Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2016 r. w G.

sprawy z powództwa C. Z.

przeciwko D. B.

o zapłatę

1.  zasadza od pozwanej D. B. na rzecz powódki C. Z. kwotę 12500 zł (dwanaście tysięcy pięćset złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2016r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 625 zł (sześćset dwadzieścia pięć złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygnatura akt: I C 1129/16

UZASADNIENIE

Powódka C. Z. wniosła pozew przeciwko D. B. domagając się od pozwanej zapłaty kwoty 25.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2016r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 9 lipca 2009r. strony zawarły umowę pożyczki na mocy której powódka zobowiązała się do przekazania pozwanej kwoty 25.000 zł na remont mieszkania i przelała tę kwotę w dwóch transzach po 20.000 zł i 5.000 zł. Termin zwrotu pożyczki nie został przez strony określony. Pismem z dnia 12 kwietnia 2016r. powódka wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki i wezwała ją do zwrotu pożyczonej kwoty w terminie sześciu tygodni. Pozwana odebrała to pismo 19 kwietnia 2016r., a zatem – jak wskazuje powódka – termin zwrotu pożyczki upłynął w dniu 30 maja 2016r.

(pozew k. 3-4)

W dniu 6 lipca 2016r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 878/16 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k. 15)

Pozwana D. B. wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zdaniem pozwanej nie jest prawdą, aby kiedykolwiek zawierała ona z powódką umowę pożyczki ani też, by faktycznie pożyczała od niej jakiekolwiek kwoty. Pozwana od 2008r. do 2013r. żyła z synem powódki L. Z. w nieformalnym związku i w październiku 2012r. miał odbyć się ślub pozwanej z konkubentem. Na początku związku syn pozwanej pracował w Norwegii, po powrocie pracował nieregularnie, głównie „na czarno”, zaczął nadużywać alkoholu i grać hazardowo w automaty. Z tego względu, że nie miał stałego źródła dochodu, a wydatki miał spore, zaczęły rosnąć jego długi. Powódka wiedząc o tej sytuacji przekazała w 2009 roku na zobowiązania syna kwotę 25.000 zł. Z tej kwoty pozwana spłacała alimenty konkubenta o wysokości 300 zł miesięcznie, raty, rachunki za telefony komórkowe oraz opłatę za kurs spawacza. Łącznie za lata 2009-2013 pozwana pokryła zobowiązania konkubenta na łączną kwotę 36.787,01 zł. Z powyższego – zdaniem pozwanej – wynika, że kwota 25.000 zł stanowiła pożyczkę powódki dla jej syna, a nie dla pozwanej. Nadto, jak wskazuje pozwana, powódka obiecała synowi, że jeżeli ożeni się z pozwaną – jak było zaplanowane – to rodzice podarują mu tę kwotę w prezencie ślubnym. Jednak do ślubu nie doszło, a syn powódki zobowiązał się spłacić matce pożyczkę. W odpowiedzi na wezwanie do zwrotu rzekomej pożyczki pozwana podała, że nie zawierała z powódką żadnej umowy pożyczki i nie jest jej dłużniczką. Mimo wyjaśnień złożonych przez pozwaną, powódka jednak złożyła pozew, podając nieprawdziwe okoliczności.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 17-19)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W latach 2008-2013 pozwana D. B. pozostawała w konkubinacie z synem powódki L. Z..

(okoliczności bezsporne o: przesłuchanie powódki płyta CD k. 97, przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 97, zeznania świadka L. Z. płyta CD k. 74)

Pozwana jest właścicielką lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...). Prawo własności tej nieruchomości nabyła w spadku po babci. W czasie trwania konkubinatu w mieszkaniu tym pozwana zamieszkiwała wspólnie z L. Z..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: przesłuchanie powódki płyta CD k. 97, przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 97, zeznania świadka L. Z. płyta CD k. 74)

Latem 2009r. powódka C. Z. udzieliła swojemu synowi L. Z. oraz pozwanej pożyczki w łącznej kwocie 25.000 zł z przeznaczeniem na remont ww. mieszkania w G. przy ul. (...). Pieniądze pochodziły z odprawy męża powódki. Pożyczka miała zostać umorzona w przypadku, gdy pozwana i L. Z. wstąpią w związek małżeński, natomiast w razie nie osiągnięcia tego celu pieniądze miały zostać zwrócone.

(dowód: przesłuchanie powódki płyta CD k. 97, częściowo zeznania świadka B. Z. płyta CD k. 74)

W dniu 15 lipca 2009r. powódka wpłaciła na rachunek bankowy pozwanej kwotę 20.000 zł, zaś w dniu 12 sierpnia 2009r. kwotę 5.000 zł. Jako tytuł przelewu powódka wskazała „zasilenie konta”.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: potwierdzenia przelewów k. 7-8, przesłuchanie powódki płyta CD k. 97, przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 97)

W 2009r. pozwana przeprowadziła remont mieszkania przy ul. (...) polegający na wymianie podłóg w przedpokoju, kafli w kuchni, malowaniu ścian, wymianie mebli w kuchni i pokoju. Na wydatki związane z remontem pozwana przeznaczyła m.in. pieniądze od powódki.

(dowód: przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 97)

W 2009r. pozwana była zatrudniona w (...) sp. z o.o. za wynagrodzeniem w wysokości około 3.000 zł. W tym czasie L. Z. pracował na umowach zlecenia w (...) sp. z o.o. i Stoczni (...) S.A., potem w 2012r. podjął zatrudnienie jako spawacz. L. Z. miał problemy z alkoholem, był uzależniony od hazardu. W 2010r. został tymczasowo aresztowany za napad, po opuszczeniu aresztu poszedł na terapię uzależnień.

(dowód: przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 97, zeznania świadka B. Z. płyta CD k. 74, zeznania świadka P. Z. płyta CD k. 74)

W czasie trwania konkubinatu z L. Z. pozwana pokrywała ze środków zgromadzonych na swoim rachunku bankowym liczne zobowiązania swojego konkubenta m.in. z tytułu opłat za telefon komórkowy, spłaty rat kredytu, alimentów czy opłaty za kurs spawacza.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: historię rachunku pozwanej k. 21-43, dowody wpłaty k. 64-65, 75-76, wyciąg z rachunku pozwanej za okres od 1 października 2009r. do 31 grudnia 2009r. k. 77-93, przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 97, częściowo zeznania świadka L. Z. płyta CD k. 74)

Pismem z dnia 12 kwietnia 2016r. powódka wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki i wezwała ją do zwrotu kwoty 25.000 zł w terminie sześciu tygodni od dnia doręczenia wypowiedzenia. Wypowiedzenie zostało pozwanej doręczone w dniu 19 kwietnia 2016r. Pismem z dnia 27 czerwca 2016r. pozwana poinformowała powódkę, że kwota 25.000 zł była przeznaczona tylko dla L. Z. i na ten cel została spożytkowana.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: wypowiedzenie umowy pożyczki k. 9, dowód nadania przesyłki k. 11, potwierdzenie doręczenia k. 12, pismo pozwanej z dnia 27 czerwca 2016r. wraz z dowodem nadania k. 44-44v)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, dowodu z zeznań świadków B. Z., P. Z., L. Z., a także na podstawie dowodu z przesłuchania stron.

W ocenie Sądu brak było podstaw do odmowy wiarygodności i mocy dowodowej przedłożonym przez strony dowodom z dokumentów w postaci dowodów wpłaty, wyciągów z rachunku bankowego pozwanej, dowodów przelewu kwoty pożyczki, jak również wypowiedzenia umowy, gdyż żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności przedstawionych dokumentów ani też nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod nimi nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Oceniając natomiast osobowy materiał dowodowy, należy stwierdzić, że brak było podstaw do kwestionowania zeznań świadków B. Z. i P. Z.. W ocenie Sądu oboje świadkowie zeznawali szczerze i zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą. Co istotne, świadek B. Z. posiadała wiedzę o przekazaniu przez powódkę pieniędzy pozwanej i jej ówczesnemu konkubentowi L. Z.. Jak zeznała pieniądze miały zostać zwrócone, gdy nie dojdzie do skutku planowany ślub. Świadek nie posiadała jednak żadnej wiedzy ani jaki był cel tej czynności prawnej ani też kto miał zwrócić pieniądze w razie nie osiągnięcia zamierzonego celu. Świadek P. Z. wiedzę o przepływach finansowych pomiędzy majątkiem powódki a majątkiem pozwanej posiadał głównie od D. B. oraz od żony, jednak nie znał szczegółów tych operacji. W ocenie Sądu tylko częściowo zasługują na wiarę zeznania świadka L. Z.. Za niewiarygodne należało przede wszystkim uznać zeznania dotyczące osoby zobowiązanej do zwrotu pożyczki. W tym względzie zeznania świadka nie korelują z zeznaniami pozostałych świadków i stron, z których wynika, że pożyczka została udzielona zarówno na rzecz pozwanej jak i L. Z. i miała zostać przeznaczona na przeprowadzenie remontu mieszkania, które miało stanowić centrum życiowe przyszłych małżonków.

Natomiast, co do zeznań stron, to zdaniem Sądu, za wiarygodne należało uznać zeznania powódki dotyczące okoliczności udzielenia pożyczki oraz celu na jaki miała zostać przeznaczona. Na podstawie przedłożonych wyciągów z rachunku bankowego pozwanej można bowiem jednoznacznie stwierdzić, iż w okresie udzielenia pożyczki pozwana rzeczywiście przeprowadzała remont mieszkania, w którym zamieszkiwała wspólnie z synem powódki. Nadto, nie można pominąć faktu, że pozwana przyznała, że ze środków pochodzących z pożyczki pokryła przynajmniej część wydatków związanych z remontem swojego mieszkania. Natomiast Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki, że tylko pozwana była beneficjentem pożyczki i tylko ona miała tę pożyczkę zwrócić. W tym zakresie – podobnie jak w przypadku zeznań L. Z. – zeznania powódki kłócą się z zasadami doświadczenia życiowego. Podobnie, tylko częściowo Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej. W szczególności Sąd nie podzielił twierdzeń pozwanej dotyczącej osoby pożyczkobiorcy. Pozwana bowiem sama przyznała, że z pożyczonych pieniędzy przynajmniej częściowo sfinansowała remont mieszkania, jak też wskazała, że pieniądze te miały być przeznaczone na wspólny start przyszłych małżonków.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowił przepis art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przechodząc do rozważań merytorycznych należy wskazać, że pomiędzy stronami nie było sporu, że w dniach 15 lipca 2009r. i 12 sierpnia 2009r. powódka przelała na rachunek bankowy pozwanej łącznie kwotę 25.000 zł, ani też, że kwota ta miała zostać zwrócona w sytuacji, gdy pozwana i syn powódki nie wstąpią w związek małżeński. Główną okolicznością sporną było natomiast ustalenie charakteru czynności prawnej, w szczególności ustalenie czy miała ona charakter pożyczki, a także ustalenie osoby pożyczkobiorcy zobowiązanego do jej zwrotu. W odpowiedzi na pozew pozwana wskazała, że sporna czynność prawna była pożyczką udzieloną na rzecz L. Z., zaś na rozprawie zeznała, że miała ona charakter darowizny dokonanej na rzecz syna powódki. Wobec braku jednoznacznych dowodów ustalenie charakteru i treści spornej czynności prawnej nie było łatwe. Strony nie zawierały bowiem umowy na piśmie. Nadto, strona powodowa do pozwu załączyła jedynie dwa potwierdzenia przelewów dokonanych w dniu 15 lipca 2009r. na kwotę 20.000 zł oraz w dniu 12 sierpnia 2009r. na kwotę 5.000 zł. W obu dokumentach jako tytuł płatności wskazano „zasilenie konta”, co jak zeznała powódka zasugerował jej pracownik banku. W tym stanie rzeczy ustalenia faktyczne co do charakteru czynności prawnej oraz jej treści Sąd poczynił na podstawie dowodu z zeznań świadków oraz przesłuchania stron. Na podstawie powyższych dowodów można bez cienia wątpliwości stwierdzić, że w czasie, gdy doszło do spornych płatności pozwana D. B. pozostawała w związku nieformalnym (konkubinacie) z synem powódki L. Z.. Konkubenci wspólnie zamieszkiwali w lokalu mieszkalnym położonym w G. przy ul. (...), który pozwana nabyła w drodze spadkobrania po swojej babci. Mieszkanie to znajdowało się w złym stanie, wymagało gruntownego remontu. W świetle zeznań pozwanej, świadka L. Z., a także dowodów z dokumentów w postaci wyciągu z rachunku bankowego pozwanej jasne jest, że w spornym okresie pozwana rozpoczęła remont swojego mieszkania i wydatkowała na niego znaczne sumy. D. B. przyznała przy tym, że przynajmniej część wydatków związanych z remontem zostało sfinansowanych ze środków pochodzących od powódki. Z osobowego materiału dowodowego jednoznacznie wynika również, że decyzja o dokonaniu spornych płatności została podjęta podczas wspólnego spotkania pozwanej, L. Z. z powódką. Wreszcie, nie ulegało wątpliwości, że przedmiotowa kwota miała zostać zwrócona tylko, gdy nie dojdzie do skutku planowany ślub pozwanej i syna powódki. W razie zawarcia związku małżeńskiego kwota ta miała zostać umorzona. Takie warunki zwrotu powyższej kwoty wynikają z zeznań zarówno powódki, pozwanej, jak też świadka B. Z.. W tych okolicznościach faktycznych – zdaniem Sądu – wyłania się dość spójny obraz czynności prawnej, jaką strony zawarły w okresie od lipca do sierpnia 2009r. Przede wszystkim należało przyjąć, że czynność prawna była pożyczką, na co wskazują w szczególności określone przez strony warunki zwrotu pieniędzy. Dalej, stwierdzić należy, że pożyczkobiorcami byli zarówno syn powódki L. Z. jak i pozwana. W tym zakresie dość istotny jest fakt, że przelewu kwoty pożyczki dokonano na rachunek bankowy pozwanej i mimo tego pozwana nigdy nie domagała się od powódki potwierdzenia, iż stroną umowy pożyczki jest L. Z.. Kierując się zasadami doświadczenia życiowego należy stwierdzić, że gdyby byłaby to pożyczka udzielona wyłącznie na rzecz syna powódki na spłatę jego zobowiązań, to w takim wypadku pozwana zadbałaby o to, żeby uzyskać na piśmie potwierdzenie celu i warunków umowy, w szczególności jednoznacznego określenia osoby pożyczkobiorcy. Bez wątpienia pozwana nie domagała się od matki swojego konkubenta takiego potwierdzenia. Należy mieć przy tym na względzie, że pozwana jest osobą wykształconą, zaradną, pracuje na odpowiedzialnym stanowisku. W ocenie Sądu od takiej osoby w przypadku zawierania czynności prawnych mogących rodzić znaczne zobowiązania należy wymagać należytej dbałości o swoje interesy. Skoro zatem do czasu zgłoszenia roszczeń przez C. Z. pozwana nie czyniła żadnych działań w celu potwierdzenia, iż pożyczkobiorcą jest syn powódki to uznać należało, iż przedstawiona przez nią wersja stanowi tylko taktykę obrony przed żądaniem pozwu. Nie bez znaczenia jest również fakt, że pozwana korzystała z pieniędzy uzyskanych od powódki, w tym wydawała je na remont mieszkania. Nadto, zdaniem Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala przyjąć, że celem zaciągnięcia przez pozwaną i jej konkubenta pożyczki było przeprowadzenie remontu mieszkania, które miało stanowić centrum życiowe przyszłych małżonków i w którym pozwana i syn powódki wspólnie zamieszkiwali. Na taki cel pożyczki wskazuje korelacja pomiędzy dokonaniem przez powódkę obu przelewów a wydatkami związanymi z remontem, wynikającymi z wydruku z rachunku bankowego pozwanej. Co równie istotne, D. B. przyznała, że remont mieszkania został wykonany m.in. za środki pochodzące od powódki. Zdaniem Sądu udzielenie pożyczki należy rozważać w szerszym kontekście i poprzez pryzmat celu, jakim było zawarcie związku małżeńskiego i założenie rodziny przez pozwaną i syna powódki. Skoro bowiem pożyczka miała być umorzona w razie zawarcia przez konkubentów związku małżeńskiego, a remontowane mieszkanie stanowiło centrum życiowe ówczesnych konkubentów i przyszłych małżonków to udzielenie pożyczki na remont tego mieszkania stanowiło jeden z etapów osiągnięcia powyższego celu. Innymi słowy, pożyczka miała umożliwić pozwanej i L. Z. start w nowe wspólne życie. Pozwana nie kwestionowała przy tym, że ona i L. Z. planowali dalsze wspólne życie, w tym zawarcie związku małżeńskiego, wskazała nawet, że była wyznaczona data ślubu. Powyższe potwierdzają też starania pozwanej o spłatę bieżących zobowiązań konkubenta, opłacenie przez nią kursu spawacza, starania o zwolnienie konkubenta z aresztu itd. W konsekwencji powyższego, należało uznać, że pożyczkobiorcami byli zarówno syn powódki L. Z. jak też pozwana D. B.. Skoro bowiem pożyczka była udzielona na realizację wspólnych planów życiowych niedoszłych małżonków to oboje oni byli beneficjentami tej pożyczki. Dlatego też Sąd nie dał wiary powódce, że pożyczkobiorcą była wyłącznie pozwana. Wobec powyższego, skoro kwota pożyczki wynosiła 25.000 zł to pozwana winna zwrócić jedynie połowę tej kwoty tj. kwotę 12.500 zł. Strony nie określiły terminu zwrotu pożyczki, stąd też zastosowanie znajdzie norma prawna wyrażona w art. 723 k.c. Stanowi on, że jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Zważyć należy, iż powódka wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki pismem z dnia 12 kwietnia 2016r., wzywając ją jednocześnie do zwrotu kwoty 25.000 zł w terminie sześciu tygodni od dnia doręczenia wypowiedzenia. Wypowiedzenie zostało pozwanej doręczone w dniu 19 kwietnia 2016r. Stąd też zgodnie z art. 723 k.c. roszczenie stało się wymagalne z dniem 1 czerwca 2016r. Od tej daty należą się powódce odsetki za opóźnienie.

W ocenie Sądu bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy były podniesione przez pozwaną zarzuty, iż pożyczka została przeznaczona na spłatę licznych zobowiązań L. Z.. Okoliczności te nie mają żadnego wpływu na stosunek prawny, jaki łączył pozwaną i powódkę. Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie daje bowiem żadnych podstaw do stwierdzenia, że doszło do przejęcia długu przez powódkę i wstąpienia pozwanej w prawa zaspokojonego wierzyciela. Jeśli pozwana spłaciła zobowiązania swojego konkubenta, to jedynie od niego może domagać się zwrotu poczynionych wydatków z tytułu rozliczenia konkubinatu. Natomiast bezzasadne są roszczenia kierowane do powódki.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności na mocy art. 720 k.c. w zw. z art. 723 k.c. i art. 481 § 1 i 2 k.c. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2016r. do dnia zapłaty. Natomiast na mocy powyższych przepisów stosowanych a contrario oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) i uznając, że obie strony wygrały i przegrały sprawę po połowie rozdzielił koszty stosunkowo i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 625 zł z tytułu opłaty sądowej od pozwu. Koszty zastępstwa procesowego umorzyły się wzajemnie.