Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Powalska

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2017 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. G.

przeciwko A. A. działającemu przez (...) S.A. Oddział w Polsce

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego A. A. działającego przez (...) S.A. Oddział w Polsce na rzecz powódki K. G. kwotę 110.000 ( sto dziesięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 3 lipca 2013 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego A. A. działającego przez (...) S.A. Oddział w Polsce na rzecz powódki K. G. kwotę 6.646,50 ( sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 50/100) złotych tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2016 r. do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądza od pozwanego A. A. działającego przez (...) S.A. Oddział w Polsce na rzecz powódki K. G. kwotę 14.790,44 ( czternaście tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt 44/100 ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego A. A. działającego przez (...) S.A. Oddział w Polsce na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 671 ( sześćset siedemdziesiąt jeden) złotych tytułem części brakującej opłaty oraz kwotę 2.036,66 ( dwa tysiące trzydzieści sześć 66/100) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w toku procesu.

Sygn. akt I C 98/14

UZASADNIENIE

W dniu 21 stycznia 2014 r. (data wpływu) pełnomocnik powódki K. G. (K.) wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwany zapłacił na jej rzecz kwotę 110.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 03 lipca 2013 r. do dnia całkowitej zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania nakazu zapłaty. W przypadku przekazania sprawy do rozpoznania w postępowaniu zwykłym pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w N. na rzecz powódki kwoty 110.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 03 lipca 2013 r. do dnia całkowitej zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według załączonego spisu kosztów, (pozew k. 2-13).

W dniu 05 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie o sygn. akt I Nc 8/14 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, mocą którego nakazał pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w N. aby zapłacił powódce kwotę 110.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 03 lipca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 9.134 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tymże terminie sprzeciw, (nakaz zapłaty SO w Sieradzu w sprawie I Nc 8/14 k. 169).

W dniu 07 marca 2014 r. pełnomocnik pozwanego (...) S. A. z siedzibą w N. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zaskarżył powyższy nakaz w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W zakresie dochodzonego przez powódkę roszczenia z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę pozwany podniósł, że ustalenie odpowiedniej sumy wymaga uwzględnienia całokształtu okoliczności sprawy, co w ocenie pozwanego zostało dokonane w toku postępowania likwidacyjnego i stało się podstawą ustalenia kwoty zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę na właściwym poziomie tj. 140.000 zł. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł, że ustalając kwotę zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę wziął pod uwagę, że powódka w następstwie wypadku komunikacyjnego z dnia 6 marca 2012 r. doznała uszkodzeń ciała, tj. urazu wielonarządowego, ostrej niewydolności oddechowej z odmą pourazową płuca lewego, wstrząsu krwotocznego, pourazowego obrzęku mózgu, złamania żeber od 2 do 6 po stronie lewej, wieloodłamowego złamania łopatki lewej, odmy tkanek miękkich klatki piersiowej po stronie lewej, złamania wyrostków kolczastych kręgów od (...) do ThlO oraz wyrostków poprzecznych po stronie prawej od (...) do T., złamania trzonu kości udowej prawej, otwartego złamania nasady bliższej kości piszczelowej lewej, jak też złamania trzonu kości piszczelowej prawej. Przy szacowaniu odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienie pieniężnego pozwany uwzględnił nadto rodzaj i zakres leczenia zastosowany podczas pobytu powódki w placówkach medycznych. Pozwany wskazał nadto, że pod wpływem zastosowanego leczenia uzyskiwano systematyczną poprawę stanu zdrowia powódki. Brak natomiast aktualnej dokumentacji medycznej obrazującej przebieg leczenia i aktualny stan zdrowia K. K. (2) (ostatnia dokumentacja pochodzi z października 2013r.). Podnosił, że życie powódki stabilizuje się, ukończyła szkołę i nie ma przeszkód co do tego, aby w przyszłości kontynuowała naukę. Z dokumentacji przedłożonej do sprawy nie wynikają bowiem jakiekolwiek ograniczenia, co do jej przyszłego życia zawodowego. Nadto powódka stopniowo odnawia kontakty towarzyskie. Jako osoba młoda, powracająca do zdrowia ma szanse na to, aby w przyszłości ułożyć sobie zarówno życie zawodowe i prywatne. Wyżej opisany stan faktyczny stał się podstawą oszacowania „odpowiedniej" sumy z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Pozwany miał na uwadze w szczególności młody wiek powódki, długość i intensywność, poprawę stanu zdrowia w czasie i stopniowe odzyskiwanie samodzielności, co świadczy o dobrych rokowaniach na przyszłość. Z tej przyczyny w ocenie pozwanego roszczenie o dalsze zadośćuczynienie w wysokości 110.000,00 zł jest rażąco wygórowane w świetle okoliczności niniejszej sprawy i z tej przyczyny nie zasługuje na uwzględnienie, ( sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 171-176).

W dniu 20 lipca 2016 r. pełnomocnik powódki złożył w Sądzie Okręgowym w Sieradzu pismo procesowe mocą którego rozszerzył powództwo i wniósł o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. ponad żądanie określone w pozwie koszty sprawowania opieki nad powódką w wysokości 13.413,75 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia niniejszego pisma pozwanemu do dnia zapłaty, (pismo procesowe pełnomocnika powódki k. 634-635).

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa także w zakresie jego rozszerzonej części.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 06 marca 2012 r. na drodze krajowej nr (...) pomiędzy miejscowościami W.-S. gm. P., w terenie niezbudowanym na łuku drogi kierująca samochodem osobowym marki R. (...) o nr rej (...) A. L. w wyniku nieprawidłowego zachowania polegającego na nieutrzymaniu właściwego toru jazdy kierowanego samochodu w trakcie pokonywania łuku drogi zjechała na przeciwległy pas ruchu doprowadzając do czołowego zderzenia z samochodem ciężarowym marki T. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez A. S. w następstwie czego kierująca i jeden z czterech pasażerów ponieśli obrażenia, które doprowadziły do ich śmierci, a pozostali pasażerowie, w tym siedząca obok kierowcy, powódka K. G. (K.), doznali ciężkich obrażeń ciała realnie zagrażających ich życiu. Bezpośrednio po wypadku powódka przewieziona została do szpitala w W., gdzie stwierdzono u niej obrażenia w postaci: urazu wielonarządowego, stłuczenia głowy, pourazowego obrzęku mózgu, stłuczenia klatki piersiowej, złamania żeber od 2 do 6 po stronie lewej, wieloodłamowego złamania łopatki lewej, stłuczenia płuc, odmy tkanek miękkich klatki piersiowej, odmy pourazowej płuca lewego, złamania wyrostków o (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz stłuczenia brzucha, pęknięcia śledziony, pęknięcia ogona trzustki, stłuczenia miednicy, złamania trzonu kości udowej prawej, złamania trzonu kości piszczelowej prawej, otwartego złamania kości piszczelowej lewej, złamania IV i V kości śródręcza prawego. Obrażeniom doznanym przez powódkę towarzyszyła ostra niewydolność oddechowa i wstrząs krwotoczny. Powódka została w trybie pilnym poddana operacyjnemu zaopatrzeniu pękniętej śledziony, zszyciu pękniętej trzustki i podłączona do respiratora. W pierwszej dobie powódce założono drenaż ssący, do lewej jamy opłucnej i wykonano laparotomię. Do procesu leczenia włączono analgosedację podając powódce znieczulenie w postaci leków o działaniu uspokajającym i nasennym oraz leków o działaniu przeciwbólowym. Lewą kończynę dolną zaopatrzono chirurgicznie, a następnie na obie kończyny dolne powódce założono wyciągi bezpośrednie w celu uruchomienia kończyny. Po ustabilizowaniu stanu ogólnego, w trzeciej dobie powódkę przewieziono celem dalszego leczenia do Szpitala im. (...) w Ł.. Po przyjęciu do szpitala w Ł. powódka została poddana badaniu kontrolnemu TK całego ciała i konsultowana chirurgicznie i ortopedycznie oraz poddana kontrolnemu CT. Ze względu na objawy rozkawałkowania narządu śledziony powódkę zakwalifikowano do pilnego zabiegu laparotomii, podczas którego wykonano usunięcie śledziony i zszyto pękniętą trzustkę. Podłączono powódkę do dodatkowego drenażu lewej jamy opłucnej z powodu obecności odmy opłucnowej. Następnie zakwalifikowano powódkę do dalszych zabiegów chirurgicznych związanych z zespoleniem złamań. Powódka w chwili przyjęcia do oddziału była w bardzo ciężkim stanie, blokowana farmakologicznie i niewydolna oddechowo, wymagała respiratora i była niewydolna krążeniowo. Wymagała przetoczenia krwi, a także żywienia pozajelitowego. W dniu 11 marca 2012 r. powódkę poddano zabiegom operacyjnym kończyn dolnych: zespoleniu uda prawego i kości piszczelowej prawej gwoździami ryglowanymi oraz zespolenia podudzia lewego, a także zespoleniu kości IV i V śródręcza prawego drutami K.. Następnie powódkę przeniesiono na Oddział Intensywnej Terapii, gdzie przebywała do 20 marca 2012 r. U powódki zastosowano leczenie farmakologiczne oraz respiratoroterapii. Po zastosowanej intensywnej terapii i poprawie stanu powódki została odłączona od respiratora i ekstubowana oraz odłączona od dren z jamy opłucnowej, (dowód: kserokopia notatki urzędowej z wypadku drogowego k. 20-22, kserokopia postanowienia o umorzeniu śledztwa k. 22-24, kserokopia opinii k. 25-45, kserokopia opinii k. 46-47, zeznania świadka R. K.- protokół rozprawy z dnia 30 maja 2014 r. 00:07:49-00:42:37 w zw. z k. 502v-503v, zeznania świadka S. K.- protokół rozprawy z dnia 30 maja 2014 r. 00:42:37-00:57:47 w zw. z k. 503v, kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 622-623, zeznania powódki- protokół rozprawy 11 lipca 2017 r. 00:06:06-00:46:01 w zw. z k. 707v-708, kserokopia dokumentacji medycznej powódki k. 60-153, 190-196, 261-368 dokumentacja fotograficzna k. 154-166, kserokopia protokołu oględzin pojazdu k. 209-213, kserokopia zaświadczenia k. 380, kserokopia dokumentacji medycznej k. 381-391).

Następnie powódkę przeniesiono na Oddział Ortopedii celem dalszego leczenia, gdzie przebywała przez okres 24 dni. Podczas pobytu na Oddziale Ortopedii Szpitala w Ł. zastosowano u niej leczenie usprawniające i rehabilitację. W dniu 13 kwietnia 2012 r. powódka została wypisana ze szpitala z zaleceniem kontroli w (...), wykonywania wskazanych ćwiczeń, zmiany opatrunków i przyjmowania zapisanych leków. Po opuszczeniu szpitala (...) (K.) nie była zdolna do samodzielnego funkcjonowania i stale wymagała opieki i pomocy członków swojej najbliższej rodziny przy wykonywaniu wszelkich czynności osobistych oraz życia codziennego. Mama oraz siostry pomagały powódce przy myciu, ubieraniu, poruszaniu się, przy przyrządzaniu i spożywania posiłków, przy pielęgnacji, przy podawaniu leków, zmienianiu szwów i opatrunków, aplikowaniu zastrzyków, zawożeniu do placówek medycznych na wizyty, kontrole i rehabilitację. W okresie od 06 czerwca 2012 r. do dnia 27 czerwca 2012 r. K. G. (K.) przebywała na Oddziale Rehabilitacji Szpitala w W., gdzie była poddawana leczeniu usprawniającemu. U powódki zastosowano laseroterapię, magnetoterapię i magnetostymulację. Powódka uczyła się chodzić przy pomocy kul. Po zakończonej rehabilitacji K. G. (K.) zaczęła poruszać się za pomocą kul łokciowych. Po zakończonej hospitalizacji powódka zgodnie z zaleceniami od końca kwietnia kontynuowała leczenie specjalistyczne w trybie ambulatoryjnym w Poradni Ortopedycznej. Powódka regularnie poddawała się zabiegom rehabilitacyjnym, między innymi w okresie od 06 sierpnia 2012 r. do 20 sierpnia 2012 r. od 03 września 2012 r. do 14 września 2012 r. Powódka poruszała się o kulach aż do września 2012 r., kiedy to zaczęła chodzić samodzielnie. Leczenie rehabilitacyjne powódki było uciążliwe i bolesne. Ze względu na pojawienie się u powódki dokuczliwych objawów w postaci bólu i zawrotów głowy została ona skierowana na leczenie do Poradni Neurologicznej. Pojawiające się u powódki obniżenie samopoczucia, stany depresyjne, problemy z adaptacją i odnalezieniem się w nowej rzeczywistości po wypadku oraz nerwowość, zmienność nastrojów wywołały konieczność podjęcia leczenia w (...) w W., gdzie lekarz zdiagnozował zaburzenia adaptacyjne związane z przeżyciami powódki w związku z udziałem w wypadku. Do chwili obecnej K. G. (K.) przyjmuje leki przeciwbólowe oraz leki przepisane jej przez lekarza psychiatrę, (dowód: kserokopia dokumentacji medycznej powódki k. 60-153, 190-196, 261-368 dokumentacja fotograficzna k. 154-166, zeznania świadka R. K.- protokół rozprawy z dnia 30 maja 2014 r. 00:07:49-00:42:37 w zw. z k. 502v-503v, zeznania świadka S. K.- protokół rozprawy z dnia 30 maja 2014 r. 00:42:37-00:57:47 w zw. z k. 503v, kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 622-623, zeznania powódki- protokół rozprawy 11 lipca 2017 r. 00:06:06-00:46:01 w zw. z k. 707v-708, oświadczenie wraz z wykazem i kserokopią dokumentów k. 374-379) .

W dacie wypadku powódka była uczennicą III klasy Technikum Ekonomicznego. Przed wypadkiem uczyła się dobrze i nie miała żadnych problemów z nauką. Nie sprawiała także kłopotów wychowawczych. Z uwagi na stan zdrowia będący następstwem wypadku K. G. (K.) nie mogła wrócić do szkoły i musiała w II semestrze roku szkolnego korzystać z indywidualnego toku nauczenia. We wrześniu 2012 r. powódka wróciła do szkoły, jednak z uwagi na problemy z nauką miała przedłużone drugie półrocze IV klasy i zamiast do kwietnia 2013 r. zaliczała poszczególne przedmioty do września 2013 r. Po powrocie do szkoły powódka z uwagi na zawroty i bóle głowy miała problemy z koncentracją i nauką. K. G. (K.) nie przystąpiła do egzaminu dojrzałości oraz egzaminów zawodowych. Po zakończeniu edukacji powódka ukończyła kurs obsługi kasy fiskalnej i podjęła pracę zarobkową w charakterze kasjerki w sklepie. Z uwagi na utrzymujący się ból i problemy zdrowotne uniemożliwiające wykonywanie obowiązków, powódka po pięciu dniach zrezygnowała z tej formy zatrudnienia. W październiku 2013 r. podjęła pracę jako operator maszyn na linii produkcyjnej. Po okresie trzech miesięcy z uwagi na ból nóg zrezygnowała jednak z tej pracy. Po wypadku zmianie uległo również zachowanie powódki. K. G. (K.), w odczuciu swoich bliskich, stała się zbyt bezpośrednia, a przez to mało empatyczna. Powódka rzadziej wychodziła z domu, nie spotykała się ze swoimi dawnymi znajomymi, wolny czas spędzała w towarzystwie najbliższej rodziny . Powódka nie brała udziału w Balu Studniówkowym, gdyż wstydziła się swoich blizn pooperacyjnych. Z tego tez powodu dotąd unika noszenia spódniczek, preferując spodnie. K. G. (K.) na skutek wypadku zrezygnowała z form aktywnego spędzenia czasu, które wcześniej lubiła. Powódka nie jeździła na rowerze, nie chodziła na spacery, nie mogła grać w siatkówkę, unikała dyskotek, choć wcześniej były to jej ulubione formy aktywności . Powódka nie przystąpiła do matury, ani do egzaminów zawodowych. Obecnie K. G. (K.) rozpoczęła roczne studium w C. przygotowujące do wykonywania zawodu florysty. W dniu 12 września 2015 r. powódka K. G. (K.) wyszła za mąż za swego wieloletniego partnera M. G. (1) i przyjęła jego nazwisko. Aktualnie powódka jest w ciąży, (dowód: zeznania świadka R. K.- protokół rozprawy z dnia 30 maja 2014 r. 00:07:49-00:42:37 w zw. z k. 502v-503v, zeznania świadka S. K.- protokół rozprawy z dnia 30 maja 2014 r. 00:42:37-00:57:47 w zw. z k. 503v, kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 622-623, zeznania powódki- protokół rozprawy 11 lipca 2017 r. 00:06:06-00:46:01 w zw. z k. 707v-708).

Oceniając stan zdrowia K. K. (2) z punktu widzenia chirurgii przyjąć należy, że łączny uszczerbek na zdrowiu powódki odniesionych w wyniku wypadku określić należy na poziomie 35 %. Leczenie i rehabilitacja powódki podjęte po wypadku, którego była uczestnikiem były w oczywisty sposób związane z przebytym wypadkiem i doznanymi obrażeniami. Koszty leczenia i rehabilitacji są trudne do określenia ale mogły być znaczne. Stan zdrowia powódki jest utrwalony, dolegliwości utrzymują się nadal i jak wynika z oświadczenia powódki są one dość znaczne i utrudniają poszkodowanej funkcjonowanie. Przebyte urazy w znacznym stopniu upośledzają zdolność do pracy. Podczas pierwszego zabiegu operacyjnego stwierdzono pęknięcie śledziony i próbowano zatamować krwawienie i ocalić śledzionę. Podczas drugiego spowodowanego utrzymującym się krwawieniem usunięto śledzioną i zeszyto pękniętą trzustkę. Oba ta zabiegi były konieczne dla ratowania życia. Zgodnie z tabelą trwałych skutków obrażeń utrata śledziony 15 % trwałego uszczerbku, uraz trzustki 10 % trwałego uszczerbku. Jest rzeczą oczywistą, że zabiegi te pozostawiły blizny na brzuchu. Całkowita likwidacja blizn nie jest możliwa, (opinia sądowo-lekarska k. 512-513, opinia uzupełniająca k. 604).

Oceniając stan zdrowia powódki pod względem psychologicznym stwierdzić należy, że u K. K. (2) występują takie zaburzenia w funkcjonowaniu sfery emocjonalnej i psychospołecznej jak : drażliwość, niecierpliwość, łatwe okazywanie gniewu czy złości -nawet z błahych powodów, obniżony próg tolerancji na frustrację, podejmowanie działań impulsywnych, problemy z przewidywaniem skutków podejmowanej aktywności. Obserwuje się zmianę utrwalonych wzorców zachowania przedchorobowego, co potwierdzają aktualne wyniki testu osobowościowego. Przed wypadkiem powódka była osobą zdrową fizycznie i psychicznie. Właściwie wypełniała role społeczne i posiadała satysfakcjonujące relacje interpersonalne. Uczęszczała do szkoły średniej, prowadziła właściwe w tym wieku tzw. życie towarzyskie. Po wypadku jej życie uległo drastycznej zmianie. Długotrwały pobyt w szpitalu, doznane poważne urazy spowodowały, iż musiała ona radykalnie zmienić swoje plany życiowe. Po wypadku korzystała również z leczenia psychiatrycznego z rozpoznaniem zaburzeń adaptacyjnych, stanu po urazie głowy z obrzękiem mózgu. Dolegliwości bólowe głowy oraz nóg były źródłem dużego cierpienia. Nie bez znaczenia dla dziewczyny w tym wieku był również fakt pojawienia się blizn na nogach. Rodzina zaobserwowała po wypadku wyraźne zmiany w zachowaniu powódki. Stała się w ich ocenie bardziej „otwarta", mówi co myśli bez zastanowienia się. Pojawiły się zachowania wybuchowe i zmiany w sferze kontroli impulsów, takie jak dokonywanie samookaleczeń, myśli suicydalne w momentach silnego wzburzenia. Stwierdzono istnienie związku przyczynowo - skutkowego między doznanymi w wyniku wypadku urazami (...) a zmianą struktury osobowości. Stwierdzone zmiany mają charakter trwały. U K. K. (2) obecne są wykładniki zmian organicznych w obszarze czołowym (...) będące skutkiem urazów doznanych w wyniku wypadku z dnia 06 marca 2012 r. Funkcje intelektualne powódki mieszczą się w granicach normy, występują natomiast deficyty funkcji płatów czołowych w zakresie emocji, kontroli zachowań, sfery popędowej, aktywności. W dniu 06 marca 2012 r. powódka doznała urazu wielonarządowego z niewydolnością oddechową i wstrząsem krwotocznym. Miała również pourazowy obrzęk mózgu. Skutki przebytego urazu spowodowały niedokrwienie i niedotlenienie mózgu, co wywołało jego uszkodzenie i skutkuje obecnością zmian organicznych obszaru czołowego. Stwierdzone u powódki deficyty wynikające z dysfunkcji obszaru czołowego (...) przejawiają się ( zgodnie z ich kliniczną specyfiką ), w stanach silnegonapięcia wewnętrznego, w sytuacjach ekstremalnych oraz związanych z wysokim przeżywaniem emocjonalnym. (dowód opinia psychologiczna k. 521-522, uzupełniająca opinia sądowo-psychologiczna k. 577, opinia uzupełniająca k. 646-648 ).

W ocenie neurologicznej powódka doznała 2% ( dwa procent ) trwałego uszczerbku na zdrowiu zgodnie z pkt 19 A Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w związku z blizną na brodzie. Blizna ta nie jest rozległa, nie powoduje zaciągania okolicznych tkanek, ani zaburzeń funkcji, dlatego też biegły uznał 2% uszczerbku na zdrowiu przy przewidzianym zakresie od 1% do 10%. Pozostałe urazy nie spowodowały uszczerbku na zdrowiu z przyczyn neurologicznych, nie doszło, bowiem do uszkodzenia ośrodkowego, ani obwodowego układu nerwowego. W wykonanym w dniu wypadku badaniu TK głowy wykluczono obecność krwawienia śródczaszkowego oraz złamania kości czaszki, stwierdzono natomiast wąski układ komorowy, potraktowany jako pourazowym obrzęku mózgu. Kontrolne badanie TK głowy z dnia 08 marca 2012 roku wykazało układ komorowy o prawidłowej szerokości, co świadczy o ustępowaniu obrzęku mózgu i jego przejściowym charakterze. Pomimo złamań w zakresie kręgów piersiowych oraz złamań kości kończyn u powódki nie doszło do uszkodzenia rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych, ani nerwów obwodowych. Po przebytym wypadku powódka odczuwała przejściowe bóle głowy. Biorąc pod uwagę charakter urazu głowy, bez uszkodzenia struktur wewnątrzczaszkowych, jak i bez uszkodzenia kości czaszki, dolegliwości w początkowym okresie mogły być intensywne, z czasem jednak ich nasilenie było coraz mniejsze. Jak podaje powódka po wizycie u neurologa i zażyciu przepisanych leków dolegliwości bólowe głowy ustąpiły pod koniec 2012 roku. Blizna na brodzie uległa wygojeniu. Pojawienie się u powódki ponownie w tym roku bólów oraz zawrotów głowy nie należy wiązać z przebytym ponad 2 lata temu urazem głowy. Aktualny stan zdrowia powódki w zakresie układu nerwowego należy ocenić jako dobry. Blizna na brodzie ma charakter utrwalony. W ocenie neurologicznej powódka z uwagi na przebyte złamania kręgów piersiowych, jest w większym stopniu niż reszta populacji narażona na pojawienia się dolegliwości bólowych w zakresie kręgosłupa, co może powodować pogorszenie jakości życia, bez ograniczeń w życiu codziennym. Dolegliwości bólowe mogą nasilać się przy dużym wysiłku fizycznym z obciążeniem kręgosłupa, dlatego też powódka nie powinna wykonywać prac spełniających takie warunki. Pogorszenie jakości życia powódki w przyszłości może wiązać się z cierpieniem i dyskomfortem, ograniczeniem w uprawianiu niektórych sportów, oraz ograniczeniem w wykonywaniu ciężkich prac fizycznych. W celu zmniejszenia ryzyka pogorszenia jakości życia powódka powinna stosować się do zaleceń lekarza leczącego, wykonywać ćwiczenia ruchowe na kręgosłup, utrzymywać odpowiednią do wzrostu masę ciała oraz przestrzegać zasad higieny narządu ruchu, (dowód: opinia biegłego neurologa k. 527-532, opinia uzupełniająca k. 614).

W badaniu lekarskim ortopedycznym stwierdzono skrócenie prawej kończyny dolnej o ok 1,5 cm, blizny pooperacyjne na wysokości kolana i na bocznej powyżej uda blizny pooperacyjne na podudziu, bolesność biodra i kolana przy ruchach i podczas ucisku. Niewielkie ograniczenie ruchów, rozległe blizny pooperacyjne i pourazowe podudzia lewego, zniekształcenie goleni w odcinku bliższym, ograniczenie ruchów stawu kolanowego, blizny na ręce prawej-po wprowadzeniu zespolenia, niewielka bolesność ręki i osłabienie chwytu, lewa kończyna górna-zniekształcenie barku i wyraźne ograniczenie ruchów, blizny w obwodowym odcinku ramienia i na przedramieniu (po oparzeniach), bolesny kręgosłup piersiowy i lędźwiowy z miernego stopnia ograniczeniem ruchów. Oceniając uszczerbek zdrowia powódki na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. l8 grudnia 2002 r należy przyjąć : złamanie wyrostków kolczystych kręgosłupa ( (...)-ThlO) i wyrostków poprzecznych (th8-T.)-punkt 91 -10 (dziesięć)% -złamanie łopatki lewej wygojone ze zniekształceniem i ograniczeniem ruchów barku-punkt 99-15 (piętnaście)% -złamanie trzonu kości udowej prawej (skrócenie kończyny, ograniczenie ruchów, utykanie)-punkt 147a-15 (piętnaście)% -złamanie kości podudzia prawego wygojone z niewielką bolesnością i ograniczeniem ruchów kolana -punkt 158a-5 (pięć)% złamanie otwarte nasady bliższej-kości piszczelowej lewej wygojone ze znacznym zniekształceniem i rozległym u bliznami-punkt 158a 15 %, złamanie IV i V kości śródręcza (blizny pooperacyjne i niewielkie osłabienie chwytu-punktl41a-2+2=4(cztery)%-po 2% za każdą kość śródręcza. Dolegliwości bólowe spowodowane przez te urazy były znaczne i częściowo trwają do dzisiaj. Przebyta rehabilitacja oraz leczenie były bezpośrednio związane z leczeniem po wypadku. Przez okres ok. 12 miesięcy po urazie wymagała pomocy osób trzecich przez kilka godzin dziennie(ok. 3-4 godz.) okres do czasu wygojenia złamań. Stan zdrowia powódki jest ustalony. Powódka będzie wymagała kolejnych zabiegów (usunięcia zespoleń kości). Ryzykiem w przyszłości jest wystąpienie wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawów co jest związane z przebytymi urazami. Ograniczenie odnośnie życia codziennego oraz pracy mogą dotyczyć wszelkich zajęć związanych np. z długotrwałym chodzeniem, staniem czy pracą z uniesionymi kończynami górnym. Skrócenie kończyny nie powoduje dyskomfortu lecz utrudnia poruszanie się. Korekcja skrócenia jest możliwa np. przez podwyższenie podeszwy obuwia, co ułatwi chodzenie. Przez niewielkie ograniczenie ruchów w stawie biodrowym prawym można rozumieć ograniczenie ruchów o ok. 1 Ost we wszystkich płaszczyznach. Ograniczenie ruchów stawu kolanowego-deficyt zgięci 20 st, wyprostu 10 st. ograniczenie ruchów w/w stawów powoduje utrudnienie poruszania się (chodu). Nie ma miernika bólu. Ocena wielkości bólu jest subiektywni i wynika z badania powódki -tj. przeprowadzonego wywiadu i badania fizykalnego. Trwają do dziś i ich natężenie jest zmienne- zależne np. od pory roku, wysiłku, aktywności fizycznej. Opieka osób trzecich dotyczyła typowych czynności dnia codziennego: ubierania się, toalety, przygotowania posiłków, zakupów, wizyt u lekarza itp. Leczenie operacyjnego usunięcia zespolenia powinno być przeprowadzone. Zbyt długie utrzymanie zespolenia (metalu) jest niekorzystne, szkodliwe. Obecnie jednak powódka z uwagi na ciążę nie zgadza się na zabieg. Brak zgody na usunięcie zespolenia może w przyszłości powodować zwiększenie dolegliwości i wcześniejsze zmiany zwyrodnieniowe. Zaniki mięśni wynikają z odniesionych obrażeń i ograniczenie ruchów-ocena uszczerbku zdrowia zgodnie z rozporządzeniem dotyczy ograniczenie zakresu ruchów, sprawności ruchowej. Blizny występujące u powódki nie mają zasadniczego wpływu na uszczerbek zdrowia orzeczony z powodu urazów kostnych. Zniekształcenie lewej kończyny dolnej- dotyczy ok. stawu kolanowego- pogrubiałe obrysy, zaburzenie osi kończyny. Ograniczenie ruchów barku lewego wynikające z odniesionych obrażeń- powodują określony uszczerbek zdrowia. Skrócenie prawej kończyny dolnej wynosi l,5cm. Oceniając czas opieki osób trzecich można przyjąć: 4 miesiące po zabiegu opieka 5 godz. dziennie. następnie 4 godz. dziennie przez kolejne 3 miesiące, 3 godz. dziennie przez 2 miesiące i 2 godz. dziennie przez ostatnie 3 miesiące. Opierając się na wywiadzie z powódką można powiedzieć że po wypadku ból według tej skali wynosił 8-9, następnie zmniejszał się i w dniu badania wynosił 2-3, (opinia biegłego ortopedy-traumatologa k. 544-546, opinia uzupełniająca k. 586-587, opinia uzupełniająca k. 657-658).

Powódka zawiadomiła pozwanego o wypadku, przesyłając zgromadzoną dokumentację i wnosząc o wszczęcie postępowania likwidacyjnego oraz wypłatę na jej rzecz zgłoszonych roszczeń. Pozwany (...) S.A. z siedzibą w N. decyzją z dnia 10 września 2012 r. przyznał powódce zadośćuczynienie w kwocie 90.000 zł. Pismem z dnia 11 czerwca 2013 r. pełnomocnik powódki odwołał się o decyzji pozwanego i wniósł o zapłatę dalszej kwoty zadośćuczynienia oraz o zapłatę kosztów leczenia. Pismem z dnia 13 sierpnia 2013 r. poinformował powódkę K. K. (2) o przyznaniu powódce kwoty kolejnych 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwoty 3.938,32 zł tytułem kosztów leczenia. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz powódki łącznie kwotę 140.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, kwotę 3.192 złotych tytułem kosztów opieki, kwotę 399.63 złotych tytułem kosztów dojazdu oraz kwotę 346.69 złotych zwrotu kosztów leczenia, (dowód: kserokopia pisma pozwanego k. 51, kserokopia pisma pełnomocnika powódki k. 52-56, kserokopia pisma pozwanego k. 58-59, kserokopia pisma pozwanego k. 187, kserokopia pisma pełnomocnika powoda k. 189, kserokopia paragonów i faktur k. 202-205, 369-373, oświadczenie wraz z wykazem i kserokopią dokumentów k. 374-379, kserokopia operatu szkodowego i kserokopia pisma pozwanego k. 206-208).

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez stronę powodową w postaci: dokumentacji z leczenia powódki opisanej dokładnie wyżej pod poszczególnymi elementami stanu faktycznego, a ponadto na dokumentach znajdujących się w aktach szkody, które to dokumenty były bezsporne pomiędzy stronami. Podstawą ustaleń faktycznych były także opinie biegłych: chirurga, psychologa, neurologa, ortopedy-traumatologa, a także zeznania świadków: R. K. i S. K. oraz zeznania powódki. Zeznania wymienionych osób Sąd uznał w całości za wiarygodne, w szczególności w kwestii opisu zdarzenia i przebiegu leczenia, dolegliwości bólowych i cierpień, jakich powódka doznała w następstwie odniesionych obrażeń na skutek wypadku.

Skutki wypadku jakiemu uległa K. G. (K.), procentowy uszczerbek na zdrowiu, trwałość tych skutków oraz możliwość ich ustąpienia zostały ustalone na podstawie opinii biegłych sądowych chirurga, psychologa, neurologa, ortopedy-traumatologa. Opinie przez nich sporządzone Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Treść tych opinii oparta została na badaniu powódki i jej dokumentacji medycznej przy czym sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Biegli wyjątkowo szczegółowo i obszernie opisali stan zdrowia powódki zarówno ten po wypadku, jak i obecny, bazując przy tym na szerokiej dokumentacji medycznej K. G. (K.), a nadto na wnioskach wynikających z jej badań, ustalając procentowy uszczerbek na zdrowiu oraz charakter obrażeń powódki uwzględnili również swoje wieloletnie doświadczenie. Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów.

Należy zwrócić uwagę również na to, że stan faktyczny w sprawie miał charakter bezsporny co do faktu zaistnienia zdarzenia, w wyniku którego powódka odniosła obrażenia. Strona pozwana wskazała, że przyznane powódce przez nią w toku postępowania likwidacyjnego kwoty są adekwatne do krzywdy jakiej powódka doznała w wyniku uszczerbku na zdrowiu będącego skutkiem tego wypadku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódka domagała się zasądzenia na swoją rzecz należności z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia jako rekompensaty strat i krzywd, poniesionych w związku z urazami, jakich doznała w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 06 marca 2012 roku, za który odpowiedzialna była kierująca pojazdem R. (...) A. L. ubezpieczona w zakresie OC w pozwanym towarzystwie.

Pozwany wskazywał, że nie kwestionuje zasady odpowiedzialności, ale wyłącznie wysokość dochodzonego przez powódkę roszczenia. Zresztą uznając swoją odpowiedzialność za skutki zdarzenia, pozwany podjął wypłatę na rzecz poszkodowanej zarówno w zakresie zadośćuczynienia , jak i odszkodowania. Tym samym Sąd nie dokonywał ustaleń w zakresie odpowiedzialności ubezpieczonego za to, że doszło do wypadku powódki, a jedynie co do zakresu poniesionych przez nią cierpień i strat związanych z urazem powstałym w wyniku zdarzenie. Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, należy stwierdzić, że u powódki nastąpiło uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia, który uprawnia ją do żądania od pozwanego zakładu ubezpieczeń zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - w myśl art. 445 § 1 k.c.

Przepis art. 445 § 1 k.c. stanowi, że sąd może przyznać poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę (szkodę niemajątkową) ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, to jest ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi (por. wyrok SN z dnia 4 lipca 1969 roku, I PR 178/69, OSNCP 1970, Nr 4, poz. 71). Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia - te już doznane i te mogące powstać w przyszłości. Powinno być zatem przyznaną jednorazowo rekompensatą za całą krzywdę.

Nie budzi wątpliwości, iż szkoda jakiej doznała w wyniku wypadku komunikacyjnego powódka jest bardzo duża. Po zdarzeniu była wielokrotnie hospitalizowana i po dziś dzień musi korzystać z pomocy specjalistów, bowiem wskutek doznanych przez nią obrażeń powstały u niej rożnego rodzaju schorzenia, które wymagają długotrwałego i nieprzerwanego leczenia. Nadto u K. G. powstały blizny pourazowe okolic twarzy, brzucha, ramion, które trwale oszpeciły jej wygląd i wymagają ciągłej rehabilitacji. Nie można z pola widzenia tracić również okoliczności, iż powódka jest młodą zaledwie dwudziestoczteroletnią kobietą, dla której własny wygląd jest najistotniejszym czynnikiem psychologicznym. Jest on bowiem znaczącym, jeśli nie głównym, kryterium samooceny i samoakceptacji młodej kobiety. Świadomość trwałego defektu powoduje u powódki zaburzenia sfery psychicznej, w postaci zburzeń adaptacyjnych skutkującym pogorszeniem funkcjonowania społecznego. Dla wskazania wszelkich ograniczeń oraz cierpień z jakimi spotyka się w życiu codziennym powódka w następstwie przeżytego wypadku nadmienić należy, że K. G. nie uczestniczyła w balu maturalnym, nie może uprawiać wielu dyscyplin sportowych np. siatkówki, ani jazdy na rolkach, które kiedyś trenowała, nie może chodzić na dyskoteki, spacery z uwagi na pojawiające się bóle nóg, nie może tańczyć, nie może wykonywać większości prac fizycznych. Po wypadku powódka jest drażliwa, bardzo bezpośrednia, zdarza się że coś powie, a później pomyśli, miewa bóle głowy oraz kończyn górnych i dolnych. Korzysta z konsultacji psychologa, leczy się u psychiatry. Przyjmuje leki, po których jest w stanie w miarę normalnie funkcjonować.

Z opinii powołanych w sprawie biegłych wynika, iż znaczny jest stopień trwałego uszczerbku zdrowia powódki. Biegli łącznie określili go aż na 116 %. Trudno jest dokładnie ocenić rozmiar cierpień K. G. z uwagi na subiektywność odczuwania bólu fizycznego i psychicznego, ale biorąc pod uwagę jej długotrwałe leczenie, trwałe oszpecenie, jest on bardzo wysoki. Zauważyć również trzeba, że kolejne planowane zabiegi operacyjne i rehabilitacyjne w postaci leczenia chirurgicznego polegającego na wyciągnięciu metalowych elementów same w sobie również stanowić będą znaczne dolegliwość negatywnie odczuwaną przez powódkę. Ponadto pamiętać należy, że przed wypadkiem K. G. była dobrą uczennicą, która nie miała żadnych problemów w nauce i nie sprawiała problemów wychowawczych. Tymczasem na skutek wypadku powódka doznała obrażeń i zmian w (...), które spowodowały, że ma znaczne kłopoty z koncentracją i nauką, co w zasadzie uniemożliwiło jej skończenie szkoły średniej i zdobycie pożądanego zawodu. Nadto z zeznań świadków wynika, iż wskutek wypadku zmianie uległa również osobowość powódki, która stała się bardziej nerwowa, bezpośrednia, co w niektórych okolicznościach skutkuje sytuacjami kłopotliwymi. Powyżej zostały wymienione tylko najistotniejsze przejawy cierpień powódki, ale występują także inne, wymienione w opiniach powołanych w sprawie biegłych. Poza tym, w przekonaniu Sądu, zapewne istnieją również dalsze dolegliwości, nieuchwytne dla osób postronnych.

Dlatego też, w ocenie Sądu, kwota 140.000 złotych wypłaconego na etapie postępowania likwidacyjnego przez pozwany zakład zadośćuczynienia jest zbyt niska. Nie jest to mała suma, ale w realiach niniejszej sprawy zdecydowanie niewystarczająca.

Zdaniem Sądu, odpowiednia jest łączna kwota 250.000,00 złotych, ponieważ uwzględnia ona wysoki stopień cierpień fizycznych i psychicznych, a więc rozmiar doznanej krzywdy i związany z tym czas trwania cierpień, który ma charakter trwały, a także jej młody wiek. Rokowania co do stanu zdrowia powódki nie są bowiem w ocenie wszystkich opiniujących biegłych pomyślne. Ta ostatnia okoliczność jest szczególnie ważna, ponieważ na przykład pourazowe blizny szyi, nóg, brzucha czy ramion powódki nigdy całkowicie nie znikną ani po interwencji chirurgicznej, ani bez niej, ani w wyniku upływu czasu. Nadto rokowania co do stanu zdrowia psychicznego powódki nie są do końca pomyślne. U K. G. stwierdzono trwałe deficyty wynikające z dysfunkcji obszaru czołowego (...) przejawiają się (zgodnie z ich kliniczną specyfiką), w stanach silnego napięcia wewnętrznego, w sytuacjach ekstremalnych oraz związanych z wysokim przeżywaniem emocjonalnym. Zatem zaistniały wypadek w dużej mierze przekreślił szanse powódki na w pełni normalne życie w przyszłości, takie jakie wiodła przed zdarzeniem, mimo że powódka ułożyła sobie życie – wyszła za mąż i spodziewa się dziecka. Suma przyjętych łącznie 250.000 złotych stanowi ekonomicznie odczuwalną wartość. Sąd przyznając brakującą kwotę 110.000 zlotych kierował się także tym, że wysokość zadośćuczynienia nie jest nadmierna w porównaniu z istniejącymi stosunkami majątkowymi społeczeństwa, w szczególności nie jest od nich oderwana. Jest oczywiste, że są przypadki, a do takich należy trwałe oszpecenie powódki, że żadna suma pieniężna nie zrekompensuje doznanej krzywdy (w razie potraktowania określenia "kompensata" dosłownie). W tej sytuacji odniesienie wysokości zadośćuczynienia do materialnego poziomu życia społeczeństwa sprawia, że kwota zadośćuczynienia jest realna i utrzymana w rozsądnych granicach. Podsumowując, zasądzona suma 110.000 złotych jako zadośćuczynienie z jednej strony uwzględnia wyjątkowo wysoki stopień krzywdy powódki i dlatego nie może być uznana jako nadmierna. Z drugiej strony nie pomija panujących stosunków majątkowych, przez co jest utrzymana w rozsądnych granicach. Z uwagi na powyższe rozważania, powództwo dotyczące zadośćuczynienia zostało uwzględnione w całości.

O odsetkach rozstrzygnięto po myśli art. 481 § 1 k.c. z którego wynika, że odsetki należą się, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Roszczenia z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania nie są roszczeniami pieniężnymi sensu stricto (patrz art. 363 § 1 k.c.), a stają się takimi dopiero po skonkretyzowaniu jako żądań zapłaty określonej sumy pieniężnej. Opóźnienie w zapłacie po takim wezwaniu rodzi zatem roszczenie o zasądzenie odsetek ustawowych, zgodnie z art. 481 § 1 k.c. Ponieważ w dniu 11 czerwca 2013 r. pełnomocnik powódki wniósł o ponowną analizę sprawy i wezwał pozwanego do zapłaty kwoty zadośćuczynienia, a przyjmując że czas dostarczenia przesyłki wynosi 7 dni, przyjąć należało, iż pozwany otrzymał wezwanie do zapłaty w dniu 18 czerwca 2013 r. w związku z czym winien spełnić świadczenie w terminie 14 dni to jest do dnia 02 lipca 2013 r. Dlatego też zasadnym było zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego tj. od dnia 03 lipca 2013 r.

Niniejszym pozwem strona powodowa dochodziła od pozwanego również odszkodowania w wysokości 13.413,75 zł obejmującego zwrot kosztów opieki nad powódką osób trzecich.

Zgodnie z art. 444 § 1 zd. I k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Stosownie do § 2 cytowanego przepisu w sytuacji gdy poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, Mon. Praw. 2008, nr 3, s. 116). W szczególności będą to koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego (Olejniczak A., komentarz do art. 444 k.c. [w:] Kidyba A. (red.), Gawlik Z., Janiak A., Kozieł G., Olejniczak A., Pyrzyńska A., Sokołowski T., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna., LEX, 2014). Nadto, jeżeli w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia poszkodowanemu potrzebna jest opieka (stała, tymczasowa) odszkodowanie obejmuje także koszty tej opieki. Nie jest konieczne, aby poszkodowany rzeczywiście opłacił koszty takiej opieki , bowiem stanowią one element należnego mu odszkodowania nawet wtedy jeśli opieka była sprawowana przez członków rodziny poszkodowanego nieodpłatnie (tak Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z 4.03.1969 r., I PR 28/69,OSNCPiUS 1969, Nr 12, poz.229, w wyroku z 4.10.1973 r., II CR 365/73, OSNCPiUS 1974, Nr 9, poz.147). Szkodą jest już bowiem konieczność zapewnienia opieki, natomiast zapewnienie sobie przez poszkodowanego taniej lub nawet nieodpłatnej opieki nie zmniejsza szkody. Zaprezentowane stanowisko jest zgodne z ogólnymi zasadami szacowania odszkodowania i naprawienia szkody – samodzielne usunięcie skutków zdarzenia szkodzącego przez poszkodowanego nie zmniejsza należnego poszkodowanemu odszkodowania. Strona powodowa udowodniła, że na skutek czynu niedozwolonego poniosła szkodę polegającą na potrzebie korzystania z opieki osoby trzeciej. Rozmiar niezbędnej opieki został określony w opinii biegłego ortopedy-traumatologa lek. med. M. G. (2), którego wnioski sąd przyjął za własne ustalenia. Z opinii tej wynika, że powódka na skutek przedmiotowego wypadku wymagała pomocy osób trzecich przez pierwsze cztery miesiące po doznaniu urazu przez około 5 godzin dziennie. Pomoc była niezbędna podczas wykonywania m.in. czynności toaletowych, higienicznych, przygotowywania posiłków. Sąd kierując się doświadczeniem życiowym oraz zasadami prawidłowego rozumowania przyjął, że w trakcie hospitalizacji K. G. miała zapewnioną fachową opiekę i pomoc przez personel zakładu leczniczego i w związku z tym nie przyznał zwrotu kosztów opieki za te okresy. Wobec powyższego w ocenie Sądu stronie powodowej należny jest zwrot kosztów opieki od dnia 13 kwietnia 2012 r. (data zakończenia hospitalizacji) do dnia 11 lipca 2012 r. w wymiarze wskazanym przez biegłego 5 godzin dziennie, (58 dni x 5 h= 290 h). Przez następne trzy miesiące, pomoc ta była potrzebna przez cztery godziny dziennie. Biorąc pod uwagę fakt, iż zakres faktycznej pomocy i opieki świadczonej powódce nie powinien obejmować okresu hospitalizacji w dniach od 06 czerwca 2012 r. do dnia 27 czerwca 2012 r. Sąd uznał, iż powódce należy się zwrot kosztów opieki za 71 dni po 4 h dziennie (od 11 lipca 2012 r. do 11 października 2012 r .= 92 dni – 21 dni hospitalizacji = 71 dnia x 4 h= 284 h). Zgodnie z opinią biegłego przez kolejne dwa miesiące K. G. wymagała opieki osób trzecich w wymiarze po 3 godziny dziennie (od dnia 11 października 2012 r. do dnia 11 grudnia 2012 r., 61 dni x 3 h= 183 h). Następnie przez kolejne trzy miesiące powódka wymagała opieki osób trzecich przez dwie godziny dziennie (90 dni x 2 h= 180 h). Łącznie K. G. wymagała opieki i pomocy osób trzecich przy wykonywaniu podstawowych czynności dnia codziennego przez 937 godzin. Ustalając wysokość stawki za godzinę opieki pomocniczo należy wspierać stawkami usług opiekuńczych stosowanych przez ośrodki opieki społecznej. Zabieg ten jest uprawniony w świetle art. 322 k.p.c. Strona powodowa wykazała, że stawka za godzinę opieki we wskazanym wyżej okresie czasu wynosiła 10,50 zł (k. 636). W tej sytuacji Sąd przyjął, iż koszty opieki osób trzecich w tym okresie wyniosły łącznie 9.838,50 zł (937 h x 10,50 zł= 9.838,50 zł). Biorąc pod uwagę fakt, iż w toku postępowania likwidacyjnego pozwany (...) S.A. przyznał i wypłacił na rzecz powódki z tego tytułu kwotę 3.192 zł, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz K. G. tytułem odszkodowania obejmującego koszty opieki osób trzecich kwotę 6.646,50 zł (9.838,50 zł- 3.192 zł= 6.646,50 zł- punkt 2 sentencji wyroku). Jednocześnie Sąd oddalił żądanie w tej części w pozostałym zakresie, (punkt 3 sentencji wyroku). O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 455 k.c. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że pismem doręczonym pozwanemu strona powodowa wniosła o zapłatę na swoją rzecz kwoty kwoty 13.413,75 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki i pomocy osób trzecich. Ponieważ pismo zostało doręczone stronie pozwanej w dniu 24 lipca 2016 r., zatem od tego dnia liczyć należało wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.

O kosztach procesu w punkcie 4 sentencji wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c., zgodnie z którym sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Powódka wygrała sprawę w znacznej części ( 94,5 % ), zatem to pozwany A. A. działający przez (...) S.A. Oddział w Polsce jest odpowiedzialny za wszystkie koszty , jakie powstały w związku z procesem. Łączne koszty poniesione przez strony wyniosły w sprawie 22.007,44 złotych, z czego powódka poniosła 14.790,44 złotych i taka wielkość podlegała zwrotowi od pozwanego. Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. obciążono pozwanego kosztami tymczasowo uiszczonymi z funduszy Skarbu Państwa. Koszty te obejmowały część brakującej opłaty od pozwu w kwocie 671 zł oraz kwotę 2.036,66 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w toku procesu.