Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Renata Folkman

Protokolant: sekr. sądowy Joanna Kotala

przy udziale Prokuratora: xxx

po rozpoznaniu w dniach 9 września 2016 roku, 22 listopada 2016 roku sprawy

D. G.

s. W. i E. z domu G.

ur. (...) w Z. (...)

oskarżonego o to, że:

I.  w dniu 19 stycznia 2015 r. w P. (...), działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci uzyskania pożyczki, wprowadził w błąd pracowników Oddziału (...) mieszczącego się w P. (...) przy ul. (...) udzielających mu w/w pożyczki w ten sposób, że przedłożył nierzetelne pisemne zaświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego o zatrudnieniu w firmie (...) i osiąganych dochodach w wysokości 2679,65 zł netto miesięcznie, czym usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) poprzez udzielenie mu w/w pożyczki w kwocie łącznej 54 000 zł czym działał na szkodę w/w (...), przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne,

tj. o czyn z art. 13§1 kk w zb. z art. 286§1 kk w zb. z art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 64§1 kk

II.  w dniu 02 września 2014 r. w B., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci uzyskania pożyczki, wprowadził w błąd pracowników Oddziału (...) mieszczącego się w B. przy ulicy (...) udzielających mu w/w pożyczki numer (...) w ten sposób, że przedłożył nierzetelne pisemne zaświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego o zatrudnieniu w firmie (...) i osiąganych dochodach w wysokości 1 975,55 zł netto miesięcznie, czym doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...)z siedzibą w G. poprzez udzielenie mu w/w pożyczki w kwocie łącznej 14 000 zł czym działał na szkodę w/w (...), przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne,

tj. o czyn z art. 286§1 kk w zb. z art. 297§1 kk w zw. z art. 11§2 kk

w zw. z art. 64§1 kk

orzeka

1.  oskarżonego D. G. uznaje za winnego popełnienia obu zarzucanych mu czynów z uzupełnieniem kwalifikacji prawnej każdego z nich o art. 4§1 kk i za to:

a)  za czyn I – na podstawie art. 14§1 kk w zw.z art. 286§1 kk w zw. z art. 11§3 kk, art. 33§2 kk w zw.z art. 4§1 kk wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności i grzywny w liczbie 100 (stu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 (trzydzieści) złotych;

b)  za czyn II – na podstawie art. 286§1 kk w zw. z art. 11§3 kk, art. 33§2 kk w zw.z art. 4§1 kk wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności i grzywny w liczbie 100 (stu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 (trzydzieści) złotych;

2.  na podstawie art. 85 kk, art. 86§1 i 2 kk w zw. z art. 4§1 kk jednostkowe kary pozbawienia wolności oraz grzywny łączy i wymierza oskarżonemu D. G. karę łączną 1 (jednego) roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności oraz łączną grzywnę w liczbie 120 (sto dwadzieścia) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 (trzydzieści) złotych;

3.  na podstawie art. 69§1 i 2 kk, art. 70§1 pkt 1 kk w zw. z art. 4§1 kk wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonemu na okres próby 5 (pięciu) lat;

4.  na podstawie art. 46§1 kk w zw. z art. 4§1 kk orzeka wobec oskarżonego D. G. obowiązek naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem opisanym w punkcie II poprzez zapłatę na rzecz (...) z siedzibą w G. kwoty 7.653,59 zł (siedem tysięcy sześćset pięćdziesiąt trzy złote, pięćdziesiąt dziewięć groszy);

5.  zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w G. kwotę 1239,84 zł (jeden tysiąc dwieście trzydzieści dziewięć złotych, osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem poniesionych kosztów zastępstwa procesowego;

6.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 522,79 zł (pięćset dwadzieścia dwa złote, siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu wydatków postępowania oraz wymierza mu opłatę w kwocie 1020 (jeden tysiąc dwadzieścia) złotych.

UZASADNIENIE

Sąd ustalił stan faktyczny:

W dniu 02.09.2014 r. D. G. złożył w Oddziale (...) w B. wniosek o pożyczkę gotówkową; do wniosku załączył zaświadczenie o zatrudnieniu na czas nieokreślony, od dnia 14.10.2011 r. w firmie (...) D. M. B. (...) gmina D., i dochodach w kwocie 1.975,55 zł netto miesięcznie. Wskutek tej dokumentacji otrzymał pożyczkę w kwocie 14.000 zł. Pożyczkę spłaca.

W dniu 19.01.2015 r. D. G. w placówce S. S. w P. (...) przy ulicy (...) złożył i podpisał wniosek o udzielenie pożyczki gotówkowej w kwocie 54.000 zł. Do wniosku załączył zaświadczenie o źródle i wysokości uzyskiwanych dochodów oraz następnego dnia dostarczył zaświadczenie o zatrudnieniu na czas nieokreślony, od dnia 14.10.2011 r. w firmie (...) D. M. B. (...) gmina D., z wynagrodzeniem 2.679,65 zł netto miesięcznie. Dokumenty zostały poddane weryfikacji w placówce. Pracownik placówki M. J. wykonał telefon na numer podany w zaświadczeniu o zatrudnieniu, gdzie przeprowadził rozmowę z osobą podającą się za właściciela – D. M., osoba ta potwierdziła zarówno zatrudnienie D. G., jak i wysokość osiąganych przez niego dochodów. Po takiej weryfikacji dokumenty zostały w wersji elektronicznej przesłane do centrali, gdzie zostały ostatecznie zweryfikowane negatywnie, centrala nie wyraziła zgody na udzielenie pożyczki ze względu na próbę wyłudzenia.

Załączone do obu wniosków zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach zawierały nieprawdziwe dane, bowiem D. G. nie był pracownikiem firmy D. M. i nie osiągał z tego tytułu regularnego dochodu. D. G. nie był w tym czasie nigdzie zatrudniony na umowę o pracę i nie osiągał w związku z tym regularnych dochodów.

D. G. w okresie od października 2011 r. do stycznia 2015 r. nie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia.

W dniu 07.10.2014 r. D. G. zawarł umowę kredytową ze (...) (gdzie złożył uprzednio oświadczenie o dochodach z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, podatkową księgę przychodów i rozchodów za 2014 r. oraz historię z rachunku bankowego). Otrzymał – wskutek tej umowy – kredyt w kwocie 20.000 zł.

(dowód: notatka – k. 1,

protokół przeszukania – k. 6 – 8,

zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodzie – k. 9 – 17, 31, 80,

dokumenty – k. 81 – 103,

umowy kredytowe – k. 18 – 25,

wniosek – k. 32,

pismo – k. 109,

zeznania M. J. – k. 27, 155 v - 156

zeznania M. O. – k. 117 v, 154 v - 155

wyjaśnienia D. G. – k. 36, 43, 115)

D. G. urodził się (...) Ma średnie wykształcenie, z zawodu jest elektronikiem. Pozostaje w konkubinacie. Zadeklarował miesięczny dochód w kwocie 4.500 zł netto. Nie ma obowiązku alimentacyjnego, nie ma majątku. (k. 153)

Był wielokrotnie karany za przestępstwa przeciwko mieniu. Wyrokiem Łącznym Sądu Rejonowego w Z. (...) z dnia 28.09.2007 r. sygn. II K 106/07 wymierzono D. G. karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 08.04.2007 r. do 07.02.2011 r., kiedy został warunkowo przedterminowo zwolniony, przy zaliczeniu okresu od 12.07.2000 r. do 13.02.2001 r. Kara ta objęła kary jednostkowe wymierzone za czyny: z art. 286 § 1 kk (w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności); art. 284 § 2 kk (w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności); z art. 286 § 1 kk (w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności); z art. 286 § 1 kk (w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności); z art. 286 § 1 kk (w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności).

(dowód: karta karna - k. 58 – 59,

odpisy wyroków – k. 70 – 74)

Z opinii biegłych lekarzy psychiatrów wynika, że D. G. nie jest chory psychicznie ani upośledzony umysłowo. Biegli nie stwierdzili ograniczeń poczytalności w stosunku do zarzucanych mu w tej sprawie czynów.

(dowód: opinia – k. 164)

D. G. na rozprawie powiedział, że zgadza się z oboma zarzutami, przy czym zdziwiony jest, że drugi czyn znalazł się w akcie oskarżenia (usiłowanie). Wyjaśnił, że kilka lat wstecz opuścił zakład karny, po czym ciężko było mu się odnaleźć, znaleźć pracę, w końcu znalazł pracę w firmie energetycznej, gdzie jednak okazało się, że wynagrodzenie nie będzie mu wypłacane od razu, lecz z opóźnieniem, bo jak zawierał umowy i pozyskiwał dla firmy energetycznej nowych klientów w jednym roku, to prowizję od takiej umowy zaczynał otrzymywać dopiero z rocznym opóźnieniem (jak z klientem podpisał umowę z początkiem jednego roku, to pieniądze za to otrzymywał dopiero z początkiem następnego roku, jak klient zmieniał dostarczyciela energii, któremu zaczynał wówczas płacić, a ten płacił D. G.). Powiedział, że w takiej sytuacji zdecydował się na kredyt, bo po pierwsze potrzebował z konkubiną pieniędzy na bieżące życie, a po drugie potrzebował pieniędzy, aby jeździć do potencjalnych klientów, pozyskiwać ich dla firmy, od czego z kolei spodziewał się w przyszłości dochodu. Zdecydował się na kredyt w (...), gdzie był klientem i wcześniej już korzystał z kredytów. Wyjaśnił, że najpierw chcieli tam tylko oświadczenia o dochodach, ale potem chcieli jednak zaświadczenia, no i popełnił błąd składając je. Powiedział, że kredyt ten spłaca wzorowo, żadna rata nie była spłacona nieterminowo. Powiedział, że nie miał zamiaru wyłudzić tego kredytu, choć nie kwestionuje, iż wziął go w sposób nieprawidłowy, posługując się tym zaświadczeniem. Dodał, że na chwilę obecną ponad połowa kredytu jest spłacona, więc (...) nie jest pokrzywdzony. Co do pierwszego w kolejności (aktu oskarżenia, choć chronologicznie późniejszego w czasie) zarzutu, to jest usiłowania, wyjaśnił, że (...) sam do niego dzwonił z propozycją kredytu, więc pojechał do nich. Przyznał, że użył nierzetelnego zaświadczenia po to, by otrzymać kredyt, jeden nawet otrzymał w ten sposób, lecz go spłaca. Dodał, że potwierdzeniem okoliczności, iż nie miał zamiaru wyłudzić kredytu jest jego aktualna regularna spłata, zaś do posłużenia się nierzetelnym zaświadczeniem był niejako zmuszony, bowiem pracował wówczas na umowę agencyjną, na którą niemożliwe jest otrzymanie kredytu. Dodał, że ponadto od marca – kwietnia 2014 r. jeździł po klientach, generował koszty, a pierwsze pieniądze zaczął zarabiać dopiero z początkiem 2015 r., praktycznie od lutego, zatem przez ten okres był praktycznie niewypłacalny, za to w 2015 r. otrzymywał wypłaty po około 20.000 zł miesięcznie. Powiedział, że w 2014 r. zdarzało się często, że z konkubiną nie mieli pieniędzy na życie, on miał jeszcze wówczas swój obowiązek alimentacyjny, z którego się wywiązywał. Dlatego potrzebował wówczas kredytu, aby zapewnić stabilizację rodzinie. Powiedział, że konkubina ubiegała się wówczas o kredyt, ale go nie uzyskała (jest szwaczką i zarabiała najniższą krajową). Wyjaśnił, że w zaświadczeniu nieprawdziwe było tylko to, że jest zatrudniony na umowę o pracę, bo miał umowę agencyjną. Powiedział, że w obu przypadkach zaświadczenie wystawił sobie sam. Przyznał, że kredyt w kwocie 14.000 zł miał zostać przeznaczony na spłatę innego, wcześniejszego kredytu w kwocie 54.000 zł. Dodał, że wcześniej „siedział” za różnego rodzaju oszustwa, zakład karny opuścił z dniem 29.01.2011 r. otrzymując warunkowe przedterminowe zwolnienie. Dodał, że wnioskując o kredyt z drugiego zarzutu (czyli z września 2014 r.), miał zadłużenie na kwotę około 60.000 zł, wówczas zadłużenie - jakie miał - było przez niego obsługiwane, ale zbyt słabo i kredyt ten (14.000 zł) zamierzał na to przeznaczyć. Podobnie kredyt, o jaki się ubiegał w styczniu 2015 r. zamierzał przeznaczyć na spłatę swojego wcześniejszego zadłużenia. (k. 153 – 155)

W dochodzeniu powiedział, że przyznaje się do czynu z dnia 19.01.2015 r. Wyjaśnił, że nie miał jednak zamiaru wyłudzić tego kredytu, bo miał go zamiar spłacać. W 2013 r. założył własną działalność gospodarczą związaną ze sprzedażą energii elektrycznej. Ze względu na problemy finansowe wziął pożyczkę 10.000 zł w (...). Podczas spłacania tej pożyczki zawarł umowę o kredyt konsolidacyjny na kwotę 20.000 zł, który spłaca nadal. Ze względu na potrzeby finansowe udał się w dniu 19.01.2015 r. do (...). Powiedział, że nie miał zamiaru wyłudzić tam pożyczki, ale ze względu na problemy finansowe, bez przemyślenia złożył nieprawdziwe zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach. Powiedział, że kiedy był telefon ze (...), to osobiście – podając się za właściciela firmy D. M., który jest synem konkubiny – potwierdził swoje w tej firmie zatrudnienie. Wyjaśnił, że analogicznie było w przypadku pożyczki z dnia 02.09.2014 r., przy czym wówczas pożyczkę – na podstawie nieprawdziwego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach – otrzymał. (k. 36, 43, 115)

D. M. zeznał, że nie wypełniał, ani nie podpisywał zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach D. G.. (k. 52 v)

Sąd ocenił i zważył co następuje:

Jako całkowicie wiarygodne sąd ocenił zeznania wszystkich świadków w tej sprawie, a mianowicie M. O., M. J., bo korespondują z dokumentami dotyczącymi pożyczek. Sąd dał też wiarę zeznaniom D. M., z których wynika, iż nie miał nic wspólnego z zaświadczeniami o zatrudnieniu D. G. w jego firmie i nic w tym zakresie nie wie. Zeznania te potwierdził w całości oskarżony. Ponadto D. M. na rozprawie przyznał, że formalnie firma była na niego założona, ale faktycznie firmę tę prowadził D. G.. Powiedział, że D. G. z jakichś powodów nie mógł firmy tej założyć na siebie, więc zaufał mu, zgodził się i był de facto figurantem w tej firmie.

Dokumenty zgromadzone przez organy ścigania wątpliwości nie budzą.

Co do wyjaśnień oskarżonego, to sąd ocenił je jako wiarygodne, za wyjątkiem twierdzeń D. G., że nie miał zamiaru wyłudzenia kredytów. W tym zakresie wyjaśnienia D. G. zawierają wewnętrzne sprzeczności są de facto tylko przyjętą linią obrony. Nielogiczne w tym zakresie w wyjaśnieniach oskarżonego jest twierdzenie o braku zamiaru wyłudzenia kredytów w zestawieniu z jego własnymi słowami, z których faktycznie wynika w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, iż popadł on w tzw. spiralę kredytową i praktycznie brał kolejne kredyty na spłatę wcześniejszych zobowiązań, przy czym zadłużenie jego systematycznie przyrastało, nie wzrastał natomiast jego dochód. Przeciwnie, ze słów samego oskarżonego wynika, że w 2014 r. dochodu praktycznie nie miał, brakowało mu wręcz na bieżące wydatki, na życie. Wynika z jego słów, że liczył wprawdzie na spore dochody w 2015 r., ale są to deklaracje gołosłowne (w ocenie sądu stanowiące linię obrony). O tym, że są to deklaracje bez pokrycia w rzeczywistych możliwościach oskarżonego świadczy choćby fakt, iż pożyczki udzielonej mu w dniu 14.09.2014 r. w kwocie 14.000 zł (czyli w realnie niewysokiej kwocie) nie spłacił w całości do dzisiaj, pomimo upływu ponad dwóch lat; owszem spłaca tę pożyczkę, ale nadal ponad połowa pozostaje do spłaty. Ten fakt najlepiej ujawnia prawdziwą zdolność płatniczą oskarżonego. Zatem słowa D. G. o braku zamiaru wyłudzenia pożyczek nie zasługują na wiarę.

D. G. posługując się niezgodnymi z prawdą zaświadczeniami o zatrudnieniu w firmie D. M. i uzyskiwanych z tego tytułu dochodach, wyczerpał znamiona art. 297 § 1 kk, zaświadczenia te były bowiem niezbędne do ubiegania się o pożyczki i do ich przyznania. D. G. wyczerpał też znamiona art. 286 § 1 kk. Posłużył się bowiem (dwukrotnie) takimi zaświadczeniami (niezgodnymi z prawdą) w tym celu, aby – właśnie posługując się tymi dokumentami – wprowadzić instytucje finansowe ( (...) – i) w błąd co do swojej zdolności płatniczej, co do posiadania stałego zatrudnienia (na bezterminową umowę o pracę) i w związku z tym stałego dochodu (który posłuży ewentualnie do przymusowego ściągnięcia zobowiązań). Skutkiem takich jego zachowań w przypadku zdarzenia z dnia 02.09.2014 r. (...) udzielił mu pożyczki (ten czyn kwalifikuje się więc jako dokonanie). Natomiast w przypadku zdarzenia z dnia 19.01.2015 r. (...) – po weryfikacji – odmówił pożyczki, ten czy kwalifikuje się więc jako usiłowanie, a więc w związku z art. 13 § 1 kk. Oba przypisane oskarżonemu czyny kwalifikują się natomiast także w związku z art. 64 § 1 kk, bowiem czynów będących przedmiotem osądu dopuścił się w ciągu 5 lat przed odbyciem kary nie mniej jak 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne.

Wymierzając karę sąd kierował się dyrektywami art. 53 kk. Po stronie okoliczności obciążających oskarżonego sąd uwzględnił odpowiedzialność w warunkach powrotu do przestępstwa. Po stronie okoliczności łagodzących uwzględnił przyznanie się (de facto w całości, bo oskarżony bardzo nieporadnie próbował tłumaczyć brak zamiaru wyłudzenia) i złożenie wyjaśnień. Po stronie okoliczności łagodzących sąd uwzględnił też, iż oskarżony spłaca pobraną w kwocie 14.000 zł pożyczkę (choć przez 2 lata spłacił tylko połowę). Mając powyższe na względzie sąd – przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk – wymierzył oskarżonemu (za każdy z przypisanych czynów, w oparciu o przywołane w wyroku przepisy) karę po 1 roku pozbawienia wolności i grzywny po 100 stawek dziennych w kwocie po 30 zł każda stawka. Jako karę łączną sąd wymierzył 1 rok i 3 miesiące pozbawienia wolności oraz grzywnę 130 stawek dziennych po 30 zł każda stawka. Wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności sąd warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat (w oparciu o przywołane w wyroku przepisy i przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk). Podejmując decyzję w tym zakresie, pomimo że oskarżony odpowiadał w warunkach powrotu do przestępstwa, sąd miał na względzie, iż od momentu opuszczenia zakładu karnego w lutym 2011 r. oskarżony nie popełnił kolejnych przestępstw przeciwko mieniu, aż do września 2014 r. i stycznia 2015 r. (co jest przedmiotem tej sprawy), a także z akt nie wynika, aby po styczniu 2015 r. jakieś przestępstwa przeciwko mieniu popełnił. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że po opuszczeniu zakładu karnego trudno mu było uzyskać pracę, popadł w spiralę kredytową (częściowo to już wcześniej), zobowiązania stara się jednak – wprawdzie wolno – realizować. Powyższe – zdaniem sądu rejonowego – przemawiało właśnie za pozostawieniem go na wolności (de facto w interesie pokrzywdzonego (...), bo trafiając do zakładu karnego z pewnością zaprzestanie zobowiązanie realizować). Dlatego sąd wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat. Jednocześnie zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej czynem II, poprzez zapłatę na rzecz (...) żądanej przez tę instytucję finansową kwoty (zgłoszonej we wniosku z dnia 18.08.2016 r. - k. 139)

O kosztach sądowych sąd orzekł na podstawie art. 627 kpk, przy czym wysokość należnych oskarżycielowi posiłkowemu kosztów zastępstwa procesowego sąd określił w oparciu o § 11 ust. 2 pkt 3 oraz § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. Z 05.10.2016 r.).