Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2017r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Antoniak

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania A. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 11 maja 2016 r. (Nr (...))

w sprawie A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 531/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 11 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.57 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił A. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że u ubezpieczonego nie stwierdzono niezdolności do pracy.

Odwołanie od w/w decyzji złożył A. G. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu stanowiska ubezpieczony wskazał, że stan jego zdrowia jest gorszy niż ustaliła to komisja lekarska. Leczący go ortopeda kwalifikuje jako schorzenia kolana jako przewlekłe i nie rokujące poprawy sprawności ruchowej. Ponadto lekarze ZUS pomijają inne współistniejące u niego choroby leczone m.in. przez specjalistów z zakresu diabetologii i dermatologii (odwołanie k.1 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując iż zaskarżona decyzja wydana została na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 6 mają 2016r., która nie stwierdziła u ubezpieczonego niezdolności do pracy, a odwołanie nie wnosi do sprawy żadnych nowych dowodów faktycznych lub prawnych, które uzasadniałyby zmianę tej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.2 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 29 lutego 2016r. ubezpieczony A. G. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z pierwszym wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z 29 lutego 2016r. k.1 akt rentowych). Rozpoznając wniosek organ rentowy skierował ubezpieczonego na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z 7 kwietnia 2016r. ustalił, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy (orzeczenie lekarza orzecznika z 7 kwietnia 2016r. k.19 akt rentowych).

Na skutek sprzeciwu ubezpieczonego od powyższego orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczony skierowany została na badanie przez komisję lekarską ZUS, która w orzeczeniu z 6 maja 2016r. ustaliła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy (sprzeciw ubezpieczonego od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS k.26 akt rentowych – tom dokumentacji medycznej i orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 6 maja 2016r. k.21 akt rentowych). Na podstawie powyższego orzeczenia, zaskarżoną decyzją z 11 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja z 11 maja 2016r. k.23 akt rentowych).

Ubezpieczony ma 60 lat i wykształcenie średnie – technik budowy maszyn. Pierwsze zatrudnienie ubezpieczonego trwające od 3 sierpnia 1977r. do 31 sierpnia 2002r. miało miejsce w Zakładach (...) w S.. W okresie tego zatrudnienia (wyłączając okres służby wojskowej od 25 października 1977r. do 16 października 1979r.) ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku referenta technicznego – przed powołaniem do wojska oraz jako frezer w dziale technicznym – przez okres 2-3 lat po powrocie z wojska. Następnie przez około 10 lat ubezpieczony pracował w biurze jako specjalista ds technicznych, a dalej – w latach 1994-1996 był mistrzem na wydziale technicznym. Następnie przez około 1,5 roku ubezpieczony był kierownikiem wyodrębnionego na zasadach wydziału zakładu usług pożarniczych. Wreszcie od 1999r. do końca zatrudnienia w Zakładach (...), a zatem do 31 sierpnia 2002r. ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku zastępcy kierownika ds administrowania majątkiem zakładu. W okresie zatrudnienia w Zakładach (...) ubezpieczony pracował przy obsłudze maszyn przez około 4 do 5 lat ,tj. w okresie pracy na stanowisku frezera (2-3 lata) oraz częściowo w okresie pracy na stanowisku kierownika zakładu usług pożarniczych (1,5 roku), który to zakład miał za zadanie kontrolę sprzętu pożarniczego na terenie zakładu oraz naprawę takiego sprzętu np. gaśnic. W pozostałym okresie pracy w Zakładach (...) – przez około 17 lat ubezpieczony wykonywał pracę administracyjną w ramach powierzanych mu stanowisk referenta, specjalisty ds technicznych, mistrza, zastępcy kierownika działu (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 20 marca 2003r. wystawione przez Zakłady (...) w S. w upadłości k.7-9 akt rentowych oraz wyjaśnienia ubezpieczonego k.33-33v i k.80-80v akt sprawy). Następnie w okresie od 1 września 2002r. do 31 stycznia 2011r., a zatem przez 8 lat i 5 miesięcy ubezpieczony prowadził działalność pozarolniczą pod firmą Zakład Usług (...). W ramach tej działalności ubezpieczony świadczył usługi z zakresu konserwacji i naprawy sprzętu pożarniczego – jeździł do klientów i przeprowadzał przeglądy gaśnic śniegowych i proszkowych, a jeżeli któraś wymagała naprawy lub nabicia zabierał ją do swojego zakładu, gdzie przeprowadzał potrzebne prace np. nabijał gaśnice za pomocą specjalnego sprzętu. Przez pewien okres prowadzenia działalności ubezpieczony zatrudniał pracownika, a następnie pracował sam (poświadczenie okresu ubezpieczenia z tytułu wykonywania działalności pozarolniczej k.18 akt rentowych oraz wyjaśnienia ubezpieczonego k.33v i k.80v akt sprawy). Po zakończeniu działalności gospodarczej od 1 lutego 2011r. do 31 sierpnia 2017r., a zatem przez 6 lat i 7 miesięcy ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku sprzedawcy w sklepie z dywanami z siedzibą w W.. W ramach tej pracy ubezpieczony obsługiwał klientów, przyjmował towar na magazyn. Praca wykonywana była na zmiany, na jednej zmianie pracowało dwóch sprzedawców. Zatrudnienie ubezpieczonego w w/w sklepie ustało z dniem 31 sierpnia 2017r. na skutek wypowiedzenia umowy przez pracodawcę (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione w dniu 15 lutego 2016r. przez D. Ż. k.10 akt rentowych, świadectwo pracy z 31 sierpnia 2017r. k.106-107 akt sprawy).

Ubezpieczony cierpi na cukrzycę typu 2 leczoną insuliną i jednym doustnym lekiem przeciwcukrzycowym, a ponadto na nadciśnienie tętnicze, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów bez uszkodzeń neurologicznych, wyprysk kontaktowy w obrębie dłoni, tułowia i kończyn, hiperkeratozę dłoni i stóp. W 2013r. ubezpieczony przeszedł epizod niedokrwienia bez następstw w centralnym układzie nerwowym, a w 2005r. przeszedł złamanie rzepki prawego kolana wygojone bez powikłań. W zakresie leczenia cukrzycy ubezpieczony przyjmuje insulinę w ramach trzech wstrzyknięć – rano, w południe i wieczorem oraz dodatkowo jeden doustny lek przeciwcukrzycowy. Cukry w samokontroli wynoszą od 308 mg% do 137 mg%. Niedocukrzenia występują rzadko (1 raz na trzy miesiące) i ubezpieczony odczuwa je prawidłowo jako drżenie rąk, nadmierną potliwość, znaczne osłabienie. W dokumentacji z leczenia brak potwierdzonych ciężkich niedocukrzeń. Ubezpieczony przeszedł konsultację w poradni okulistycznej, ale wg wywiadu nie stwierdzono u niego na dnie oczu zmian charakterystycznych dla cukrzycy. Ubezpieczony zgłasza mrowienie i drętwienie kończyn dolnych. Z powodu cukrzycy ubezpieczony wymaga systematycznego leczenia, okresowych korekt dawek insuliny, edukacji diabetologicznej oraz redukcji wagi ciała. Schorzenie to, trwające u ubezpieczonego od kilkunastu lat nie spowodowało u niego takiego pogorszenia funkcji organizmu i nasilenia późnych powikłań, które uzasadniałyby uznanie ubezpieczonego za niezdolnego do pracy z przyczyn diabetologicznych zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Cukrzyca leczona insulinoterapią stanowi przeciwwskazanie do wykonywania zawodów, przy których niedocukrzenie z utratą przytomności stanowiłoby zagrożenie dla zdrowia i życia chorego oraz osób z jego otoczenia ,tj. ciężkiej pracy fizycznej, pracy pilota, maszynisty, pracy na wysokościach, pracy zmianowej, przy dużych maszynach w ruchu, przy otwartym źródle ognia i prądu. Schorzenie to nie stanowi natomiast przeciwwskazania do wykonywania pracy umysłowej oraz lekko i średniociężkiej pracy fizycznej, w tym pracy sprzedawcy. Od kilkunastu lat ubezpieczony leczy się na nadciśnienie tętnicze, nie wykonywał dotychczas diagnostyki układu sercowo-naczyniowego i schorzenia kardiologiczne nie powodują u niego niezdolności do pracy. Od 5 lat ubezpieczony leczy się dermatologicznie z powodu zmian na obu dłoniach, a także na tułowiu i podudziach. Zmiany mają charakter grudkowy, grudkowo-pęcherzykowy z silnym świądem. Zmiany pojawiły się w okresie, gdy ubezpieczony pracował jako sprzedawca dywanów, ale utrzymywały się również przez dłuższe okresy niewykonywania pracy z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim, co oznacza że udział alergenów kontaktowych (zawodowych) w prowokowaniu tych zmian jest raczej nieistotny. Możliwa jest etiologia niealergiczna tych zmian (woda, detergenty). W czasie badania na potrzeby opinii stwierdzono u ubezpieczonego zmiany skórne na obu stopach, ogniska nadmiernego rogowacenia plus pęcherzykowe plus rozpadliny na obu dłoniach oraz zmiany typowe dla wyprysku kontaktowego. Stwierdzone zmiany wypryskowe wymagają dalszej diagnostyki i systematycznego, długiego leczenia miejscowego, ale nie powodują u ubezpieczonego niezdolności do pracy. Ubezpieczony skarży się na bóle stawów, szczególnie kolanowych oraz bóle kręgosłupa. W czasie badania na potrzeby opinii stwierdzono u ubezpieczonego kolana zwarte, bez wysięku, zgięcie stawu kolanowego prawego do 90 stopni bez bólu, ponad 90 stopni z niewielkim bólem, wyprost pełny, kolano lewe – zgięcie do 110 stopni bez bólu, wyprost pełny. Chód z utykaniem na kończynę dolną prawą, lokomocja zachowana, stan funkcjonalny stawów kolanowych dobry. Ruchy kręgosłupa pełne, swobodne we wszystkich płaszczyznach i odcinkach ,tj. w odcinku szyjnym rotacja po 60 stopni i pochylenie boczne po 40 stopni, rotacja tułowia po 35 stopni, pochylenie boczne po 35 stopni. Badania obrazowe uwidaczniają u ubezpieczonego zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa i zmiany zwyrodnieniowe stawów, ale stopień nasilenia tych zmian stwierdzony w badaniu ortopedycznym nie powoduje u ubezpieczonego niezdolności do pracy. Okresowo ubezpieczony wymaga fizykoterapii. Całokształt opisanych schorzeń w aktualnym stanie zaawansowania nie powoduje u ubezpieczonego niezdolności do pracy (opinia biegłych: diabetologa E. R., kardiologa J. M., dermatologa I. J., ortopedy J. S. i neurologa A. S. k.8-15 akt sprawy, opinia biegłego diabetologa A. P. k.47 i 48 akt sprawy i opinia uzupełniająca tego biegłego k.91 akt sprawy, opinia biegłego dermatologa K. W. k.46 akt sprawy oraz opinia biegłego ortopedy M. G. k.49-51 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego A. G. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art.57 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w czasie zatrudnienia, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania zatrudnienia, przy czym ostatniego wymogu nie stosuje do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. W myśl art.12 ust.1, 2 i 3 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Rozstrzygnięcie odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wymagało ustalenia czy u ubezpieczonego istnieje częściowa lub całkowita niezdolność do pracy. W tym celu Sąd zasięgnął opinii specjalistów z zakresu medycyny. Sporządzone na tę okoliczność opinie ośmiu biegłych, w tym dwóch biegłych z zakresu diabetologii, dwóch biegłych z zakresu ortopedii, dwóch biegłych z zakresu dermatologii, a ponadto biegłego kardiologa i neurologa dały podstawy do ustalenia, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy. Należy wskazać, że biegli rozpoznali u ubezpieczonego schorzenia, z których wiodące jest schorzenie w postaci cukrzycy typu II oraz schorzenia narządu ruchu, głównie stawów kolanowych i kręgosłupa, a ponadto współistniejące schorzenia natury kardiologicznej i dermatologicznej, jednakże jak ustalili biegli stopień zaawansowania tych schorzeń nie powoduje u ubezpieczonego utraty w stopniu znacznym zdolności do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom ubezpieczonego, posiadane przez niego kwalifikacje, tak formalne – wynikające ze zdobytego wykształcenia, jak i faktyczne – zdobyte w toku zatrudnienia mają znaczenie dla ustalenia faktu istnienia niezdolności do pracy, gdyż zgodnie z zacytowanym wyżej przepisem art.13 ustawy emerytalnej częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W swoich ustaleniach biegli mieli na uwadze kwalifikacje ubezpieczonego, który jak wynika z ustaleń Sądu ma wykształcenie średnie techniczne, a w toku dotychczasowej aktywności zawodowej wykonywał różnego rodzaju prace. W okresie najdłużej trwającego zatrudnienia – w Zakładach (...), które nie licząc okresu służby wojskowej trwało około 23 lata, ubezpieczony - poza początkowym okresem, kiedy to po powrocie z wojska powierzono mu na kilka lat stanowisko frezera, wykonywał gównie pracę administracyjną związaną z utrzymaniem stanu technicznego maszyn produkcyjnych, a później również sprzętu pożarniczego. W dalszym okresie przez przeszło 8 lat ubezpieczony prowadził własną działalność gospodarczą, w ramach której wykonywał również pracę fizyczną związaną z obsługa urządzeń do nabijania gaśnic, a następnie od 2011r., co zbiegło się z przejściem przez ubezpieczonego na leczenie cukrzycy metodą insulinoterapii, do sierpnia 2017r., co stanowi ponad 6,6 roku ubezpieczony pracował na stanowisku sprzedawcy w sklepie z dywanami. Ustalenia Sądu co wykonywania przez ubezpieczonego pracy fizycznej z uwzględnieniem obsługi maszyn w ruchu mają istotne znaczenie z punktu widzenia schorzeń narządu ruchu, ale przede wszystkim schorzenia pod postacią cukrzycy, na którą cierpi ubezpieczony. Zgodnie bowiem z opinią biegłego diabetologa A. P., cukrzyca leczona (tak jak u ubezpieczonego) insulinoterapią stanowi przeciwwskazanie do wykonywania zawodów, przy których niedocukrzenie z utratą przytomności stanowiłoby zagrożenie dla zdrowia i życia chorego oraz osób z jego otoczenia ,tj. ciężkiej pracy fizycznej, pracy pilota, maszynisty, pracy na wysokościach, pracy zmianowej, przy dużych maszynach w ruchu, przy otwartym źródle ognia i prądu (opinia z 21 lutego 2017r. k.47 akt sprawy). Ustalenia Sądu co do rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego pokazują, że w przeszłości ubezpieczony wykonywał okresowo pracę związaną z obsługą urządzeń w ruchu np. na stanowisku frezera, czy też w ramach prowadzonej działalności – przy nabijaniu gaśnic, jednakże w pozostałym okresie swojej aktywności zawodowej, w tym od 2011r. ,tj. od czasu wdrożenia insulinoterapii, ubezpieczony nie obsługuje maszyn w ruchu. Należy zgodzić się z ubezpieczonym, że w pracy sprzedawcy wykonywanej przez ubezpieczonego na przestrzeni ostatnich niespełna 7 lat występują elementy pracy fizycznej związanej z podnoszeniem i przenoszeniem ciężarów – tu: dywanów, czy z ekspozycją towaru, jednakże praca fizyczna co zasady nie jest przeciwwskazana dla osób chorych na cukrzycę, w tym leczonych insulinoterapią, za wyjątkiem - jak wskazał biegły A. P. ciężej pracy fizycznej, w szczególności związanej z praca na wysokości, z obsługą dużych maszyn w ruchu, z pracą na zmiany, przy otwartym źródle ognia i prądu (opinia k.47 akt sprawy). Nie ulega wątpliwości, że w ostatnim okresie czasu (pracy na stanowisku sprzedawcy), ale też w znacznej części na przestrzeni całego okresu zatrudnienia, ubezpieczony nie wykonywał w/w przeciwwskazanych prac. Wskazać w tym miejscu należy, że Sąd dał wiarę zgromadzonym w sprawie opiniom biegłych, w tym opinii biegłego diabetologa A. P., z tą jednak uwagą, że Sąd podzielił wnioski płynące z uzupełniającej opinii tego biegłego - z 9 lipca 2-017r. (k.91 akt sprawy). W opinii tej biegły stwierdził, że brak jest podstaw do orzeczenia u ubezpieczonego niezdolności do pracy, tym samym biegły zweryfikował swoją wcześniejszą opinię z 21 lutego 2017r. (na k.47-48 akt sprawy), w której biegły uznał ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy. Fakt weryfikacji stanowiska przez biegłego wynikał z tego, że wydając pierwotną opinię biegły przyjął - na co zwrócił uwagę organ rentowy w zastrzeżeniach do opinii, że ubezpieczony wykonywał pracę mechanika maszyn budowlanych, co było błędne, gdyż jak wynika z ustaleń Sądu ubezpieczony nie obsługiwał nigdy maszyn budowlanych. Stąd tez Sąd polecił biegłemu ponowne wypowiedzenie w przedmiocie niezdolności ubezpieczonego do pracy uwzględniając faktyczne kwalifikacje ubezpieczonego i wykonywane przez niego prace. W przedstawionych okolicznościach fakt weryfikacji stanowiska przez biegłego stanowi wynik przyjęcia przez biegłego rzeczywistych kwalifikacji ubezpieczonego, co jest nieodzowne przy ocenie stanu zdrowia w kontekście niezdolności do pracy w rozumieniu rentowym. Tak sporządzona opinia uzupełniająca stanowi miarodajny dowód w sprawie.

Analizując całość opinii biegłych Sąd doszedł do przekonania, że stanowią one miarodajny i wiarygodny dowód w sprawie, gdyż wydane zostały przez lekarzy - specjalistów z zakresu schorzeń występujących u ubezpieczonego, a ponadto poprzedzone były analizą dokumentacji medycznej ubezpieczonego i jego badaniem. Opinie są spójne i należycie uzasadnione, a opiniujący biegli doszli do zgodnych wniosków w ocenie stanu zdrowia ubezpieczonego. Nie ulega wątpliwości, że przewlekły charakter schorzeń, na które cierpi ubezpieczony wymaga stałego leczenia i kontroli lekarskiej, ale okoliczność ta nie jest równoznaczna z istnieniem niezdolności do pracy.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc odwołanie ubezpieczonego oddalił.