Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Anna Zawadka

Sędziowie: SO Jacek Matusik (spr.)

SO Maciej Schulz

Protokolant: protokolant sądowy Anna Rusak

przy udziale prokuratora Marka Traczyka

po rozpoznaniu dnia 19 maja 2017 r. w Warszawie

sprawy P. R., syna W. i K., ur. (...) w W.

oskarżonego o czyny z art. 209 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie

z dnia 18 listopada 2016 r. sygn. akt V K 692/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Wołominie do ponownego rozpoznania.

SSO Jacek Matusik SSO Anna Zawadka SSO Maciej Schulz

Sygn. akt VI Ka 196/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy w Wołominie V Wydział Karny uznał P. R., oskarżonego o to, że w okresie od 11 czerwca 2011 roku do 17 lipca 2013 roku w Z., woj. (...) uporczywie uchylał się od wykonywania ciążącego na nim na podstawie ustawy i ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Wołominie z dnia 2 grudnia 1996 roku, sygn. akt III RC 660/96 obowiązku opieki, poprzez nie łożenie na utrzymanie K. R., przez co naraził go na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o czyn z art. 209 §1 K.k. oraz, o to że w okresie od 15 grudnia 2012 roku do 17 lipca 2013 roku w miejscowości D. gm. J. pow. (...), woj. (...) uporczywie uchylał się od wykonywania ciążącego na nim na podstawie ustawy i orzeczenia Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 2 grudnia 1996 roku, sygn. Akt III RC 80/06 obowiązku opieki, poprzez nie łożenie na utrzymanie A. M. i M. R., czym naraził je na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o czyn z art. 209 §1 K.k., za winnego zarzucanych mu czynów. Z uwagi na przyjęcie przez Sąd Rejonowy, iż czyny przypisane oskarżonemu stanowią ciąg przestępstw określony w art. 91 §1 K.k., na podstawie art. 209 §1 K.k. w zw. z art. 4 §1 K.k. wymierzył oskarżonemu w pkt 3 wyroku za te czyny karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności. Sąd w pkt 4 orzeczenia na podstawie art. 69 1 i 2 K.k., art. 70 §1 pkt 1 K.k. w zw. z art. 4 §1 K.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat. W pkt 5 Sąd zobowiązał oskarżonego na podstawie art. 72 §1 pkt 3 K.k. do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie małoletnich dzieci: A. M. i M. R.. Sąd w pkt 6 na podstawie art. 73 §1 K.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora. W przedmiocie zapłaty kosztów sądowych w pkt 7 Sąd zwolnił oskarżonego od ich zapłaty, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

Od tegoż wyroku prokurator wywiódł apelację, zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mogący mięć wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że po stronie skazanego istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna, pozwalająca na orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, podczas gdy wzgląd na cele wychowawcze i zapobiegawcze jakie kara ma osiągną wobec skazanego, jego dotychczasowy sposób życia, uprzednia karalność, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa przemawiają za orzeczeniem wobec niego kary pozbawienia wolności, bez warunkowego jej zawieszenia. W związku z podniesionym zarzutem prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania. Zdaniem Oskarżyciela Sąd I Instancji błędnie uznał, że orzeczenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności za niecelowe, ze względu na czasowe uniemożliwienie skazanemu łożenia na utrzymanie małoletnich dzieci A. M. i M. R., w związku z czym zadecydował o warunkowym zawieszeniu jej wykonania. W opinii Prokuratora Sąd błędnie przyjął, iż zachodzi po stronie skazanego pozytywna prognoza kryminologiczna, podczas gdy winien był na podstawie dotychczasowego zachowania skazanego poczynić odmienne ustalenie. Bowiem zdaniem skarżącego postawa skazanego, jego właściwości i warunki osobiste, uprzednia karalność, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa nie uzasadniają skorzystanie przez niego z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec niego kary. Wskazał ponadto, że w swoim odczuciu jedynie bezwzględna kara pozbawienia wolności będzie stanowiła dla sprawcy dolegliwość adekwatną do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu. Oskarżyciel stwierdził, iż orzeczenie kary pozbawienia wolności bez jej warunkowego zawieszenia nie wyklucza w sposób definitywny świadczenia przez skazanego pracy i uzyskiwania ewidencjonowanych dochodów, z których komornik może dokonywa stosownych potrąceń na rzecz pokrzywdzonych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu o ile ustalenia co do sprawstwa czynów zarzucanych skazanemu, pozwalające uznać go za winnego ich popełnienia, nie budzą wątpliwości, to za wadliwe należy uznać ustalenia Sądu I Instancji, według których przyjął on iż zachodzi wobec skazanego pozytywna prognoza kryminologiczna.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, prowadzi do wniosku, iż na datę orzekania nie zachodziła po stronie skazanego pozytywna prognoza kryminologiczna. Zdaniem Sądu Odwoławczego trudno uznać postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, uprzednią karalność, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa jako uzasadniające orzeczenie wobec niego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Przy dokonywaniu analizy dotychczasowej postawy oskarżonego i jego karalności nie mogło ujść, bowiem uwadze Sądu, że był on już pięciokrotnie skazany za czyn uporczywej niealimentacji, a mimo to konsekwentnie nadal uchyla się od łożenia środków na utrzymanie swoich małoletnich dzieci. Fakt uchylania się od spełniania swoich obowiązków wobec małoletnich dzieci oraz okoliczność podejmowania pracy w tzw. szarej strefie, celem ukrywania dochodów, wskazuje na to, że wcześniej orzeczone i wymierzone kary nie przyniosły oczekiwanego skutku. Tym samym więc, w pełni podzielić należy argumentację zawartą w uzasadnieniu apelacji wniesionej przez prokuratora i wyprowadzony tam wniosek, że aktualnie brak jest pozytywnej prognozy kryminologicznej w stosunku do oskarżonego.

Ze względu na fakt, iż akt oskarżenia wniesiono do sądu przed 1 lipca 2015r., a więc przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, na podstawie art. 36 pkt 2 w zw. z art. 37 tejże ustawy, zastosowanie w niniejszej sprawie mają przepisy procesowe obowiązujące przed dniem 1 lipca 2015 roku. Sąd odwoławczy zgodnie z treścią art. 433 §1 K.p.k. pozostaje związany przy rozpoznawaniu sprawy granicami środka odwoławczego. Ze względu na to, że w środku odwoławczym został postawiony zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I Instancji, Sąd odwoławczy zgodnie z treścią art. 454 §2 k.p.k. wobec konieczności zmienienia ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, nie mógł orzec surowszej karny pozbawienia wolności, jaką niewątpliwie byłaby wnioskowana przez oskarżyciela publicznego, kara bezwzględnego pozbawienia wolności. Z tego względu Sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. po rozpoznaniu środka odwoławczego uznał za konieczne uchylić zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, o ile nie ujawnią się nowe okoliczności w zakresie winy i sprawstwa oskarżonego P. R., Sąd Rejonowy może ograniczyć się do ujawnienia dowodów przeprowadzonych w poprzednim postępowaniu, przy czym oczywiście winien odebrać wyjaśnienia od oskarżonego, jeżeli stawi się on na rozprawę. W związku z tym jednak, że na datę wydania zaskarżonego wyroku brak było podstaw do przyjęcia pozytywnej prognozy kryminologicznej względem oskarżonego P. R., Sąd Rejonowy powinien właśnie w tym zakresie ponownie przeprowadzić postępowanie dowodowe, chociażby poprzez uzyskanie aktualnego wywiadu środowiskowego dotyczącego oskarżonego. Zadaniem Sądu Rejonowego jest ustalenie istnienia podstaw do warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności lub ich braku na datę ponownego wydania wyroku w sprawie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Jacek Matusik SSO Anna Zawadka SSO Maciej Schulz