Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Kupcewicz

Sędziowie SO Mariola Urbańska - Trzecka (spr.)

SO Włodzimierz Wojtasiński

Protokolant st. sekr. sądowy Justyna Bobak

przy udziale Gizeli KubickiejProkuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2013 roku

sprawy D. K.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 26 września 2013 roku sygn. akt IV K 406/13

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną; zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze, którymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 1046/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 26 września 2013 roku sygn. akt IV K 406/13 w stosunku do D. K. skazanego prawomocnymi wyrokami:

1.Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 14 grudnia 2010 roku sygn. akt XVI K 3959/10 za przestępstwo z art. 178a § 1kk popełnione 17 sierpnia 2010 roku na kare 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 5 lat oraz na podstawie art. 71 §1 kk kare 20 stawek grzywny po 10 złotych jedna stawka, przy czym postanowieniem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 20 lipca 2012 roku sygn.. akt 2822/12 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

2. Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 30 czerwca 2011 roku, sygn.. akt XVI K 1105/11 za przestępstwo z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 26 marca 2011 na karę 12 miesięcy ograniczenia wolności przy zobowiązaniu do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie;

3. Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 26 kwietnia 2012 roku ( ogłoszonego o godzinie 9,10 tego dnia) sygn. akt XVI K492/12 za przestępstwo z art. 178a § 4 kk popełnione w dniu 21 stycznia 2012 roku na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

4. Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 29 kwietnia 2013 roku sygn.. akt XVI K 3683/11 za przestępstwo z art. 193 kk popełnione w dniu 29 lipca 2011 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono na okres 4 lat;

5. Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 16maja 2013 roku, sygn.. akt IV K 495/12 za przestępstwo z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk popełnione w dniu 26 kwietnia 2011 roku o godzinie 21.15 na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności;

I. na podstawie art. 569 § 1 kpk w zw. z art. 85 kk i art. 86 § 1 kk w miejsce kar pozbawienia wolności wymierzonych wyrokami wskazanymi w punkcie 3 i 4 wymierzono karę łączną 1 roku pozbawienia wolności.

II. na podstawie art. 577 kpk na poczet kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono okres zatrzymania przez policje i wykonania kary pozbawienia wolności w sprawie XVI K 492/12 w dniu 21 stycznia 2012 roku oraz w okresie od 17 sierpnia 2012 roku do dnia 16 grudnia 2012 roku.

III. na podstawie art. 572 kpk umorzono postępowanie w pozostałym zakresie.

Wyrok zawiera także rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł skazany zaskarżając wyrok w zakresie orzeczenia o karze łącznej. Skazany wyrokowi zarzucił;

⚫

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na tym, że;

- sąd wydając wyrok kierował się opinią z Aresztu Śledczego, uwzględniającą fakt, że skazany należy do subkultury więziennej,

- sąd wydał wyrok na niekorzyść skazanego orzekając karę pozbawienia wolności bez jej warunkowego zawieszenia, co mógł zastosować zgodnie z art. 89 kk w zw. z art. 69 kk

- rażąca niewspółmierność kary łącznej do popełnionych czynów i pominięcie szeregu okoliczności działających na korzyść skazanego.

Skazany wniósł o zmianę wyroku poprzez wymierzenie kary z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji i jej warunkowe zawieszenie ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd odwoławczy zważył co następuje;

Apelacja jako oczywiście bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wskazać należy, że Sąd Rejonowy w oparciu o zebrany materiał dowodowy dokonał prawidłowej oceny w zakresie warunków formalnych koniecznych dla wydania nowego wyroku łącznego w oparciu o art. 569 § 1 kpk. W ocenie Sądu Odwoławczego zarzuty podniesione w apelacji skazanego kwestionującego rozstrzygnięcie w zakresie orzeczenia o karze nie są trafne.

Stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ukształtował wymiar nowych kar łącznych orzeczonych w miejsce kar pozbawienia wolności wymierzonych łączonymi wyrokami opisanymi w wyroku w punkcie 3 i 4 i nie dopuścił się błędu w tym zakresie w jakim stwierdził brak przesłanek formalnych do połączenia pozostałych wyroków.

Zgodnie z art. 569 § 1 k.p.k. sąd wydaje wyrok łączny, jeżeli zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej.

Warunki te określone są w art. 85 k.k., który stanowi: „jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa”.

A zatem warunki niezbędne do orzeczenia kary łącznej to:

-

popełnienie dwóch lub więcej przestępstw zanim zapadł wyrok chociażby nieprawomocny co do któregokolwiek z nich,

-

orzeczenie kar tego samego rodzaju lub innych podlegających łączeniu.

Prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, że wskazane wyżej przesłanki zostały spełnione w odniesieniu do wyroków opisanych w punkcie 3 i 4 części wstępnej, które zostały objęte węzłami wyroku łącznego w punkcie I.

Ponieważ w postępowaniu o wyrok łączny nie obowiązuje zasada skargowości, sąd nie był związany treścią wniesionego przez skazanego wniosku. Prawidłowym przede wszystkim był też ustalenie, że nie zachodzą warunki do objęcia węzłem wyroku łącznego kary orzeczone w sprawach opisanych w punktach 1, 2 i 5 części wstępnej. W tym zakresie rozstrzygnięcie nie jest kwestionowane, zatem wystarczającym jest odwołać do uzasadnienia wyroku i podzielić w całości zawartą w nim argumentację.

Jednoznacznie zatem należy stwierdzić, że przy łączeniu kar, które podlegały łączeniu sąd prawidłowo zastosował warunki jakie wynikają z treści art. 85 kk.

Zasady wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności określone są w art. 86 § 1 k.k., który stanowi, iż karę tą wymierza się „w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy”.

Uwzględniając wskazane unormowania, w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że połączeniu podlegają kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawach opisanych w puntach 3 i 4 części wstępnej czyli w sprawach sygn. akt XVI K 492/12 i sygn. akt XVI K 3683/11.

W ramach tak połączonych wyroków sąd mógł wymierzyć skazanemu D. K. karę łączną w wymiarze od 10 miesięcy pozbawienia wolności – najwyższa z kar jednostkowych orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w sprawie sygn. akt XVI K 3683/11 (zasada absorpcji) do 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności – suma kar orzeczonych wyrokami wydanymi w sprawie sygn. XVI K 492/12 i sygn. akt XVI K 3683/11 (zasada kumulacji).

Podkreślić trzeba, że na wymiar kary łącznej nie ma, wbrew twierdzeniom skazanego już wpływu stopień zawinienia związany z jego funkcją limitującą ani stopień szkodliwości społecznej poszczególnych przestępstw. Decydujące znaczenie przy wymiarze kary łącznej ma natomiast wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary w znaczeniu prewencji ogólnej i indywidualnej.

Popełnienie wielu przestępstw jest istotnym czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji (orzekania kary łącznej w wysokości kary najsurowszej orzeczonej za zbiegające się przestępstwa). Wymiar kary łącznej w oparciu o absorpcję może mieć miejsce w tych przypadkach, w których granica pomiędzy realnym a pomijalnym zbiegiem przestępstw nie jest zarysowana zbyt wyraźnie, gdy z dwóch pozostających w zbiegu przestępstw jedno dominuje w ocenie całości zdarzenia. Wymiar kary łącznej na zasadzie kumulacji (prostego sumowania) także powinien należeć do wyjątków. Kumulacja kar stanowi dolegliwość, która z reguły przekraczać będzie cele resocjalizacyjne.

Okoliczności te dostrzegł Sąd Rejonowy – co wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku – zasadnie przyjmując, iż kara łączna wobec skazanego D. K. nie może być orzekana ani w oparciu o zasadę absorpcji, o co wnosi skazany w apelacji, ani w oparciu o zasadę kumulacji, a zastosowanie winna mieć zasada asperacji.

Kształtując ostateczny wymiar, tak orzekanej kary łącznej, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił wszystkie okoliczności i przesłanki mające wpływ nie tylko na jej wysokość, ale również wymierzenie jej bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, o co wnosi skazany.

Art. 89 § 1 kk stanowi, że w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności, ograniczenia wolności albo grzywny z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania sąd może w wyroku łącznym warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 69 kk. Natomiast art. 89 § 1a. stanowi, że w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania sąd może w wyroku łącznym orzec karę łączną pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Innymi słowy obecnie art. 89 § 1a kk przesądza o dopuszczalności orzeczenia w wyroku łącznym w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności bez takiego warunkowego zawieszenia.

Brzmienie art. 89 § 1 k.k. (interpretowanego również w kontekście dodanego w ramach dokonanej zmiany normatywnej art. 89 § 1a k.k.) wyraźnie i jednoznacznie przemawia za tym, że warunkowe zawieszenie orzeczonej w wyroku łącznym kary łącznej w sytuacji w tym przepisie określonej (tzn. wówczas, gdy wykonanie tylko niektórych kar jednostkowych warunkowo zawieszono) pozostawione zostało jako instytucja fakultatywna do uznania sądu, stając się kwestią uzależnioną przede wszystkim od wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 69 k.k. [zob. P. Kardas(w:) G. Bogdan(i in.), Kodeks karny. Część ogólna..., 2004, s. 1183]. Poglądowi takiemu w jednym z nowszych judykatów dał również wyraz Sąd Najwyższy, stwierdzając m.in., że skoro wraz z wprowadzeniem art. 89 § 1a k.k. nie uległ merytorycznej zmianie art. 89 § 1 k.k., to na podstawie tego przepisu sąd jest uprawniony do orzekania kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia, gdy połączeniu w wyroku łącznym podlegają kary orzeczone z warunkowym i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania. Za takim wnioskiem przemawia obecnie argument a maiori ad minus z art. 89 § 1a k.k. [wyrok SN z dnia 14 czerwca 2011 r., IV KK 159/11, LEX nr 848159].

Należy więc stwierdzić, że interpretacja art. 89 § 1 k.k. pozwala na sformułowanie wniosku, iż orzeczona w uregulowanej tym przepisem sytuacji kara łączna nie musi zostać warunkowo zawieszona, lecz można ją orzec jako karę bezwzględną, w konsekwencji zaś dolegliwość związana z wykonaniem takiej kary, jeśli sąd zrezygnuje z pełnej absorpcji (do czego wszak nie jest zobowiązany), może okazać się większa niż dolegliwość, jaka wiązałaby się z wykonaniem wszystkich, niepołączonych kar jednostkowych.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, że sąd I instancji ukształtował wymiar kary łącznej w sposób prawidłowy, bez naruszenia art. 89 kk, w szczególności prawidłowo uznał, że nie zachodzą w stosunku do skazanego przesłanki uzasadniające zastosowanie wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary łącznej.

Skazany był wielokrotnie karany za przestępstwa różnego rodzaju, jak wynika z opinii Aresztu Śledczego ma w ocenie sądu odwoławczego nienajlepszą opinię, był karany dyscyplinarnie, uczestniczy i silnie identyfikuje się z przejawami podkultury więziennej. To wszystko dowodzi, że skazany jest osoba zdemoralizowaną, nie przestrzegającą zasad porządku prawnego i norm moralnych. Jaskrawym przykładem negatywnej postawy skazanego, wskazującej na wybitne lekceważenia prawa, wyroków jakie wobec niego zapadają, jest to, że w dniu 26 kwietnia 2012 roku w godzinach rannych zapadł wobec niego wyrok w sprawie sygn. akt XVI K492/12 za przestępstwo z art. 178a § 4 kk skazujący go na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności, a już godzinach wieczornych tego samego dnia skazany dopuścił się kolejnego przestępstwa z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, za które został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 16 maja 2013 roku, sygn. akt IV K 495/12 na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności.

Stąd też Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do uznania, że wymiar kary łącznych pozbawienia wolności ukształtowany przez Sąd I instancji, a orzeczony z zastosowaniem zasady asperacji i bez warunkowego zawieszenia tej kary jest rażąco niewspółmierny. Zarzut niewspółmierności kary, aby był zasadny musi dotyczyć rażącej niewspółmierności, a więc nie dającej się zaakceptować.

W ocenie Sądu Okręgowego, kara łączna za zbiegające się przestępstwa orzeczone wobec skazanego, w rozmiarze roku pozbawienia wolności jest słuszna i sprawiedliwa i czyni zadość zasadom i dyrektywom wymiaru kary łącznej tak w zakresie prewencji indywidualnej jak i ogólnej oraz kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Z tych wszystkich względów Sąd odwoławczy orzekł jak w wyroku.

Kosztami procesu za postępowanie odwoławcze Sąd obciążył Skarb Państwa.