Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 sierpnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący Sędzia S.O. Dorota Stańczyk

Protokolant prot. sądowy Agnieszka Goluch

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2017 roku w Lublinie

sprawy z wniosku A. G. (2) jako opiekuna pranego J. G.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wypłatę części uzupełniającej świadczenia

na skutek odwołania A. G. (2) jako opiekuna prawnego J. G.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 9 czerwca 2016 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala J. G. prawo do 100% części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2016 roku.

Sygn. akt VIII U 3100/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 czerwca 2016 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał J. G. prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2016 roku w kwocie 530,04 złotych miesięcznie. Część uzupełniająca świadczenia została zawieszona w 100 % z powodu prowadzenia działalności rolniczej (decyzja – k. 179a-181 a.r.).

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła córka ubezpieczonego A. G. (2), jednocześnie ustanowiona prawnym opiekunem J. G.. W uzasadnieniu wskazała, że w 2008 roku jej ojciec uległ wypadkowi przy pracy, który spowodował całkowitą i trwałą niezdolność do pracy. Ponadto zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Radzyniu Podlaskim z dnia 23 lutego 2016 roku jest całkowicie ubezwłasnowolniony. Odwołująca się podniosła, że z uwagi na zły stan zdrowia J. G. nie prowadzi faktycznie gospodarstwa rolnego, w związku z czym zawieszenie części uzupełniającej jest nieuzasadnione (odwołanie wraz z załącznikami – k. 2-7 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że opiekun prawny może za zgodą sądu opiekuńczego zawrzeć umowę dzierżawy, zbyć lub przekazać gospodarstwo rolne celem spełnienia warunków ustawowych do wypłaty części uzupełniającej renty w całości (odpowiedź na odwołanie – k. 8-9 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

J. G. urodził się w dniu (...). W dniu 16 października 2016 roku złożył wniosek o rentę rolniczą z tytułu wypadku przy pracy rolniczej (wniosek – k. 1 a.r. (...)).

Decyzją z dnia 14 listopada 2008 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał mu rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 października 2008 roku. Część uzupełniająca świadczenia została zawieszona w 50 % z powodu prowadzenia działalności rolniczej (decyzja – k. 28-29 a.r. (...)).

Ubezpieczony pobierał świadczenie na podstawie kolejnych decyzji. W dniu 11 grudnia 2012 roku decyzją wydaną z urzędu organ rentowy podjął wypłatę części uzupełniającej renty w wymiarze 100 % (decyzje – k. 31-32, 47, 60, 80, 89 a.r. (...)).

Decyzją z dnia 17 grudnia 2015 roku Prezes KRUS stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników żony wnioskodawcy – H. G. od dnia 6 grudnia 2015 roku w związku z jej zgonem w dniu(...) roku (decyzja – k. 154 (...)).

W wyniku powyższego organ rentowy decyzją z dnia 7 stycznia 2016 roku zawiesił wypłatę części uzupełniającej renty rolniczej J. G. w 50 % z powodu prowadzenia działalności rolniczej. Następnie decyzją z dnia 31 marca 2016 roku organ rentowy zawiesił wypłatę części uzupełniającej w 100 % (decyzje – k. 156, 168 a.r. (...)).

Wnioskiem z dnia 25 kwietnia 2016 roku J. G. wystąpił o przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres (wniosek – k. 171 a.r. (...)).

Zaskarżoną decyzją z dnia 9 czerwca 2016 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonemu rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2016 roku bezterminowo, zawieszając jednocześnie wypłatę części uzupełniającej w 100 % z powodu prowadzenia działalności rolniczej (decyzja – k. 179a (...)).

J. G. jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 15,88 ha. Z uwagi na zły stan zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego, nie jest on w stanie wykonywać żadnych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej (zeznania A. G. (2) – k. 29v-30, 34 a.s., wniosek – k. 171 a.r. (...), fakt bezsporny, przyznany przez pełnomocnika KRUS-k.29v.)

Córka wnioskodawcy – A. G. (2) postanowieniem Sądu Rejonowego w Radzyniu Podlaskim z dnia 23 lutego 2016 roku została ustanowiona opiekunem prawnym z uwagi na jego całkowite ubezwłasnowolnienie. Zamieszkuje wraz z ojcem w jednym domu i zajmuje się prowadzeniem gospodarstwa wnioskodawcy. Pomaga jej brat A. G. (3). Podatki płaci A. G. (2). Wnioskodawca nie podejmuje natomiast żadnych decyzji odnośnie zarządzania gospodarstwem (zeznania A. G. (4) – k. 29v-30, 34 a.s., zeznania A. G. (3) – k. 33v-34 a.s., zaświadczenie – k. 161 a.r. (...)).

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony w oparciu o dowody ze wskazanych dokumentów oraz zeznań.

Dokumenty zostały obdarzone wiarą. Nie były kwestionowane przez żadną ze stron, nie budziły też wątpliwości Sądu.

Podobnie należało ocenić zeznania A. G. (2) oraz A. G. (3). Sąd dał im wiarę, że zajmują się prowadzeniem gospodarstwa rolnego należącego do ich ojca J. G.. Taka okoliczność nie była również kwestionowana przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy w Lublinie rozważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie nie jest sporny. Organ rentowy nie kwestionował faktu, że J. G. z powodu złego stanu zdrowia nie jest w stanie prowadzić działalności rolniczej oraz podejmować decyzji związanych z jego zarządzaniem. Przyczyną zawieszenia części uzupełniającej świadczenia jest jedynie brak formalnego wyzbycia się gospodarstwa rolnego (k. 29v-30 a.s.).

Zgodnie z art. 28 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznych rolników (Dz. U. z 2016 r., poz. 277, tekst jedn. ze zm.) wypłata części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy ulega zawieszeniu w całości, jeżeli rencista nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, z zastrzeżeniem ust. 5-7 i 9-11.

Natomiast w świetle art. 28 ust. 4 cytowanej ustawy uznaje się, że rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając:

1) gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków, osobie niebędącej:

a) małżonkiem emeryta lub rencisty,

b) jego zstępnym lub pasierbem,

c) osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,

d) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c.

2) gruntów trwale wyłączonych z produkcji rolniczej na podstawie odrębnych przepisów, w tym zalesionych gruntów rolnych;

3) gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym emeryt lub rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia;

4) własności (udziału we współwłasności) nieustalonej odpowiednimi dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty będące przedmiotem tej własności (współwłasności) nie znajdują się w posiadaniu rolnika lub jego małżonka.

Powyższy przepis stał się podstawą wydania zaskarżonej decyzji. Organ rentowy kierując się jego brzmieniem uznał, że skoro J. G. nie wyzbył się gospodarstwa rolnego, to nadal prowadzi działalność rolniczą. Decyzja została podjęta pomimo świadomości organu, że wnioskodawca nie jest w stanie ani faktycznie pracować w swoim gospodarstwie, ani zarządzać nim poprzez inne osoby.

Organ rentowy pominął bowiem brzmienie art. 6 pkt. 3 omawianej ustawy, który stanowi, że przez działalność rolniczą rozumie się działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej. Natomiast zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia.

W ocenie Sądu Okręgowego, a także w świetle orzecznictwa sądów, przy ustalaniu zaistnienia przesłanki do zawieszenia części uzupełniającej świadczenia należy zatem brać pod uwagę ścisłą definicję prowadzonej działalności, tj. dotyczącej jej faktycznego wykonywania na własny rachunek. Zastosowany przez organ rentowy art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników uzupełnia jedynie art. 28 ust. 1 tej ustawy poprzez wskazanie niektórych sytuacji faktycznych, na podstawie których definiuje pojęcie nie prowadzenia działalności rolniczej. Zastosowanie wyłącznie kryterium prawa własności lub posiadania gospodarstwa rolnego nie jest wystarczające do uznania, że emeryt lub rencista nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej (wyrok SA w Gdańsku z dnia 28 sierpnia 2013 roku, III AUa 27/13, LEGALIS nr 744172).

Przy ustalaniu, czy występują przesłanki do zawieszenia części uzupełniającej świadczenia należy zatem brać pod uwagę, czy rencista faktycznie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. Prowadzenie działalności rolniczej nie może być zestawiane z pojęciem własności lub posiadania gruntu, gdyż są to pojęcia nieprzystawalne. Tak więc należy przyjąć, iż „zawieszenie wypłaty świadczeń nie dotyczy osoby jedynie posiadającej majątek nieruchomy w postaci gospodarstwa rolnego, lecz tylko takiej, która gospodarstwo rolne prowadzi, więc powinno przynosić i z reguły przynosi jej dochód. Posiadacz gospodarstwa rolnego, który utracił możliwość jego prowadzenia i uzyskiwania tą drogą środków utrzymania, zachowuje prawo do świadczeń w pełnej wysokości” (uchwała SN z dnia 6 maja 2004 roku, II UZP 5/04, OSNP 2004, nr 22, poz. 389).

A zatem nie ma racji organ rentowy twierdząc, że warunkiem wypłaty części uzupełniającej w całości jest wyzbycie się gospodarstwa rolnego. Znaczenie ma podejmowanie faktycznych czynności zmierzających do prowadzenia takiego gospodarstwa. Oczywiście prowadzenie działalności rolniczej nie musi polegać jedynie na wykonywaniu pracy fizycznej. Może bowiem oznaczać również podejmowanie decyzji odnośnie jego prowadzenia, niezbędnych dla racjonalnej gospodarki (wyrok SA w Łodzi z dnia 27 marca 2014 roku, III AUa 980/13, LEGALIS nr 831441). Jednak i taka sytuacja nie zachodzi w niniejszej sprawie. J. G. z uwagi na swój stan zdrowia, a ponadto całkowite ubezwłasnowolnienie, nie jest w stanie podejmować żadnych decyzji w tym zakresie. Wszystkimi czynnościami, łącznie z opłatą podatku, zajmuje się jego córka A. G. (2), będąc jednocześnie opiekunem prawnym, a także pomagający jej brat A. G. (3).

Z powyższych względów należało więc uznać, że w niniejszej sprawie nie zachodzi przesłanka do zawieszenia części uzupełniającej renty, polegająca na prowadzeniu działalności rolniczej przez świadczeniobiorcę. J. G. zaprzestał jej prowadzenia w sensie faktycznym, a ponadto nie wykonuje żadnych czynności natury funkcjonalnej. Sąd zmienił zatem zaskarżoną decyzję i ustalił J. G. prawo do 100 % części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2016 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 i § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.