Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc (spr.)

Sędziowie: SO Monika Kośka

SO Beata Piwko

Protokolant: protokolant sądowy Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 października 2013 r. w K.

sprawy z powództwa K. M.

przeciwko M. S.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie pozwanej (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Skarżysku - Kamiennej

z dnia 18 grudnia 2012 r., sygn. I C 416/12

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II (drugim) i zasądza od M. S. na rzecz K. M. 5.000 (pięć tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 18 grudnia 2012 r. oraz w punkcie III (trzecim) i zasądza od M. S. na rzecz K. M. 500 (pięćset) złotych tytułem kosztów procesu; nakazuje pobrać od M. S. na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Skarżysku-Kamiennej) 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty od apelacji; oddala apelację w pozostałej części

II Ca 907/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012r. Sąd Rejonowy w Skarżysku- Kamiennej zasądził od pozwanego M. S. na rzecz K. M. tytułem zadośćuczynienia 3000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 18 grudnia 2012r., oddalił powództwo dalej idące, zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami, nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa 519 złotych tytułem kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 października 2011r. powód K. M.jechał rowerem ulicą (...)w S.. Tą samą ulicą poruszał się również kierujący samochodem marki N. (...) M. S., który podejmując manewr skrętu w lewo w ulicę(...)zajechał drogę rowerzyście K. M.. K. M.uderzył rowerem w tylny zderzak samochodu pozwanego, przewrócił się i upadł na jezdnię. Z miejsca zdarzenia powód został przewieziony karetką do szpitala powiatowego w S., gdzie lekarz – chirurg ortopeda skierował go na badanie RTG kręgosłupa szyjnego, dłoni lewej i kolana lewego. Badania te nie wykazały zmian urazowych kostnych. Lekarz stwierdził stłuczenie i w tym samym dniu powód po kilku godzinach opuścił szpital z zaleceniem ograniczenia aktywności i leżenia przez 7 dni, tj. do czasu ustąpienia dolegliwości bólowych oraz z zaleceniem dalszego leczenia w poradni chirurgicznej. Powód dostał również skierowanie na leczenie do poradni urazowo- ortopedycznej. Powód w dacie zdarzenia miał 60 lat, był bezrobotny. Po opuszczeniu szpitala około godziny 17-tej wrócił po rower, który został na miejscu zdarzenia i pojechał nim do S.. Po upływie tygodnia zgłosił się do poradni chirurgicznej, gdzie otrzymał skierowanie na USG stawu kolanowego oraz na tomografię kręgosłupa szyjnego, jednak na zlecone badania nie zgłosił się. Powód nie zgłosił szkody do towarzystwa ubezpieczeniowego, z którym pozwany miał zawarta umowę odpowiedzialności OC. O szkodzie pozwany zawiadomił ubezpieczyciela - (...) S.A.w W.po otrzymaniu odpisu pozwu.

Sąd Rejonowy opierając się na opinii biegłego lekarza ortopedy – R. L. ustalił, że w wyniku zdarzenia powód doznał nieznacznej niestabilności pourazowej lewego stawu kolanowego w następstwie uszkodzenia więzadła krzyżowego i w związku z tym nadal może odczuwać cierpienie fizyczne w postaci pobolewania po dłuższym chodzeniu i staniu. W związku z tą dolegliwością powód nie powinien przeciążać lewej nogi. W razie podjęcia przez niego rehabilitacji rokowania na przyszłość są pomyślne, zaś zaniechanie rehabilitacji może doprowadzić do zwiększenia istniejącej niestabilności kolana.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo o zasądzenie zadośćuczynienia jest częściowo zasadne i znajduje podstawę w art. 445 § 1 k.c. Powód na skutek udziału w zdarzeniu z dnia 3.10.2011r. nie doznał poważnych uszkodzeń ciała poza ogólnym potłuczeniem oraz uszkodzeniem więzadła lewego kolana. Skutkami stłuczenia były okresowo trwające dolegliwości bólowe, zaś stwierdzone przez biegłego następstwa w postaci uszkodzenia więzadła kolana lewego są trwałe i nieodwracalne. Powód nawet podejmując rehabilitację nie odzyska już pełnej sprawności kolana lewego. Dolegliwości jakich powód doznał nie były na tyle dotkliwe aby utrudniały mu codzienne funkcjonowanie. Gdyby było inaczej z pewnością zgłosiłby się na zalecone badania i poddał się leczeniu. W ocenie Sądu Rejonowego kwota 3000 złotych tytułem zadośćuczynienia zrekompensuje powodowi krzywdę jakiej doznał wskutek zdarzenia z dnia 3.10.2011r. , zważywszy, że w toku procesu otrzymał od ubezpieczyciela pozwanego z tego tytułu kwotę 2000 złotych. Wypłaconą przez ubezpieczyciela kwotę zadośćuczynienia za ból, cierpienia i trwały uszczerbek na zdrowiu zdaniem sądu należy doliczyć do kwoty zasądzonej w wyroku. Powyższe oznacza, że powód otrzymał łącznie tytułem zadośćuczynienia kwotę 5000 złotych. Jest to kwota w pełni adekwatna do doznanej przez powoda krzywdy. Powód żądał zasądzenia tytułem zadośćuczynienia kwoty 6500 złotych. Nie znajduje uzasadnienia żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz z tego tytułu wyższej kwoty niż 5000 złotych. Dlatego też jego powództwo w pozostałym zakresie uległo oddaleniu. Oddaleniu podlegało również żądanie zasądzenia odszkodowania za 6 % trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości po 621 złotych za 1% takiego uszczerbku. Żądanie takie nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach i jest wygórowane. Sąd Rejonowy wskazał, że ustalając wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia w oparciu o przepis art. 445 § 1 k.c. nie kierował się tylko stopniem stwierdzonego u niego uszczerbku na zdrowiu. Chodziło również o złagodzenie powodowi doznanych przez niego cierpień fizycznych i psychicznych. Orzeczenie uwzględniające roszczenie o zadośćuczynienie ma charakter prawno- kształtujący. Ustalenie wysokości zadośćuczynienia według stanu istniejącego w dacie zamknięcia rozprawy, jego jednorazowość i waloryzujący charakter odsetek uzasadniały przyznanie odsetek ustawowych od daty wyrokowania w tym przedmiocie.

Sąd uznał za zasadne wzajemne zniesienie między stronami kosztów procesu ( art. 100 k.p.c..) .

Apelację od tego wyroku wniósł powód, który zarzucił, że Sąd Rejonowy dopuścił się błędnej interpretacji i zastosowania art. 444 k.c. i 445 § 1 k.c., gdyż połączył w jedno odszkodowanie i zadośćuczynienie, choć obie te instytucje zostały uregulowane w osobnych przepisach prawa materialnego. W jego wypadku szkoda w rozumieniu art. 444 k.c. jest trwały uszczerbek na zdrowiu, jaki w jego przypadku biegły lekarz ortopeda określił na 6%. Z tego tytułu domaga się zasadzenia 3726 złotych licząc po 621 złotych za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Pozostała kwota to właśnie zadośćuczynienie z doznane przez niego cierpienia fizyczne i krzywdy moralne. Podniósł, że przez dwa miesiące pozostawał bezczynny, gdyż ból nie pozwalał mu na poruszanie się. Do tej pory odczuwa skutki wypadku i leczy się. Odsetki ustawowe winny być zasądzone od daty zdarzenia w którym odniósł obrażenia ciała. Domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia jego powództw w całości. Wartość przedmiotu zaskarżenia określił n kwotę 5000 złotych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Sąd Rejonowy opierając się na zebranym w sprawie materiale dowodowym dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne. Nie podziela jednak Sąd Okręgowy stanowiska sądu pierwszej instancji, że adekwatnym zadośćuczynieniem za doznaną przez powoda krzywdę w związku ze zdarzeniem z dnia 3.10.2011r. jest kwota 5000 złotych. Błędne jest też stanowisko Sądu Rejonowego, że powód tytułem zadośćuczynienia domagał się zasądzenia na swoją rzecz jedynie kwoty 6500 złotych.

Zgodnie z art. 187 §1 pkt.2 k.p.c. pozew musi zawierać m.in. dokładne określenie żądania oraz zawierać przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie. Samo zaś ustalenie podstawy prawnej merytorycznego rozstrzygnięcia pozostaje w wyłącznej dyspozycji sądu orzekającego, który ocenia, jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy mają fakty przytoczone i wykazane przez powoda ( art. 328 § 2 k.p.c.). O zastosowaniu przepisów decydują zatem fakty przytoczone przez powoda, nie zaś rodzajowo określone przez niego roszczenia. W ostatecznie sprecyzowanym żądaniu ( k. 91) powód wskazał, że domaga się zasądzenia na swoją rzecz łącznie kwoty 10226 złotych, w tym określił rodzajowo, że z tytułu zadośćuczynienia domaga się kwoty 6500 złotych a z tytułu odszkodowania za 6% trwały uszczerbek na zdrowiu kwoty 3726 złotych. Wskazał też okoliczności faktyczne, jakie miały miejsce w dniu 3.10.2011r. w S., w wyniku których doznał on obrażeń ciała. Okoliczności kolizji drogowej, do jakiej w tym dniu doszło z udziałem stron procesu były zresztą bezsporne.

Biegły lekarz – ortopeda R. L. stwierdził, że w następstwie wypadku z dnia 3.10.2011r. powód doznał 6% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Trwałość skutków czynu niedozwolonego to element doznanej przez poszkodowanego krzywdy niemajątkowej, której naprawienie następuje na podstawie art. 445 § 1 k.c. Zatem Sąd Rejonowy winien oceniać zasadność żądania całej dochodzonej przez powoda kwoty w aspekcie dyspozycji tego przepisu.

Wbrew zarzutom apelującego Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 444 § 1 k.c. . Przepis ten nie stanowi bowiem podstawy do zasądzenia na jego rzecz „odszkodowania” za doznanie trwałego uszczerbku na zdrowiu. Na podstawie tego przepisu poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia na skutek zdarzenia, za które ponosi odpowiedzialność inna osoba, może dochodzić odszkodowania obejmującego wszelkie wydatki pozostające w związku z tym uszkodzeniem ciała lub z rozstrojem zdrowia. Chodzi tu o naprawienie szkody majątkowej, uszczerbku majątkowego pozostającego w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia w postaci jednorazowego odszkodowania na pokrycie wszystkich wynikłych z tego powodu kosztów. Przykładowo dotyczy to wydatków takich jak: koszty leczenia, rehabilitacji, koszty specjalnego odżywiania, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, opieki specjalistycznej ze strony osób trzecich.

W ostatecznie sprecyzowanym przez powoda żądaniu w piśmie z dnia 26 listopada 2012r. ( k. 91) roszczenie takie nie zostało zgłoszone.

Przedmiotem roszczeń opartych na przepisie art. 444 § 1 k.c. nie są cierpienia fizyczne i moralne. Takie cierpienia podlegają naprawieniu na podstawie art. 445 k.c. Podstawą żądania zadośćuczynienia pieniężnego opartego na przepisie art. 445 k.c. jest doznana krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami fizycznymi i psychicznymi poszkodowanego wyrządzonymi czynem niedozwolonym. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności , w tym: stopienia i czasu trwania cierpień fizycznych i psychicznych, rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości skutków czynu niedozwolonego, prognoz na przyszłość, wieku poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno objąć również krzywdę którą poszkodowany będzie odczuwał w przyszłości.

Z opinii biegłego R. L. ( k. 60-62, 84), którą Sąd Rejonowy w całości podzielił, wynika, że powód w wyniku zdarzenia z dnia 3.10.2011r. doznał ogólnego potłuczenia a zwłaszcza kręgosłupa szyjnego, lewej dłoni i lewego kolana. Po zdarzeniu tym, w związku z odniesionymi obrażeniami do dnia 2.11.2011r. przebywał na zwolnieniu lekarskim. Ból kręgosłupa i kolana powodował, że przez okres około 10 dni po wypadku był zmuszony do leżenia . Biegły określił, że dolegliwości bólowe miernego stopnia trwały u powoda przez okres trzech tygodni, zaś lekkiego stopnia przez okres trzech miesięcy. Wskazał, że mimo upływu dwóch lat od wypadku dolegliwości bólowe kolana lewego lekkiego stopnia mogą utrzymywać się u powoda nadal, zwłaszcza po dłuższym chodzeniu i staniu. Trwałym następstwem wypadku, w którym powód brał wówczas udział jest niestabilność pourazowa lewego stawu kolanowego z przesuwem ku przodowi w wielkości 1-1,5 cm spowodowana uszkodzeniem więzadła krzyżowego. To uszkodzenie spowodowało 6% trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda. Powód wymaga dalszego leczenia tego kolana w poradni ortopedycznej oraz rehabilitacji. Brak rehabilitacji może bowiem zwiększyć istniejącą niestabilność kolana.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 14 października 2013r. wykazał, że w dniu 11 października 2013r. uzyskał skierowanie na fizjoterapię lewego kolana. Z tej daty pochodzi też skierowanie go do szpitala na oddział ortopedyczny w związku z uszkodzeniem kolana lewego.

W ocenie Sądu Okręgowego rodzaj doznanych przez powoda uszkodzeń ciała, czas trwania dolegliwości bólowych, konieczność leżenia w łóżku przez 10 dni w związku z ogólnym potłuczeniem, bólem ręki, kręgosłupa szyjnego i kolana , konieczność korzystania z pomocy osoby drugiej w tym czasie, trwałe następstwa pourazowe kolana lewego, konieczność dalszego leczenia tego kolana dają podstawę do uznania, że adekwatnym zadośćuczynieniem będzie kwota 10000 złotych. Zaliczeniu na poczet tej kwoty podlega suma 2000 złotych wypłacona powodowi z tego tytułu przez ubezpieczyciela pozwanego w toku niniejszej sprawy. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Skarżysku- Kamiennej z dnia 18 grudnia 2012r. sygn.. akt IC 416/12 została zasadzona na rzecz powoda tytułem zadośćuczynienia kwota 3000 złotych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II ( drugim) i zasądził od pozwanego na rzecz powoda dalszą kwotę 5000 złotych. Nie jest zasadny zarzut powoda, że odsetki ustawowe od zasądzonych kwot winny być ustalone od dnia wypadku, tj. od dnia 3.10.2011r. W tej dacie bowiem roszczenie powoda nie było jeszcze wymagalne. Najwcześniej powód mógł się domagać odsetek od dnia wezwania pozwanego do zapłaty, tj. od dnia doręczenia mu odpisu pozwu. Jednak świadczenie dochodzone przez powoda było niewymierne , jego wysokość była uzależniona od wielu czynników, które zostały określone dopiero w toku procesu. W okolicznościach sprawy Sąd Okręgowy akceptuje stanowisko Sądu Rejonowego, że odsetki ustawowe należą się dopiero od daty wyroku ogłoszonego przez sąd pierwszej instancji w tej sprawie. W tej części apelacja jako niezasadna podlega oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

Konsekwencją zmiany zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo jest też zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu i kosztach sądowych zawartego w pkt III wyroku sądu pierwszej instancji. Skoro powód wygrał proces nieomal w całości to zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. należy mu się zwrot kosztów procesu w całości ( 500 złotych tytułem opłaty od pozwu).

Ponieważ powód był zwolniony od opłaty od apelacji, Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu państwa brakującą opłatę od pozwanego.

( SSO M. Kośka) ( SSO T. Kołbuc) ( SSO B. Piwko)