Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Anita Jarząbek - Bocian

Sędziowie: SO Sebastian Mazurkiewicz (spr.)

SO Małgorzata Bańkowska

protokolant: protokolant sądowy - stażysta Wioletta Gumienna

przy udziale prokuratora Mariusza Ejflera

po rozpoznaniu dnia 15 maja 2017 r.

sprawy M. O., syna J. i Z., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwa z art. 291 § 1 kk, art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 3 marca 2016 r. sygn. akt IV K 525/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  uchyla rozstrzygnięcie z punktu 2. sentencji o karze łącznej oraz z punktu 3. sentencji o obowiązku naprawienia szkody;

2.  M. O. uniewinnia od popełniania czynów zakwalifikowanych z art. 286 § 1 kk, a opisanych w punktach II., IV., VI. i VIII komparycji wyroku i w tym zakresie kosztami sądowymi w sprawie obciąża Skarb Państwa;

II.  w pozostałej części utrzymuje tenże wyrok w mocy;

III.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 kk łączy kary pozbawienia wolności orzeczone wobec M. O. i orzeka wobec niego karę łączną 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia przypadających na niego kosztów sądowych za instancję odwoławczą, obciążając nimi Skarb Państwa;

SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Anita Jarząbek – Bocian SSO Małgorzata Bańkowska

Sygn. akt VI Ka 884/16

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora w zakresie, w jakim wskazywała na brak znamion przypisanych oskarżonemu czynów z art. 286 § 1 kk okazała się trafna, choć nie mogła w tym zakresie odnieść postulowanego przez skarżącego efektu. W zakresie tożsamego zarzutu odnoszącego się do czynów z art. 291 § 1 kk apelacja ta nie była zasadna. Na uwzględnienie nie zasługiwał tym samym wyrażony w apelacji oskarżyciela publicznego postulat o dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisów czynów. Apelacje obrońców, zarzucające w głównej mierze rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej, w świetle orzeczenia sądu odwoławczego, w znacznej części stały się bezprzedmiotowe.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji oskarżyciela publicznego – jako najdalej idącej – stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie, na skutek uwarunkowań proceduralnych, nie było możliwe uzupełnienie opisu przypisanych oskarżonemu czynów z art. 286 § 1 kk. Zważyć należy, iż niniejsza sprawa na skutek kasacji wywiedzionej przez Prokuratora Generalnego została uchylona do ponownego rozpoznania. Kasacja ta wniesiona została na korzyść oskarżonego. Tym samym Sąd Rejonowy, ponownie rozpoznając sprawę, związany był zakazem reformationis in peius, co wyraźnie zostało zaakcentowane w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego. Stąd też Sąd Rejonowy nie mógł czynić żadnych niekorzystnych dla oskarżonego ustaleń, a takim działaniem z pewnością byłoby dopisanie w opisie czynu brakujących dotychczas ustawowych znamion przestępstwa oszustwa. Nie można także podzielić stanowiska Sądu Rejonowego, wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż powtórzenie w treści wyroku zarzutów w niezmienionej formie nie pozostawia złudzeń co do prawidłowości przypisania oskarżonemu zarzuconych czynów, których opis jest na tyle precyzyjny, że pozwala na przyjęcie, że wszystkie znamiona znalazły się w jego opisie (k. 1321). W ocenie Sądu Okręgowego, o ile w świetle redakcji opisów czynów odnoszących się do art. 286 § 1 kk, wywnioskować można, iż oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, albowiem wykładnia językowa słowa sprzedaż z natury rzeczy wiąże się z celem osiągnięcia korzyści majątkowej, o tyle z opisów tych w żaden sposób wywodzić nie można znamienia wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu. W ocenie Sądu Okręgowego samo sformułowanie „ poprzez sprzedaż pochodzącego z kradzieży pojazdu” nie jest wystarczające do ustalenia powyższych znamion oszustwa. W żaden sposób z takiej redakcji nie wynika bowiem, iż oskarżony miał świadomość, że sprzedawane przez niego pojazdy pochodzą z przestępstwa, względnie, iż pokrzywdzeni wprost nie wiedzieli, iż pojazdy pochodzą z czynu zabronionego. Podzielić przy tym należy pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy, iż wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu, zaś ustalenie to powinno się znaleźć w samym wyroku, a nie dopiero w jego uzasadnieniu. Każdy wyrok powinien bowiem spełniać postulat jasności, jednoznaczności i czytelności nie tylko dla osób profesjonalnie zajmujących się stosowaniem prawa sądowego, ale również dla wszystkich takiej znajomości przedmiotu nieposiadających. Treść orzeczenia musi więc być jasna i oczywista, a wymóg ten jest zrealizowany wówczas, gdy określenie zarzucanego, a następnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa, zawiera właśnie niezbędny z punktu widzenia ustawowych znamion przestępstwa opis czynu. W opisie tym muszą więc znaleźć się, w wypadku skazania osoby postawionej w stan oskarżenia, te wszystkie ustawowe znamiona czynu określonego w przepisie ustawy karnej, które zostały przyjęte za podstawę skazania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09 lutego 2006 roku, sygn. akt III KK 164/05). Oczywiście Sąd Okręgowy miał świadomość, iż proces karny nie jest procesem formułkowym, niemniej jednak sam opis przestępczych działań winien być określony w sposób czytelny i zupełny. W realiach niniejszej sprawy z pewnością opis czynów odnoszących się do przestępstwa z art. 286 § 1 kk taki nie był. Jak wyżej zaś wspomniano, na skutek zakazu reformationis in peius, nie możliwym było dokonanie korekty zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji Sąd Okręgowy zobligowany był do uniewinnienia oskarżonego od dokonania czynów z art. 286 § 1 kk.

Odmiennie rzecz się ma w przypadku przypisanych oskarżonemu przestępstw z art. 291 § 1 kk. Kwestia ta była szerzej akcentowana w kasacji Prokuratora Generalnego. Rozpoznając wyżej wymienioną kasację Sąd Najwyższy nie podzielił zarzutu skarżącego dotyczącego błędnej redakcji czynów z art. 291 § 1 kk. W pisemnych motywach orzeczenia kasacyjnego Sąd Najwyższy akcentował, że opis czynu może być dokonywany w języku ogólnym, a niekoniecznie w języku ściśle prawnym. Istotne jest to, aby odpowiadał on zespołowi znamion przewidzianych w przepisie określającym dany typ czynu zabronionego. Jednocześnie zważyć należy, iż Sąd Najwyższy, mimo zarzutu kasacyjnego, nie uniewinnił oskarżonego od czynów z art. 291 § 1 kk, co wskazuje, iż zaakceptował redakcje opisów owych czynów. Sąd Okręgowy podziela w tej mierze argumentację Sądu Najwyższego. W ocenie sądu odwoławczego użyte w opisie czynów sformułowanie posiadał, choć z pewnością jest szersze znaczeniowo, to może stanowić odpowiednik znamienia nabycia. Pisemne motywy orzeczenia sądu I instancji w sposób wyraźny i przekonujący precyzują, iż właśnie tę formę sprawczą przypisano oskarżonemu. Jakkolwiek więc czynność sprawcza została określona w sposób ogólny i szeroki, to w realiach niniejszej sprawy, przy takiej redakcji czynów, wyrok spełnia postulat jasności, jednoznaczności i czytelności. Tym samym w zakresie czynów z art. 291 § 1 kk, przy jednoczesnym stwierdzeniu, że orzeczone za te przestępstwa kary jednostkowe nie są nacechowane rażącą niewspółmiernością, zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Niemniej jednak na skutek uniewinnienia oskarżonego od czynów z art. 286 § 1 kk, zachodziła konieczność uchylenia orzeczenia o karze łącznej i ukształtowanie jej wymiaru na nowo. Jak wyżej wspomniano zarzuty obrońców oskarżonego sprowadzały się głównie do wymiaru kary łącznej, a zatem przy takim kształcie orzeczenia sądu odwoławczego w znacznej części stały się one bezprzedmiotowe. Ponownie kształtując wymiar kary łącznej Sąd Okręgowy uznał, że w realiach niniejszej sprawy, sprawiedliwą i wyważoną będzie kara łączna w wymiarze 7 miesięcy pozbawienia wolności. Kształtując wymiar kary Sąd Okręgowy zważył, iż między czynami popełnionymi przez oskarżonego zachodził ścisły związek przedmiotowo-podmiotowy. Wszystkie czyny zostały popełnione w stosunkowo krótkich odstępach czasu oraz godziły w to samo dobro prawne. W tej sytuacji – przy uwzględnieniu także ilości przestępstw przypisanych oskarżonemu – uznano, iż kara łączna w wymiarze 7 miesięcy, ukształtowana w oparciu o zasadę asperacji, niemniej jednak bardzo zbliżoną do zasady absorbcji, będzie karą sprawiedliwą i wyważoną.

Na uwzględnienie nie zasługiwał jednak postulat obrońcy oskarżonego o orzeczenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Zważyć należy, iż M. O. jest osobą czterokrotnie karaną, głównie za przestępstwa przeciwko mieniu. Stwierdzić zatem należy, iż fakt, że czyny będące przedmiotem osądu w niniejszej sprawie zostały popełnione w latach 2004-2005, że oskarżony aktualnie wyraził skruchę i chęć naprawienia szkody są argumentami zbyt słabymi, by przekonać sąd odwoławczy o pozytywnej prognozie kryminologicznej oskarżonego. Fakt, iż oskarżony od tego czasu ponownie czterokrotnie wszedł w konflikt z prawem świadczy, iż jest on sprawcą zdemoralizowanym, a przez to nie zasługuje na skorzystanie z tego środka probacji.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk.

SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Małgorzata Bańkowska SSO Anita Jarząbek - Bocian