Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Skoczyńska

Protokolant: Maria Gąsior

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2017r. w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko B. S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda M. P. na rzecz pozwanej B. S. kwotę 7380,82 zł (siedem tysięcy trzysta osiemdziesiąt 82/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IX GC 516/16

UZASADNIENIE

Powód M. P. w pozwie z dnia 20 października 2016r. wniósł o zasądzenie od pozwanej B. S. kwoty 92.250 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 3 lutego 2016r. oraz kosztami postepowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że strony łączyła umowa o dzieło w ramach której na zamówienie pozwanej z dnia 13 listopada 2015r. powód zobowiązał się do wykonania zgodnie z jego specyfikacją hali namiotowej o powierzchni 450 m ². Pozwana zaś zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda za wykonanie przedmiotu zamówienia wynagrodzenia w kwocie 92.250 zł brutto. Zgodnie z zamówieniem powód wykonał konstrukcję z profili stalowych zabezpieczoną antykorozyjnie i oczekiwał na jej montaż. Pozwana nie zastosowała się do treści skierowanego do niej wezwania powoda do współdziałania w celu dokończenia umowy i dokonania montażu hali pod rygorem odstąpienia od umowy, czyniąc niemożliwą do realizacji umowę. W tej sytuacji powód pismem z dnia 17 marca 2016r. odstąpił od umowy z pozwaną i jednocześnie wezwał ją do zapłaty dochodzonej kwoty, na która wystawił fakturę vat nr (...) z dnia 26 stycznia 2016 r, Do chwili wytoczenia powództwa faktura nie została zapłacona. Powód wskazał, że ze względu na specyficzność wykonania konstrukcji hali zmuszony będzie ją pociąć i sprzedać w cenie złomu i wynikające z tego koszty obowiązany jest pokryć powód .

W odpowiedzi na pozew pozwana kwestionując dochodzone roszczenie co do zasady jak i wysokości wniosła o jego oddalenie. W uzasadnieniu swego stanowiska wskazała, że na skierowane przez nią zapytanie powód wysłał jej w dniu 14 października 2015r. za pośrednictwem korespondencji mailowej ofertę zatytułowaną „oferta cenowa”. Równocześnie pozwana prowadziła korespondencję mailową z przedstawicielem (...) S.A. w W. w celu uzyskania źródła finansowania umożliwiającego użytkowanie przez nią hali. O trwających negocjacjach w sprawie zawarcia umowy leasingowej powód został powiadomiony i miał świadomość, że zakup hali miał być dokonany przez leasingodawcę. Na potrzeby zawarcia umowy leasingowej powód na prośbę pozwanej wystawił fakturę pro-forma. Z uwagi na wymaganą przez leasingodawcę specyfikację przedmiotu leasingu pozwana złożyła w dniu 13 listopada 2015r. zamówienie celem przygotowania przez powoda projektu hali. Po prowadzonych przez strony uzgodnieniach powód przekazał pozwanej projekt, który nie zawierał podpisu projektanta oraz osób kontrolujących konstrukcję. Mimo trwających negocjacji Towarzystwo (...) ostatecznie odmówiło zawarcia z pozwaną umowy leasingowej, której przedmiotem miała być hala objęta spornym zamówieniem. Strona pozwana w prezentowanym stanowisku podkreślała, że powód miał świadomość, że zakup przedmiotowej hali uzależniony był od zawarcia przez nią umowy leasingu. Nadto wskazała, że w treści oferty cenowej powód podał jako formę płatności przedpłatę w wysokości 30% zaliczki lub zabezpieczenie bankowe na całą sumę. Od daty wpłaty zaliczki na konto powoda zgodnie z ofertą miał być liczony termin wykonania i montażu hali. Odwołując się do treści zamówienia pozwana wywodzi, że wykonanie i montaż zamówienia uwarunkowany był wniesieniem przedpłaty lub przedstawieniem zabezpieczenia bankowego. W sytuacji gdy nie dokonała wpłaty zaliczki powód nie powinien przystąpić do wykonywania hali. Również pozwana zakwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia. Zarzuciła, że skoro z twierdzeń powoda wynika, iż wykonał konstrukcję stalową, która czeka na montaż to oczywistym jest, że nie wykonał montażu jak również drzwi przesuwnych, poszycia dachu i ścian, które to elementy obejmowała oferta cenowa. Nadto zaznaczyła, że objęta spornym zamówieniem hala należała do typowych i elementy konstrukcji powód mógł wykorzystać do innego zamówienia realizowanego w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa. Na wypadek kwestionowania powyższej okoliczności pozwana wnioskowała o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny budownictwo w celu sporządzenia opinii, w której wypowie się co do typowości bądź nie przedmiotowej konstrukcji stalowej hali, a także ewentualnej wartości hali.

Sąd Okręgowy orzekając w sprawie ustalił, co następuje:

Powód jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w ramach przedsiębiorstwa zarejestrowanego pod nazwą M. B., którego głównym przedmiotem działalności jest produkcja konstrukcji metalowych i ich części. Pozwana prowadzi działalność gospodarczą jako przedsiębiorca, do którego należy firma (...) zajmująca się sprzedażą hurtową odpadów i złomu. Pełnomocnikiem pozwanej jako przedsiębiorcy we wszystkich sprawach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą jest jej mąż K. S. (1), który reprezentował pozwaną w kontaktach z powodem i podejmowanymi w związku z nimi czynnościami (wydruki z (...) k. 24,25,26, okoliczności niesporne).

W związku z zamiarem nabycia hali namiotowej dla potrzeb prowadzonego przez pozwaną przedsiębiorstwa, K. S. (1) odnalazł w ofertach internetowych powoda jako producenta konstrukcji stalowych hal. Następnie jesienią 2015r. przeprowadził z powodem rozmowę telefoniczną, w której określił wymogi co do rozmiaru hali. Na zapotrzebowanie K. S. (1) powód przesłał w dniu 14 października 2015r. drogą mailową ofertę cenową (mail k.13, zeznania świadka K. S. k. 71-72, oferta k.18 v. i 19). Oferta cenowa dotyczyła hali namiotowej w skład której wchodziło poszycie hali dachu, wykonane z plandeki poszycie ścian i dachu hali, konstrukcja wykonana z profili stalowych, 1 szt. drzwi przesuwnych. W ofercie zostały określone dwie opcje cenowe w zależności od powierzchni hali i wymiarów odpowiednio kwota 75000 zł netto + 23 %VAT oraz 85 000 zł netto + VAT. W pozycji forma płatności wskazano w ofercie 30% przedpłaty – zaliczka lub zabezpieczenie bankowe na całą sumę. Termin wykonania z montażem określony został jako do uzgodnienia (ok. 30 dni), liczony od daty wpłynięcia oferty. Po doręczeniu pozwanej oferty strony pozostawały w kontakcie mailowym i telefonicznym. K. S. (1) w dniu 10 listopada 2015r. przesłał dane firmy pozwanej z prośbą o wystawienie przez powoda faktury proforma i doręczenie specyfikacji na przedmiotową halę. Pozwana miała zamiar użytkować halę w ramach umowy leasingowej, o której zawarcie podjęła starania równolegle prowadząc pertraktacje z powodem. W związku z wymaganiami Towarzystwa (...) pozwana zwróciła się do powoda o wystawienie faktury VAT i specyfikacji (mail z dnia 10 listopada 2015r. k. 15 v.). W dniu 13 listopada 2015r. przesłana została faktura proforma na kwotę należności 75.000 zł netto (92. 250 zł brutto). W opisie przedmiotu transakcji podano: hala namiotowa 15x30x5,2 z montażem (k. 9). Jednocześnie powód informował pozwaną o braku możliwości opracowania specyfikacji bez projektu, którego zlecenie wykonania uwarunkował złożeniem przez pozwaną zamówienia (korespondencja mailowa k. 14,15). W dniu 14 listopada 2015r. K. S. (1) przesłał do powoda zamówienie z dnia 13 listopada 2015r., którego treść zbieżna była z ofertą cenową powoda dla opcji 450m ² z ceną 75.000 zł netto oraz wystawioną fakturą proforma. W zamówieniu został określony kolor plandeki poszycia dachu i ścian oraz wymiary drzwi (zamówienie k. 8).

Po otrzymaniu zamówienia powód zlecił opracowanie projektu, który jednocześnie miał spełniać rolę specyfikacji wymaganej przez leasingodawcę. Powód wiedział o staraniach pozwanej o zawarcie umowy leasingowej na przedmiotową halę. Udzielał informacji pracownikowi leasingodawcy odnośnie szczegółów przedmiotu umowy leasingowej (zeznania świadka I. M. k.70-71). Powód na podstawie doświadczeń w transakcjach z innymi klientami nie widział przeszkód w użytkowaniu przez pozwaną hali w ramach umowy leasingowej. Jednocześnie przystąpił do wykonywania zamówienia. Nie oczekiwał od pozwanej wpłaty zaliczki mając świadomość, że płatnikiem miało być Towarzystwo (...) (zeznania powoda w trybie art. 299 k.p.c. k. 91). W mailu z dnia 16 listopada 2015r. przesłanym do K. S. (1) napisał: „potwierdzam zamówienie i wysyłam zamówienie na projekt i działamy” (mail k.16). W dniu 12 stycznia 2016r. informował o wykonaniu konstrukcji, która po ocynkowaniu gotowa jest do montażu. Do obowiązków powoda należało dostarczenie hali oraz jej montaż na przygotowanych przez stronę pozwaną fundamentach. K. S. (1) w mailu z dnia 14 stycznia 2016r. zwrócił się z zapytaniem w sprawie brakujących podpisów pod projektem nie odnosząc się do faktu realizacji przez powoda zamówienia. Powód ponawiał gotowość montażu hali (mail z dnia 18 i 21 stycznia 2016r.). W tym czasie nie było możliwości kontaktu z K. S. (1), gdyż nie odbierał od powoda telefonu. Od pracownika pozwanej uzyskał informację, że przebywa na urlopie (zeznania powoda w trybie art. 299 k.p.c. k. 91, mail k. 15). Wobec braku możliwości montażu przygotowanej konstrukcji z profili stalowych powód powołując się na treść art. 640 k.c. wezwał pozwaną pismem z dnia 15 lutego 2016r. do współdziałania przy wykonywaniu umowy poprzez umożliwienie mu w terminie 14 dni od otrzymania pisma dokonania montażu konstrukcji (wezwanie k. 20). Wobec faktu, iż pozwana nie zastosowała się do treści wezwania powód złożył w piśmie z dnia 17 marca 2016r. oświadczenie o odstąpieniu od umowy o dzieło zawartej na podstawie złożonego przez pozwaną zamówienia z dnia 13 listopada 2015r. Jednocześnie wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 92.250 zł wynikającej z wystawionej faktury VAT nr (...) z dnia 26 stycznia 2016r. (faktura VAT k. 10 odstąpienie od umowy- pismo k.22). Pozwana nie udostępniła powodowi miejsca inwestycji do postawienia konstrukcji hali, gdyż nie była zainteresowana realizacją zamówienia wobec odmownej decyzji leasingodawcy co do zawarcia umowy leasingowej na przedmiotową halę. Powodem takiego stanowiska była negatywna opinia rzeczoznawcy Towarzystwa (...), z uwagi na zbyt ścisłe związanie hali z gruntem poprzez przytwierdzenie jej do gruntu kotwami. O braku możliwości zawarcia umowy leasingu pozwana dowiedziała się w styczniu 2016r. (zeznania świadka K. S. (1) k. 72).

Pod koniec 2016r. powód dokonał przeróbki przedmiotowej konstrukcji pod potrzeby innego klienta w ten sposób, że podwyższył ją o 1 m ² poprzez dospawanie elementów konstrukcji, a następnie sprzedał przerobioną konstrukcję hali. Podwyższenie konstrukcji hali zwiększyło jej cenę w stosunku do wartości przedmiotu zamówienia pozwanej (zeznania powoda w trybie art. 299 k.p.c. k. 89, 91).

Powyższy stan faktyczny wynikał z opisanych powyżej dowodów z dokumentów prywatnych oraz korespondencji mailowej i jej załączników, która jako dopuszczalny środek dowodowy została objęta materiałem dowodowym. Istotnym jest, że żaden z dowodów nie był kwestionowany przez strony. Za w pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków i powoda, które uzupełniały okoliczności wynikające z treści dokumentów i korespondencji mailowej. Ustalone wyżej okoliczności stanu faktycznego nie były sporne pomiędzy stronami.

W świetle tych ustaleń Sad zważył, co następuje:

Strony łączyła umowa o dzieło (627 k.c.), do której zawarcia doszło poprzez przyjęcie przez powoda bez zastrzeżeń oferty złożonej przez pozwaną w zamówieniu z dnia 13 listopada 2015r. na wykonanie hali namiotowej, w której oznaczony został przedmiot zamówienia w sposób realizujący indywidualne potrzeby zamawiającego, a także wynagrodzenie, którego wysokość była akceptowana przez obie strony (art. 66 k.c.). Pozwana w zamówieniu nie warunkowała jego realizacji od zawarcia umowy leasingu w ramach której użytkowałaby przedmiotową halę. Składając zamówienie w powyższej formie przyjęła na siebie ryzyko niedojścia umowy leasingowej do skutku. Powód przyjmując zamówienie oświadczył w sposób jednoznaczny, że przystępuje do jego wykonania. Mimo uzyskania informacji o odmowie zawarcia umowy leasingowej na przedmiotową halę zamawiający utrzymywał pozory zainteresowania wykonania umowy przez powoda. Biorąc pod uwagę, że realizacja zamówienia obejmowała oprócz wykonania konstrukcji również jej montaż, wykonanie umowy przez powoda uzależnione było od przygotowania i udostępnienia przez pozwaną miejsca, w którym hala miała być posadowiona. Dokończenie przez powoda rozpoczętych prac nad wykonaniem przedmiotu zamówienia i osiągnięcie rezultatu umowy uzależnione było od podjęcia konkretnych działań przez zamawiającego (art. 640 k.c.). Brak tych działań spowodowany utratą zainteresowania przez pozwaną realizacją zamówienia z powodu nie uzyskania źródła finansowania inwestycji w drodze leasingu dawał powodowi na mocy art. 640 k.c. podstawy do odstąpienia od umowy po bezskutecznym upływie zakreślonego w złożonym oświadczeniu terminie.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 3 grudnia 2004 r., IV CK 340/04 i z dnia 20 czerwca 2013 r., IV CSK 704/12 odstąpienie od umowy o dzieło na podstawie art. 640 k.c. wywiera skutek ex tunc i stwarza taki stan prawny, jakby umowa nie została zawarta. Żadna zatem ze stron nie może dochodzić roszczeń z tej umowy i przysługują im tylko roszczenia określone w art. 494 k.c. .

Upadek umowy ze skutkiem wstecznym powoduje, że strony, nie będąc już związane węzłem obligacyjnym, nie są zobowiązane do wykonania umowy, nie przysługują im więc roszczenia wynikające z tej umowy; są natomiast zobowiązane zwrócić sobie wszystko co otrzymały dotychczas w wykonaniu umowy, a strona odstępująca od umowy, czyli ta, która wykonała przysługujące jej ustawowe prawo odstąpienia, może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Zakres tego odszkodowawczego obowiązku obejmuje, w granicach związku przyczynowego, pozytywny interes umowy (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1987 r. III CZP 82/86 OSNC z 1987 r., z. 12, poz. 189), chyba że co innego wynika z przepisu ustawy lub postanowienia umowy (art. 361 § 2 k.c.). Pojęcie pozytywnego interesu umowy obejmuje pełne odszkodowanie, a więc wszystko to co strona uzyskałaby gdyby umowa doszła do skutku. W przypadku powoda jako przyjmującego zamówienie wykonanie przedmiotu zamówienia skutkowałoby roszczeniem o zapłatę wynagrodzenia. W rozpatrywanym stanie faktycznym ustalonym na chwilę zamknięcia rozprawy, powód po przerobieniu konstrukcji wykonanej na potrzeby realizacji spornego zamówienia dokonał jej sprzedaży na rzecz innego nabywcy. W tej sytuacji powód obowiązany był dowieść, że w wyniku nie dojścia do skutku umowy z powodem dokonując transakcji z nowym klientem poniósł szkodę lub nie uzyskał korzyści, których spodziewał się uzyskać w wykonaniu spornego zamówienia. W tym celu powinien przedstawić rozliczenie obu transakcji, koszty poniesione w związku z koniecznością dostosowania konstrukcji do potrzeb klienta oraz dowody je dokumentujące. Powód w rozpatrywanym przypadku nie dowodził szkody stojąc na stanowisku, iż należy mu się wynagrodzenie w wysokości wynikającej z faktury wystawionej na pozwaną za realizację spornego zamówienia. Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda o opracowanie opinii biegłego, zgłoszony na okoliczność oszacowania wartości konstrukcji, gdyż wskazany przedmiot opracowania biegłego nie zmierzał do wykazania okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia sporu.

W świetle powyższych ustaleń i dokonanej oceny Sąd uznał roszczenie powoda za nieudowodnione.

O kosztach procesu Sad orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Powód jako przegrywający spór w całości obowiązany jest zwrócić na rzecz pozwanego całość kosztów procesu, na które składają się koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 7217 zł ustalonego na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata skarbowa od pełnomocnictw w kwocie 17 zł oraz wykorzystana zaliczka na koszty stawiennictwa świadka w kwocie 163,82 zł.

Z tych też względów orzeczono jak w sentencji.