji, w której by czas ten przekroczył.

Odnośnie drugiego pytania. Przy ocenie, czy wydatki związane z najmem pojazdu zastępczego są ekonomicznie uzasadnione na uwadze należy mieć kryteria obiektywne. Tzn. koszty najmu pojazdu zastępczego mogą być uznane za ekonomiczne uzasadnione jedynie w sytuacji, gdy mieszczą się w ramach rynkowych kosztów najmu danego pojazdu i powstały w związku z korzystaniem z pojazdu zbliżonego klasą do pojazdu uszkodzonego. W tym zakresie oceniając jaka kwota jest kwotą spełniającą powyższe warunki na uwadze należy mieć ceny obowiązujące w momencie korzystania z pojazdu zastępczego (art.363 § 2 k.c.) oraz obowiązek starannego działania poszkodowanego (art. 354 § 2 k.c.), które nie powinno prowadzić do niepotrzebnego zwiększenia szkody. Działanie dokonane z przekroczeniem wzorca starannego działania uznać należy za przyczynienie się do powstania szkody (art. 362 k.c.).

Uwzględniając powyższe na gruncie rozstrzyganej sprawy zdaniem sądu za uzasadnione koszty najmu pojazdu zastępczego uznać należy, koszty wyliczone przy zastosowaniu średniej stawki za najem pojazdu zastępczego obowiązującej w spornym okresie. W rozstrzyganej sprawia stawka ta wynosiła 210 zł netto (średni koszt najmu pojazdu z grupy samochodów dostawczych wskazany przez biegłego J. B. w opinii k. 75 i nast.) Zdaniem sądu do wyliczenia kwoty odszkodowania nie może być przyjęta stawka za najem pojazdu zastępczego zastosowana przez powoda. Stawka przyjęta przez powoda (250 zł netto) odbiega od stawek występujących na rynku (...) w spornym okresie w większości firm. Dokonując ustalenia uzasadnionych kosztów najmu pojazdu zastępczego według wyżej wymienionej stawki dobowej sąd na uwadze miał sytuację w jakiej doszło do zawarcia umowy najmu. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na bezgotówkowe rozliczenie pomiędzy poszkodowanym, a powodem. W momencie zawierania umowy poszkodowany wiedział, że nie poniesie z tego tytułu żadnych kosztów, a wszystko pokryje oc sprawcy. W efekcie przy zawarciu umowy nie obowiązywały rynkowe mechanizmy mające wpływ na ustalenie ceny. Nie działało więc ekonomiczne prawa tj. prawo podaży i prawo popytu, mające wpływ w gospodarce rynkowej na ukształtowanie ceny. W konsekwencji cenę kształtował powód i w zasadzie mógł to zrobić w sposób dowolny, w oderwaniu od rzeczywiście poniesionych kosztów i w oderwaniu od cen obowiązujących na rynku za tego typu usługi. W efekcie zdaniem sądu taka cena nie może być uznana za cenę rynkową miarodajną przy ustalaniu wysokości odszkodowania w rozumieniu art. 363 § 2 k.c. O tym, że cena nie mieściła się w ówcześnie obowiązujących stawkach za tego typu usługę świadczą również informacje zawarte w opinii biegłego. Cena zastosowana przez powoda przekraczała stosowane wówczas ceny przez większość przedsiębiorców na rynku (...). Cena ta zawierała się jedynie w zakresie zbliżonym.

W takiej sytuacji zdaniem sądu wyliczając koszty najmu pojazdu zastępczego należało odwołać się do stawek obowiązujących ówcześnie na rynku lokalnym. Wobec rozbieżności w cenach przedstawionych przez biegłego, za miarodajny sąd uznał wskazany przez biegłego średni koszt wynajmu pojazdu tej klasy tj. 210 zł netto. Podkreślić należy, że poszkodowany znajdujący się w nagłej sytuacji spowodowanej kolizją nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty, nie oznacza to jednak, że może korzystać z oferty najdroższej. Poszkodowany nie jest zwolniony ze starannego działania, które prowadzi do minimalizacji szkody.

Dokonując powyższego wyliczenia sąd na uwadze miał także następujące okoliczności. Do przyjęcia, że stawka jest stawką uzasadnioną nie wystarczy, że niektóre podmioty stosowały zbliżone ceny. Nawet, gdyby przyjąć, że stawka zastosowana przez powoda jest stawką występującą na rynku, to należy zwrócić uwagę, że art. 354 § 2 kc wyznacza granicę odpowiedzialności pozwanego, w tym znaczeniu, że pozwany zobowiązany jest do poniesienia nie każdych kosztów jakie poniósł poszkodowany, lecz jedynie kosztów uzasadnionych i celowych. Mając na uwadze, że w momencie powstania szkody istniała możliwość wynajęcia pojazdu po znacznie niższych cenach, a znalezienie oferty w internecie, mając na uwadze wiek poszkodowanego, nie stanowiło znacznej trudności, to za uzasadnione i celowe koszty najmu pojazdu zastępczego nie mogą być uznane koszty ustalone przy przyjęciu najwyższej z występujących na rynku lokalnym stawki. Orzecznictwo analogiczne rozwiązanie przyjmuje na gruncie spraw związanych z naprawieniem szkody związanych z uszkodzeniem pojazdu. Do wyliczenia wysokości szkody na gruncie tego typu spraw przyjmuje się uśrednioną stawkę za roboczogodzinę pracy zakładu naprawczego (jest to również usługa tak jak w niniejszej sprawie) mając na uwadze stawki występujące na rynku lokalnym. Do wyliczenia wysokości szkody nie przyjmuje się stawek zawyżonych. Poszkodowany znajdujący się w nagłej sytuacji spowodowanej kolizją nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty, nie oznacza to jednak, że może korzystać z oferty najdroższej. Poszkodowany nie jest zwolniony ze starannego działania, które prowadzi do minimalizacji szkody. Odnosząc to do wzorca działania z należytą starannością, które jest wymagane także po stronie poszkodowanego zdaniem sądu zasadne było przyjęcie średniej z ówcześnie występujących stawek. Poszkodowany działający rozważnie ze starannością wymaganą w danej sytuacji był w stanie znaleźć ofertę najmu pojazdu zastępczego za powyższą cenę.

Przy ocenie celowości i ekonomicznego uzasadnienia poniesionych wydatków zdaniem sądu istotne jest też to, czy poszkodowany swoim zachowaniem nie przyczynia się do zwiększenia szkody. Art 362 kc, stanowi, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza winy obu stron.

Przyczynienie się poszkodowanego do zwiększenia szkody ma miejsce, gdy zachowanie poszkodowanego włącza się do zainicjowanego przez zdarzenie przypisywane dłużnikowi przebiegu kauzalnego już po powstaniu pierwszych następstw szkody. Na gruncie art. 362 kc stosowana jest konstrukcja wiążąca przyczynienie się do zwiększenia szkody z obiektywną nieprawidłowością zachowania poszkodowanego. Za nieprawidłowe zachowanie poszkodowanego uznaje się zachowanie naruszające prawo, zasady współżycia społecznego lub zachowanie obiektywnie nieracjonalne w sytuacji danego poszkodowanego. W tym zakresie podkreślić należy, że nie ma w polskim prawie przesłanek normatywnych lub wynikających z zasad współżycia społecznego, które usprawiedliwiałyby obciążenie skutkami braku staranności po stronie poszkodowanego podmiotu odpowiedzialnego za szkodę. Inaczej rzecz ujmując oceniając zachowanie poszkodowanego przez pryzmat art. 362 kc o przyczynieniu się do zwiększenia szkody może być mowa gdy zachowanie poszkodowanego dotknięte jest jakąś obiektywną nieprawidłowością, czy niezgodnością z powszechnie przyjętymi sposobami postępowania.

Analizowanie zachowania osoby poszkodowanej przez pryzmat art. 362 kc jest zdaniem sądu szczególnie aktualne w sytuacji, gdy zapłata czynszu najmu następuje w formie bezgotówkowej. Jak wyżej wskazano w takich sytuacjach wyłączone są zasady ekonomii zgodnie z którymi cena kształtowana jest przez popyt i podaż.

Reasumując powyższe rozważania sąd przyjął, że na gruncie rozstrzyganej sprawy zasadny czas najmu pojazdu zastępczego wyniósł 9 dni przy stawce 210 zł netto za dobę najmu. Dało to łącznie kwotę 1 890 zł. Sąd zasądził tę kwotę, o czym orzeczono jak w pkt. I wyroku. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły art. 361 kc, 509 § 2 kc, 805 kc, 822 § 4 kc oraz art. 36 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22.05.2003 r. (Dz. U. nr 124, poz. 1152 z dn. 16.07.2003 r.) O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 kc w zw. z art. 817 § 1 kc. mając na uwadze, że informacje o najmie pojazdu zastępczego doręczono pozwanemu w dniu 8 maja 2015 r. (k. 4 - 5). W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu (pkt. II wyroku).

O kosztach w pkt. III wyroku sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc. mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w 84 %. Powód poniósł koszty w kwocie 1 182,64 zł, pozwany w kwocie 1 069,64 zł. Łącznie strony poniosły koszty w kwocie 2 252,28 zł. Powód powinien więc ponieść koszty w kwocie 360,36 zł, a poniósł jak w/w kwocie 1 182,64 zł. Wobec tego powodowi należy się od pozwanego kwota 822,28 zł stanowiąca różnicę między w/w kwotami.

SSR Paweł Rynko