Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Państwowych Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 13 lipca 2016r., sygn. akt II C 837/16

oddala apelację.

SSO Małgorzata Grzesik

Sygn. akt II Ca 1407/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) Państwowych S.A. w W. przeciwko M. K. o zapłatę oddalił powództwo w całości (pkt I); oddalił wniosek pozwanej o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu (pkt II); zwrócił powódce kwotę 53 zł (pkt III).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł o następujące ustalenia faktycznie i prawne:

Powódka (...) Państwowe Spółka Akcyjna w W., jako wynajmujący zawarła z pozwaną M. K. i Z. K., jako najemcami umowę najmu nr (...), na mocy której powódka wydała najemcom pomieszczenia o łącznej powierzchni 122,19 m2, zaś najemcy, w tym pozwana, zobowiązali się uiszczać czynsz oraz inne opłaty. Pismem z dnia 4 kwietnia 2014r. powódka wzywała najemców do zapłaty kwoty 11.817,51 zł w terminie 30 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia oraz odłączenia mediów dostarczonych za pośrednictwem (...) S.A. Pismem z dnia 15.04.2014r., wysłanym 16.04.2014r., pozwana zwróciła się do powódki z wnioskiem o rozwiązanie umowy najmu ze skutkiem na dzień 30.04.2014r. uzasadniając to śmiercią wspólnika i koniecznością wygaszenia prowadzenia działalności zarówno w ramach spółki cywilnej, jak i w najmowanym lokalu. Pismem z dnia 26.05.2014r. powódka wypowiedziała pozwanej umowę najmu bez zachowania terminu wypowiedzenia. Jednocześnie poinformowano, że media dostarczane do przedmiotu umowy za pośrednictwem (...) S.A. zostaną odłączone. W dniu 14.07.2014r. strony procesu spisały protokół zdawczo-odbiorczy do umowy najmu nr (...), w którym potwierdzono zdanie lokalu oraz kompletu kluczy do wszystkich drzwi w lokalu. Pozwana nie uiściła kwoty żądanej pozwem.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji podkreślił, iż powództwo -znajdujące swoje uzasadnienie w treści zawartej między stronami umowy najmu oraz art. 659 i nast. k.c. - zasługiwało na oddalenie, gdyż strona powodowa nie wykazała, że należą się jej należności dochodzone pozwem. Sąd Rejonowy podkreślił, iż okoliczności sprawy wynikają ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym przedłożonych dokumentów, które sąd - w zakresie podanym w stanie faktycznym - uznał za wiarygodne, tym bardziej, że strony procesu nie kwestionowały podanych okoliczności. Jednakże zdaniem Sądu Rejonowego nie zmienia to faktu, że wskazane okoliczności nie były wystarczające do uwzględnienia powództwa. Pozwana w swym sprzeciwie wyraźnie wnosiła o oddalenie powództwa w całości. Wyraźnie też podniosła, że nie uznaje za zasadne żądania pozwu. Tym samym, to na powódce spoczywał obowiązek - po myśli art. 6 k.c. - wykazania, że zasadnie domaga się kwot żądanych pozwem. Jest to o tyle istotne, że strona powodowa skupiła się jedynie na tym, że kwoty te wynikają z załączonych do pozwu wydruków faktur Vat . Z treści uzasadnienia pozwu, a nawet pisma procesowego powódki z dnia 14.03.2016r. nie sposób ustalić z czego wynika wysokość żądanych kwot. Strona powodowa właściwie poprzestała na samym przytoczeniu kwot bez bliższego uargumentowania z czego one wynikają, pomimo tego, że to na powódce spoczywa obowiązek wykazania wysokości roszczenia. Wśród okoliczności faktycznych brak jest jakiegokolwiek odniesienia, z czego wynikają kwoty wyszczególnione w załączonych do pozwu wydrukach faktur Vat.

Dalej Sąd I instancji wskazał, iż znamienne jest uzasadnienie pozwu, które w całości składa się z opisu poszczególnych faktur. Nie ma ani jednego zdania, że wskazane kwoty mają jakiekolwiek odzwierciedlenie w zawartej umowie, a konkretnie w ustalonych przez strony procesu stawkach czynszu czy innych opłat. Nie ma żadnych okoliczności faktycznych związanych z istotą najmu. Strona powodowa ograniczyła się do padania, że pozwana miała obowiązek uiszczać czynsz i opłaty. Dalej Sąd Rejonowy wskazał, iż w ogóle nie przytoczono, jaka była wysokość czynszu najmu, jakie były należności dodatkowe. Co więcej, nie wskazało czego wynikiem jest kwota przytoczona w treści uzasadnienia pozwu. Te same argumenty Sąd I instancji wskazał w odniesieniu do żądanych odsetek. Zupełnie nie wiadomo z czego wynikają, tzn. od jakich uzasadnionych kwot są naliczane.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż powódka mogła wypowiedzieć umowę bez okresu wypowiedzenia, co też uczyniła z datą 30.06.2014r. Co więcej, z treści tego pisma wynika, że doszło do odłączenia mediów. Stąd też Sąd Rejonowy zastanowiło dlaczego powódka domagała się należności za okres po wypowiedzeniu (np. faktury Vat na k. 60-63). Podkreślił dalej, iż faktury nie są „kompatybilne” z innymi dowodami, bo ich po prostu nie ma. Nadto, faktury nie są również odzwierciedleniem samej umowy, chociażby z treści umowy wynika, że pozwana miała obowiązek uiszczać czynsz w wysokości 1535,44 zł. Natomiast w treści faktur nie ma takiej kwoty żądanej tytułem czynszu za przedmiot najmu. W fakturach jest mowa o bliżej nieokreślonym „czynszu podstawowym za pomieszczenia w budynku budowlano-gastronomicznym” oraz „czynszu za poczekalnię”. Z tego tytułu były żądane zupełnie inne kwoty, niż te wynikające z umowy najmu, w której nie było mowy o takim przedmiocie najmu. Sąd Rejonowy podkreślił, iż wobec braku przytoczenia jakichkolwiek okoliczności faktycznych, nie był w stanie ustalić, czy faktury dotyczą przedmiotu najmu podanego w umowie. To samo trzeba odnieść do innych opłat. W tym zakresie kwoty wynikały z rozliczenia, lecz nie wiadomo jakiego i przez kogo dokonanego. Nadto, wśród faktur są również faktury korekty, lecz nie wiadomo dokładnie dlaczego zostały wygenerowane i czego dotyczą.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła strona powodowa, zaskarżając powyższy wyrok w całości i zarzucając mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu przez Sąd, że powód nie udowodnił roszczenia, mimo iż treść przedłożonych dowodów, prowadzi do przeciwnych wniosków;

2.  naruszenie przepisu prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 229 kpc poprzez przyjęcie, że pomimo przyznania przez pozwaną faktów wskazanych przez powoda i wykazanych za pomocą dowodów złożonych wraz z pozwem nie doszło do przyznania zasadności pozwu;

3.  naruszenie przepisu prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej, oceny dowodów przedłożonych przez strony do akt sprawy, skutkujące uznaniem przez Sąd, iż twierdzenia powoda odnośnie naliczonych należności nie zostały poparte dowodami;

4.  naruszenie przepisu prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 232 kpc., poprzez uznanie, że powód nie przedłożył dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne;

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 6 kc . , poprzez błędne przyjęcie przez Sąd, iż powód nie przedłożył dokumentów potwierdzających zasadność jego roszczenia, w tym sposobu naliczania opłat ujętych w dokumentach księgowych .

Mając na uwadze powyższe, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu; zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W ocenie apelującego ustalenia jakie poczynił sąd I instancji dają podstawy uznania za zasadne roszczenia zgłoszonego w pozwie przez powoda. Powód poprzez przedłożone przez siebie dokumenty oraz inne dowody wykazał, zarówno podstawę dochodzonych należności, ich wysokość, która nie tylko wynika z przedłożonych do akt sprawy faktur, a również z łączącej strony umowy najmu, jak i zasadność dochodzonego roszczenia, skoro należności do dnia zdania przedmiotu najmu nie zostały uiszczone, a klucze do najmowanego lokalu zostały dopiero w terminie wskazanym w protokole, przekazane powodowi przywracając mu posiadanie przedmiotu najmu. Podkreślił, iż pozwana opóźniła się z przekazaniem przedmiotu najmu, który został wyznaczony na dzień 30.06.2014 r., a zatem powódka miała prawo na podstawie §12 umowy do obciążania za korzystanie z nieruchomości w wysokości 200% czynszu płatne z góry. Powód jednak nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia, obciążając pozwaną wyłącznie stałymi opłatami płaconymi z góry zgodnie z §4 Umowy za kolejny rozpoczęty miesięczny okres oraz opłatami za faktyczne zużycie (odczyty licznika) za okres od dn. 1.07 do 11.07.2014 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, ocena dowodów jest właściwa i logicznie wyprowadzona z całości materiału dowodowego, dlatego też Sąd II instancji przyjął je za własne.

U podstaw rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego legło przeświadczenie, iż słusznie Sąd Rejonowy przyjął, iż powodowa Spółka jako inicjatorka postępowania sądowego nie była w stanie w sposób niewątpliwy wykazać zasadności swoich twierdzeń. Materialnoprawny ciężar dowodu reguluje norma płynąca z treści art. 6 kodeksu cywilnego. Powódka zatem dochodząc roszczenia stanowiącego podstawę niniejszego powództwa, w sytuacji gdy pozwana zaprzecza jej twierdzeniom, związana jest ciężarem udowodnienia okoliczności uzasadniających żądanie, a więc opisanych hipotezami norm prawa cywilnego materialnego znajdujących zastosowanie dla oceny stanu faktycznego. Są to fakty, z których strona wywodzi skutek prawny, a więc prawotwórcze. Ciężar dowodu (art. 6 k.c.) pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów. Instytucja ta spełnia dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady kontradyktoryjności. Po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodniła faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ciężar dowodu wiąże się z obowiązkiem twierdzenia (ciężarem twierdzenia) i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być stosownie do art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu. Ciężar dowodu charakteryzują dwa aspekty: podmiotowy (kto, która strona w postępowaniu ma przeprowadzić dowód) i przedmiotowy (co należy udowodnić dla poparcia powołanych w procesie faktów).

Powyższe zatem wyraźnie wskazuje, że to powodowa Spółka winna wykazać fakty, które dochodzone powództwo czynią zasadnym. Jednak z dowodów zaoferowanych przez powódkę nie wynika słuszność dochodzonych kwot. Powtórzyć za Sądem Rejonowy należy, iż na poparcie swoich twierdzeń powódka przedłożyła wyłącznie wystawione na rzecz pozwanej faktury i umowę wraz z Aneksem nr (...). Brak jest jednakże dokumentów źródłowych umożliwiających weryfikacja zasadności kwot widniejących na fakturach. Wbrew stanowisku apelującej bezdyskusyjnym dowodem, w zakresie prawidłowości dochodzonych kwot nie może być tylko umowa, skoro – co sama potwierdziła apelująca – kwoty z tytułu czynszu najmu i opłat widniejące na fakturach odbiegają od jej treści. Co istotne dopiero w apelacji powódka wskazuje na podwyższanie kwot czynszu w oparciu o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanych przez GUS. W żaden inny bowiem sposób podwyżki czynszu najmu Sądowi powódka nie wyjaśnia, chociażby poprzez przedłożenie swoich wyliczeń odzwierciedlających zastosowane wskaźniki wzrostu. Z drugiej strony jakiekolwiek wyjaśnienia nie odnoszące się do dokumentów czy wiedzy, którą dysponował sąd, na etapie postępowania apelacyjnych uznać należy za spóźnione. Już przy wnoszeniu pozwu strona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika winna wskazać i wykazać wszelkie istotne okoliczności. Nie jest bowiem w postępowaniu apelacyjnym dopuszczalne ratowanie przyjętej taktyki procesowej po jej krytyce dokonanej przez Sąd Rejonowy, oddalający zgłoszone roszczenie.

Również w zakresie pozycji na fakturach odnoszących się do ogrzewania ceny jednostkowe nie wynikają z żadnego dokumentu źródłowego, a różnią się od tych ustalonych umową. W treści umowy widnieją skrajnie różne stawki niż te żądane od powódki. Wskazano nadto w §4 pkt 5 ppkt 4) iż „zasady ogrzewania lokali określa „Regulamin świadczenia usług na dostawę mediów” rozdział IV obowiązujący w (...) S.A. Oddział Dworce K., stanowiący załącznik do umowy” , którego strona ani nie załącza, ani nie wskazuje źródła wysokości aktualnie dochodzonych od powódki opłat za ogrzewanie. Umowa pomiędzy stronami zawarta została w 2009 r. zaś w lipcu 2009 r. zmieniona Aneksem nr (...). Rozbieżności w dochodzonych należnościach być może wynikają ze zmiany cen rynkowych dostawców mediów, czy wspomnianego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Nie mniej jednak Sąd nie może pewnych faktów się domyślać, czy sam ich poszukiwać. W obowiązującym systemie prawnym obowiązek gromadzenia dowodów ciąży na stronach, a aktywność dowodowa sądu ma jedynie charakter uzupełniający. Rolą sądu nie jest zatem przeprowadzenie z urzędu postępowania dowodowego, ani poszukiwanie dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli na przestrzeni lat doszło do zdarzeń, które wpłynęły na zmianę należności ciążących na pozwanej, winno to zostać przed sądem wyjaśnione i wykazane. Nie jest zatem dopuszczalne zaoferowanie szczątkowego materiału dowodnego, z którego jak w niniejszej sprawie wynika podstawa dochodzenia należności, ale już nie jej wysokość.

Mając zatem na uwadze powyższe na mocy art. 385 kpc należało orzec jak w sentencji.

SSO Małgorzata Grzesik