Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu V Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Hryniewicz

Sędziowie: SO Barbara Płocheć /spr./

SO Ewa Nowaczyńska

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Szulc

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2013 r.

na rozprawie

sprawy z powództwa G. M.

przeciwko P. B. (1)

o alimenty

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 2 września 2013r., w sprawie III RC 1160/12

zmienia zaskarżony wyrok i oddala powództwo.

VCa 193/13

UZASADNIENIE

Powódka G. M. złożyła pozew przeciwko pozwanemu P. B. (1) o alimenty w kwocie 300 zł płatnej poczynając od dnia 01 stycznia 2010 r. do 10 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu wskazała, że strony były małżeństwem w latach (...). Małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem z dnia 14 marca 1995 r. wydanym w sprawie IC 674/94 przez Sąd Wojewódzki w Elblągu z wyłącznej winy pozwanego. W trakcie małżeństwa powódka nie pracowała zawodowo a zajmowała się wychowaniem dzieci oraz prowadzeniem gospodarstwa domowego. Po rozwodzie, pozwany, według oświadczenia powódki, nie sprawował opieki nad dziećmi, nie zajmował się wychowaniem dzieci. Powódka od 1995 r. zajmowała się zbieraniem ziół i podejmowała sezonowe prace dorywcze i na utrzymanie dzieci otrzymywała świadczenia alimentacyjne. W marcu 2012 r. powódka uzyskała świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami, co w chwili składania pozwu stanowiło jej jedyny dochód. Powódka uzasadniała, że zachowanie pozwanego zarówno w trakcie trwania małżeństwa oraz po rozwodzie polegające na obrażaniu byłej żony, przemocy wobec niej, nadużywaniu alkoholu , spowodowało u powódki ogromną traumę i nie jest ona w stanie zaangażować się uczuciowo w nowy związek. Wskazała, że jest w stanie niedostatku , zaś pozwany pracuje u swojego pracodawcy od 10 lat i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości zbliżonej do średniej krajowej. Powołała się na treść art. 60 § 1 i 2 kro.

W odpowiedzi na pozew P. B. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości. W ocenie pozwanego nie doszło do zaistnienia przesłanek wyrażonych w treści art. 60 § 2 kro . Podniósł, że w wyroku rozwodowym alimenty na rzecz powódki nie zostały zasądzone i Sąd pouczał powódkę , że powinna podjąć pracę zarobkową. W ocenie pozwanego powódka ma wyuczony zawód kaletnika i mogła pracować zawodowo po rozwodzie. Pozwany stwierdził, że po rozwodzie na rzecz synów płacił alimenty. Pozwany uzasadniał swoje stanowisko tym, że zasądzenie alimentów na rzecz byłej żony byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego, bowiem powódka jest młodą i zdrową osobą a jej dzieci są już samodzielne. Zarzucił, że powódka posiada rodzeństwo, które może przejąć opiekę nad rodzicami, że rodzice powódki pozostający z nią we wspólnym gospodarstwie domowym mają świadczenia emerytalne, zaś synowie powódki powinni również ponosić koszty utrzymania we wspólnym gospodarstwie domowym z powódką. Pozwany podał, że uwzględnienie powództwa spowoduje obniżenie jego egzystencji poniżej elementarnego minimum. Wskazał, że w 2011 r. zawarł nowy związek małżeński. Podniósł, że jego żona otrzymuje miesięczny dochód w postaci renty w wys. 608 zł netto , zaś on od grudnia 2012 r. osiąga dochód w wysokości 1041 zł netto w postaci wynagrodzenia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 02.09.2013r. Sąd Rejonowy w Elblągu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w sprawie IIIRC 1160/12 w pkt I wyroku zasądził od pozwanego P. B. (1) na rzecz powódki G. M. alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie , płatne poczynając od dnia 01 lipca 2013 r. do 10 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat. W pkt II powództwo zostało oddalone w pozostałym zakresie, w pkt III wyroku Sąd odstąpił od obciążania pozwanego kosztami sądowymi, w pkt IV Sąd wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Powyższe orzeczenie było wynikiem następujących ustaleń i wniosków:

Sąd Rejonowy ustalił, iż małżeństwo stron zostało zawarte w (...)r. Ze związku urodziło się dwoje dzieci P. B. (2)w dniu (...)r. i K. B.w dniu (...)r. Już od roku 1990 r. pożycie małżonków nie było zgodne. Pozwany pod wpływem alkoholu stosował przemoc fizyczną wobec żony, obrzucał ją wulgarnymi wyzwiskami. W dniu 14 marca 1995 r. Sąd Wojewódzki w Elblągu w sprawie I C 674/94 wydał wyrok, w którym w pkt I związek małżeński stron rozwiązał przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego. W pkt II wyroku wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas dziećmi P. B. (2)i K. B.powierzył G. M., zaś w pkt III orzeczenia pozbawił P. B. (1)wykonywania władzy rodzicielskiej nad synami. Już przed procesem o rozwód, pożycie między stronami od kilku lat nie było zgodne. Przed sprawą rozwodową toczyły się przed Sądem Rejonowym w Elblągu sprawy o alimenty na rzecz małoletnich synów od P. B. (1). W sprawie III RC 1775/91 doszło do zawarcia ugody w sprawie alimentów. Już wówczas powódka wraz z małoletnimi dziećmi zamieszkiwała osobno od pozwanego w miejscowości S.gmina P.w mieszkaniu swoich rodziców. W kolejnej sprawie III RC 390/93 doszło do podwyższenia alimentów wyrokiem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 08 września 1993 r. W wyroku rozwodowym w pkt IV alimenty od pozwanego na rzecz małoletnich zasądzone w sprawie III RC 390/93 pozostawiono bez zmian. W toku sprawy rozwodowej powódka G. M.nie żądała zasądzenia alimentów na swoją rzecz. Pozwany od 1990 r. nadużywał alkoholu i nie przeznaczał systematycznie swoich zarobków na utrzymanie rodziny. Pomimo zasądzonych alimentów pozwany faktycznie ich nie płacił. P. B. (1)posiadał zawód budowlańca i do 30 czerwca 1991 r. był zatrudniony w przedsiębiorstwie (...). Pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę , więc następnie otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych. Po okresie zasiłkowym zawarł umowę o pracę na okres 6 miesięcy . Umowa nie została z pozwanym przedłużona i od 1992 r. pozwany pozostawał bez pracy stałej pracując jedynie dorywczo. Po rozstaniu z żoną, pozwany zamieszkiwał u swoich rodziców w miejscowości J.gmina M.. W toku sprawy rozwodowej pozwany nie łożył na utrzymanie dzieci ani nie wypełniał też innych obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej

Po wyroku rozwodowym toczyło się dziesięć procesów dotyczących podwyższenia alimentów od pozwanego na rzecz jego synów – III RC 1737/95 (częściowo powództwo uwzględniono), III RC 1191/97 (strony zawarły ugodę), III RC 734/98 (strony zawarły ugodę), III RC 339/00(częściowo powództwo uwzględniono),III RC 1188/00 (powództwo oddalono), III RC 279/01 (powództwo oddalono).

Powódka G. M. w sprawie III RC 387/02 wniosła o zasądzenie alimentów od pozwanego również na swoją rzecz . Wskazywała, że utrzymywała się z zasiłku dla bezrobotnych w wysokości 511 zł miesięcznie. Pozwany podnosił, że zarabia 560 zł miesięcznie. Jej powództwo, jak również powództwo małoletnich synów o podwyższenie alimentów, zostały oddalone. Kolejny raz G. M. złożyła pozew o alimenty na swoją rzecz w sprawie III RC 1622/02 . Ponadto domagała się , jako przedstawicielka ustawowa podwyższonych alimentów na rzecz małoletnich synów. Wyrokiem z dnia 14 maja 2003 r. Sąd Rejonowy w Elblągu w pkt III wyroku oddalił powództwo G. M.. Wówczas powódka nie pracowała, utrzymywała się z pomocy opieki społecznej wynoszącej 100 zł miesięcznie, alimentów na rzecz małoletnich synów i zasiłków rodzinnych. Wspomagali ją finansowo rodzice T. i M. M. , którzy otrzymywali emerytury. Opłaty związane z utrzymaniem mieszkania były w całości pokrywane przez T. M.. Pozwany był nadal zatrudniony w Zakładzie (...) spółce cywilnej w G. i otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 497 zł netto miesięcznie. Mieszkał z konkubiną J. K. , która utrzymywała się z renty inwalidzkiej w kwocie około 500 zł miesięcznie. Większość czasu spędzał w delegacjach na terenie kraju. Sąd ustalił, że powódka była w stanie własnymi siłami zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby. Stwierdził też, że pomimo wielu ofert pracy, jakimi dysponował Powiatowy Urząd Pracy Filia w P. , nie skorzystała ona z możliwości podjęcia pracy . W ocenie Sądu, kwota wynagrodzenia, jaką mogłaby powódka osiągnąć byłaby zbliżona z kwotą wynagrodzenia otrzymywaną wtedy przez pozwanego.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w kolejnej sprawie III RC 760/09 z powództwa syna K. B. przeciwko pozwanemu P. B. (1) o podwyższenie alimentów strony zawarły ugodę na kwotę 300 zł miesięcznie.

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2011 r. w sprawie III RC 1192/10 zasądzono alimenty od pozwanego P. B. (1) na rzecz syna K. B. w podwyższonej kwocie po 400 zł miesięcznie.

W sprawie III RC 707/12 Sąd Rejonowy w Elblągu w wyroku z dnia 14 grudnia 2012 r. ustalił, że z dniem 01 września 2012 r. wygasł obowiązek alimentacyjny powoda P. B. (1) wobec pozwanego K. B. wynikający z wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 28 stycznia 2011 r. wydanego w sprawie III RC 1192/10.

Sąd Rejonowy wskazywał, że na dzień zamknięcia rozprawy powódka nie osiągała żadnych dochodów. Wcześniej od marca 2012r. do końca czerwca 2013 r. pobierała zasiłek z tytułu rezygnacji z pracy i opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami w wysokości 520 zł miesięcznie. Powódka zamieszkuje nadal z rodzicami w S. gmina P.. Razem z nią mieszka 24-letni syn K. B., który pracuje sezonowo. Czasami mieszka z nią i jej rodzicami 25-letni syn P. B. (2). Sąd Rejonowy ustalił, że powódka podejmowała od momentu rozwodu prace dorywcze polegające na zbieraniu ziół, nie była w tym okresie ani razu zatrudniona na stałe. W lipcu 2009 r. podjęła pracę w stolarni w B., lecz była zatrudniona jedynie przez miesiąc z powodu ciężkiej pracy. Siostra powódki mieszka w E. i nie ma możliwości pełnienia opieki nad rodzicami. Na koszty utrzymania mieszkania składają się : podatek w wysokości 180 zł rocznie, 50 zł za zużycie wody co dwa miesiące, 350 zł za prąd za 3 miesiące. G. M. ma obecnie 48 lat i była zarejestrowana w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w E. Filia P. od 17 września 2010 r. do 28 lutego 2012 r. bez prawa do zasiłku. W okresie tym brak było odpowiednich ofert zatrudnienia i przekwalifikowania. Wyłączona została na własną prośbę z ewidencji z dniem 29 lutego 2012 r. , bowiem od marca 2012 r. podjęła się opieki nad rodzicami. Powódka brała udział w projekcie (...) współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich organizowanego przez Stowarzyszenie Centrum (...). W okresie od września 2007 r. do stycznia 2008 r. wzięła udział w podstawowych zajęciach z psychoedukacji, w szkoleniach komputerowych, własna firma, dobre praktyki. Skorzystała również ze szkolenia zawodowego ,,Handlowiec z umiejętnościami kierowania samochodami do 3,5 t” , który zakończył się egzaminem na prawo jazdy. Jednak w ramach projektu powódka nie otrzymała zatrudnienia w ramach przygotowania zawodowego- nie pobierała stypendium, nie otrzymała również dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany P. B. (1) jest zatrudniony nadal w Zakładzie (...) przemysłowych (...) s.c. w G. z wynagrodzeniem 1041 zł netto . Od 18 czerwca 2011r. pozostaje w związku małżeńskim z J. B. . Żona pozwanego otrzymuje dochód w postaci renty w wysokości 775 zł i 07 gr. netto. Koszt utrzymania mieszkania wynosi 358 zł i 39 gr miesięcznie tytułem czynszu, za gaz pozwany z żoną płacą kwotę około 58 zł za okres dwóch miesięcy , za prąd około 120 zł miesięcznie. Pozwany ponosi opłaty w wysokości 164 zł i 70 gr tytułem abonamentu telewizyjnego za okres 6 miesięcy , 719 zł i 88gr. tytułem opłaty za telewizję kablową za okres 6 miesięcy, 160 zł i 80 gr. tytułem ubezpieczenia żony pozwanego za okres 6 miesięcy, 150 zł miesięcznie tytułem spłaty zadłużenia do ZUS-u , 150 zł miesięcznie tytułem leków dla siebie i żony, 480 zł za okres 6 miesięcy tytułem biletu miesięcznego.

Sąd Rejonowy zacytował treść art. 60 § 2 kro, z którego wynika, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Sąd uzasadniał, ze celem, jakiemu ma służyć uprzywilejowane roszczenie alimentacyjne małżonka niewinnego przewidziane art. 60 § 2 k.r.o. w stosunku do rozwiedzionego współmałżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia jest zapobieżenie sytuacji, w której rozwód miałby spowodować pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej małżonka niewinnego w porównaniu do sytuacji, w której znajdowałby się w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie. Środkiem do osiągnięcia tego celu jest roszczenie przyznane małżonkowi niewinnemu o przyczynienie się małżonka uznanego za wyłącznie winnego w odpowiednim zakresie do zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb, chociażby nie znajdował się w niedostatku. Zakres, w jakim to ma nastąpić, określa z jednej strony stopień pogorszenia się sytuacji materialnej małżonka niewinnego, a z drugiej strony zasady słuszności.

Oceniając aktualną sytuację stron Sąd Rejonowy ocenił, iż doszło do istotnego pogorszenia sytuacji bytowej powódki wskutek rozwodu. Sąd zauważył, iż w wyroku rozwodowym pozwany został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami. Do czasu usamodzielnienia się synów, to powódka zapewniała im codzienną opiekę oraz ponosiła trud ich wychowania . Kwoty alimentów uiszczane przez pozwanego nie były wysokie , początkowo pozwany nie płacił alimentów, przez co powstało zadłużenie alimentacyjne. Oczywistym jest, że przez taką sytuację powódka miała mniejsze możliwości zarobkowe, niż pozwany . Była jednak zmuszona do podejmowania zatrudnienia. Z uwagi na brak odpowiedniego wykształcenia mogły być to prace jedynie dorywcze, sezonowe. W ocenie Sądu, pomimo podjętych starań, nie udało jej się osiągnąć stałego zatrudnienia. Wyuczony zawód kaletnika , jaki posiada powódka, już od dawna nie pozwala na zdobycie stałego zatrudnienia. Już od 2007 r. Filia Urzędu Pracy w P. nie dysponowała ofertami pracy dla powódki. Pomimo udziału w szkoleniach mających na celu aktywowanie osób bezrobotnych, powódka nie osiągnęła celu w postaci uzyskania zatrudnienia. Nie bez znaczenia, w ocenie Sądu Rejonowego, miał wiek powódki, a także miejsce zamieszkania (w miejscowości położonej w znacznej odległości od ewentualnych miejsc pracy) i utrudnione dojazdy. Zdaniem Sądu od marca 2012 r. powódka podjęła się opieki nad rodzicami i z racji rezygnacji z zatrudnienia otrzymywała zasiłek w wysokości 520 zł miesięcznie. Wskutek zmiany przepisów powódka utraciła prawo do tego dochodu od lipca 2013 r. Z akt poprzednio toczących się spraw wynika, że powódka miała duże wsparcie ze strony swoich rodziców , u których zamieszkała z dziećmi po rozwodzie. Dzięki nim miała gdzie z dziećmi mieszkać, jak też otrzymywała wsparcie finansowe. Obecnie, z uwagi na niepełnosprawność rodziców czuje się ona zobowiązana do opieki nad nimi, co w ocenie Sądu jest słuszne. Aktualnie, powódka nie osiąga żadnych dochodów i w ocenie Sądu jej możliwości podjęcia pracy zarobkowej są znacznie ograniczone z uwagi na wiek i sytuację rodzinną. Gdyby pozostawała w związku małżeńskim z pozwanym jej sytuacja byłaby lepsza, małżonek miałby obowiązek łożyć na jej utrzymanie i wspierać ją w opiece nad rodzicami.

Sąd Rejonowy uzasadniał, że nie dał wiary tej części zeznań pozwanego, że powódka ma możliwości zarobkowe porównywalne z jego możliwościami. P. B. (1) osiąga dochód w postaci 1041 zł netto miesięcznie i posiada stałe zatrudnienie . Jego sytuacja i sytuacja jego żony jest stabilna . Pomimo przedstawionych wydatków, jest on w stanie uiszczać na rzecz byłej żony kwotę 300 zł miesięcznie. Spłacanie przez niego rat z tytułu zadłużenia alimentacyjnego nie powinno być uwzględniane na niekorzyść powódki. Sąd, nie wziął pod uwagę argumentów , iż żona pozwanego łoży na rzecz swojej wnuczki. Sąd Rejonowy wskazywał, że z urzędu Sądowi wiadomo, iż sprawa odnośnie małoletniej wnuczki J. M. jest w toku i pomiędzy żoną pozwanego a rodzicami małoletniej jest silny konflikt, kto ma sprawować opiekę nad dzieckiem. Rodzice małoletniej sprzeciwiają się temu , że babcia sprawuje opiekę.

W konsekwencji , Sąd w pkt I wyroku zasądził od pozwanego P. B. (1) na rzecz powódki G. M. alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie, płatne poczynając od dnia 01 lipca 2013 r. do 10 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat. W pkt II powództwo zostało oddalone w pozostałym zakresie, bowiem powódka żądała zasądzenia alimentów od daty 01 stycznia 2010 r. Jednak, według ustaleń Sądu, straciła ona swój dochód począwszy od dnia 01 lipca 2013 r. Z uwagi na sytuację finansową pozwanego w oparciu o art. 102 kpc Sąd w pkt III wyroku odstąpił od obciążania pozwanego kosztami sądowymi . Zgodnie z treścią art. 333 kpc w pkt IV Sąd w wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany.

Pozwany wniósł o uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich z dnia 2 września 2013 r. syng, akt III RC 1160/12 w całości i oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Wyrokowi Sądu Rejonowego zarzucił:

- naruszenie zasad prawa materialnego poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i niewłaściwą wykładnię poprzez bezpodstawne przyjęcie, że spełnione są przesłanki z art. 60 §2 kro gdzie Sąd przyjął, że na skutek rozwodu stron nastąpiło pogorszenie sytuacji materialnej powódki, gdy tymczasem rozwód Stron miał miejsce (...) lat temu i przez ten okres czasu roszczenia alimentacyjne powódki na jej rzecz były jako niezasadne, oddalane.

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych jako podstawę orzeczenia poprzez przyjęcie przez Sąd, który stwierdził : „Oceniając aktualny stan Sąd ocenił, że doszło do istotnego pogorszenia sytuacji bytowej powódki wskutek rozwodu gdy tymczasem rozwód Stron miał miejsce 18-cie lat temu i w tym okresie roszczenia alimentacyjnie powódki zostawały jako niezasadne , oddalane . Ponadto podniósł, że Sąd pominął w swoich ustaleniach, że powódka nie podejmowała ani nie udowodniła najmniejszych prób poszukiwania pracy zwłaszcza, że poza zawodem kaletnika poszerzyła kwalifikacje zawodowe poprzez szkolenie komputerowe i zdobycie zawodu „ Handlowiec z umiejętnością kierowania samochodem do 3,5 tony". Powyższe zdaniem skarżącego dowodzi niechęci do podjęcia pracy zarobkowej przez powódkę i bezzasadnie obwinia się pozwanego niezaradnością powódki.

- przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny dowodów poprzez przyjęcie , że powódka znajduje się w niedostatku i doszło do pogorszenia jej sytuacji materialnej na skutek rozwodu . Sąd bowiem nie wskazał powodów dlaczego obdarzył wiarą zeznania powódki a odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego, a ponadto nie uwzględnił okoliczności, że od rozwodu minęło 18-cie lat, powódka zaś jest w miarę w młodym wieku umożliwiającym podjęcie zatrudnienia a nadto przyjął bezpodstawnie za uzasadnioną , „bezczynność powódki", która nie udowodniła podejmowania prób poszukiwania zatrudnienia.

Pozwany uzasadniał, że wnosi o oddalenie powództwa albowiem Sąd niewłaściwie ocenił materiał dowodowy, naruszył prawo materialne ( art. 60 §2 KRO) oraz poczynił błędne ustalenia faktyczne. Sąd przyjął, że poprzez rozwód Stron doszło do pogorszenia sytuacji materialnej pozwanej. Sąd nie wziął pod uwagę okoliczności, że od rozwodu Stron upłynęło 18-cie lat, a roszczenia powódki przeciwko pozwanemu zostały oddalone z powodu niechęci podejmowania przez nią pracy zarobkowej. I tak przykładowo: w sprawie (...) oddalono powództwo pozwanej, gdzie Sąd między innymi ustalił, że powódka była w stanie własnymi siłami zaspokoić swoje potrzeby i pomimo wielu ofert pracy jakimi dysponował Powiatowy Urząd Pracy filia w P., nie skorzystała ona z możliwości podjęcia pracy.

Sąd nie uwzględnił, zdaniem skarżącego także okoliczności, że powódka oprócz zawodu kaletnika podniosła w ostatnim okresie kwalifikacje zawodowe, ukończyła szkolenie komputerowe i uzyskała zawód „handlowiec z umiejętnością kierowania samochodem do 3,5 tony".

Zdaniem pozwanego powódka będąc w wieku produkcyjnym powinna wykazać się przynajmniej minimalnym zamiarem podjęcia pracy zarobkowej, powódka tymczasem nie udowodniła żadnych okoliczności, że w ogóle wykazywała się wolą znalezienia pracy, nie mówiąc już o determinacji w jej poszukiwaniu.

Pozwany zarzucił, że Sąd bezpodstawnie wydając w chwili obecnej wyrok obarczył pozwanego odpowiedzialnością za skutek rozwodu sprzed 18-tu lat i zastosował sankcje na pozwanym w postaci dolegliwości finansowej za nieudolność i brak podjęcia pracy przez powódkę. Sąd nie zwrócił uwagi na okoliczność, że pozwany przez 18-cie ostatnich lat pomimo minimalnego wynagrodzenia łożył alimenty na rzecz synów. Jego zdaniem obarczenie pozwanego nieudolnością powódki i jej brakiem chęci znalezienia pracy jest nieuzasadnioną dolegliwością stosowaną na pozwanym, sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, albowiem działania powódki wskazują, że uczyniła sobie z pozwanego źródło utrzymania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest uzasadniona.

W ocenie Sądu Okręgowego materiał dowodowy , którym Sąd I instancji dysponował w niniejszej sprawie, uprawnia do odmiennej oceny stanu faktycznego i wyciągnięcia odmiennych wniosków.

Poza sporem w sprawie były następujące okoliczności:

Strony były małżeństwem przez okres 7 lat, ale faktyczne pożycie stron trwało 3 lata, albowiem zawarli związek małżeński w 1998r a od 1991 roku żyli już w faktycznej separacji. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Elblągu z dnia 14 marca 1995 r. w sprawie I C 674/94 1995 roku, małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z winy męża. Na dzień orzekania rozwodu oboje małżonkowie nie pracowali, powódka zarejestrowana była jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy - Filia w P., pozwany utrzymywał się z prac dorywczych. Powódka osobiście sprawowała opiekę nad dwójką małoletnich synów stron, pozwany miał zasądzone alimenty na rzecz dzieci. Od czasu orzeczenia rozwodu minęło 18 lat, w tym czasie powódka nigdy nie miała stałej pracy.

Od czasu orzeczenia rozwodu toczyły się dwie sprawy, w których powódka domagała się zasądzenia od byłego męża alimentów na swoją rzecz. Powództwa były oddalane a Sądy ustalały, że powódka mieszkająca wraz z rodzicami była w stanie własnymi siłami zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby. W ostatniej sprawie Sąd stwierdził też, że pomimo wielu ofert pracy, jakimi dysponował Powiatowy Urząd Pracy Filia w P. , powódka nie skorzystała z możliwości podjęcia pracy

Powódka obecnie ma 48 lat, pozwany lat 44.

Powódka nie pracuje, nie ma prawa do renty, nie dysponuje zaświadczeniem lekarskim o niezdolności do pracy, zarejestrowana jest nadal jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. G. M. podejmowała od momentu rozwodu prace dorywcze polegające na zbieraniu ziół, ukończyła różne kursy zawodowe. W okresie od marca 2012r. do czerwca 2013r otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad rodzicami

Nie świadczy ona jednak obecnie żadnej pracy w ramach zatrudnienia, w związku ze zmianą przepisów od lipca 2013r. utraciła prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na matkę. Powódka praktycznie od 1993 roku (z krótkimi przerwami) jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Pozwany P. B. (1) jest zatrudniony nadal w Zakładzie (...) przemysłowych (...) s.c. w G. z wynagrodzeniem 1041 zł netto . Od 18 czerwca 2011r. pozostaje w związku małżeńskim z J. B. . Żona pozwanego otrzymuje dochód w postaci renty w wysokości 775 zł i 07 gr. netto. Usprawiedliwione wydatki jego rodziny związane tylko z utrzymaniem mieszkania, lekarstwami, rachunkami za media, kosztami biletów miesięcznych wynoszą łącznie około 800- 900zł miesięcznie.

W świetle takich ustaleń trafnie uznał Sąd Rejonowy, że żądanie powódki należy rozpoznawać w oparciu o przepis art. 60 §2krio.

Zebrany jednakże materiał dowodowy wbrew stanowisku Sądu orzekającego nie daje podstaw do uwzględnienia roszczeń powódki. Dla uwzględnienia żądania na podstawie art. 60 §2 krio niezbędnym jest, by to właśnie rozwód pociągał za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Ujawnienie się zatem wskazanych w tym przepisie skutków nawet po wielu latach od orzeczenia rozwodu może uzasadniać uwzględnienie powództwa na podstawie cytowanego przepisu, ale tylko wówczas, jeśli zostanie ustalone, że wspomniane skutki są następstwem rozwodu, a nie zostały spowodowane innymi przyczynami.

Rację ma skarżący, że w żadnym razie nie można przyjąć, że pogorszenie się sytuacji finansowej powódki pozostaje w związku przyczynowym z orzeczonym 18 lat temu rozwodem.

Pogorszenie sytuacji materialnej powódki wynika z faktu , że straciła prawo do świadczenia opiekuńczego na rodziców, nie pracuje zawodowo, praktycznie nigdy w swoim życiu nie miała stałej pracy. Po orzeczeniu rozwodu utrzymywała się z prac dorywczych i korzystała z pomocy rodziców. Była to suwerenna decyzja powódki, gdyż jej wyborem mogło być podjęcie stałej pracy ( nie jest ona niezdolna do pracy), Natomiast podjęcie takiej decyzji musiało skutkować obniżeniem dochodu. Z materiału dowodowego jawi się również okoliczność, że na sytuację materialną powódki ma wpływ także fakt, że jej pełnoletni synowie nie dokładają się do kosztów utrzymania mieszkania. Powódka ma prawo do takich decyzji, lecz nie sposób podzielić jej pogląd, że sytuacja finansowa w jakiej obecnie się znajduje jest wynikiem rozwodu orzeczonego 18 lat temu.

Obie strony są w podobnym wieku. Rację ma pozwany, że powódka nie może uczynić z alimentów na siebie swojego źródła dochodów, tym bardziej, że jego sytuacja materialna jest dość trudna. Jego zarobki kształtują się w kwocie 1041 złotych. Z całą pewnością powódka nie udowodniła, że pozwany ma dochody znacznie wyższe, aniżeli wykazane zaświadczeniami od jego pracodawcy

Sytuacja finansowa pozwanego jednakże nie jest sprawą kluczową w procesie, wobec uznania, że sytuacja materialna powódki w jakiej się obecnie znalazła, nie pozostaje w związku z orzeczonym rozwodem, lecz jest wyborem powódki, która nie podejmując stałej pracy nie myślała o zabezpieczeniu przyszłości. Przed powódką jest jeszcze dużo lat aktywności zawodowej, skoro ma 48 lat. Zgodzić należy się z apelantem, że sytuacja życiowa stron nie jest najlepsza , ale w szczególności wynika ona z upływu czasu, decyzji życiowych stron, a nie rozwodu orzeczonego 18 lat temu. Pozwany pracuje od wielu lat, założył nową rodzinę, a jego żona osiąga dochody z renty, ale argumenty te mogą świadczyć jedynie o niewielkim polepszeniu się sytuacji pozwanego w odniesieniu do stanu ze sprawy rozwodowej ,ale w żadnym razie nie mogą przesądzać o pogorszeniu sytuacji materialnej powódki i to wynikłej w następstwie rozwodu.

W ocenie Sądu Okręgowego zatem nie zostały spełnione przesłanki wymienione w art. 60 § 2 krio, a w szczególności nie można przyjąć, że to właśnie rozwód spowodował istotne pogorszenie sytuacji materialnej powódki.

Z tych przyczyn zaskarżony wyrok podlegał zmianie stosownie do przepisu art, 386 §1 kpc, a powództwo podlegało oddaleniu.