Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant: Anna Filipowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2017 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy M. M. działającej w imieniu własnym oraz małoletnich dzieci M., M. i I. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o świadczenie niezrealizowane

na skutek odwołania M. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 9 marca 2017 roku, Nr (...)

Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. M. prawo do niezrealizowanego świadczenia po zmarłym B. M. tj. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz dodatku pielęgnacyjnego określając datę początkową na 7 stycznia 2017 roku .

sygn. akt VU 301/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 9.03.2017 r. wydaną na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.) odmówił M. M. prawa do wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłym mężu B. M..

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że do dnia śmierci B. M. (30.01.2017 r.) nie został zgłoszony wniosek o rentę z tytułu niezdolności
do pracy a zatem brak jest podstaw do stwierdzenia, że nie wypłacono zmarłemu należnego do dnia śmierci świadczenia za okres od 7.01.2017 r. do 30.01.2017 r. W związku z tym M. M. nie przysługuje prawo do niezrealizowanego świadczenia po zmarłym mężu.

M. M. w imieniu własnym oraz małoletnich dzieci M., M.
i I. M. (1) złożyła odwołanie od powyższej decyzji. Wskazała, że jej mąż B. M. dnia 4.01.2017 r. złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne. Do dnia śmierci nie otrzymał decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia i nie zdążył złożyć wniosku
o rentę. Natomiast w decyzji odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego była zawarta informacja, że może on złożyć wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy przyjmując za datę zgłoszenia wniosku o rentę – datę złożenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne, gdyż został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji. Odwołująca wnosiła o przyjęcie za datę złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy daty złożenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego oddalenie podtrzymując argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

B. M. dnia 3.01.2017 r. wystąpił z wnioskiem o świadczenie rehabilitacyjne. Wskazał, że w okresie od 9.07.2016 r. do 6.01.2017 r. jest uprawniony do zasiłku chorobowego. Orzeczeniami lekarza orzecznika ZUS z dnia 27.01.2017 r. został uznany za trwale całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji od 9.07.2016 r. Lekarz orzecznik stwierdził, że stan zdrowia nie uzasadnia przyznania B. M. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Na tej podstawie organ rentowy 3.02.2017 r. wydał decyzję odmawiającą prawa do tego świadczenia. Decyzja ta została przekazana do wysłania 6.02.2017 r. B. M. zmarł 30.01.2017 r. a zatem w dacie wydawania powyższej decyzji jak i przekazania jej do wysłania już nie żył. W pouczeniu zawartym w tej decyzji zawarta była informacja, że może on wystąpić z wnioskiem
o rozpatrzenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli zgłoszenie wniosku w Oddziale ZUS właściwym ze względu zamieszkania nastąpi w terminie jednego miesiąca od otrzymania tej decyzji, za datę zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy może być przyjęta data zgłoszenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne, jeżeli wraz
z wnioskiem zostanie złożone oświadczenie dołączone do tej decyzji (akta dot. świadczenia rehabilitacyjnego).

Dnia 8.02.2017 r. M. M. wystąpiła do organu rentowego
z wnioskiem o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłym mężu B. M. wnosząc o przyjęcie daty zgłoszenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne za datę zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (k. 44-48 akt o rentę rodzinną). W wyniku rozpoznania tego wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał obecnie zaskarżoną decyzję, odmawiającą prawa do niezrealizowanego świadczenia.

Wcześniej, dnia 6.02.2017 r., M. M. wystąpiła z wnioskiem o rentę rodzinną po zmarłym B. M. na rzecz małoletnich dzieci M., M. i I. M. (2) i decyzją z dnia 8.03.2017 r. powyższa renta została przyznana (akta ZUS
o rentę rodzinną).

Organ rentowy na żądanie Sądu wskazał, że B. M. przysługiwałoby prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i prawo do dodatku pielęgnacyjnego gdyby w terminie jednego miesiąca od otrzymania decyzji odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego złożył wniosek o te świadczenia (k. 18).

Powyższy stan faktyczny jest niesporny a istota sporu sprowadza się do właściwej wykładni przepisów prawa.

Stosownie do treści art. 136 ust. 1 in principio ustawy z dnia 17.12.1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383) zwanej dalej ustawą emerytalną, w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek
o świadczenia określone ustawą, świadczenie należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe.

Według art. 136 ust. 2 tej ustawy, osoby wymienione w pkt 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła. Według ust. 3 tego artykułu, roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania.

Niewątpliwie B. M. nie wystąpił z wnioskiem o należne mu zgodnie
z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS świadczenia tj. o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i o dodatek pielęgnacyjny. Wystąpił o świadczenie rehabilitacyjne, którego mu odmówiono.

Niemniej jednak przepis § 34 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 r., nr 237, poz. 1412) stanowi, że w razie odmowy prawa do świadczenia,
o którego przyznanie zainteresowany zgłosił wniosek, organ rentowy informuje zainteresowanego o możliwości ubiegania się o inne świadczenie lub świadczenie ustalane przez organ rentowy na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli z akt sprawy wynika,
że miałby do nich prawo.

Regulacja ust. 2 tego przepisu stanowi, że jeżeli zgłoszenie wniosku o inne świadczenie na warunkach określonych w ust. 1 nastąpi przed dniem, w którym decyzja odmowna stała się prawomocna, za datę zgłoszenia tego wniosku przyjmuje się datę zgłoszenia poprzedniego wniosku, jeżeli zainteresowany tego zażąda.

O powyższej regulacji organ rentowy powiadomił B. M. w decyzji z dnia 3.02.2017 r. odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, jednakże decyzja ta została wydana już po śmierci B. M..

W ocenie Sądu stan faktyczny niniejszej sprawy pozwala na stwierdzenie,
że postępowanie o świadczenia, które przysługiwałyby B. M. tj. o rentę
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i dodatek pielęgnacyjny nie zostały ukończone wskutek jego śmierci albowiem miał on otwarty termin do zgłoszenia wniosku o należne mu świadczenia. Zgłoszenie tego wniosku, gdyby dożył, skutkowałoby przyjęciem jako daty jego zgłoszenia daty zgłoszenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne czyli 3.01.2017 r. Mając powyższe na uwadze nie sposób przyjąć, że to uprawnienie zmarłego nie może być realizowane przez osoby wymienione w art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej, na zasadach określonych w ust. 2 tego przepisu.

W ocenie Sądu, M. M. wnosząc o rentę rodzinną jak
i o wypłatę niezrealizowanego świadczenia, zgłosiła tym samym wniosek o dalsze prowadzenie nieukończonego postępowania o należne B. M. świadczenia.

Wskazać należy, że przepis art. 136 ustawy emerytalnej koduje w sobie głębszą treść, niż to wynika z literalnego brzmienia i uprawnionym jest przyjęcie, iż art. 136 ust. 1 ustawy obejmuje zarówno sytuacje niezrealizowania świadczenia przysługującego osobie uprawnionej, dopiero ubiegającej się o świadczenia jak i osobie mającej już ustalone prawo do świadczenia. Skoro przepis § 34 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe pozwala zainteresowanemu na późniejsze złożenie właściwego wniosku celem ubiegania się
o właściwe świadczenia, to nie sposób przyjąć, że uprawnienie to nie może być realizowane po jego śmierci na podstawie wniosku o dalsze prowadzenie nieukończonego postępowania. Żądając wypłaty niezrealizowanego świadczenia osoby bliskie zmarłemu świadczeniobiorcy dochodzą wprawdzie swojego uprawnienia wynikającego z art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej, ale uprawnienie to jest konsekwencją czyli pochodną pierwotnego prawa zmarłego do świadczeń określonych ustawą. W świetle tego przepisu na następców prawnych przechodzą uprawnienia, jakie przysługiwały zmarłemu.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w wyroku na podstawie art. 477 ^{1 4}§ 2 kpc.