Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Agnieszka Lubińska

Protokolant sekr. sądowy Agnieszka Meirowska

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2017 r. w Grudziądzu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej W. Z. działającej przez ojca T. Z.

przeciwko A. M.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanej A. M. rentę alimentacyjną na rzecz małoletniej powódki W. Z. w kwocie 400,00 zł (czterysta złotych) miesięcznie, płatną do rąk ojca małoletniej – T. Z., do dnia 10-ego każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia 27 października 2016 roku, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa;

V.  wyrokowi w punkcie I. nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 554/16

UZASADNIENIE

Małoletnia W. Z., działająca przez ojca T. Z., wniosła w pozwie o zasądzenie od pozwanej A. M. alimentów w kwocie 600,00 zł miesięcznie, płatnych z góry do 10-tego każdego miesiąca do rąk ojca powódki - T. Z., poczynając od 2 maja 2016 r. wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności.

Jednocześnie powódka złożyła wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez zobowiązanie A. M. do uiszczania na czas trwania postępowania kwot po 600,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniej W. Z., płatnych do rąk ojca powódki - T. Z. do 10 –tego dnia każdego miesiąca z góry.

W uzasadnieniu pozwu ojciec powódki wskazał, że powódka zamieszkuje z nim od dnia 2 maja 2016 r., zaś postanowieniem Sądu Rejonowego w Grudziądzu z dnia 2 sierpnia 2016 r. w sprawie I. N. 617/16 został zmieniony wyrok rozwodowy w części dotyczącej władzy rodzicielskiej, w ten sposób, że powierzono ojcu T. Z. władzę rodzicielską nad małoletnią W. Z. i ograniczona została władza rodzicielska matki.

Ojciec powódki wskazał, że matka małoletniej powódki nie łoży dobrowolnie na jej utrzymanie. Podał, że na koszty utrzymania małoletniej składają się: kwota 467,40 zł na ubrania, 100 zł na kosmetyki, 160 zł na korepetycje, 30 zł na telefon, 100 zł na kino, hobby, 1.419 zł na koszty utrzymania mieszkania, 562,52 zł na książki do szkoły, zeszyty, 20 zł na ubezpieczenie w szkole, 1.000 zł na wyżywienie, 2.000 zł na wycieczkę zagraniczną.

Odnośnie sytuacji pozwanej w pozwie wskazano, że osiąga ona wynagrodzenie w wysokości 1.850 zł miesięcznie, zaś jej małżonek pracuje w firmie (...) i osiąga wysokie dochody.

Postanowieniem z dnia 3 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Grudziądzu zobowiązał A. M. do uiszczania na czas trwania postępowania kwot po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniej, płatnych do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia 22 września 2016 r., z odsetkami ustawowymi i oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia w pozostałej części.

Od powyższego postanowienia zażalenie wniosła pozwana, domagając się obniżenia zabezpieczenia do kwoty 300 zł alimentów miesięcznie. Wskazała, że powodem wyprowadzenia się córki do ojca było demonstracyjne finansowe wspieranie córki przez ojca, podczas gdy matki nie było na to stać. Podała, że każdorazowo gdy widziała się z córką przekazywała jej środki pieniężne, w granicach kwoty alimentów płaconych wcześniej przez ojca, tj. 300 zł miesięcznie. Zaznaczyła, że ojciec małoletniej płacił alimenty na córkę w kwocie 300 zł miesięcznie i od 2006 r. musiała za tą kwotę utrzymać córkę. Pozwana wskazała, że nie stać jej na płacenie alimentów w kwocie 600 zł miesięcznie, gdyż zarabia tylko 1.355 zł netto i posiada na utrzymaniu młodszą córkę uczęszczającą do przedszkola, gdzie opłata wynosi 350 zł miesięcznie. Ponadto wymieniła inne swoje miesięczne wydatki: prąd – 100-120 zł, gaz – 20 zł, media – 200 zł, bilet miesięczny – 64 zł, kredyt – 650 zł, opłata za mieszkanie – 300 zł, zakup opału – w sezonie grzewczym – 400 zł miesięcznie.

Sąd Okręgowy w Toruniu postanowieniem z dnia 3 lutego 2017 r. zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Grudziądzu w przedmiocie zabezpieczenia o tyle, że w miejsce kwoty 600 zł zobowiązał pozwaną do uiszczania kwot po 400 zł miesięcznie.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletnia W. Z. jest jedynym wspólnym dzieckiem A. M. i T. Z.. Od czasu rozwodu rodziców, który miał miejsce w 2006 r., pozostawała pod bezpośrednią pieczą matki A. M.. Na skutek nieporozumień z matką, W. Z. przeprowadziła się do ojca. Od początku maja 2016 r. nie mieszka już z matką. Początkowo przeniosła się do dziadków ze strony ojca, a następnie od czerwca 2016 r. zamieszkała z ojcem w wynajętym przez niego mieszkaniu.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2016 r. wydanym w sprawie I. N. 617/16 zmienił wyrok rozwodowy Sądu Okręgowego w Toruniu w części dotyczącej władzy rodzicielskiej w ten sposób, że powierzył ojcu T. Z. wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią W. Z., zaś matce ograniczył władzę rodzicielską do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka. Władza rodzicielska T. Z. została ograniczona przez nadzór kuratora sądowego.

Obecnie małoletnia W. Z. ma 17 lat i jest uczniem technikum 4-letniego (...) w G.. Nauka w tej szkole jest bezpłatna, zaś średni koszt miesięcznych wydatków związanych ze szkołą (podręczniki, materiały edukacyjne, przybory szkolne, wyjścia klasowe) wynosi około 50 zł. Pod koniec roku szkolnego 2016/2017 planowana jest wycieczka szkolna dla uczniów, której koszt łącznie z kieszonkowym dla dziecka to około 1.000 zł.

Małoletnia zamieszkuje z ojcem w wynajmowanym przez niego mieszkaniu (...)-pokojowym o powierzchni około 60 m ². Koszty związane z utrzymaniem wynajmowanego mieszkania, w którym małoletnia powódka mieszka z ojcem, wynoszą miesięcznie łącznie około 1.420 zł (w tym kwota za wynajem wynosi 1.200 zł, opłata za prąd około 100 zł, opłata za telewizję kablową z Internetem – 90 zł). Ojciec powódki w celu zamieszkania wraz z córka wyremontował to mieszkanie i urządził pokój dla córki z nowymi meblami zakupionymi w (...).

Na wyżywienie powódki jej ojciec wydaje miesięcznie kwotę około 400 zł. W każdym miesiącu T. Z. przeznacza około 150 zł na ubrania i kosmetyki dla córki, 50 zł na rozrywkę. Małoletnia zażywa witaminy i żelazo zalecane przez lekarza, których miesięczny koszt wynosi około 60 zł. Ojciec daje także powódce kwotę około 150 zł na własne wydatki.

T. Z. pracuje w wypożyczalni samochodów i osiąga dochody w kwocie 1.850 zł netto. Za dodatkowe zlecenia od pracodawcy w postaci sprzątania samochodów dorabia miesięcznie około 300 zł. Prowadzi także działalność gospodarczą z zakresu ubezpieczeń i wynajmu pojazdów, z której za 2016 r. wykazał roczny dochód w kwocie 2.000 zł. Jest właścicielem dwóch samochodów osobowych i motocykla. Łączna wartość tych pojazdów to około 40.000 zł.

Jesienią 2016 r. T. Z. pojechał wraz z córką W. na 2-tygodniowa wycieczkę do Portugalii.

Na małoletnią W. Z. jej ojciec otrzymuje miesięcznie 500 zł z programu Rodzina 500+.

A. M. pracuje jako pomoc dentystyczna na ¾ etatu, uzyskując dochód miesięczny w kwocie 1.355 zł netto. Jest zamężna, mieszka z mężem, 3-letnią córką i z matką w domu matki.

Mąż pozwanej pracuje i uzyskuje dochody w granicach 1.900-2.000 zł netto miesięcznie.

Na utrzymanie mieszkania pozwana przeznacza miesięcznie około 630 zł, a w sezonie grzewczym dodatkowo około 400 zł na zakup opału. Młodsza córka pozwanej uczęszcza do przedszkola, gdzie miesięczna opłata wynosi 350 zł.

Pozwana wraz z mężem posiada samochód F. (...) o wartości około 15.000 zł, użytkowany głównie przez męża pozwanej. Pozwana do pracy dojeżdża autobusem, kupuje bilety miesięczne za 64 zł.

W sierpniu 2016 r. A. M. wraz z mężem zaciągnęła zobowiązanie finansowe na kwotę 40.000 zł, ze spłatą rozłożona na 7 lat, co związane było z potrzebą dokonania w niezbędnym zakresie remontu pomieszczeń zajmowanego przez nich mieszkania. Obecnie musi ona spłacać zaciągniętą pożyczkę w ratach miesięcznych po 650 zł.

(okoliczności bezsporne,

dowód:

- kopia wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z 14.06.2006 r. sygn. IC 182/05 – k. 7;

- kopia postanowienia Sądu Rejonowego w Grudziądzu z 2.08.2016 r. sygn. III Nsm 617/16 – k. 8;

- kopia PIT-11 T. Z. za 2015 r. – k. 10;

- kopia PIT-11 A. M. za 2015 r. – k. 37;

- wykaz ocen szkolnych W. Z. - k. 38;

- faktury VAT za zakup opału – k. 59-61;

- kopia biletów miesięcznych i opłat za przedszkole – k. 62;

- kopia PIT-11 A. M. za 2016 r. – k. 63;

- kopia PIT-11 męża A. M. za 2016 r. – k. 64;

- wyciąg z rachunku bankowego pozwanej – k. 65-74;

- rachunki i paragony – k. 75;

- zeznania T. Z. za powódkę – minuta 2:09-15:40 nagrania rozprawy w dniu 19.12.2016 r., minuta 15:13-33:00 nagrania rozprawy w dniu 20.03.2017 r.;

- zeznania pozwanej A. M. – minuta 15:45-28:00 nagrania rozprawy w dniu 19.12.2016 r., minuta 33:10-1:02:40 nagrania rozprawy w dniu 20.03.2017 r.)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz przesłuchanie stron.

Sąd dał wiarę zeznaniom T. Z. przesłuchanego za powódkę oraz pozwanej A. M..

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w toku postępowania. Prawdziwość dokumentów nie budziła bowiem wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony.

W myśl art. 133 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2012.788 j.t; dalej: k.r.o.) rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Stosownie natomiast do treści art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zgodnie z ugruntowanymi poglądami judykatury i doktryny prawniczej dopiero ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie porównanie tych wartości, umożliwia ustalenie, czy i w jakim zakresie (w całości bądź w części) potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego.

Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, zakres potrzeb uprawnionego małoletniego dziecka wyznacza przede wszystkim dyrektywa zaspokajania przez rodziców potrzeb ekonomicznych dziecka zgodnie z zasadą równej stopy życiowej (por. wyrok SN z dn. 7.06.1972 r., III CZP 43/72, OSNCP 1972, nr 11, poz. 198; uchwał SN z dn. 31.01.1986 r., III CZP 76/85, OSNC 1987, nr 1, poz. 4).

W niniejszej sprawie, w przypadku małoletniej powódki w zakres jej usprawiedliwionych potrzeb wchodzą wydatki związane bezpośrednio z jej utrzymaniem, takie jak wydatki na wyżywienie, naukę, odzież, kosmetyki, a także te związane z utrzymaniem miejsca zamieszkania, w którym ulokowane jest jej centrum życiowe. Na uwadze mieć także należy rozwój psychofizyczny małoletniej, jej potrzebę zabawy i rozwijania zainteresowań.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż w ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że istnieje obowiązek alimentacyjny pozwanej wobec powódki. Z uwagi na fakt, że małoletnia dotychczas zamieszkiwała z matką, wymiar tego obowiązku nie był dotychczas ustalany w stosunku do pozwanej. Był natomiast określony co do ojca małoletniej i wynosił 300 zł miesięcznie.

Sąd uznał, że do usprawiedliwionych miesięcznych wydatków na utrzymanie małoletniej powódki należą:

- 500 zł tytułem udziału w utrzymaniu mieszkania, w którym powódka zamieszkuje,

- 350 zł na wyżywienie,

- 50 zł na wydatki szkolne, w tym podręczniki, przybory szkolne, komitet rodzicielski, inne opłaty związane z nauką w szkole,

- 100 zł miesięcznie – odzież, obuwie, środki higieny osobistej, inne wydatki,

- 30 zł- telefon,

- 50 zł na kieszonkowe, w tym wydatki na rozrywkę i inne drobne wydatki.

Łączna kwota usprawiedliwionych potrzeb małoletniej wynosi 1.080 zł.

Ustalając wysokość usprawiedliwionych potrzeb małoletniej Sąd kierował się zasadą iż dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Należy uznać, że w realiach przedmiotowej sprawy należało dokonywać tych ustaleń w odniesieniu do stopy życiowej pozwanej. Każdy z rodziców winien bowiem zapewnić dziecku takie warunki, na jakie go stać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że A. M. żyje bardzo oszczędnie i dokonuje tylko niezbędnych wydatków. Dysponuje skromnymi dochodami, które w połączeniu z dochodami jej męża pozwalają na utrzymanie czteroosobowej rodziny na niskim poziomie, bez możliwości czynienia oszczędności. W razie pojawienia się konieczności dokonania większych wydatków, pozwana musi korzystać z pożyczki. W 2016 r. wraz z mężem zaciągnęła zobowiązanie finansowe na kwotę 40.000 zł, co związane było z potrzebą dokonania w niezbędnym zakresie remontu pomieszczeń zajmowanego przez nich mieszkania. Obecnie musi ona spłacać zaciągniętą pożyczkę w ratach miesięcznych po 650 zł.

Odnośnie możliwości zarobkowych pozwanej, jako zobowiązanej do alimentacji, należy zauważyć że osiąga ona miesięczny dochód w kwocie około 1.355 zł netto. Aktualnie pozostaje ona w związku małżeńskim. Jej mąż osiąga miesięczny dochód w kwocie około 1.900-2.000 zł. W ocenie Sądu, przy uwzględnieniu ustalonych w stanie faktycznym dochodów pozwanej oraz jej usprawiedliwionych wydatków, nie jest ona w stanie płacić alimentów w kwocie wyższej niż 400 zł miesięcznie.

Kwestia środków finansowych przeznaczanych przez matkę powódki na utrzymanie powódki stanowiła przedmiot nieporozumień między nimi, gdyż W. Z. miała większe oczekiwania co do swojej stopy życiowej. Można uznać, że u ojca żyje ona na wyższym poziomie, gdyż T. M. nie żyje tak oszczędnie jak pozwana i często dokonuje znacznych wydatków na potrzeby córki w postaci drogich ubrań i kosmetyków. W 2016 r. T. Z. wyjechał z córką na dwutygodniową wycieczkę zagraniczną do Portugalii. Ojciec powódki nie oszczędza też na wyżywieniu dla córki.

Gdyby powódka nadal zamieszkiwała z matką żyłaby na nieco niższej stopie życiowej niż obecnie, dostosowanej do możliwości majątkowych matki. Miałaby zapewnione zbliżone warunki mieszkaniowe do tych, jakie ma obecnie mieszkając z ojcem, lecz nie otrzymywałaby ubrań, obuwia i kosmetyków takiej wartości, jak dostaje obecnie od ojca. Nie wyjeżdżałaby też na wycieczki zagraniczne, gdyż na takie wyjazdy nigdy nie było stać pozwanej. Także odnośnie wyżywienia, kwoty wydatkowane na ten cel na powódkę u matki byłyby niższe.

Należy też zauważyć, że mieszkanie ojca powódki jest znacznie droższe w utrzymaniu, niż mieszkanie pozwanej, z uwagi na znaczną opłatę za jego wynajem. W ocenie Sądu wydatek ten nie jest w pełni uzasadniony potrzebami małoletniej. T. Z. dokonując wyboru tego mieszkania do wynajęcia, nie brał w ogóle pod uwagę możliwości zarobkowych pozwanej. Obecnie zaś oczekuje, że pozwana będzie pokrywała połowę wydatków na to mieszkanie, przypadających na powódkę. Stąd Sąd uznał, że do usprawiedliwionych miesięcznych wydatków na utrzymanie mieszkania, w którym powódka zamieszkuje należy zaliczyć kwotę 500 zł.

Można stwierdzić, że to rodzice decydują o tym, w jakim zakresie zaspokajają inne niż niezbędne potrzeby dziecka. Nie każde dziecko może mieć kupowane markowe ubrania i kosmetyki, czy zapewniony dostęp do rozrywek typu kino, jedzenie poza domem, wycieczki zagraniczne. Jeśli więc rodzic, z którym dziecko zamieszkuje, z uwagi na jego sytuację finansową, jest w stanie i chce przeznaczać większe kwoty na utrzymanie dziecka, niż byłby w stanie zapewnić to drugi z rodziców, to należy go pochwalić za starania o zwiększenie stopy życiowej dziecka. Nie może on jednak oczekiwać, że ten z rodziców, u którego aktualnie dziecko nie mieszka, będzie pokrywał te wydatki ponad kwotę, którą byłby w stanie przeznaczyć na utrzymanie dziecka, gdyby dziecko zamieszkiwało wraz z nim.

Odnosząc te rozważania do sytuacji stron, należy zauważyć, że T. Z. przeznacza miesięcznie wyższe kwoty na utrzymanie W., niż czyniła to matka małoletniej. Jednak to on decyduje, w jakim zakresie chce czynić zadość oczekiwaniom dziecka, co do jej stopy życiowej i wydatków na dziecko. Skoro jednak matki powódki nie stać, na przeznaczanie na potrzeby W. wyższych kwot niż 400 zł miesięcznie, pozwany musi liczyć się z tym, że to on będzie obciążony tymi wydatkami. Powinien więc albo samodzielnie je pokrywać, albo też obniżyć standard życia dziecka, do takiego, jaki jest w stanie zapewnić matka powódki.

Mając na uwadze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanej do alimentacji A. M., a także usprawiedliwione potrzeby małoletniej powódki, zasadne jest zasądzenie alimentów w kwocie 400 zł miesięcznie o dnia wniesienia pozwu. Wobec powyższego Sąd orzekł jak w punkcie I. wyroku i oddalił powództwo ponad kwotę 400 zł.

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnia żądania alimentów za okres sprzed daty wniesienia pozwu. Zgodnie z treścią art. 137 § 2 k.r.o. niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W przedmiotowej sprawie strona powodowa jednak nie wykazała, że potrzeby małoletniej powódki z tego okresu nie zostały zaspokojone. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, T. Z. dysponował wystarczającymi środkami na utrzymanie córki, a nawet stać go było na wydatkowanie znacznej kwoty na wyjazd zagraniczny jesienią 2016 r. Gdyby nie miał środków na utrzymanie córki, to z pewnością wystąpiłby z powództwem o alimenty już wcześniej.

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono po myśli 102 k.p.c. i art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Pozwana poniosła koszty postępowania zażaleniowego w kwocie 30 zł. Sąd nie znalazł jednak podstaw, aby nawet w części odpowiadającej przegranej powódki, obciążyć tymi kosztami małoletnią powódkę. Wobec tego w punkcie III wyroku Sąd nie obciążył powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Powódka korzystała z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych. Nieuiszczonymi kosztami sądowymi Sąd obciążył Skarb Państwa.

Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności z uwagi na fakt, że przedmiotem postępowania były alimenty.