Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2015 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko T. W.

o opróżnienie i wydanie pomieszczenia tymczasowego

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 13 maja 2014 roku, sygn. akt I C 1846/13

1.  oddala apelację;

2.  odstępuje od obciążenia pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego poniesionymi przez powódkę.

Uzasadnienie wyroku z dnia 5 listopada 2015 r.:

Powódka Gmina M. S. wniosła o nakazanie pozwanemu T. W., aby opróżnił i wydał powódce w stanie wolnym od osób i rzeczy pomieszczenie tymczasowe przy ul. (...) w S.. W uzasadnieniu pozwu podano, iż z uwagi na powstanie zaległości czynszowych po stronie pozwanego dotyczących trzech pełnych okresów płatności powódka, po uprzednim wezwaniu do uregulowania należności, wypowiedziała umowę najmu i wezwała pozwanego do wydania pomieszczenia tymczasowego. Pozwany nie wydał powódce powyższego pomieszczenia.

Pozwany T. W. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, iż zadłużenie które spowodowało wypowiedzenie umowy najmu pomieszczenia tymczasowego było niewielkie i nie powstało z jego winy, tylko z winy Gminy M. S., która bezzasadnie odmówiła mu przyznania dodatku mieszkaniowego. Nadto, podniósł, iż spłacił zadłużenie czynszowe, a nadto powódka bezprawnie pobrała z jego konta czynszowego kwotę 244 zł tytułem kosztów dochodzenia roszczeń, co miało miejsce jeszcze przed wystąpieniem do sądu i przed wydaniem przez sąd orzeczenia. W dalszej kolejności pozwany podniósł, iż umowa najmu pomieszczenia tymczasowego została zawarta w oparciu o nieobowiązujące przepisy i w związku z tym jest nieważna, a nadto została zawarta z naruszeniem przepisów o terminowym charakterze tej umowy i jako taka również jest nieważna. Pozwany wskazał, iż jest osobą bezrobotną, obecnie realizuje program indywidualnego zatrudnienia i w związku z powyższym spełnia przesłanki do przyznania mu prawa do lokalu socjalnego.

Wyrokiem z dnia 13 maja 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie nakazał pozwanemu T. W., aby opróżnił i wydał powódce Gminie M. S. w stanie wolnym pomieszczenie tymczasowe położone w S. przy ul. (...) (pkt I), ustalił, że pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego (pkt II) oraz odstąpił od obciążenia pozwanego kosztami procesu strony przeciwnej (pkt III).

Rozstrzygnięcie oparto m.in. o następujące ustalenia:

W dniu 1 września 2010 r. Gmina M. S. zawarła z T. W. umowę najmu pomieszczenia tymczasowego przy ul. (...) w S.. W § 2 ww. umowy podano, iż pomieszczenie jest przyznawane w celu zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych, a wskazanie następuje na podstawie art. 1046 § 4 ustawy z dnia 17. 11. 1964 r. Kodeks cywilny. W § 6 umowy strony postanowiły, iż zajmujący pomieszczenie tymczasowe będzie uiszczał na rzecz Gminy M. S. miesięczną opłatę za zajęcie pomieszczenia tymczasowego w kwocie 13, 66 zł, według stawki 0,76 zł za m ², z góry w terminie do 10 dnia każdego miesiąca, a w przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu opłat będą naliczane odsetki ustawowe. Nadto, oprócz powyższej opłaty zajmujący pomieszczenie został zobowiązany do uiszczania należności za dostarczone do pomieszczenia media, według zestawienia Gminy, w terminach płatności jak dla opłat za zajecie pomieszczenia. W umowie powyższej nie wskazano żadnego terminu końcowego jej obowiązywania, nie zawarto również informacji, iż jest zawarta na czas nieokreślony.

T. W. zajmuje pomieszczenie tymczasowe przy ul. (...) w S. od dnia 10 września 2010 r. Początkowo miesięczny czynsz za ww. pomieszczenie wynosił około 40 zł, a później wzrósł i wynosi obecnie około 72 zł. W okresie od stycznia do sierpnia 2013 r. T. W. nie uiszczał czynszu i opłat związanych z pomieszczeniem tymczasowym. Na dzień 1 stycznia 2013 r. zadłużenie pozwanego z tytułu czynszu wynosiło 55,84 zł, na dzień 17 kwietnia 2013 r. wynosiło 314, 60 zł, a na dzień 31 sierpnia 2013 r. wynosiło 478, 86 zł. Pismem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Gmina M. S. wezwała T. W. do uregulowania zaległych opłat za zajmowane pomieszczenie tymczasowe w kwocie 314, 60 zł, a nadto kwoty 7, 10 zł tytułem odsetek oraz kwoty 7 zł tytułem kosztów wezwania do zapłaty. W wezwaniu wskazano, iż spłaty należy dokonać w terminie 30 dni od daty otrzymania wezwania, a bark spłaty będzie skutkował wypowiedzeniem umowy najmu. Pozwany do dnia 3 lipca 2013 r. nie spłacił zadłużenia. Pismem z dnia 3 lipca 2013 r. Gmina M. S. złożyła pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu pomieszczenia tymczasowego z dnia 1 września 2010 r. i wezwała do opróżnienia i wydania pomieszczenia do dnia 15 września 2013 r. Powyższe pismo pozwany otrzymał w dniu 18 lipca 2013 r.

W dniu 16 września 2013 r. T. W. wpłacił tytułem czynszu za pomieszczenie tymczasowe kwotę 150 zł, a nadto w dniu 16 września 2013 r. na konto Gminy wpłynął zasiłek celowy w kwocie 300 zł, przeznczony na zapłatę czynszu za pomieszczenie tymczasowe.

T. W. zwracał się do (...) Centrum (...), działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta S. o przyznanie dodatku mieszkaniowego do pomieszczenia tymczasowego przy ul. (...) w S.. Decyzją z dnia 10 kwietnia 2012 r. odmówiono pozwanemu dodatku, pozwany od tej decyzji nie odwołał się. W dniu 21 maja 2013 r. pozwany ponownie zwrócił się o przyznanie dodatku mieszkaniowego. Decyzją z dnia 8 lipca 2013 r. odmówiono pozwanemu dodatku. Od powyższej decyzji pozwany złożył odwołanie, w wyniku którego Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 22 sierpnia 2013 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. T. W. złożył skargę na decyzję z dnia 22 sierpnia 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S.. Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2013 r. WSA w Szczecinie uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 22 sierpnia 2013 r. i poprzedzającą ją decyzję z dnia 8 lipca 2013 r.

Oceniając powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy powództwo wywiedzione z art. 222 § 1 k.c. oraz art. 675 § 1 k.c. uznał za zasadne. Sąd I instancji przyjął, iż pomieszczenie tymczasowe przy ul. (...) w S. nie jest lokalem mieszkalnym, ale pomimo to, do najmu tego pomieszczenia mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego art. 680-692, regulujące w sposób odrębny najem lokalu. A więc, do obowiązków najemcy pomieszczenia tymczasowego, po zakończeniu stosunku najmu, ma zastosowanie, za pośrednictwem przepisu art. 680 k.c., przepis cytowanego wyżej art. 675 k.c. Także najemca pomieszczenia tymczasowego, tak samo jak najemca innego lokalu, po zakończeniu stosunku najmu ma obowiązek wydać pomieszczenie wynajmującemu w stanie nie pogorszonym.

Sąd Rejonowy wskazał, iż zasadą wynikającą z art. 25b ww. ustawy o ochronie praw lokatorów jest zawieranie umów najmu pomieszczenia tymczasowego na czas oznaczony nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż 6 miesięcy, a podmiotem z którym jest zawierana taka umowa jest osoba wskazana przez art. 25 c. Niewątpliwe pozwany był taką osobą, z którą możliwe było zawarcie umowy najmu pomieszkania tymczasowego, lecz w zawartej z nim umowie nie oznaczono okresu, na który umowa jest zawierana. Nie oznacza to jednak niedopuszczalności zawarcia umowy najmu pomieszczenia tymczasowego na czas nieokreślony. Zgodnie bowiem z art. 659 § 1 kodeksu cywilnego (który znajduje zastosowanie do pomieszczenia tymczasowego, co zostało wyżej omówione) „przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz”. Z kolei art. 673 1 kc stanowi, że jeżeli czas trwania najmu nie jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i najemca mogą wypowiedzieć najem z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku z zachowaniem terminów ustawowych. Taki termin ustawowy został wprowadzony przez art. 11 ust. 2. pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, które poprzez art. 25 e ww. ustawy znajdują zastosowanie do najmu pomieszczenia tymczasowego.

Strona powodowa podniosła, iż pozwany zajmuje obecnie pomieszczenie tymczasowe bez tytułu prawnego, gdyż skutecznie rozwiązała z nim umowę najmu za wypowiedzeniem. Przyczyną wypowiedzenia było dopuszczenie się przez pozwanego zwłoki z zapłata czynszu i innych opłat za używanie lokalu za trzy pełne okresy płatności. W ocenie sądu stanowisko powódki jest trafne, gdyż zarówno zaistniała przyczyna wypowiedzenia jak i został zachowany tryb wypowiedzenia umowy najmu. Sam pozwany potwierdził, iż w okresie od stycznia do sierpnia 2013 r. nie płacił należnego czynszu, co znajduje również potwierdzenie w dowodzie z dokumentu w postaci analizy konta czynszowego dla pomieszczenia przy ul. (...) w S.. W kwietniu 2013 r. zadłużenie to przekraczało trzy pełne okresy płatności, zatem zaistniała podstawa do wezwania pozwanego do spłaty zadłużenia pod rygorem wypowiedzenia umowy najmu. Wezwanie takie zostało skierowane do pozwanego w dniu 17 kwietnia 2013 r., pozwany nie zaprzeczył, aby nie dotarło ono do jego wiadomości, zadłużenie nie zostało spłacone i stało się to przyczyną sformułowania wypowiedzenia umowy najmu z dnia 3 lipca 2013 r., które to wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu w dniu 18 lipca 2013 r. Tym samym pozwany po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu zajmuje pomieszczenie tymczasowe bez tytułu prawnego.

Pozwany podniósł wprawdzie, iż brak płatności czynszu spowodowany był nie przyznaniem mu dodatku mieszkaniowego, co nastąpiło z naruszeniem prawa, gdyż Wojewódzki Sąd Administracyjny w S. wyrokiem z dnia 20 grudnia 2013 r. uchylił decyzję odmawiająca pozwanemu dodatku mieszkaniowego. Zarzut ten nie mógł jednak spowodować oddalenia powództwa. Należy bowiem zwrócić uwagę, iż pozwany (wynika to z jego zeznań) zwracał się o dodatek mieszkaniowy w 2012 r. i w dniu 14 kwietnia 2012 r. otrzymał decyzję negatywną. Od decyzji tej nie odwołał się, zatem stała się ona ostateczna. Ponownie o przyznanie dodatku mieszkaniowego pozwany zwrócił się dopiero w dniu 21 maja 2013 r., a więc już po powstaniu zadłużenia będącego przyczyną wypowiedzenia umowy najmu, jak i po wezwaniu pozwanego do zapłaty zaległości. Zauważyć natomiast należy, iż zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 966) dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku. Z kolei art. 7 ust. 7 ww. ustawy stanowi, iż decyzja w sprawie dodatku mieszkaniowego powinna być wydana w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku. Z regulacji powyższej wynika, że skoro pozwany złożył wniosek o dodatek mieszkaniowy w dniu 21 maja 2013 r., to decyzja rozpoznająca jego wniosek powinna być wydana do dnia 21 czerwca 2013 r., a przyznanie dodatku było możliwe najwcześniej od dnia 1 czerwca 2013 r. Pozwany nie mógł otrzymać dodatku mieszkaniowego pokrywającego zaległość za miesiące styczeń – maj 2013 r., a to zaległość za okres poprzedzający dzień 17 kwietnia 2013 r. była podstawą wypowiedzenia pozwanemu umowy najmu, której to zaległości pozwany nie uregulował po wezwaniu do zapłaty i która nie mogłaby być pokryta z dodatku mieszkaniowego, który mógł być ewentualnie przyznany na skutek uwzględnienia wniosku pozwanego z dnia 21 maja 2013 r.

W pkt II sentencji sąd zawarł ustalenie, iż pozwanemu nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego. Zgodnie bowiem z art. 25 e ustawy o ochronie praw lokatorów do pomieszczenia tymczasowego stosuje się tylko enumeratywnie wymienione przepisy tej ustawy. Są to art. 4, art. 10 ust. 1-3, art. 11 ust. 2 pkt 1-3, art. 13, art. 18, art. 20 ust. 2a i 2b, art. 21, art. 23 ust. 3 i 4 oraz art. 25. Wśród powyższych przepisów nie został wymieniony art. 14 ww. ustawy, który stanowi, że w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Z powyższego wnika, iż przy eksmisji z pomieszczenia tymczasowego nigdy sąd nie może pozytywnie orzec o prawie do lokalu socjalnego, gdyż brak jest ku temu podstawy prawnej. Wręcz sąd nie musi zawierać żadnego rozstrzygnięcia w tym zakresie. Z uwagi jednak na wyraźne żądanie pozwanego, aby lokal socjalny został mu przyznany, sąd w pkt II sentencji zawarł powtórzenie zasady wynikającej wprost z przepisów, ze pozwanemu nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wywiódł pozwany skarżąc go w całości i domagając się jego uchylenia. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono zignorowanie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S. z dnia 20 grudnia 2013 r. Pozwany podał, że faktem jest, iż zwracał się o dodatek mieszkaniowy w 2012 r. i w dniu 14 kwietnia 2012 r. otrzymał decyzję negatywną, lecz od decyzji tej nie odwołał się. W ocenie pozwanego brak jego odwołania od decyzji z dnia 14 kwietnia 2012 r. nie ma w sprawie znaczenia, gdyż przyczyna odmowy udzieleniu mu dodatku mieszkaniowego była identyczna jak w decyzji administracyjnej zweryfikowanej wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S. z dnia 20 grudnia 2013 r. Pozwany podkreślił, że jego zadłużenie było bardzo niewielkie i nastąpiło tylko na skutek niezgodnej z prawem decyzji pracownika powódki, który gdyby nie nadużył swojego uprawnienia to do zadłużenia nie doszło by. Pozwany wskazuje że obecnie na jego koncie jest nadpłata. Pozwany wyraził przekonanie, że umowa najmu z dnia 1 września 2010 r. jest nieważna, gdyż została oparta o na nieobowiązującym akcie prawnym. Nadto, za niezrozumiałe uznał nieprzyznanie mu lokalu socjalnego, gdyż nie występują w sprawie przesłanki z art. 13 ustawy.

Powódka zażądała oddalenia apelacji i zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania. Powódka wskazała, iż WSA nie rozstrzygał o kwestii związanej z tym czy pozwanemu by przysługiwał dodatek mieszkaniowy, lecz orzeczenie to dotyczyło kwestii czy taki dodatek przysługuje w przypadku zajmowania pomieszczenia tymczasowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja T. W. nie była zasadna.

Zarzut pozwanego dotyczący nieważności umowy z dnia 1 września 2010 r. nie może być uznany za trafny. Fakt braku określenia w tej umowie czasowego jej charakteru spowodowany był brakiem pełnej ustawowej regulacji dotyczącej tej kwestii w dniu zawierania umowy. Ustawodawca dopiero od dnia 16 listopada 2011 r. uregulował status pomieszczenia tymczasowego wprowadzając do ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego Rozdziała 4a pt. „Tymczasowe pomieszczenia”. Wprowadzono wówczas możliwość zawarcia umowy najmu pomieszczenia tymczasowego. Do tej pory podstawę prawną dostarczenia pomieszczenia tymczasowego stanowił art. 1046 § 4 k.p.c. stanowiący, iż wykonując obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego, z którego nie wynika prawo dłużnika do lokalu socjalnego lub zamiennego, komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności do czasu, gdy gmina wskaże tymczasowe pomieszczenie lub gdy dłużnik znajdzie takie pomieszczenie.

Nadto, dostrzec należy, iż brak pozytywnej decyzji w przedmiocie dodatku mieszkaniowego w kwietniu 2012 r. nie mógł się przełożyć na brak uiszczania należności czynszowych od stycznia 2013 r. do sierpnia 2013 r. Bezsporne w sprawie było to, iż ponownie o przyznanie dodatku mieszkaniowego pozwany zwrócił się dopiero w dniu 21 maja 2013 r., a więc już po powstaniu zadłużenia będącego przyczyną wypowiedzenia umowy najmu, jak i po wezwaniu pozwanego do zapłaty zaległości. Zauważyć natomiast należy, iż zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 966) dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku. Z kolei art. 7 ust. 7 ww. ustawy stanowi, iż decyzja w sprawie dodatku mieszkaniowego powinna być wydana w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku. Z regulacji powyższej wynika, że skoro pozwany złożył wniosek o dodatek mieszkaniowy w dniu 21 maja 2013 r., to decyzja rozpoznająca jego wniosek powinna być wydana do dnia 21 czerwca 2013 r., a przyznanie dodatku było możliwe najwcześniej od dnia 1 czerwca 2013 r. Pozwany nie mógł otrzymać dodatku mieszkaniowego pokrywającego zaległość za miesiące styczeń – maj 2013 r., a to zaległość za okres poprzedzający dzień 17 kwietnia 2013 r. była podstawą wypowiedzenia pozwanemu umowy najmu, której to zaległości pozwany nie uregulował po wezwaniu do zapłaty i która nie mogłaby być pokryta z dodatku mieszkaniowego, który mógł być ewentualnie przyznany na skutek uwzględnienia wniosku pozwanego z dnia 21 maja 2013 r.

Zgodzić się należy z pozwanym, gdy wskazuje na to, iż wysokość zaległości czynszowej nie była znaczna. Faktem pozostaje również i to, iż pozwany w efekcie zaległość tą uregulował. Dostrzec jednak należy dopełnienie przez powódkę ustawowych wymogów związanych z wypowiedzeniem pozwanemu umowy najmu pomieszczenia tymczasowego oraz brak możliwości akceptacji tezy, która legła u podstaw zarzutu apelacyjnego, iż jedynym źródłem finansowania wydatków związanych z najmem pomieszczenia tymczasowego przez powoda ma być dodatek mieszkaniowy, o który zresztą pozwany w spornym okresie nie występował.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o treść art. 385 k.p.c. apelację pozwanego jako nietrafną oddalono, zaś w oparciu o art. 102 k.p.c. odstąpiono od obciążanie go kosztami postępowania ze względu na jego trudnią sytuację materialną.