Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał

Sędziowie: SSA Wiesława Stachowiak

del. SSO Renata Pohl /spr./

Protokolant: st. sekr. sądowy Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

przy udziale zainteresowanych: B. K., K. K., S. T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek zażalenia (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 23 marca 2017 r. sygn. akt VIII U 1051/16

postanawia:

oddalić zażalenie .

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 23 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt VIII U 1051/16, z odwołania (...) Sp. z o. o. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. z 11 kwietnia 2016 r., Sąd Okręgowy w Poznaniu uzupełnił wyrok wydany 26 stycznia 2017 r. zmieniający zaskarżone decyzje, poprzez dodanie punktu 4. o następującej treści: „ zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego łączną kwotę 360 zł (słownie: trzysta sześćdziesiąt złotych)” (pkt 1) i w pozostałym zakresie oddalając wniosek odwołującej się (...) Sp. z o. o. (pkt 2 ).

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że orzeczenie o kosztach zawarte w pkt. 1 postanowienia znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804) obowiązującego w dacie wniesienia odwołania, tj. 8 czerwca 2016 r. Sąd powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z 20 lipca 2016 r., III UZP 2/16, zgodnie z którą wynagrodzenie radcy prawnego w sprawie o podleganie ubezpieczeniom społecznym powinno być ustalane w stawce adekwatnej do wartości przedmiotu sporu, stwierdził, że żadna ze stron nie wskazała wartości przedmiotu sporu, w związku z czym przyjął, że odwołującej można zasądzić koszty zastępstwa procesowego odpowiadające najniższej stawce określonej w § 2 pkt 1 powołanego rozporządzenia, czyli w kwocie 120 zł (łączna kwota z racji trzech odwołań wyniosła 360 zł). Jednocześnie Sąd Okręgowy w pozostałej części (co do opłaty skarbowej) wniosek oddalił.

Zażalenie na powyższe rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie 1 postanowienia złożyła odwołująca się (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. zarzucając naruszenie prawa, to jest:

1.  art. 2 obowiązującego w dacie wniesienia odwołania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w spawie opłat za czynności radców prawnych, poprzez zastosowanie stawki wynagrodzenia za czynności radcy prawnego nie odpowiadającej wartości przedmiotu sporu;

2.  art. 25 § 1 k.p.c. oraz § 125 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 23 lutego 2007 r. Regulaminu urzędowania sądów powszechnych, poprzez nie ustalenie przez Sąd wartości przedmiotu sporu, w sytuacji, gdy od tej wartości zależy wysokość kosztów procesu;

3.  art. 19 k.p.c., poprzez nie wezwanie odwołującej się do uzupełnienia braku formalnego

wniosku o uzupełnienie wyroku polegającego na nie wskazaniu przez odwołującą wartości przedmiotów sporu dla każdego z odwołań;

4.  art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nie wskazanie przez Sąd pierwszej instancji, na podstawie

jakiego przepisu prawa, w sytuacji nie ustalenia w toku procesu przez Sąd wartości przedmiotu sporu, Sąd pierwszej instancji zasądził na rzecz odwołującej koszty zastępstwa procesowego w najniższej stawce.

Wskazując na te zarzuty odwołująca się spółka wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie od pozwanego organu rentowego na swoją rzecz kwotę łączną 8.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy uzupełnienia wyroku do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Ponadto wniosła o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje pogląd zaprezentowany przez Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którym w sprawie, która dotyczy ustalenia istnienia stosunku ubezpieczenia społecznego znajduje zastosowanie uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 20 lipca 2016 r., III UZP 2/16. Zgodnie z tą uchwałą „W sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego; o podleganie ubezpieczeniom społecznym) do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności tytułu zastępstwa prawnego stawki minimalne określone w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., póz. 490 ze zm.)."

Jednocześnie, ze względu na istotną zmianę akceptowanej dotychczas praktyki orzekania o kosztach zastępstwa procesowego adwokatów i radców prawnych w sprawach o podleganie ubezpieczeniom społecznym (ustalenie istnienia stosunku ubezpieczenia społecznego, objęcie obowiązkiem ubezpieczeń społecznych) - na podstawie § 11 ust. 2 w związku z § 5 zamiast na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. (Dz. U. z 3 października 2002 r. ze zm.) w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - oraz nieegzekwowania od stron (pełnomocników) oznaczania wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) w tej kategorii spraw, Sąd Najwyższy ustalił, że wykładnia przepisów przedstawiona w uchwale będzie wiążąca od daty podjęcia uchwały. Oznacza to, jak stwierdził Sąd Najwyższy, że od chwili podjęcia uchwały przewodniczący oraz sądy orzekające w sprawach, o jakich mowa w uchwale, powinni wzywać strony (pełnomocników) do oznaczenia wartości sporu lub zaskarżenia w odniesieniu do pism podlegających opłacie, które rozpoczynają postępowanie w kolejnej instancji albo które rozpoczynają postępowanie kasacyjne.

Rozpoznawana sprawa należy do kategorii spraw o ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, wobec czego wysokość kwoty przyznanej odwołującej się tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego przez pełnomocnika będącego radcą prawnym powinna być ustalona, jak słusznie uznał Sąd I instancji, według stawki określonej w § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804) obowiązującego w dacie wniesienia odwołania, tj. 8 czerwca 2016 r.

Rzecz jednak w tym, że odwołująca się - reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - do chwili wyrokowania przez Sąd I instancji nie podała wartości przedmiotu sporu, nie uczyniła tego nawet we wniosku o uzupełnienie wyroku o orzeczenie o kosztach procesu. W tej sytuacji Sąd Okręgowy nie miał podstaw do przyznania wynagrodzenia reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego, stawki minimalne określone w § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804).

Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że to obowiązkiem strony procesu, zainteresowanej przyznaniem kosztów zastępstwa procesowego według zasady ustalonej przez Sąd Najwyższy w uchwale z 20 lipca 2016 r., III UZP 2/16, która, co należy podkreślić, stanowi potwierdzenie dotychczasowej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, było wskazanie wartości przedmiotu sporu w sprawie i to najpóźniej do zamknięcia rozprawy przez Sąd I instancji. Oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia dopiero w zażaleniu może mieć znaczenie jedynie dla określenia wysokości kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej, ale w żadnym razie nie może stanowić podstawy do zmiany wyroku Sądu Instancji w tym zakresie.

Wbrew zarzutom zażalenia Sąd I instancji nie był zobowiązany do wzywania strony do oznaczenia wartości przedmiotu sporu, ani do uzupełnienia braku formalnego wniosku o uzupełnienie wyroku o orzeczenie o kosztach procesu poprzez wskazanie wartości przedmiotów sporu dla każdego z odwołań. Uwzględniając przedstawione wyżej stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z 20 lipca 2016 r. III UZP 2/16, przewodniczący oraz sądy orzekające w sprawach, o jakich mowa w uchwale, powinni wzywać strony (pełnomocników) do oznaczenia wartości sporu lub zaskarżenia w odniesieniu do pism podlegających opłacie, które rozpoczynają postępowanie w kolejnej instancji albo które rozpoczynają postępowanie kasacyjne. Przewodniczący i sady orzekające nie mają zatem takiego obowiązku do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy nie mając podanej przez stronę wartości przedmiotu sporu prawidłowo postąpił przyjmując jako tę wartość najniższą kwotę określoną w § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804) obowiązującego w dacie wniesienia odwołania, tj. 8 czerwca 2016 r. , czyli 500 zł i z tej racji zasądził koszty zastępstwa procesowego w kwocie odpowiadającej tej wartości, tj. 120 zł (łączna kwota z racji trzech odwołań wyniosła 360 zł).

Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nie wskazanie przez Sąd I instancji, na podstawie jakiego przepisu prawa, zasądził na rzecz odwołującej się koszty zastępstwa procesowego w najniższej stawce, w sytuacji nie ustalenia w toku procesu wartości przedmiotu sporu, okazał się nieuzasadniony. Sąd Okręgowy wskazał, iż orzekł na podstawie § 2 punkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat czynności za radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U.z 2015 r., poz. 1804. ze zm.)

Zaskarżone postanowienie Sądu I instancji było zatem prawidłowe.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art.. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie.