Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2017 roku

Sąd Rejonowy w Puławach II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Mogielnicki

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anna Lipnicka-Piądłowska

bez udziału prokuratora

po rozpoznaniu dnia 23 czerwca 2017 roku, 18 sierpnia 2017 roku

na rozprawie

sprawy M. L. syna A. i H. z d. L. ur. (...) w H.

oskarżonego o to, że:

w okresie od 17 maja 2015 roku, daty dziennej ustalonej, do dnia 19 stycznia 2017 roku w P., woj. L. znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją matką H. L. w ten sposób, że znajdując się pod wpływem alkoholu oraz będąc trzeźwy wszczynał awantury domowe, w trakcie których wypowiadał pod jej adresem słowa powszechnie uznane za wulgarne i obelżywe, niszczył sprzęty gospodarstwa domowego, groził pobiciem oraz pozbawienia życia, niepokoił, poniżał, a ponadto naruszał jej nietykalność cielesną poprzez szarpanie za włosy, duszenie za szyję, popychanie, uderzanie po twarzy, głowie i ciele, rzucanie w nią przedmiotami wyposażenia mieszkania,

tj. o czyn z art. 207 § 1 k.k.

M. L. uznaje za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 207§1kk i za to na podstawie art. 207§1kk w zw. z art. 37b kk skazuje go na 3 (trzy) miesiące pozbawienia wolności oraz rok ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania w tym czasie nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

na podstawie art.41a§1,3a,4,5 kk orzeka wobec oskarżonego na okres 10 (dziesięciu) lat: nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną H. L. w P. przy ul. (...) oraz zakaz kontaktowania się z nią i zbliżania się do niej na odległość mniejszą niż 100m, przy czym określa, że nakaz okresowego opuszczenia lokalu przy ul. (...) w P. winien zostać wykonany w terminie 2 (dwóch) tygodni od uprawomocnienia się wyroku;

na podstawie art. 63§1i5 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 19 stycznia 2017 roku godz. 18:45 do dnia 21 marca 2017 roku godz. 18:45;

na podstawie art. 627 kpk zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 500 (pięćset) złotych tytułem kosztów sądowych i na podstawie art. 624§1kpk zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w pozostałej części.

Sygn. akt: II K 178/17

UZASADNIENIE

Na podstawie art. 423 § 1a k.p.k., z uwagi na wniosek Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Puławach zakres uzasadnienia ograniczono jedynie do rozstrzygnięcia o karze i innych konsekwencjach prawnych czynu.

M. L. został oskarżony o to, że w okresie od 17 maja 2015 roku, daty dziennej ustalonej do dnia 19 stycznia 2017 roku w P., woj. (...) znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją matką H. L. w ten sposób, że znajdując się pod wpływem alkoholu oraz będąc trzeźwy wszczynał awantury domowe w trakcie których wypowiadał pod jej adresem słowa powszechnie uznane za wulgarne i obelżywe, niszczył sprzęt gospodarstwa domowego, groził pobiciem oraz pozbawieniem życia, niepokoił, poniżał, a ponadto naruszał jej nietykalność cielesną poprzez szarpanie za włosy, duszenie za szyję, popychanie, uderzanie po twarzy, głowie i cele, rzucanie w nią przedmiotami wyposażenia mieszkania, tj. o czyn z art. 207 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 1 września 2017 roku M. L. został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu w akcie oskarżenia, tj. przestępstwa z art. 207 § 1 k.k., i za to na podstawie art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 37b k.k. skazany został na kary 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz rok ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania w tym czasie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Nadto orzeczono wobec oskarżonego na zasadzie art. 41a § 1, 3a, 4 i 5 k.k. na okres 10 lat nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną H. L. w P. przy ul. (...) oraz zakaz kontaktowania się z nią i zbliżania do niej na odległość mniejszą niż 100m, przy czym określił, iż nakaz okresowego opuszczenia lokalu przy ul. (...) w P. winien zostać wykonany w terminie 2 tygodni od uprawomocnienia się wyroku. Na zasadzie art. 63 § 1 i 5 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 19 stycznia 2017 roku godz. 18:45 do dnia 21 marca 2017 roku godz. 18:45. Na zasadzie art. 627 k.p.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 500 złotych tytułem kosztów sądowych i na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu państwa kosztów sądowych w pozostałej części.

W oparciu o zgromadzony materiał dowodowy jak i dokonane ustalenia faktyczne Sąd uznał, że oskarżony M. L. swoim zachowaniem wyczerpał znamiona występku z art. 207 § 1 k.k. Czyn ten zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Sąd, podzielając kwalifikację prawną czynu oskarżyciela, w oparciu o przepis art. 37b k.k. wymierzył oskarżonemu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz 1 roku ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Sąd zastosował w niniejszym przypadku instytucję z art. 37b k.k., zgodnie z którą w sprawie o występek zagrożony karą pozbawienia wolności, niezależnie od dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego w ustawie za dany czyn, Sąd może orzec jednocześnie karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy, a jeżeli górna granica ustawowego zagrożenia wynosi przynajmniej 10 lat – 6 miesięcy, oraz karę ograniczenia wolności do lat 2. Przepisów art. 69-75 nie stosuje się. W pierwszej kolejności wykonuje się wówczas karę pozbawienia wolności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Przy wymiarze powyższej kary dla M. L. Sąd uwzględnił czasokres czynu zarzucanego (prawie 2 lata), czynności wykonawcze podjęte przez oskarżonego w ramach przypisanego mu czynu, uprzednią karalność oskarżonego, w tym za czyn o analogicznej kwalifikacji prawnej, również w związku z art. 157 § 2 k.k. w sprawie Sądu Rejonowego w Puławach sygn. II K 1084/14, wyniki przeprowadzonej między oskarżonym a pokrzywdzoną mediacji, w tym zobowiązanie oskarżonego do opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z oskarżycielką posiłkową i powstrzymania się od kontaktowania z nią, stanowisko oskarżonego w zakresie woli odseparowania się od pokrzywdzonej i wyprowadzenia się ze wspólnie zajmowanego mieszkania, wysoki stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu wyrażający się w rodzaju i charakterze naruszonych dóbr tj. bezpieczeństwa rodzinnego, nietykalności cielesnej, wolności od przemocy, poszanowania godności, wolności psychicznej, zdrowia ludzkiego, rodzaju i rozmiarze dokonanych naruszeń a także motywację szczególnie negatywną w odbiorze społecznym a także sposób działania oskarżonego, najpoważniejszy charakter gróźb formułowanych wobec pokrzywdzonej tj. gróźb pozbawienia życia, jak również wielokrotność tych gróźb.

W ocenie Sądu Rejonowego, uwzględniając kryteria przewidziane w art. 53 § 1 i 2 k.k., w okolicznościach niniejszej sprawy karę adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynu oraz spełniającą wymagania prewencyjne zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i generalnym, stanowi kara 3 miesięcy pozbawienia wolności, a następnie 1 roku ograniczenia wolności, polegająca na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Kara pozbawienia wolności, orzeczona w granicach ustawowego zagrożenia, nie stanowiłaby właściwej odpłaty za przypisany oskarżonemu czyn, a to z powodu konieczności oddziaływania na oskarżonego w ramach kary ograniczenia wolności, tak aby zostały wobec niego osiągnięte cele w zakresie wzbudzenia woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności (poprzez pracę) oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego.

W ocenie Sądu zachowania oskarżonego objęte niniejszą sprawą cechują się wysokim stopniem społecznej szkodliwości i wykazują iż oskarżony jest osobą zdemoralizowaną. W ocenie Sądu tylko dotkliwa kara spełni swoje cele wychowawcze i zapobiegawcze na przyszłości i spowoduje, że oskarżony zrozumie, jakie zło wyrządził naruszając elementarne zasady współżycia społecznego. Dlatego też Sąd zdecydował się na wymierzenie kary mieszanej, która w ocenie Sądu będzie stanowiła adekwatną reakcję na czyn oskarżonego. Łączy ona jednocześnie elementy represyjne jak i wychowawcze oraz dyscyplinujące. Kara taka w ocenie Sądu wystarczy, by zapewnić przestrzeganie prawa przez oskarżonego oraz, by zapobiec popełnianiu przez niego w przyszłości podobnych czynów.

Sąd nie znalazł przy tym podstaw do wymierzenia w sprawie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszenia jej wykonania. Przede wszystkim wskazać należy, iż zgodnie z nowym brzmieniem przepisu art. 69 § 1 k.k. obowiązującym od 1 lipca 2015r. – Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności powrotowi do przestępstwa. Oskarżony był uprzednio wielokrotnie karany. Już z tego powodu niemożliwe jest więc zawieszenie wobec oskarżonego wykonania orzeczonej kary.

Co więcej, w stosunku do oskarżonego Sąd nie skorzystał także z możliwości skorzystania z instytucji z art. 4 § 1 k.k., a więc zastosowania ustawy obowiązującej w czasie popełnienia przestępstwa, uznając ustawę nową za względniejszą wobec sprawcy. Zgodnie bowiem z przepisem art. 58 § 3 k.k. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 roku), jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat, sąd może orzec zamiast kary pozbawienia wolności grzywnę albo karę ograniczenia wolności do lat 2, w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny; karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach. Przepis ten umożliwiał zmianę kary pozbawienia wolności na inną karę wedle uznania Sądu, lecz w niniejszej sprawie Sąd uznał iż wymierzenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności byłoby niewspółmiernie łagodne, z kolei wymierzenie samej kary bezwzględnego pozbawienia wolności nazbyt surowe. Stąd Sąd uznał, w zakresie całokształtu represji karnej jaka winna zostać wymierzona oskarżonemu, iż to właśnie nowa ustawa zawiera względniejsze dla sprawcy sanacje, w tym w zakresie środków z art. 41a k.k. Bowiem, w ocenie Sądu w stosunku do oskarżonego nie można postawić pozytywnej prognozy kryminologicznej, warunkującej możliwość warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności na podstawie przepisu art. 69 k.k. (w brzmieniu obowiązujmy do dnia 30 czerwca 2015 roku). Bowiem mimo wielokrotnego uprzedniego skazywania, oskarżony po raz kolejny popełnił przestępstwo. Fakt ten w ocenie Sądu uniemożliwia przyjęcie wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej wskazującej, iż mimo zawieszenia wykonania orzeczonej kary zostaną spełnione jej cele, a w szczególności zapobiegnie to jego powrotowi do przestępstwa. Fakt uprzedniego skazania nie spowodował u oskarżonego woli nie wracania do przestępstwa. Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż tylko kara bez warunkowego zawieszenia jej wykonania może spełnić swoją rolę. Mając na względzie uprzednią karalność oskarżonego za popełnienie zarówno takich samych, jak też innych rodzajowo czynów, jak też okoliczności popełnionego przez oskarżonego czynu, Sąd nie znajduje potwierdzenia dla tezy, iż warunkowe zawieszenie wykonania kary spowoduje że oskarżony nie popełni kolejnych przestępstw. Powyższe wskazuje, iż tylko kara bez warunkowego zawieszenia jej wykonania może spełnić swoją rolę. W ocenie Sądu wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania powodowałoby wręcz faktyczną bezkarność oskarżonego.

Tym samym uznając, iż wymierzenie kary pozbawienia wolności nawet w minimalnym wymiarze wynikającym z ustawowego zagrożenia (6 miesięcy) było nadmiernie surowe, z kolei orzeczenie wyłącznie kary ograniczenia wolności nie spełniałoby celów kary z art. 53 k.k. jak i orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie było możliwe z uwagi na brak pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec oskarżonego, Sąd przyjął, iż tylko kara kombinowana, a więc zarówno krótkotrwała kara pozbawienia wolności jak i kara ograniczenia wolności, może przyczynić się do wypracowania wobec oskarżonego pożądanej postawy przestrzegania prawa jak i poszanowania wartości akceptowanych społecznie. Nie jest to długotrwała represja i izolacja, a jednocześnie kara nie traci swojego charakteru represyjnego realizująć jednocześnie funkcje wychowawcze i zapobiegawcze, te ostatnie także przez orzeczonej środki karne które były szczególnym oczekiwaniem pokrzywdzonej. Orzeczone wobec oskarżonego środki karne mają zabezpieczenie pokrzywdzonej przed ewentualnym dalszym zagrożeniem jej dóbr prawnie chronionych, a orzeczona kara ograniczenia wolności pozwoli wypracować u oskarżonego poczucie odpowiedzialności i poszanowanie dla pracy (dotychczas oskarżony pozostawał bezrobotny, na utrzymaniu pokrzywdzonej), co pozwoli mu w przyszłości podjąć pracę zarobkową nie tylko celem zabezpieczenia środków na własne utrzymanie, ale również pomoże wypracować u niego poczucie odpowiedzialności.

W świetle powyższych rozważań – zdaniem Sądu – orzeczona wobec oskarżonego kara pozbawienia wolności i ograniczenia wolności jest sprawiedliwa i słuszna w odczuciu społecznym. Tym samym spełni wymogi prewencji generalnej, jak również stanowi zasłużoną dolegliwość jaka spotyka sprawców przestępstw naruszających pozostających pod ochroną prawa dóbr. Kara ta jest również współmierna do stopnia winy. Sąd zauważa bowiem, iż celem kary kombinowanej z art. 37b k.k. jest wymierzenie krótkoterminowej kary izolacyjnej, które jest wystarczająca dla osiągnięcia odpowiedniego oddziaływania w zakresie prewencji specjalnej, związanego z tą sankcją, niejako wstrząśnięcia sprawcą aby więcej nie wykraczał przeciwko porządkowi prawnemu. Uzupełnieniem oddziaływania penalnego w takim wypadku jest kara ograniczenia wolności, która skierowana jest ku ugruntowaniu społecznie pożądanych zachowań skazanego, a jednocześnie pozbawiona jest tak silnego stygmatyzującego skutku. Sąd dostrzega, iż skazany już odbywa kary pozbawienia wolności, lecz mając na uwadze jego postawę prezentowaną w toku postępowania, jak i okoliczności czynu, Sąd uznał iż potrzeby wychowawcze wobec oskarżonego wymagają aby odbywał on resocjalizacje poprzez karę ograniczenia wolności, zaś kara pozbawienia wolności winna stanowić formę napiętnowania sprawcy za przypisany mu czyn.

Nadto, mając na uwadze wyniki przeprowadzonej między oskarżonym a oskarżycielką posiłkową mediacji, ale również postawę oskarżonego, w której nie jest widoczne zrozumienie naganności swojego postępowania, a który przyczynę konfliktu z pokrzywdzoną upatrywał wyłącznie w jej zachowaniu, w tym jej złośliwości – Sąd uwzględnił jej pozytywne wyniki w zakresie zapewnień oskarżonego, iż opuści on mieszkanie zajmowane wspólnie z pokrzywdzoną oraz powstrzyma się od utrzymywania z pokrzywdzoną kontaktów wbrew jej woli co wydaje się niezmiernie istotne, a przypomnieć trzeba, że samo nie realizowanie zakazów jako środków karnych wiąże się możliwością niezależnej odpowiedzialności karnej.

Sąd przy wymiarze środków karnych uwzględnił przede wszystkim oczekiwania i potrzeby pokrzywdzonej w zakresie zabezpieczenia jej spokoju i uniknięcia konfliktowych sytuacji z udziałem adoptowanego syna. Wobec powyższe wymierzono wobec oskarżonego środki karne określone w art. 41a § 1 i 3a k.k., a więc nakaz opuszczenia przez niego lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną jak i kontaktowania się z pokrzywdzoną na maksymalny okres 10 lat (art. 43 § 1 k.k.). Mając na uwadze wiek pokrzywdzonej, jej potrzeby w zakresie zapewnienia jej spokoju i poczucia bezpieczeństwa, czy stan zdrowia – wszystko to prowadzi do rozstrzygnięcia o konieczności zapewnienia pokrzywdzonej maksymalnej ochrony, tak aby w przyszłości ze strony oskarżonego nie groziło jej jakiekolwiek niebezpieczeństwo.

W ocenie Sądu, orzeczona wobec oskarżonego kara pozbawienia wolności i ograniczenia wolności w połączeniu z orzeczonymi środkami karnymi ma realny wymiar prewencyjny. Podkreślić wymaga, że źródłem konfliktu miedzy oskarżonym a oskarżycielką posiłkową było wspólne zamieszkiwanie. Oskarżony dopuszczał się przemocy wobec pokrzywdzonej przy wspólnym zamieszkaniu. Stąd uzasadnieniem dla orzeczenia nakazu opuszczenia mieszkania była nie tylko ochrona słusznego interesu pokrzywdzonej, która zamieszkuje w dalszym ciągu w przedmiotowym lokalu, ale także zyskanie pewności, że czyn tego rodzaju w stosunku do niej nie będzie już miał miejsca. W ocenie Sądu zapewnienie pokrzywdzonej braku bezpośredniej styczności z osobą, ze strony której doznały moralnego i fizycznego cierpienia jest niezbędne z punktu widzenia sprawiedliwościowego celu kary. W przekonaniu Sądu orzeczenie zakazu kontaktowania się było konieczne z uwagi na dobro pokrzywdzonej, w tym przede wszystkim w celu ochrony jej przed ewentualnymi dalszymi negatywnymi zrachowaniami oskarżonego. Sąd miał w szczególności na uwadze, iż oskarżony kontynuował negatywne zachowania wobec pokrzywdzonej po powrocie z zakładu karnego. Takie zachowanie oskarżonego nie pozwala wykluczyć, iż w dalszym ciągu będzie swoim zachowaniem niepokoił pokrzywdzoną.

Na podstawie art. 41a § 1 k.k. Sąd miał możliwość orzeczenia tego środka, albowiem doszło do skazania oskarżonego za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy. Nadto na podstawie przepisu art. 41a § 3a k.k., z uwagi na orzeczony środek nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną za przestępstwa określone w rozdziale XXVI, Sąd orzekł obligatoryjnie na ten sam okres zakaz zbliżania się do pokrzywdzonej. Z uwagi na regulacje art. 41a § 4 i 5 k.k. Sąd określił odległość od osoby chronionej, którą oskarżony obowiązany jest zachować a nadto termin wykonania nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną.

Przy wymiarze kary Sąd miał też wzgląd na społeczne oddziaływanie kary i konieczność jej oddziaływania wychowawczego na oskarżonego. Wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności i ograniczenia wolności jest w przekonaniu Sądu adekwatna do społecznej szkodliwości popełnionego przez niego przestępstwa i winy oskarżonego, spełni też swoje cele w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

Na podstawie art. 63 § 1 i 5 k.k. Sąd zaliczył na poczet orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 19 stycznia 2017 roku godz. 18:45 do dnia 20 marca 2017 roku godz. 18:45.

Obowiązkiem Sądu było orzec o kosztach postępowania, dlatego też z uwagi na wynik postępowania, a także na fakt, że w sprawie brak było podstaw do odstąpienia od obciążania oskarżonego kosztami postępowania, Sąd obciążył go tymi kosztami sądowymi w zakresie kwoty 500 złotych, w pozostałym zakresie za zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, mając na uwadze fakt, iż oskarżony jest osobą aktualnie odbywającą karę pozbawienia wolności bez odpłatnego zatrudnienia i z uwagi na sytuację majątkową nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych w wyższym zakresie.

Mając powyższe na względzie, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.