Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2013 r. w Ostrołęce

sprawy z odwołania T. P. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi we W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania T. P. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału we W.

z dnia 24.10.2012r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje T. P. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 01.09.2012r. do dnia 31.08.2014r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.10.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. odmówił T. P. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

T. P. (1) wniósł odwołanie od powyższej decyzji, żądając jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. wniósł o oddalenie odwołania z uwagi na to, że Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 12.06.2012r. ustaliła, że odwołujący się nie jest niezdolny do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 30.03.1990r. organ rentowy przyznał T. P. (1) prawo do renty inwalidzkiej III grupy od dnia 28.01.1990r. do dnia 30.04.1991r., a następnie decyzją z dnia 30.01.1998r. przyznał ubezpieczonemu od dnia 08.12.1997r. do dnia 28.02.1999r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a kolejnymi decyzjami przedłużał to prawo i kontynuował wypłatę renty do dnia 31.07.2008r. Decyzją z dnia 21.12.2011r. (...) Oddział W. przyznał ubezpieczonemu świadczenie rehabilitacyjne na okres od 30.09.2011r. do 27.03.2012r.

W dniu 05.09.2012r. T. P. (1) złożył wniosek o ustalenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy na kolejny okres. Orzeczeniem z dnia 09.10.2012r. Lekarz Orzecznik ZUS ustalił, że T. P. (1) nie jest niezdolny do pracy. Na skutek sprzeciwu wniesionego przez T. P. (1) jego stan zdrowia był badany przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu z dnia 23.10.2012r orzekła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Wobec powyższego decyzją z dnia 24.10.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. odmówił przyznania T. P. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art.57 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r., Nr 153 poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała we wskazanych w ustawie okresach składkowych i nieskładkowych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Osobie, która spełnia powyższe warunki przysługuje, według art. 59 ust. 1 powołanej ustawy, renta stała – jeżeli niezdolność do pracy jest trwała (pkt 1), lub renta okresowa – jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa (pkt 2).

Definicję osoby niezdolnej do pracy podaje natomiast art. 12 ust. 1-3 tejże ustawy, który stanowi, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1), przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3).

W świetle powyższych przepisów skuteczność odwołania T. P. (1) zależna była od wykazania przez niego niezdolności do pracy.

Na tę okoliczność Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu neurologii, kardiologii i ortopedii. Po przeprowadzeniu wywiadu z T. P. (1), jego zbadaniu oraz po analizie dokumentacji medycznej biegli neurolog T. P. (2), kardiolog D. K. oraz ortopeda C. K. rozpoznali u niego: zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne w odcinku szyjnym kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym, zawroty głowy, zaburzenia równowagi pochodzenia naczyniowego, przebyte złamanie kręgu L1, zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatia L5/S1 z objawami rwy kulszowej lewostronnej, przebyty uraz czaszki ze złamaniem kości skroniowej i utratą przytomności, z rozpoznaną cerebrastenią pourazową, nadciśnienie tętnicze 3 stopień, dmę moczanową, hiperlipidemię u osoby otyłej oraz nietolerancję insuliny. Biegli ocenili, że występujące u odwołującego się schorzenia oraz stopień ich zaawansowania stanowią podstawę do stwierdzenia, iż odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy na okres 2 lat, od września 2012r. do września 2014r. W uzasadnieniu opinii biegli stwierdzili, że badany w obecnym stanie zdrowia nie może pracować wg kwalifikacji - stwierdza się częściową niezdolność do pracy na okres 2-ch lat. Podstawą powyższej kwalifikacji są stwierdzane zmiany w narządzie ruchu i obwodowym nerwowym przez biegłych sądowych. W badaniu przedmiotowym stwierdzono zespól rwy kulszowej lewostronnej, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, odczyn zapalny w stawie śródstopno-paluchowym. Powyższe stwierdzane odchylenia powodują zdaniem biegłych występowanie długotrwałej niezdolności do pracy. Wykonywanie pracy kierowcy jest w ich ocenie w obecnym stanie jest niemożliwie, ponieważ nasili dolegliwości, zaś występowanie zawrotów głowy i zaburzeń równowagi jest przeciwwskazane do wykonywania tej pracy. Badany wymaga leczenia farmakologicznego i rehabilitacyjnego. Biegły kardiolog po dokonaniu badania przedmiotowego nie znalazł podstaw do zaliczenia badanego do inwalidów i uznania niezdolności do pracy. Ponadto biegli stwierdzili, iż ubezpieczony wymaga intensyfikacji leczenia hipotensyjnego, dalszej diagnostyki i leczenia zaburzeń węglowodanowych i lipidów. Schorzenia kardiologiczne nie mają wpływu na orzeczenie (k.31-34).

Pismem z dnia 12.06.2013r. organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do opinii, wnosząc jednocześnie o oddalenie opinii biegłych, z uwagi na fakt, iż zdaniem organu rentowego opinia zawiera nieuprawnione wnioski.

Zdaniem organu rentowego, powód nie spełnia kryteriów ustawowej definicji niezdolności do pracy. Zdaniem organu rentowego to nie choroba czy stan zdrowia jest kryterium zdefiniowanym przez Ustawodawcę do oceny niezdolności do pracy a naruszenie sprawności organizmu, przy czym dopiero znaczne naruszenie sprawności organizmu daje podstawę do konstatacji niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy emerytalno - rentowej, a tego obecnie u powoda nie ma. Stwierdzane schorzenia: dma moczanowa aktualnie z odczynem zapalnym w stawie śródstopno-paluchowym po stronie lewej; zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z zespołem bólowym w wywiadzie; nadciśnienie tętnicze; stan po przebytym urazie głowy ze złamaniem kości skroniowej prawej w 1997r; przykurcz w stawie łokciowym 3 lewym pourazowy; stan po operacji przykurczu D. prawej ręce w VII 2011r nie naruszają sprawności organizmu w stopniu skutkującym długotrwałą niezdolnością do pracy. Ponadto organ rentowy podniósł, że utrata zdolności do pracy na pewnych stanowiskach, pracy dotychczas wykonywanej, istnienie pewnych ograniczeń i przeciwwskazań, nie wyczerpuje jeszcze kryteriów częściowej niezdolności do pracy w rozumiem ustawy emerytalno-rentowej. Powód ma wykształcenie zawodowe rolnicze, zatrudniany był jak funkcjonariusz-sportowiec, następnie kierowca, działalność gospodarcza handlowa, od IV 2001 ponownie kierowca. Nie jest niezdolny do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji, nie musi pracować jako kierowca.

Z uwagi na zgłoszone zastrzeżenia, Sąd dopuścił dowód z drugiego zespołu biegłych z zakresu ortopedii, neurologii i kardiologii.

Po przeprowadzeniu wywiadu z T. P. (1), jego zbadaniu oraz po analizie dokumentacji medycznej biegli ortopeda J. S., neurolog M. B. i kardiolog K. S. rozpoznali u niego: chorobę zwyrodnieniowo - dyskopatyczną kręgosłupa lędźwiowego z zespołem rwy kulszowej lewostronnej, przebyte złamanie kręgu L1, chorobę zwyrodnieniowo - dyskopatyczną kręgosłupa szyjnego z przewlekłym zespołem bólowym z częstymi zaostrzeniami, stan po urazie czaszkowo - mózgowym ze złamaniem kości skroniowej prawej z utratą przytomności, z cerebrastenią pourazową, uporczywe bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi pochodzenia naczyniowego, przebyte trzy zwichnięcia prawego stawu ramienno - łopatkowego z upośledzeniem jego sprawności, chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych, wadliwie wygojone złamanie trzonu obojczyka lewego, nadciśnienie tętnicze, dmę moczanową, hiperglikemię u osoby otyłej, nietolerancję glukozy, stan po leczeniu operacyjnym ręki prawej z powodu choroby D., z przykurczem zgięciowym palca V, u praworęcznego i orzekli, że stwierdzone u odwołującego się schorzenia oraz stopień ich zaawansowania aktualnie powodują częściową niezdolność do pracy na okres 2 lat, tj. od września 2012r. do września 2014r. (k.55-57).

Pismem z dnia 29.08.2013r. organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do tak brzmiącej opinii oraz wniosek o oddalenie opinii biegłych. Zdaniem organu rentowego zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kr. szyjnego i lędźwiowo- krzyżowego są obecnie adekwatne do wieku kalendarzowego, bez objawów uszkodzenia korzeni nerwowych, co nie stanowi o niezdolności do pracy w sensie długotrwałym, okresowe zaostrzenie może być leczone w ramach zwolnienia lekarskiego. Przebyte zwichnięcia prawego stawu barkowego, złamanie obojczyka lewego, powodują nieistotne funkcjonalnie ograniczenie ruchomości barku i również nie stanowią o niezdolności do pracy w sensie długotrwałym. Podobnie jak przebyta operacja przykurczu D., bez istotnej dysfunkcji ręki prawej, przykurcz zgięciowy palca V nie wpływa istotnie na użyteczność ręki prawej. Nadciśnienie tętnicze nie powoduje istotnych powikłań narządowych. Organ rentowy podkreślił, że wnioskodawca jest osobą elastyczną zawodowo, wykazującą własną inicjatywę i pomysłowość w organizowaniu pracy sobie i innym jako pracodawca. Praca kierowcy samochodu ciężarowego świadczona już po urazie głowy ze złamaniem kości skroniowej należała do najcięższych spośród wszystkich wykonywanych prac, w tym tych przed podjęciem starań rentowych. Stopień naruszenia sprawności organizmu zdaniem organu rentowego nie powoduje znacznego ograniczenia zdolności do pracy, a predyspozycje psychofizyczne wskazują na duże możliwości adaptacji zawodowej.

Na mocy art. 217 § 3 k.p.c. Sąd oddalił wniosek organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych (k.76), uznając, że sporne okoliczności zostały już dostatecznie wyjaśnione.

W ocenie Sądu Okręgowego należało podzielić wywody i wnioski opinii biegłych lekarzy sądowych. Wnioski biegłych zostały sformułowane po przeprowadzeniu wywiadu, badaniu odwołującego się i analizie dokumentacji medycznej zgromadzonej w aktach rentowych oraz w toku postępowania przed Sądem. Wydane przez biegłych opinie poparte zostały logiczną argumentacją, biegli jednoznacznie wskazali występujące u T. P. (1) schorzenia, których stopień i nasilenie spowodowały częściową niezdolność do pracy od września 2012r. do września 2014r. Na okoliczność stanu zdrowia T. P. (1) wypowiadało się sześciu biegłych. Wypowiedzieli się oni na temat wszystkich dolegliwości, z którymi odwołujący wiązał swą niezdolność do pracy. Schorzenia ortopedyczne, neurologiczne oraz kardiologiczne oceniane były przez dwa niezależne zespoły biegłych. Wszystkie sporządzone opinie zawierają analogiczne wnioski, sprowadzające się do konkluzji, że odwołujący jest osobą częściowo niezdolną do pracy. Wobec powyższego subiektywne przekonanie organu rentowego, że odwołujący się nie jest niezdolny do pracy, nie znalazło potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Wszystkie zawody, które wykonywał odwołujący i do których wykonywania mógłby ewentualnie powrócić, oparte są na pracy fizycznej. Z opinii biegłych wynika, że aktualnie stan zdrowia odwołującego uniemożliwia mu wykonywanie tych prac.

Przy rozstrzyganiu tej sprawy Sąd miał także na uwadze, że w wyroku z dnia 03.02.2010r. Sąd Najwyższy stwierdził, że Sąd musi zwrócić się do biegłego, jeśli dojdzie do przekonania, że okoliczność mająca istotne znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy może zostać wyjaśniona tylko w wyniku wykorzystania wiedzy osób mających specjalne wiadomości. W takim przypadku dowód z opinii biegłego z uwagi na składnik wiadomości specjalnych jest dowodem tego rodzaju, że nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową ani wnioskowaniem na podstawie innych ustalonych faktów (II PK 192/09, LEX nr 584735). Natomiast w wyroku z dnia 03.11.2009r. Sąd Najwyższy stwierdził, że Sąd nie może samodzielnie dokonać ustalenia dotyczącego stanu zdrowia i stopnia naruszenia sprawności organizmu pod kątem zachowania lub braku zdolności do pracy. Ograniczenie samodzielności sądu w zakresie dokonywania ustaleń wymagających wiadomości specjalnych, wynikające z art. 278 § 1 k.p.c. obejmuje również ocenę wzajemnego powiązania ustalonych schorzeń i skutków tych relacji oraz stosowanych procedur leczniczych dla ustalenia przesłanki całkowitej niezdolności do pracy (I UK 138/09, LEX nr 570122). Nadto w wyroku z dnia 03.09.2009r. Sąd Najwyższy stwierdził, że gdy sprawa wymaga wiadomości specjalnych, to sąd nie może rozstrzygać wbrew opinii biegłych (II UK 30/09, LEX nr 537018).

Mając to na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy uznał odwołanie T. P. (1) od decyzji ZUS z dnia 24.10.2012r. za zasadne. Nadto odwołujący spełnia pozostałe przesłanki konieczne do otrzymania renty: w ostatnim 10-leciu liczonym od dnia złożenia wniosku o rentę , przesuniętym o okres pobierania renty, okres składkowy wyniósł 8 lat, 2 miesiące i 23 dni oraz 9 miesięcy nieskładkowy oraz jego niezdolność powstała w terminie określonym w art.57 ust.1 pkt 3 w/w ustawy.

Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał T. P. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 01.09.2012r. do dnia 31.08.2014r.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd, przyznając prawo do renty, ma obowiązek ustalić czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie istniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie odwołującemu prawa do renty już na etapie postępowania przed ZUS. W niniejszej sprawie odwołujący część dokumentacji lekarskiej złożył dopiero w toku postępowania. Nadto konieczne było zasięgnięcie opinii od dwóch zespołów biegłych, aby ocenić stan zdrowia odwołującego.

Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.