Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)
Sędziowie:	SO Tomasz Sobieraj SR del. Aneta Mikołajuk
Protokolant:	stażysta Anna Grądzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 czerwca 2016 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 11 września 2015 roku, sygn. akt I C 1076/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda Gminy M. S. kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Tomasz Sobieraj SSO Zbigniew Ciechanowicz SSR del. Aneta Mikołajuk

Uzasadnienie wyroku z dnia 16 czerwca 2016 r.:

Powódka Gmina M. S. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 17.968 zł 9 gr wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 22 listopada 2011 r. do dnia zapłaty tytułem świadczenia wynikającego z zawartej z pozwaną w dniu 18 lipca 2008 r. umowy gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad przez zobowiązanego R.W.G. HURT – USŁUGI – PRODUKCJA spółka z o.o. w S., który wadliwie wykonał konserwację elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa. Pozwana przyznała, że zawarła z wykonawcą umowę gwarancji ubezpieczeniowej, ale mimo to powódka nie ma racji z co najmniej dwóch przyczyn: bezzasadności uruchomienia gwarancji oraz niedochowania formalnych warunków uruchomienia gwarancji. Pozwana podniosła, że treść dokumentu gwarancji nie wymienia powoda jako beneficjenta. Po drugie pozwana wskazała, że zgodnie z § 5 gwarancji termin obowiązywania gwarancji został określony w przypadku roszczeń z tytułu rękojmi na 26 grudnia 2010 r., a w przypadku roszczeń z gwarancji na 26 grudnia 2010 r. Wezwanie do zapłaty opatrzono datą 28 października 2011 r. Po trzecie, pozwana podniosła, że wezwanie do zapłaty nie wypełnia warunków gwarancyjnych, albowiem wezwanie do zapłaty powinno wskazywać reżim, w ramach którego odpowiadać ma wykonawca. Generalnie przewidziano trzy reżimy, dobierając do nich daty zakończenia się terminu obowiązywania gwarancji (§ 5). Powódka zaś nie wskazała w wezwaniu do zapłaty, że żądana kwota jest mu należna z tytułu rękojmi czy z tytułu gwarancji, a jedynie ograniczyła się do określenia, że wciąż są nieusunięte wady. Skoro z wezwania do zapłaty nie wynikało w jakim reżimie wady te miały być usuwane, pozwany nie był zobowiązany ani nawet uprawniony do domyślania się o co chodziło powódce. Po czwarte, pozwana podniosła, że zgodnie z § 1 ust. 2 gwarancji wszelkie zmiany w treści umowy wymagają akceptacji pozwanej, pod rygorem odmowy wypłaty gwarancji. Pozwana takiej zgody nie wydała, a tymczasem w dniu 23 września 2009 r. doszło właśnie do takiej zmiany poprzez podpisanie aneksu. Miało to niebagatelne skutki. Wprowadzono bowiem wynagrodzenie ryczałtowe, co oznaczało, że wykonawca nie miała prawa do wynagrodzenia za wykonane dodatkowo prace i tym samym dawało powodowi więcej uprawnień. Poza tym w § 6 ust. 4 rozszerzono odpowiedzialność wykonawcy na wady ujawnione w okresie gwarancji lub rękojmi. W § 6 ust. 5 wprowadzono dodatkowe obciążenie wykonawcy karą umowną w wysokości 100.000 zł. Wszystko to powiększało ryzyko niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez wykonawcę, i siła rzeczy powiększało ryzyko uruchomienia gwarancji, dlatego też zgoda pozwanej na taką zmianę była absolutnie konieczna.

Wyrokiem z dnia 11 września 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki Gminy M. S. - Zakładu Usług (...) w S.: kwotę 17.968 złotych i 9 groszy wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku rocznym od dnia 22 listopada 2011 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz koszty procesu w kwocie 3200 zł (pkt 2).

Powyższe rozstrzygnięcie oparto m.in. o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 29 czerwca 2007 r. pomiędzy R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółką z o.o. z siedzibą w S. a pozwanym (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. została zawarta umowa zlecenia o okresowe udzielanie gwarancji ubezpieczeniowych kontraktowych.

W dniu 18 lipca 2008 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. udzieliła gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad. W treści gwarancji jako gwaranta wskazano pozwaną (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., jako beneficjenta Zakład Usług (...) z siedzibą w S., a jako zobowiązanego R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółkę z o.o. z siedzibą w S.. Zakład Usług (...) w S. jest samorządowym zakładem budżetowym Gminy M. S..

W § 1 ust. 1 gwarancji wskazano, że gwarancja zabezpiecza należyte wykonanie przez zobowiązanego umowy na wykonanie (...) elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków”, jaka zostanie zawarta pomiędzy nim a beneficjentem. W § 1 ust. 2 gwarancji postanowiono, że jakiekolwiek zmiany w treści umowy w stosunku do projektu umowy oraz zmiany treści umowy w trakcie jej trwania, mające wpływ na zobowiązanie gwaranta z niniejszej gwarancji, pod rygorem odmowy wypłaty z tytułu gwarancji, wymagają pisemnej akceptacji gwaranta.

W § 2 gwarancji wskazano, że gwarant zobowiązuje się nieodwołanie i bezwarunkowo do zapłaty na rzecz beneficjenta kwoty do łącznej wysokości 59.893 zł 64 gr – łączna suma gwarancyjna, w tym:

1) kwoty do wysokości 59.893 zł 64 gr – suma gwarancyjna z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez zobowiązanego, z wyłączeniem roszczeń z tytułu rękojmi za wady oraz gwarancji jakości,

2) kwoty do wysokości 17.968 zł 9 gr – suma gwarancyjna z tytułu rękojmi za wady lub gwarancji jakości.

W § 3 gwarancji gwarant zobowiązał się do zapłaty wierzytelności, o których mowa w § 2, w terminie 14 dni od dnia doręczenia gwarantowi na wskazany w § 10 adres, pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty zawierającego oświadczenie beneficjenta, że żądana kwota jest należna i wymagalna z określonego tytułu wymienionego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2), a ponadto, że pomimo pisemnego wezwania zobowiązany w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie wykonał lub wykonał nienależycie swoje zobowiązania wynikające z tytułu określonego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2, o ile:

1) wezwanie zostanie podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczeń w imieniu beneficjenta, a do wezwania powinien być dołączony obowiązujący dokument potwierdzający umocowanie tych osób do składania oświadczeń; w przypadku podpisania wezwania przez pełnomocnika do wezwania powinien być również załączony oryginał stosownego pełnomocnictwa lub jego kopia, uwierzytelniona za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego,

2) własnoręczność podpisów na wezwaniu zostanie potwierdzona przez radcę prawnego,

3) w wezwaniu zostanie wskazany rachunek bankowy beneficjenta, na który gwarant powinien dokonać zapłaty z tytułu udzielonej gwarancji.

W § 5 gwarancji postanowiono, że gwarancja obowiązuje:

1) od dnia zawarcia umowy do dnia 10 stycznia 2009 r. włącznie z tytułu określonego w § 2 pkt 1; oraz

2) od dnia 10 grudnia 2008 r. do dnia 26 grudnia 2010 r. włącznie odnośnie roszczeń z tytułu rękojmi za wady,

3) od dnia 10 grudnia 2008 r. do dnia 26 grudnia 2010 r. włącznie odnośnie roszczeń z tytułu gwarancji jakości,

i tylko wezwanie do zapłaty doręczone w tych okresach i spełniające wszystkie wymogi formalne określone w § 3 będzie powodowało obowiązek zapłaty z tytułu niniejszej gwarancji.

W § 6 ust. 1 pkt 1 gwarancji postanowiono, że niniejsza gwarancja wygasa w przypadku nie doręczenia gwarantowi wezwania do zapłaty przed upływem terminów obowiązywania gwarancji, a w § 10 gwarancji określono adres korespondencyjny gwaranta.

W dniu 22 lipca 2008 r. pomiędzy powódką Gminą M. S. – Zakładem Usług (...) w S. jako zamawiającym a R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółką z o.o. z siedzibą w S. jako wykonawcą została zawarta umowa numer (...) na wykonanie konserwacji elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków. Szczegółowo przedmiot umowy określono w § 1 umowy i załączniku numer 2. W § 2 ust. 2 umowy wykonawca udzielił 24 miesięcy gwarancji od dnia odbioru końcowego na wykonane prace i wbudowane materiały.

W dniu 23 września 2008 r. pomiędzy Gminą M. S. – Zakładem Usług (...) w S. jako zamawiającym a R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółką z o.o. z siedzibą w S. jako wykonawcą został zawarty Aneks numer (...) do umowy numer (...).

W dniu 28 sierpnia 2009 r. pomiędzy Gminą M. S. – Zakładem Usług (...) w S. jako zamawiającym a R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółką z o.o. z siedzibą w S. jako wykonawcą zostało zawarte porozumienie w celu uregulowania zobowiązań związanych z realizacją zadania objętego umową numer (...) z dnia 22 lipca 2008 r., zmieniona aneksem numer (...) z dnia 23 września 2008 r.

W dniu 14 października 2009 r. został sporządzony protokół z odbioru końcowego robót – konserwacji elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków. W protokole stwierdzono, że roboty zostały wykonane zgodnie z umową i dokumentacją techniczną.

W dniu 15 października 2009 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystawiła Aneks numer (...) do gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad z dnia 18 lipca 2008 r., w którym pozwana wyraziła zgodę na zmiany treści gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad poprzez:

- zmianę § 5 pkt 2 na brzmienie „od dnia 14 października 2009 r. do dnia 28 października 2011 r. włącznie odnośnie roszczeń z tytułu rękojmi za wady,

- zmianę § 5 pkt 3 na brzmienie „od dnia 14 października 2009 r. do dnia 28 października 2011 r. włącznie odnośnie roszczeń z tytułu gwarancji jakości.

Pismem z dnia 16 września 2010 r., skierowanym do R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółki z o.o. w S., powódka zawiadomiła wykonawcę, że w okresie gwarancyjnym na ścianach elewacji obiektu Bramy Głównej Cmentarza Centralnego stwierdzono występowanie białych nalotów. Ponadto w lewym skrzydle budynku, nad wejściem do (...), powódka stwierdziła nieprawidłowe odprowadzenie wód z opadów atmosferycznych (przelewanie się wody przez górną krawędź rynny). Powódka wezwała wykonawcę do usunięcia stwierdzonych wad w terminie do dnia 8 października 2010 r.

Pismem z dnia 22 września 2010 r. R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółka z o.o. w S. poinformowała powódkę, że pomiar wilgotności ścian obiektu zostanie wykonany w dniu 27 września 2010 r. Wykonawca przyznał, że odcinek rynny nad wejściem do (...) rzeczywiście jest zdeformowany i zostanie naprawiony w wyznaczonym terminie. odnośnie występowania białych nalotów, wykonawca wyjaśnił, że stanowią one skutek samoistnych penetracji soli zawartej w ścianach na powierzchnie zewnętrzne. usunięcie białych nalotów z lica muru wymaga wykonania kilku zabiegów konserwatorskich z odsalaniem włącznie. Wykonawca zaproponował wykonanie tych prac w okresie wiosennym maj – czerwiec 2011 r.

Pismem z dnia 6 października 2010 r., skierowanym do R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółki z o.o. w S., powódka wyraziła zgodę na wykonanie prac polegających na usunięciu białych nalotów występujących na ścianach elewacji budynku w okresie wiosennym maj – czerwiec 2011 r. Powódka wezwała ponadto wykonawcę do wykonania pozostałych zausterkowanych robót, wskazanych w piśmie z dnia 16 września 2010 r., w wyznaczonym terminie.

Pismem z dnia 10 sierpnia 2011 r., skierowanym do R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółki z o.o. w S., powódka wskazała, że po przeprowadzeniu w dniu 3 sierpnia 2011 r. przeglądu obiektu Bramy Głównej Cmentarza Centralnego wraz z przyległymi budynkami, będącego w okresie gwarancyjnym, stwierdza występowanie licznych wad po wykonanych pracach. Powódka wezwała wykonawcę do przystąpienia do usunięcia stwierdzonych wad w terminie do dnia 30 września 2011 r.

W dniu 18 sierpnia 2011 r. sporządzono protokół w przeglądu w okresie gwarancyjnym obiektu Bramy Głównej Cmentarza Centralnego z przyległymi budynkami. W przeglądzie brał udział przedstawiciel powódki i przedstawiciele pozwanej. W trakcie oględzin stwierdzono:

1) dużą ilość wybieleni na cegle – do usunięcia,

2) kruszące się laserunki na kamieniach – do usunięcia,

3) spatynowanie lub usunięcie kitów, które uległy mocnemu wyeksponowaniu,

4) wymiana pokruszonych i wysolonych spoin,

5) usunięcie glonów z elementów elewacji,

6) wymiana odspojonych tynków i naprawa rys na elewacji tynkowej,

7) naprawa spoin w schodach obłożonych płytkami ceramicznymi,

8) naprawa spoin w obramieniach kamiennych z piaskowca,

9) skrzydło wschodnie – usunięcie przebarwienia tynku w strefie krzyża.

W protokole wskazano termin wykonania zausterkowanych prac do 30 września 2011 r.

Pismem z dnia 29 sierpnia 2011 r. R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółka z o.o. w S. poinformowała powódkę, że w nawiązaniu do uwag zawartych w protokole z przeglądu gwarancyjnego stwierdza:

- występujące wybielenia pojawiające się miejscami na elewacji są naturalnym procesem powstającym na skutek osuszania silnie zawilgoconych murów; dla poprawienia estetyki obiektu wykonawca przystąpi do usunięcia białych nalotów,

- wysoki stopień zasolenia murów powoduje również lokalne destrukcje spoin, odparzenia i degradację kitów; jest to dalszy ciąg procesu odparowywania i wysychania murów, a ubytki zostaną naprawione, destrukcje naprawione i wymienione,

- pojawianie się zazielenienia w postaci kolonii glonów na obiektach jest naturalnym zjawiskiem w otoczeniu parkowym, mimo zastosowania zaleconych impregnatów,

- uzupełnienie brakujących i wykruszonych spoin w schodach, powierzchniach obłożonych ceramiką, elementach kamiennych z piaskowca, zostaną wykonane ponownie,

- przebarwienia tynku na elewacji w okolicy krzyża, ślady spękań na tynkach starych nie są wynikiem błędów wykonawczych, a jedynie wynikiem normalnej eksploatacji obiektu.

Wykonawca wskazał, że wymienione uwagi zostaną uwzględnione przy usuwaniu innych usterek.

Pismem z dnia 10 września 2011 r. R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółka z o.o. w S. poinformowała powódkę, że w nawiązaniu do uwag zawartych w protokole z przeglądu gwarancyjnego wyjaśnia:

1. występujące wysolenia i wybielenia na licu ścian ceglanych są wynikiem trwającego procesu osuszania murów, a nie wadliwie wykonanych prac konserwatorskich,

2. na wniosek inwestora wykonawca wyraził zgodę na przystąpienie do oczyszczania wybieleni, stosując materiały i technologię (...),

3. nie jest uprawniony stawiany zarzut, iż laserunek lica cegły wykonano przed oczyszczeniem powierzchni z nalotów i wybieleni; ponadto laserunek założono wyłącznie w zakresie próbnym i odstąpiono od dalszych zabiegów po stwierdzeniu, że nie uzyskano poprawnego efektu.

Pismem z dnia 16 września 2011 r., skierowanym do R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółki z o.o. w S., powódka nakazała z dniem 16 września 2011 r. przerwanie wykonywanych w okresie gwarancyjnym prac poprawkowych na obiekcie, albowiem prace są wykonywane niezgodnie ze sztuką konserwatorską.

W dniu 26 września 2011 r. pracownik powódki sporządził notatkę służbową, w której wskazano, że wykonawca dokona wymiany uszkodzonych spoin wraz z wykonaniem hydrofobizacji na naprawianych powierzchniach, że na dzień dzisiejszy wykonawca nie przedłożył programu usuwania wybieleń i wysoleń występujących na ścianach.

Pismem z dnia 18 października 2011 r., skierowanym do R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółki z o.o. w S., powódka wezwała wykonawcę ponownie do wykonania w okresie gwarancyjnym prac poprawkowych elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego z przyległymi budynkami.

Pismem z dnia 20 października 2011 r. R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółka z o.o. w S. poinformowała powódkę, że podejmowała działania dla poprawienia estetyki obiektu na wysalającej się partii elewacji bramy, które zostały przerwane z uwagi na niezadawalający efekt ostateczny.

Pismem z dnia 28 października 2011 r., doręczonym pozwanej w dniu 28 października 2011 r., Zakład Usług (...) w S. wezwał pozwaną do zapłaty. Zakład Usług (...) w S. oświadczył, że kwota 17.968 zł 9 gr jest mu należna i wymagalna z tytułu określonego w § 2 pkt 2 gwarancji ubezpieczeniowej. Powódka wskazała, że mając na względzie zapisy umowy z dnia 22 lipca 2008 r. na wykonanie (...) elewacji Bramy Głównej Cmentarza centralnego i zespołu przyległych budynków” oraz zapisy gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad beneficjent wielokrotnie wzywał pisemnie zobowiązanego do usunięcia wad (kopie pism w załączeniu), wyznaczając ostateczny termin na dzień 30 września 2011 r. Wady do dnia dzisiejszego nie zostały usunięte, tym samym beneficjent korzysta ze swoich praw i wzywa do zapłaty kwoty 17.968 zł 9 gr na rachunek bankowy w Banku (...) S.A. numer (...). Wezwanie do zapłaty podpisał dyrektor (...) w S., a radca prawny A. C. potwierdził własnoręczność podpisu. Do wezwania dołączono poświadczone za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego pełnomocnictwo udzielone przez Prezydenta Miasta S. dyrektorowi (...) w S. do dokonywania wszystkich czynności faktycznych i prawnych związanych z udzielaniem zamówień publicznych w zakresie działalności samorządowego zakładu budżetowego, udzielania pełnomocnictw procesowych w zakresie obejmującym niniejsze upoważnienie oraz pełnomocnictwo potwierdzone za zgodność z oryginałem przez notariusza udzielone przez Prezydenta Miasta S. dyrektorowi (...) w S. do składania oświadczeń woli w imieniu Gminy M. S. w zakresie zwykłego zarządu mieniem miasta, obejmujących działalność samorządowego zakładu budżetowego – do kwot ujętych w planie finansowym zakładu, wykonywania czynności zobowiązujących i rozporządzających, których przedmiot nie przekracza wartości kwoty 300.000 zł. Do wezwania dołączono pisma (...) w S. z dnia 16 września 2010 r., z dnia 6 października 2010 r. i z dnia 10 sierpnia 2011 r., kierowane do R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółki z o.o. w S..

Pismem z dnia 10 listopada 2011 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. poinformowała Zakład Usług (...) w S., że odmawia zapłaty żądanej kwoty 17.968 zł 9 gr. Pozwana wskazała, że powodem odmowy zapłaty jest fakt, że powyższe wezwanie nie spełnia wszystkich wymogów formalnych określonych w § 3 gwarancji, gdyż nie zawiera oświadczenia beneficjenta, że żądana kwota jest należna i wymagalna z określonego tytułu wymienionego w § 2 pkt 1 lub pkt 2 gwarancji, a ponadto, że pomimo pisemnego wezwania zobowiązany w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie wykonał lub wykonał nienależycie swoje zobowiązania wynikające z tytułu określonego w § 2 pkt 1 lub pkt 2 gwarancji. W ocenie pozwanej zgodnie z § 5 gwarancji tylko wezwanie do zapłaty spełniające wszystkie wymogi formalne określone w § 3 będzie powodowało obowiązek zapłaty z tytułu niniejszej gwarancji.

Oceniając tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy powództwo uznał za słuszne, gdyż wynikające z treści § 2 gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad z dnia 18 lipca 2008 r. i treścią aneksu z dnia 15 października 2009 r. do gwarancji. Sąd zaznaczył, że zobowiązanie gwaranta z umowy gwarancji ubezpieczeniowej ma charakter zobowiązania samodzielnego, nieakcesoryjnego, którego istnienie i zakres nie zależy od istnienia i zakresu innego zobowiązania, w szczególności zobowiązania dłużnika ze stosunku podstawowego. Konsekwencją braku cechy akcesoryjności zobowiązania gwaranta jest to, że gwarant nie może wobec beneficjanta podnosić zarzutów z innego stosunku prawnego, w szczególności zarzutów ani z umowy zlecenia gwarancji ubezpieczeniowej (a więc ze stosunku pomiędzy generalnym wykonawcą kontraktu nr (...) a pozwanym), ani też zarzutów ze stosunku podstawowego (a więc zarzutów, które przysługują dłużnikowi ze stosunku podstawowego wobec beneficjenta gwarancji - wierzyciela ze stosunku podstawowego).

Analiza treści gwarancji i aneksu numer (...) do treści gwarancji daje podstawę do przyjęcia, że roszczenie powódki objęte niniejszym sporem wynikało z gwarancji o charakterze abstrakcyjnym, w której płatność gwarantowanego świadczenia powinna nastąpić zgodnie z klauzulą "nieodwołalnie i bezwarunkowo na pierwsze żądanie" – vide treść § 2 gwarancji.

W ocenie Sądu Rejonowego obowiązek gwaranta aktualizuje się przez samo przedstawienie żądania zapłaty, przy czym ważne jest, aby żądanie to zostało złożone w dokładny sposób i przy użyciu sformułowań określonych w umowie gwarancji. Niekiedy z żądaniem zapłaty sumy gwarancyjnej beneficjent powinien złożyć oświadczenie, że gwarantowany rezultat nie nastąpił. Zakłada się, że takie oświadczenie nie jest konieczne wtedy, gdy z treści umowy gwarancji nie wynika wyraźnie, że powinno zostać złożone. Zgłoszenie samego żądania zapłaty sumy gwarancyjnej zawiera bowiem już w sobie twierdzenie, że gwarantowany rezultat nie nastąpił. Nie wydaje się również konieczne określenie w żądaniu zapłaty sumy gwarancyjnej wysokości żądanej sumy. Żądanie zapłaty w takim przypadku odnosić się będzie do całej wyrażonej w dokumencie gwarancji sumy. Nadto, strony umowy gwarancji przewidzieć mogą, że obowiązek gwaranta nie aktualizuje się tylko z momentem złożenia odpowiedniego oświadczenia lub żądania przez beneficjenta, ale dopiero po odpowiednim wykazaniu przez niego, że nie zostało właściwie spełnione świadczenie, którego wykonanie zabezpieczała gwarancja (np. stosownym dokumentem o charakterze technicznym).

Odnosząc się do zarzutów pozwanego Sąd Rejonowy przyjął, że:

1.  nieuzasadniony był zarzut pozwanej co do bezzasadności uruchomienia gwarancji, a sprowadzający się do stanowiska pozwanej, że wykonawca nie ponosi odpowiedzialności za co rusz ujawniające się niuanse (wybielenia, wysolenia, zagonienia), albowiem te są konsekwencjami cech remontowanego budynku i jego położenia. Tego rodzaju zarzuty wynikają ze stosunku podstawowego łączącego zamawiającego – tu powódkę z wykonawcą prac, który nie ma znaczenia dla oceny zasadności dochodzonego roszczenia. Powódka nie była przy tym zobowiązana do dowodzenia, że wady istotnie wystąpiły i jaka jest wysokość roszczenia z tego tytułu. W przedmiotowej gwarancji brak jest zapisów co do warunków uruchomienia gwarancji, a sprowadzających się do wykazania przez powódkę, że zaistniały wady i jaka jest wartość roszczenia z tego tytułu. Wobec powyższego stanowiska Sądu orzekającego bezprzedmiotowym i wręcz nieuzasadnionym okazał się wniosek dowodowy powódki o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa. Teza dowodowa określona przez stronę powodową do biegłego sądowego – vide karta 4, 202 – dotyczyła stosunku podstawowego łączącego beneficjenta z wykonawcą, co było bez znaczenia dla oceny zasadności roszczenia z gwarancji ubezpieczeniowej.

2.  Bezzasadny okazał się również zarzut pozwanej, że treść dokumentu gwarancji nie wymienia powoda jako beneficjenta, a przy sformalizowaniu relacji prawnych w przypadkach gwarancji ubezpieczeniowych nie jest możliwe uwzględnienie powództwa. w treści gwarancji jako beneficjenta wprost określono „ Zakład Usług (...) w S.”, a nie powódkę Gminę M. S. – Zakład Usług (...) w S.. W ocenie Sądu orzekającego określenie w treści gwarancji jako beneficjenta gwarancji Zakładu Usług (...) w S., który jest samorządowym zakładem budżetowym powódki Gminy M. S., a nie wprost Gminy M. (...) – Zakładu Usług (...) w S., nie ma w konsekwencji żadnego znaczenia, w tym sensie, że ewentualnie gwarancja z tego powodu miałaby być nieważna czy bezskuteczna. W § 1 ust. 1 gwarancji wskazano, że niniejsza gwarancja zabezpiecza należyte wykonanie przez zobowiązanego umowy numer (...) na wykonanie (...) elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków”, jaka zostanie zawarta pomiędzy nim a beneficjentem. Przed wystawieniem dokumentu gwarancji pozwana dysponowała już wzorem umowy numer (...), zatem wiedziała, że stroną umowy z wykonawcą (stroną stosunku podstawowego) będzie Gmina M. S. – Zakład Usług (...) w S. (wprost tak określono stronę umowy w treści samej umowy). To pozwana więc, skoro sama redagowała treść gwarancji, nieprofesjonalnie wskazała podmiot beneficjenta, bez dodatkowego określenia Gmina M. S.. Jednakże pozwana, skoro jest profesjonalistą na rynku ubezpieczeń (a za takiego się powszechnie przedstawia), na pewno miała świadomość celu udzielonej gwarancji, podmiotu będącego beneficjentem – w istocie beneficjentem miała być Gmina M. S. – Zakład Usług (...). Taki wniosek wypływa również z dokonanej wykładni oświadczenia woli – tu treści gwarancji – na podstawie dyrektyw określonych w art. 65 k.c.

3.  Nieuzasadniony okazał się zarzut pozwanej, że zgodnie z § 5 gwarancji termin obowiązywania gwarancji został określony w przypadku roszczeń z tytułu rękojmi na 26 grudnia 2010 r., a w przypadku roszczeń z gwarancji na 26 grudnia 2010 r. Wezwanie do zapłaty opatrzono datą 28 października 2011 r., co w ocenie pozwanej na podstawie § 6 ust. 1 pkt 1 miało wykluczać obowiązek zapłaty. W tym zakresie pozwana zdaje się nie posiadać wiedzy, że sama uprzednio wyraziła zgodę na zmianę treści gwarancji w tym zakresie, co powoduje, że powódka w terminie wykonała swoje prawo. W dniu 15 października 2009 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystawiła Aneks numer (...) do gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad z dnia 18 lipca 2008 r., w którym pozwana wyraziła zgodę na zmiany treści gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy i usunięcia wad poprzez: - zmianę § 5 pkt 2 na brzmienie „od dnia 14 października 2009 r. do dnia 28 października 2011 r. włącznie odnośnie roszczeń z tytułu rękojmi za wady, - zmianę § 5 pkt 3 na brzmienie „od dnia 14 października 2009 r. do dnia 28 października 2011 r. włącznie odnośnie roszczeń z tytułu gwarancji jakości. W tym stanie rzeczy wezwanie do zapłaty sumy gwarancji z dnia 28 października 2011 r. – vide karta 22 – doręczone pozwanej w dniu 28 października 2011 r. – vide prezentata jak na karcie 22 – nastąpiło w okresie obowiązywania gwarancji – w ostatnim dniu obowiązywania gwarancji.

4.  Brak również było podstaw do uwzględnienia zarzutu pozwanej odnośnie zmiany treści umowy pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, co miało stosownie do treści § 1 ust. 2 gwarancji powodować odmowe wypłaty sumy gwarancji. W dniu 23 września 2008 r. doszło właśnie do takiej zmiany poprzez podpisanie aneksu. W § 1 ust. 2 gwarancji postanowiono, że jakiekolwiek zmiany w treści umowy w stosunku do projektu umowy oraz zmiany treści umowy w trakcie jej trwania, mające wpływ na zobowiązanie gwaranta z niniejszej gwarancji, pod rygorem odmowy wypłaty z tytułu gwarancji, wymagają pisemnej akceptacji gwaranta. Po pierwsze wskazać należy, że pozwana, wbrew jej twierdzeniom, wyraziła jednak zgodę na zmianę umowy, a dokonaną w dniu 23 września 2008 r., co wynika wprost z porównania treści aneksu – karta 11 – 12 akt sprawy – z pismem pozwanej jak na karcie 110, w którym pozwana zaakceptowała zmianę pierwotnej umowy. Po drugie wskazać należy, że nawet gdyby pozwana nie wyraziła zgody na zmianę umowy, to biorąc pod uwagę zakres zmian, nie miał on wpływu zgodnie z § 1 ust. 2 gwarancji na zobowiązanie gwaranta z niniejszej gwarancji.

5.  Brak również było podstaw do uwzględnienia zarzutu pozwanej, że wezwanie do zapłaty nie wypełnia warunków gwarancyjnych, albowiem wezwanie do zapłaty powinno w ocenie pozwanej wskazywać reżim, w ramach którego odpowiadać ma wykonawca. Generalnie przewidziano trzy reżimy, dobierając do nich daty zakończenia się terminu obowiązywania gwarancji (§ 5). Powódka zaś nie wskazała w wezwaniu do zapłaty, że żądana kwota jest mu należna z tytułu rękojmi czy z tytułu gwarancji, a jedynie ograniczyła się do określenia, że wciąż są nieusunięte wady. Skoro z wezwania do zapłaty nie wynikało w jakim reżimie wady te miały być usuwane, pozwany nie był zobowiązany ani nawet uprawniony do domyślania się o co chodziło powódce. W § 3 gwarancji gwarant zobowiązał się do zapłaty wierzytelności, o których mowa w § 2, w terminie 14 dni od dnia doręczenia gwarantowi na wskazany w § 10 adres, pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty zawierającego oświadczenie beneficjenta, że żądana kwota jest należna i wymagalna z określonego tytułu wymienionego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2), a ponadto, że pomimo pisemnego wezwania zobowiązany w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie wykonał lub wykonał nienależycie swoje zobowiązania wynikające z tytułu określonego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2, o ile: wezwanie zostanie podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczeń w imieniu beneficjenta, a do wezwania powinien być dołączony obowiązujący dokument potwierdzający umocowanie tych osób do składania oświadczeń; w przypadku podpisania wezwania przez pełnomocnika do wezwania powinien być również załączony oryginał stosownego pełnomocnictwa lub jego kopia, uwierzytelniona za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego,

2) własnoręczność podpisów na wezwaniu zostanie potwierdzona przez radcę prawnego,

3) w wezwaniu zostanie wskazany rachunek bankowy beneficjenta, na który gwarant powinien dokonać zapłaty z tytułu udzielonej gwarancji.

Wezwanie do zapłaty z dnia 28 października 2011 r. (karta 22) i załączniki do niego – również odpowiednio w aktach szkody pozwanej – odpowiada wszystkim warunkom określonym w § 3 gwarancji.

Powódka doręczyła pisemne wezwanie do zapłaty pozwanej w okresie obowiązywania gwarancji, na adres wskazany w § 10 gwarancji. Wezwanie zawiera oświadczenie beneficjenta, że żądana kwota jest należna i wymagalna z określonego tytułu wymienionego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2), a ponadto, że pomimo pisemnego wezwania zobowiązany w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie wykonał lub wykonał nienależycie swoje zobowiązania wynikające z tytułu określonego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2 – vide treść wezwania.

Zgodzić się trzeba z pozwaną, że w treści gwarancji określono trzy reżimy odpowiedzialności pozwanej:

1) z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez zobowiązanego, z wyłączeniem roszczeń z tytułu rękojmi za wady oraz gwarancji jakości,

2) z tytułu rękojmi za wady lub

3) gwarancji jakości.

W ocenie Sądu I instancji nie sposób było się zgodzić ze stanowiskiem pozwanej, że wezwanie do zapłaty powinno wskazywać, którego tytułu dotyczy w zakresie § 2 pkt 2 gwarancji, czy rękojmi za wady, czy gwarancji jakości. Taki obowiązek nie wynika wprost z treści gwarancji, a dodatkowo § 3 gwarancji stanowi, że wezwanie do zapłaty ma zawierać oświadczenie beneficjenta, że żądana kwota jest należna i wymagalna z określonego tytułu wymienionego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2) – dalej brak zapisów, że trzeba jeszcze wskazać odrębnie tytuł z punktu 2, skoro przewidziano w nim dwa tytuły. Treść gwarancji w żadnym zapisie nie ustanawia obowiązku wskazania w wezwaniu do zapłaty o jaki tytuł odpowiedzialności chodzi, jeżeli dotyczy ona § 2 pkt 2 gwarancji, bo sama pozwana redagując treść gwarancji wskazała tylko, że ma dotyczyć § 2 pkt. 1) lub pkt. 2). Jak wynika z treści § 2 pkt 2 gwarancji przewidziano tam dwa reżimy odpowiedzialności, jednakże, aby wymagać od beneficjenta wyraźnego wskazania w wezwaniu do zapłaty, którego reżimu z punktu 2 wezwanie dotyczy, taki obowiązek wprost musiałby zostać wyartykułowany w treści gwarancji, a tego brak. Ponadto podkreślono, że niewskazanie czy wezwanie dotyczy zapłaty z tytułu rękojmi za wady czy gwarancji nie ma żadnego znaczenia, albowiem w treści gwarancji użyto spójnika „lub”, zatem powódka mogłaby wskazać zarówno każdy z tytułów z osobna, albo dwa tytuły łącznie.

Nadto, wbrew ocenie pozwanej, pisemne wezwanie do zapłaty zawiera oświadczenie beneficjenta że pomimo pisemnego wezwania zobowiązany w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie wykonał lub wykonał nienależycie swoje zobowiązania wynikające z tytułu określonego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2. Wprost w treści wezwania wskazano, że zobowiązany wzywany do usunięcia wad, ostatecznie do dnia 30 września 2011 r., wad nie usunął. Beneficjent nie wskazał wprost w treści oświadczenia, jak chciałaby pozwana, że zobowiązany w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie wykonał lub wykonał nienależycie swoje zobowiązania wynikające z tytułu określonego w § 2 pkt. 1) lub pkt. 2 (w tym sensie, że powódka wprost nie powołała § 2 pkt. 1) lub pkt. 2), jednakże oświadczenie powódki, że wzywała wykonawcę do usunięcia wad wprost oznacza, że dotyczy tytułu z pkt. 2 § 2 gwarancji. Uznać zatem należało, że wezwanie do zapłaty odpowiadało wymogom zawarcia oświadczeń jak w § 3. Przeciwna interpretacja wezwania do zapłaty z dnia 28 października 2011 r. prowadziłaby do nieuzasadnionych wniosków i byłaby sprzeczna z dyrektywami wykładni oświadczeń woli, o których mowa w art. 65 k.c.

Apelację od rozstrzygnięcia Sądu I instancji wniósł pozwany Ubezpieczyciel skarżąc je w całości i żądając zmiany poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w pierwszej oraz II instancji.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1)  naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewyciągnięcie wniosku ze wzajemnie korespondującego ze sobą materiału dowodowego, co do kolejnej zmiany treści umowy między powodem w dniu 28 sierpnia 2009 r.,

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego:

a.  w postaci art. 353 ¹ § 1, art. 65 § 1 k.c. w związku z § 1 ust. 2 umowy gwarancyjnej poprzez niewłaściwe przyjęcie, że zmiana treści umowy dokonana między powodem a wykonawcą nie miała znaczenia w sprawie,

b.  w postaci art. 353 ¹ § 1, art. 65 § 1 k.c. w związku z § 3 umowy gwarancyjnej poprzez niewłaściwe przyjęcie, że treść pierwszego wystąpienia mogła pomijać wskazanie reżimu, z którego ma być dokonana wypłata.

Powódka zażądała oddalenia apelacji i zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie była zasadna.

I.

Odnosząc się do funkcjonalnie powiązanych zarzutów apelacyjnych opisanych w pkt 1) i 2) lit. a przypomnieć należy, iż w § 1 ust. 1 gwarancji z dnia 18 lipca 2008 r. wskazano, że zabezpiecza ona należyte wykonanie przez zobowiązanego umowy na wykonanie (...) elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków”, jaka zostanie zawarta pomiędzy nim a beneficjentem. W § 1 ust. 2 gwarancji postanowiono, że jakiekolwiek zmiany w treści umowy w stosunku do projektu umowy oraz zmiany treści umowy w trakcie jej trwania, mające wpływ na zobowiązanie gwaranta z niniejszej gwarancji, pod rygorem odmowy wypłaty z tytułu gwarancji, wymagają pisemnej akceptacji gwaranta.

Analiza powyższego zapisu prowadzi do wniosku, iż odmowa wypłaty z tytułu gwarancji nastąpi wówczas, gdy łącznie zaistnieją dwie okoliczności: po pierwsze zobowiązany i beneficjent dokonają bez pisemnej akceptacji gwaranta zmiany umowy na „Konserwację elewacji Bramy Głównej Cmentarza Centralnego i zespołu przyległych budynków”, a po drugie zmiana ta będzie miała wpływ na zobowiązania gwaranta.

Istotnie, w dniu 28 sierpnia 2009 r. pomiędzy Gminą M. S. – Zakładem Usług (...) w S. jako zamawiającym a R.W.G. Hurt – Usługi – Produkcja spółką z o.o. z siedzibą w S. jako wykonawcą zostało zawarte porozumienie w celu uregulowania zobowiązań związanych z realizacją zadania objętego umową numer (...) z dnia 22 lipca 2008 r., zmieniona aneksem numer (...) z dnia 23 września 2008 r. Sąd I instancji dostrzegł fakt zawarcia takiego porozumienia, co zostało opisane na stronie 5 uzasadnienia (k. 248), lecz faktem pozostaje, że nie dokonał analizy wpływu tego porozumienia na relacje beneficjenta z gwarantem.

W odniesieniu do analizowanego zarzutu wskazać należy, że prace opisane załącznikiem nr 2 do porozumienia z dnia 28 sierpnia 2009 r. trudno uznać za nowe czynności niezwiązane z umówionymi pierwotną umową i aneksem nr (...) pozycji połączonych jest z opisem czynności typu: „zamocować ponownie, uzupełnić ubytki, ponownie pomalować, doczyścić, uzupełnić, poprawić, wykonać wykończenie, usunąć wrysowanie, poprawić powłokę wewnętrzną, wyprofilować spadek rynny dachowej, uzupełnić ubytki cegły, spoinowanie płytek, okładzinę schodów, wyprawę tynkową, poprawić gąsior, itd. Treść załącznika nr 2 wprost nie wskazuje na konieczność wykonywania prac nie objętych aneksowaną umową z dnia 22 lipca 2008 r., a pozwany tego nie wykazuje. Dostrzec jednocześnie wypada, iż w dniu 14 października 2009 r. dokonano końcowego odbioru wszystkich robót objętych umową numer (...) z dnia 22 lipca 2008 r., aneksem numer (...) z dnia 23 września 2008 r. oraz porozumieniem z dnia 28 sierpnia 2009 r., a zatem uzgodniony termin 24 miesięcy gwarancji jakości, w których beneficjent był uprawniony do zgłaszania z tego tytułu roszczeń został określony jednolicie.

Świadek B. B., na którego zeznania w treści uzasadnienia apelacji powołuje się Ubezpieczyciel (k. 170v), podał, że wydaje mu się że zostały wykonane prace dodatkowe nie wymienione w katalogu, ale nie ma co do tego pewności - chodziło tu o montaż poręczy przy wejściu do (...)u, naprawę zniszczonych schodów i prace malarskie. Załącznik nr 2 nie zawiera opisu czynności związanych z poręczami od schodów, lecz kosztorys ofertowy opisuje czynności związane ze spoinowaniem schodów, naprawą posadzek, czyszczeniem schodów, zawiera kilka pozycji dotyczących malowania.

Sąd I instancji zinterpretował łączącą strony umowę w zakresie powinności gwaranta jako zobowiązanie o samodzielnym, nieakcesoryjnym charakterze, którego istnienie i zakres nie zależy od istnienia i zakresu innego zobowiązania, w szczególności zobowiązania dłużnika ze stosunku podstawowego. Powyższe oznacza, iż uzgodnione kwoty gwarancji będą wypłacone bez względu na wysokość doznanej faktycznie szkody. Zapis w treści opisujących ich wysokość „do” nie ma zatem praktycznego znaczenia. Jeżeli zatem pozwany ubezpieczyciel twierdzi, że wady w czynnościach remontowo budowlanych dotyczyły jedynie ujętych porozumieniem z dnia 28 sierpnia 2009 r. (załącznik nr 2), to powinien to wykazać, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło.

Reasumując, zmiana umowy między beneficjentem a wykonawcą porozumieniem z dnia 28 sierpnia 2009 r. mogła by mieć znaczenie dla relacji między beneficjentem, a gwarantem, lecz jedynie w sytuacji, gdy zmiana ta wpłynie na zobowiązania gwaranta, co jednak nie zostało wykazanie w sprawie.

II.

Odnosząc się do zarzutu sformułowanego w pkt 2) lit b. przypomnieć należy, że Sąd I instancji uznał, iż narzucony umownie przez strony sposób formułowania żądania zapłaty kwot objętych gwarancją ubezpieczeniową czynił zbędnym analizę tego czy w treści wezwania beneficjent wymienił podstawę odpowiedzialności tj. § 2 pkt 1) lub pkt 2). Zarzut tego rodzaju pozbawiony miał być praktycznego znaczenia skoro beneficjent w treści wezwania do zapłaty z dnia 28 października 2011 r. (k. 22) podał umowną podstawę wezwania do zapłaty (§ 2 pkt 2 gwarancji) oraz kwotę zapłaty odpowiadającej wysokością opisanej w § 2 pkt 2 umowy gwarancyjnej.

Sąd Okręgowy nie aprobuje tego stanowiska, gdyż wskazane wyżej dwa reżimy odpowiedzialności kontraktowej - gwarancja jakości oraz rękojmia za wady mają oczywiście odmienny charakter i skoro rozróżnieniu temu nadano w umowie gwarancyjnej znaczenie chociażby przez sam fakt przywołania jako odrębne zjawiska prawne, to okoliczność ta winna znaleźć przełożenie w treści wymaganego dla uruchomienia gwarancji wezwania. Dodać jednak należy, iż ocenia taka nie wpływa w efekcie na słuszność analizowanego zarzutu.

Podzielić należy akcentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. wyrok z dnia 9 września 2010 r. w sprawie I CSK 134/10) pogląd, iż źródłem stosunku prawnego gwarancji ubezpieczeniowej jest umowa między gwarantem a beneficjentem. W konsekwencji więc przyjąć należy, iż przy wykładni postanowień gwarancji zastosowanie mają dyrektywy wynikające wykładni oświadczenia woli opisane w art. 65 § 1 i 2 k.c. W kontekście tego, że w § 2 pkt 2 gwarancji ubezpieczeniowej przewidziano dwa roszczenia beneficjenta wobec zobowiązanego: roszczenie z tytułu rękojmi za wady lub gwarancji jakości, obowiązkiem beneficjenta było oświadczenie nie tylko tego że kwota jest należna i wymagalne, ale również przyporządkowanie do tytułu odpowiedzialności. W treści wezwania z dnia 28 października 2011 r. zawarto przytoczenie § 2 pkt 2 umowy bez wskazania in concreto czy roszczenie dotyczy rękojmi czy też gwarancji jakości. Tym niemniej, analiza akt ubezpieczenionych złożonych przez pozwanego wskazuje na to, że do wezwania do zapłaty doręczono pisma powoda do zobowiązanego z dnia 10 sierpnia 2011 r., 6 października 2010 r., 16 września 2010 r. zawierające wezwania do usunięcia wad w okresie gwarancyjnym, a więc związane z realizację roszczeń tylko wyłącznie z tytułu gwarancji. Ustalenie to czyni analizowany zarzut niesłusznym.

Mając powyższe na uwadze apelację pozwanego w trybie art. 385 k.p.c. oddalono, zaś rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 12 pkt 1 wz. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. nr 163 poz. 1349) zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 200 zł.

SSO Tomasz Sobieraj SSO Zbigniew Ciechanowicz SSR del. Aneta Mikołajuk