Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 maja 2017 roku w S.

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko S. Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w S. z dnia 7 kwietnia 2016 roku, sygn. akt I C 2501/15

oddala apelację.

SSO Dorota Gamrat -Kubeczak SSO Tomasz Szaj SSO Violetta Osińska

Sygn. akt II Ca 1492/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 7 kwietnia 2016 roku, sygn. akt I C 2501/15, Sąd Rejonowy w S. oddalił powództwo (...) Banku (...) Spółki akcyjnej w W. o zapłatę 15 186,55 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 11 września 2015 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że dwóch członków zarządu spółki udzieliło E. F. pełnomocnictwa do reprezentowania strony powodowej. Wskazał również, że powziął wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń powoda o okolicznościach przytoczonych w pozwie. Powód dochodził zwrotu pożyczki z art. 720 k.c. Nie przedstawił natomiast żadnego dowodu na okoliczności wskazane w pozwie, ani na okoliczność zasadności swego roszczenia ani nawet, że łączył strony jakikolwiek stosunek umowny. Pismem z dnia 21 stycznia 2016 roku powód został zobowiązany do złożenia pisma przygotowawczego zawierającego powołanie wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów w terminie 14 dni – pod rygorem utraty prawa powołania się na nie w dalszym toku postępowania.

Sąd Rejonowy wskazał, że sytuacja, gdy strona powodowa żąda określonego zachowania od strony pozwanej nie składając przy tym jakichkolwiek dowodów nie może i nie powinna znajdować aprobaty. Może to prowadzić do patologicznych sytuacji. Ponieważ doręczyciele nie sprawdzają czy dana osoba mieszka pod adresem wskazanym przez powoda, istnieje wysokie prawdopodobieństwa doręczenia zastępczego.

Ponieważ twierdzenia powoda budziły wątpliwości Sądu, a pozwana nie stawiła się na posiedzenie, Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w całości, zarzucił:

1.  Naruszenie prawa procesowego – art. 339 § 2 k.p.c. polegające na odmowie przyjęcia za prawdziwe twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych, pomimo że nie budzą one jakichkolwiek wątpliwości, a zwłaszcza uzasadnionej wątpliwości ani nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa;

2.  Naruszenie prawa procesowego – art. 130 § 1 k.p.c. mające wpływ na treść orzeczenia polegające na braku wezwania powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu poprzez przedstawienie wskazanych w pozwie dowodów pod rygorem jego zwrotu;

3.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że powód został zobowiązany do przedstawienia sądowi dowodów na poparcie swoich twierdzeń, mimo że takiego zobowiązania powód nigdy nie otrzymał.

Wskazując na te zarzuty powód wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa, przeprowadzenie dowodów wskazanych w pozwie i załączonych do apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Uzasadniając apelację powód wskazał, że składając pozew podał, że pozwana jest dłużniczką, a wierzytelność jest wymagalna i nie uregulowała jej pomimo uprzedniego wezwania do zapłaty. W pozwie powołano też dowody. Dowodów nie dołączono gdyż w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie ma takiej możliwości. Ponieważ Sąd Rejonowy Lublin – Zachód nie znalazł podstaw do wydania nakazu zapłaty sprawa została przekazana Sądowi Rejonowemu w S.. Sąd ten wezwał powoda do złożenia pisma przygotowawczego zawierającego powołanie wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów w terminie 14 dni – pod rygorem utraty prawa ich późniejszego powołania.

Podniósł, że Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku wskazał jedynie, że powziął wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń pozwu, nie wskazując, że były to wątpliwości uzasadnione. Przywołał również stanowisko, że uzasadnione wątpliwości mogą powstać w wypadku, gdy podane w pozwie okoliczności stoją w sprzeczności z faktami powszechnie znanymi lub faktami znanymi sądowi z urzędu, hak i gdy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego. Natomiast powszechnie wiadomym jest, że banki udzielają pożyczek i część z nich jest dochodzona na drodze przymusowej. Banki są instytucjami zaufania publicznego. Ustawa stawia przed bankami szereg wymogów. Bankom przyznano początkowo możliwość dochodzenia wierzytelności na podstawie wyciągów z ksiąg banków. W związku z tym dowody zostały zastąpione domniemaniami z art. 339 § 2 k.p.c. Na poparcie swego stanowiska powód przywołał pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 lipca 2015 roku oraz Sądu Okręgowego w Bielsku Białej z dnia 18 czerwca 2015 roku, II Ca 278/15.

Powód podniósł również, że niezrozumiałe było dlaczego miał składać pismo przygotowawcze, skoro swoje twierdzenia i wnioski zawarł w pozwie. Nie wystąpiły też jakiekolwiek okoliczności, które stwarzałyby potrzebę podniesienia nowych czy innych twierdzeń albo wskazania nowych dowodów. Fakt odmowy wydania nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym nie powoduje nieważności pozwu i zawartych w nim twierdzeń. Jeśli zaś Sąd chciał by powód przekazał mu dowody wykazujące roszczenie, powinien wyraźnie o to wezwać. Podniósł, że procedura cywilna nie zawiera przepisu, który zobowiązywałby powoda w przypadku odmowy wydania nakazu zapłaty w trybie elektronicznym, do przekazania Sądowi dowodów bez osobnego wezwania. Za poprawne należałoby uznać wezwanie powoda do przesłania dowodów pod rygorem zwrotu pozwu na podstawie art. 130 k.p.c.

Powód wniósł o przeprowadzenie przedłożonych dowodów argumentując, że nie spowoduje to trudności w rozpoznaniu sprawy i nie wywoła zwłoki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna, a Sąd Okręgowy podziela ustalenia i wywody Sądu Rejonowego.

Podzielić należy przytoczone przez powoda wywody teoretyczne tyczące się zastosowania art. 339 § 2 k.p.c. i wynikających z niego domniemań faktycznych. W szczególności Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w komentarzu pod red. A. Z., zacytowany na stronie 3 apelacji, iż „uzasadnione wątpliwości mogą też powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie do stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp…”. Takowa sytuacja zaszła bowiem w niniejszej sprawie.

Podkreślić należy, że wytoczenie powództwa przed Sądem jest najistotniejszą czynnością w procesie windykacji należności i winno nastąpić ze starannością i rozmysłem. Tymczasem brak staranności i skrótowość sformułowań pozwu jest rażąca, a w pozwie nie wskazano praktycznie żadnych faktów odnoszących się do stosunku prawnego łączącego strony i wyjaśniającego mechanizm powstania oraz wyliczenia dochodzonej kwoty. Apelujący powołując się na nieobowiązujące już regulacje przewidujące szczególne uprawnienia banków w procesie windykacji w istocie domaga się przyznania powodowi będącemu bankiem szczególnej pozycji w procesie cywilnym, wyrażającej się w domniemaniu prawdziwości podnoszonych twierdzeń i oświadczeń. Takowego domniemania składanych przez określone podmioty oświadczeń (poza dokumentami urzędowymi) zaś procedura cywilna nie przewiduje. Postępowanie cywilne jest sporem dwóch równorzędnych podmiotów prawa cywilnego, zaś rolą Sądu jest ocena twierdzeń i dowodów przedstawianych przez strony, nie zaś jedynie bezkrytyczne aprobowanie twierdzeń banku.

Uzasadnienie żądania pozwu w niniejszej sprawie sprowadza się do dwunastu wersów i zawiera wyłącznie oświadczenie, że „na podstawie ksiąg banku (…) stwierdzone zostało, że na dzień 2015-09-10 figuruje w nich wymagalna i niespłacona wierzytelność Banku przysługująca od pozwanego, wynikająca z czynności bankowej objętej umową (...).07.2013 nr…”. Niestaranność w formułowaniu tego zdania wyrażająca się w braku zachowania właściwych form gramatycznych, wskazania rodzaju męskiego dłużnika, podczas gdy w sprawie pozwaną jest kobieta już podważa zaufanie do rzetelności twierdzeń pozwu. Powód nie wyjaśnił przy tym kiedy należność stała się wymagalna. Jakie były warunki udzielonej rzekomo pożyczki, w szczególności na jaki okres była zawarta, w jakiej kwocie, czy wymagalność wiąże się z wcześniejszym wypowiedzeniem, czy też z upływem okresu umowy. Powyższe wprost wskazuje na niepełne podanie stanu faktycznego przez powoda, co w świetle przytoczonego przez samego powoda w apelacji poglądu skutkuje powstaniem uzasadnionych wątpliwości.

W postanowieniu z dnia 5 listopada 2015 roku, Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, przekazując sprawę Sądowi Rejonowemu w S. wskazał, że stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty. Przesłanki wydania nakazu zapłaty są określone w art. 498 i 499 k.p.c. W szczególności art. 499 § 1 k.p.c. określa przesłanki odmowy wydania nakazu zapłaty. Są to przede wszystkim oczywista bezzasadność roszczenia oraz wątpliwości co do przytoczonych okoliczności. Już zatem powyższe orzeczenie winno wywołać u powoda refleksję co do treści zgłoszonych żądań.

Zarządzeniem z dnia 29 grudnia 2015 roku, doręczonym 21 stycznia 2016 roku, zobowiązano pełnomocnika powoda do złożenia pisma przygotowawczego zawierającego powołanie wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów w terminie 14 dni pod rygorem utraty prawa powołania się na nie w dalszym toku postępowania. Zobowiązanie powyższe nie spotkało się z żadną reakcją powoda. Jednocześnie pełnomocnik powoda nie stawił się na żadną z rozpraw, uniemożliwiając Sądowi uzupełnienie twierdzeń strony (art. 212 § 1 k.p.c.). Tym samym prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że powód został zobowiązany do przedstawienia dowodów a zarzut naruszenia art. 6 k.c. oraz błędu w ustaleniach faktycznych nie jest trafny.

W konsekwencji za bezzasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 339 § 2 k.p.c.

Chybiony jest również zarzut naruszenia art. 130 § 1 k.p.c. Przepis ten dotyczy usuwania braków formalnych pisma. Wymogi formalne pisma określa art. 126 § 1 i 2 k.p.c., zaś braki formalne pozwu dodatkowo art. 187 k.p.c. Ocena twierdzeń pozwu jest oceną merytoryczną roszczenia. Dokonując badania zachowania wymogów formalnych pozwu Sąd sprawcza czy przytoczono okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.) a nie czy przytoczone okoliczności są wystarczające do uwzględnienia żądania. Enigmatyczne przytoczenie okoliczności spełnia wymogi z art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. Nie daje zaś podstaw do zastosowania art. 130 § 1 k.p.c.

Przedłożone do apelacji dowody również nie mogą prowadzić do rozstrzygnięcia sprawy w kierunku pożądanym przez powoda albowiem przedłożone dowody są spóźnione (art. 207 § 6 k.p.c. oraz art. 381 k.p.c.). Marginalnie tylko wskazać należy, że dowody te również nie były wystarczające do uwzględnienia powództwa albowiem z umowy pożyczki z dnia 10 stycznia 2014 roku wynika, że została udzielona na 96 miesięcy a powód nie przedłożył wypowiedzenia tejże umowy a jedynie wezwanie do zapłaty. Nie sposób więc ocenić w jakiej wysokości roszczenie powoda jest wymagalne ani też w jaki sposób naliczono odsetki.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. apelację należało oddalić.

SSO Dorota Gamrat – Kubeczak SSO Tomasz Szaj SSO Violetta Osińska