Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Przepis art. 278 § 1 kk, wyczerpanie dyspozycji którego oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu J. K. (1), stanowi, iż podlega karze, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą. Zachowanie to polega na bezprawnym wyjęciu rzeczy spod władztwa osoby dotychczas nią władającej wbrew lub z pominięciem jej woli i objęciu jej we własne posiadanie przez sprawcę w celu przywłaszczenia.

W świetle poczynionych przez sąd I instancji ustaleń nie budzi wątpliwości, iż oskarżony, bez zgody i wiedzy pokrzywdzonego, wszedł w posiadanie rzeczy opisanej w akcie oskarżenia i również bez jego wiedzy i zgody rozporządził nią, dokonując jej sprzedaży w punkcie skupu złomu. Z formalnego zatem punktu widzenia przedmiotowe znamiona występku z art. 278 § 1 kk zostały przez J. K. (1) wyczerpane.

Tyle tylko, że z jego wyjaśnień, wspartych zeznaniami Z. K. ( a żadnych dowodów pozwalających kwestionować ich relacje nie ma ) wynika jednocześnie, iż oskarżony był przekonany, iż nie narusza porządku prawnego. Pozostawał bowiem w przeświadczeniu, iż działa za zgodą tak poprzedniego, jak i obecnego właściciela tej rzeczy ( tj. J. K. (2) i jej zmarłego męża ), którzy zlecali mu uporządkowanie terenu należącej do nich posesji. Zlecenie to obejmowało również uprzątnięcie zalegających tam przedmiotów, w tym elementów metalowych i wywiezienie ich na punkt skupu złomu w celu spieniężenia. Oskarżony działał zatem w przekonaniu, iż zgodę na takie jego postępowanie wyraziły osoby uprawnionego do rozporządzania tym mieniem. Przekładając to na literę prawa – oskarżony działał w przekonaniu, iż zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność jego czynu, skoro uzyskał na takie postępowanie zezwolenie pochodzące od osoby posiadającej tytuł prawny do rozporządzania tym mieniem. Innymi słowy, działał w warunkach przeświadczenia zaistnienia kontratypu w postaci zgody prawnego dysponenta dobra, które zostało naruszone. Mylne wyobrażenie, że ma miejsce zgoda dysponenta dobrem na naruszenie tego dobra, stanowi jeden z przypadków błędu co do istnienia okoliczności wyłączającej bezprawność czynu w rozumieniu art. 29 kk ( por. L.K Paprzycki w komentarzu do art. 29 kk w: System Prawa Karnego, Tom IV, Legalis el. ). Stosownie do treści tego przepisu, nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Nie ma podstaw dowodowych, by kwestionować, że oskarżony działał w przeświadczeniu istnienia okoliczności wyłączającej bezprawność jego zachowania, o jakiej mowa powyżej. Jednocześnie sąd odwoławczy stoi na stanowisku, iż błąd oskarżonego był usprawiedliwiony. Ani jego zmarły brat, ani jego żona, polecając mu uprzątnąć posesję, nie uprzedzili, że na jej terenie mogą znajdować się przedmioty nie stanowiące ich własności. Przedmiotem najmu pokrzywdzonego objęty był wyłącznie budynek położony na tej posesji, ale już nie teren do niego przylegający. Sam budynek był zamknięty, w związku z czym oskarżony miał prawo przypuszczać, że to, co znajduje się poza nim, nie należy do najemcy. Na placu zalegało wiele elementów metalowych, plac był zachwaszczony. Wspomniana rampa zalegała na terenie, który od znacznego okresu czasu nie był użytkowany ( por. choćby zeznania pokrzywdzonego, który potwierdził, iż nie użytkował go od ok. roku – k. 49 ). Nie nosiła oznaczeń, które wskazywałyby na jakikolwiek tytuł prawny innej osoby, aniżeli właściciele posesji. Miejsce je zalegania oraz wygląd techniczny nie wykluczały możliwości potraktowania jej jako złomu.

Jeżeli sprawca dopuści się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę, wówczas nie ponosi odpowiedzialności karnej z powodu niemożności przypisania mu winy ( por. komentarze do art. 29 kk w: L.K Paprzycki w: System Prawa Karnego, Tom IV, Legalis el.; R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2017, Legalis el.; M. Królikowski, R. Zawłocki, (red.) Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116. Wyd. 4, Warszawa 2017, Legalis el. ). Mając to na uwadze, zaskarżony wyrok, w którym oskarżonego uniewinniono od zarzuconego czynu, należało utrzymać w mocy.