Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Nowakowska

Protokolant st. sekr. sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2017 r. w Kaliszu

odwołania J. K.– płatnik (...)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20 lutego 2017 r. Nr (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 20 lutego 2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, iż J. K. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 1 do 31 sierpnia 2016 r. i od 1 do 30 listopada 2016 r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.02.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O.stwierdził, że J. K.(płatnik (...)) jako osoba prowadząca działalność gospodarczą nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 1.08.2016 r. do 31.08.2016 r. i od 1.11.2016 r. do 30.11.2016 r., gdyż składkę za sierpień 2016r i za listopad 2016 r. opłacił wprawdzie w terminie, ale w niepełnej wysokości i uzupełnił je po terminie: za sierpień w dniu 09.12.2016 r. a za listopad w dniu 03.01.2017 r.

Nie uwzględniono przy tym jego wniosku o przywrócenie terminu do dopłaty składek, bo wcześniej już miały miejsce kilkakrotnie przypadki przywracania terminu do opłacenia składek (w 2014 r. i 2015 r.)

Odwołanie od tej decyzji wniósł do Sądu J. K. domagając się jej zmiany i wyrażenia zgody na opłacenie po terminie składki za sierpień i listopad 2016 r. oraz przywrócenia prawa do nieprzerwanego podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, podnosząc, że niedopłata za ubezpieczenie chorobowe powstała z powodu zakwestionowania zwolnień lekarskich, o czym dowiadywał się już po terminie opłacania składek, przy czym po uzyskaniu wiedzy niezwłocznie wpłacił różnicę składki.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił co następuje.

W rozpoznawanej sprawie poza sporem jest, że J. K. podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 10.2011 r. Działalność przez odwołującego się jest prowadzona pod firmą (...).

Od 08.12. 2014 r. do 27.07.2015 r. a następnie od 21.10.2015 r. 13.01.2016 r. odwołujący się korzystał z licznych zasiłków chorobowych ( wykaz okresów chorobowych na k 9 alt ZUS).

Podlegał ubezpieczeniom w obowiązkowym od 10.10.2011 r. do 24.09.2012 r. i od 05.08.2014 r.( k 7 akt ZUS)

W dniu 05.08.2014 r. zgłosił się do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wpadkowego oraz do dobrowolnego chorobowego.

Za okres gdy uzyskał zwolnienie lekarskie umniejszył należną składkę.

Poza sporem jest, że uzyskał już od ZUS przywrócenie terminu opłacenie składek na ubezpieczenie chorobowe za okres od września do grudnia 2014 r. i lipiec oraz sierpień 2014 r.

Poza sporem jest też, że J. K. ponownie popełnił uchybienia w opłacaniu składek w 2016 r., bo składkę za sierpień 2016 r. odwołujący się opłacił w dniu 09.09.2016 r. ale w niepełnej wysokości i różnicę dopłacił w dniu 09.12.2016 r.

Podobnie składkę za listopad 2016 r. opłacił w terminie w niepełnej wysokości, a dopłacił różnice w dniu 3.01.2017 r.

Decyzją z dnia 30.12.2016 r. ZUS odmówił mu zasiłku chorobowego za okres od 10.11.2016 r. do 12.02.2017 r. związku z ustaniem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1.11.2016 r. spowodowanym opłaceniem składki za listopad 2016 r. w zaniżonej wysokości. Tą samą decyzją odmówiono mu też zasiłku za okres od 06.12.2016 r. do 8.12.2016 r. z powodu niestawienia się na badanie lekarskie w dniu 05.12.2016 r. ( decyzja k 9 akt ZUS)

W aktach ZUS brak co prawda dowodu doręczenie tej decyzji, ale data jej wydania wskazuje wyraźnie, że decyzję o odmowie zasiłku od 10.11.2016 r. odwołujący się otrzymał już po terminie na opłacenie składki za listopad 2016 r.

Nie można więc zarzucać mu, że zaniżył składkę odejmując okres zasiłku chorobowego mimo pozbawienia go prawa do tego zasiłku.

Nieprawidłowości w opłacaniu składek w jego przypadku zawsze wiązały się z korzystaniem ze zwolnień lekarskich, co do których organ rentowy odmówił mu prawa do zasiłku chorobowego, o czym odwołujący się dowiadywał się po terminie na opłacenie składek za dany miesiąc.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art..14 ust. 1a) pkt. 2 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. DzU z 2016 r. poz 34) dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie.

W ocenie Sądu stanowisko organu rentowego w kwestii rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do uzupełnienia składki jest wadliwe, zbyt powierzchowne.

Jako argument przemawiający za odmownym załatwieniem tego wniosku nie może bowiem służyć okoliczność, że już poprzednio załatwiono pozytywnie taki wniosek i że odwołujący się jako osoba prowadząca działalność gospodarczą winien mieć wiedzę o zasadach podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu.

Po pierwsze ustawodawca dopuszczając możliwość przywracania terminu do opłacenia składki nie stawia ograniczenia, że taki wniosek może być uwzględniony tylko raz, a po drugie nie można stosować automatyzmu i każdy wniosek należy rozpoznawać z rozważeniem przyczyny uchybienia.

Odnieść się zatem należy do przyczyny uchybienia w rozpatrywanej sytuacji, ocenić tę przyczynę. Nie bez znaczenia jest i zakres popełnionego błędu i czas jego usunięcia oraz ogólnie sylwetka płatnika. Nie ma natomiast znaczenia, że organ poinformował płatnika szczegółowiej niż innych o skutku uchybienia jeszcze przed terminem płatności składki. Usprawiedliwieniem dla płatników nie jest bowiem brak wiedzy o zasadach podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu,(bo przystępując do tego ubezpieczenia płatnik winien znać te zasady) ale indywidualne sytuacje płatników, w jakich doszło do uchybienia płatności składki. Konieczność indywidualizowania oceny dla każdego przypadku uchybienia w opłacaniu składek tak z powodu przekroczenia terminu czy zaniżenia wysokości podkreślił Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 19.01.2016 r. w sprawie IUK 35/15 i to nawet w odniesieniu do sytuacji gdy błąd popełniło biuro rachunkowe.

Przepis art.14 ust 2 pkt 2 ustawy o SUS nie powinien być traktowany z nadmiernym rygoryzmem w tym znaczeniu, że uchybienie bez względu na okoliczności wyłącza z ubezpieczenia. Jak to zauważył Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 21.04.2015 r. w sprawie III AUa 943/14 przez przypadek uzasadniony rozumieć należy taki, który obiektywnie usprawiedliwia i tłumaczy dlaczego składka nie została należycie opłacona.

Przede wszystkim zwrócić jednak należy uwagę, że ukształtowało się już orzecznictwo Sądu Najwyższego, które rozróżnia uchybienie co do wysokości składki od uchybienie co do terminu jej płatności.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 08.12.2015 r. (IIUK 443/14) Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że jako wyraz dorozumianego wystąpienia z ubezpieczenia dobrowolnego rozumie się tylko całkowity brak składki za dany miesiąc, natomiast wpłacenie składki w niepełnej wysokości nie wyczerpuje przesłanki ustania ubezpieczenia jako „nieopłacenie „ składki, natomiast może być ewentualnie podstawą do stosowania przez organ rentowy sankcji określonych w art. 24 ustawy np. wymierzenia dodatkowej opłaty lub pociągać koniczność zapłacenia odsetek.

Taki pogląd wypowiedział też Sąd Najwyższy w wyroku z 8.08.2001r. IIUK 518/00. Przyjmuje się bowiem, że tylko zaniechanie zapłaty składki w terminie wyraża wolę zaprzestania podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu, a opłacenia składki zawsze wiąże się z wolą jego kontynuowania.

Za przyjęciem tego poglądu przemawia w ocenie Sądu chociażby fakt, że do pomyłek przy opłaceniu składek dochodzi często przez nieuwagę, nieumiejętności płatnika, czy przez niedopatrzenie zmieniających się stawek, a ustanie ubezpieczenia dobrowolnego jest skutkiem nieadekwatny do stopnia uchybienia. Taki liberalny sposób traktowania niepełnych wpłat wyłączony jednak winien być w odniesieniu do sytuacji gdy ubezpieczony wypłaca tylko nieznaczną część należnej składki w przekonaniu, że chroni go to z wyłączenia z ubezpieczenia.

Podzielając ten pogląd Sądu Najwyższego stwierdzić należy, że odwołujący się w okresach objętym zaskarżoną decyzją pozostawał w ubezpieczeniu chorobowym. Miał bowiem jasno wyrażoną wole kontynuowania tego ubezpieczenia mimo pozbawienia go prawa do zasiłku za część okresu zasiłkowego. Wolę te wyraził wpłacają w terminie znaczną część należności i uiszczając pozostałą zaraz po stwierdzeniu że nie uzyskał prawa do zasiłku chorobowego.

Nawet jednak gdyby nie podzielać wspomnianego stanowiska Sądu Najwyższego i trwać w poglądzie, że składka winna być w wpłacona i w terminie i w pełnej kwocie, to w ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie istnieją przesłanki do przywrócenia odwołującemu się terminu do opłacenia składki należnej za sierpień i listopad 2016 r.

Odwołujący się nie mógł wiedzieć, że uzyskując zwolnienie lekarskie nie uzyska prawa do zasiłku ale gdy tylko zorientował się w stanowisku organu rentowego składkę uzupełnił.

Inna rzeczą jest z jakich przyczyn ZUS odmawiał mu prawa do zasiłku chorobowego w okresach za jaki wynikły niedopłaty, ale kwestie te nie były podnoszone przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji.

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzeczono jak w wyroku.