Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach X Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2017 r.

sprawy

z powództwa: A. A.

przeciwko: (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda A. A.

od wyroku Sąd Rejonowy w Rybniku VI Wydział Gospodarczy

z dnia 24 czerwca 2016 r.

sygn. akt VI GC 441/15

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 800zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Małgorzata Korfanty SSO Lesław Zieliński SSO Barbara Przybyła

Sygn. akt VI Ga 39/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem sąd pierwszej instancji oddalił powództwo A. A. który domagał się od pozwanej (...) – Doradcy (...) sp. z o.o. w L. kwoty 38.674,38 zł z tytułu prowizji od umów ubezpieczenia zawartych w czasie trwania łączącej strony umowy o współpracy z dnia 1 grudnia 2010 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2014 r. oraz kosztów procesu.

Powód podnosił, iż strony łączyła umowa agencyjna i powód jako agent posiadał uprawnienie do żądania prowizji od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do ich zawarcia doszło z klientami pozyskanymi poprzednio przez agenta dla umów tego samego rodzaju.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów postępowania.

Zarzucała, że łącząca strony umowa o współpracy nie była umową agencyjną, co powoduje, że nie istnieje normatywna podstawa roszczenia powoda. Ponadto to nie powód zawarł umowy ubezpieczenia, na podstawie których domaga się zapłaty prowizji.

Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny.

Pozwana jest agentem ubezpieczeniowym (...) S.A. w W., (...) S.A. w W., (...) S.A. w W.. W dniu 1 grudnia 2010 r. strony zawarły umowę o współpracy. Powód zobowiązał się do stałego wykonywania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej czynności agencyjnych w imieniu pozwanej przy zawieraniu umów ubezpieczenia i obsłudze umów ubezpieczenia zawartych z zakładem ubezpieczeń. Umowa została rozwiązana ze skutkiem na dzień 31 października 2014 r. Za podstawę rozwiązania umowy pozwana wskazała wykreślenie firmy pozwanego z rejestru działalności gospodarczej. Powód pozyskał 3 klientów w osobach J. H., K. C. oraz R. J. (1), za co otrzymał stosowne prowizje. W latach 2013 i 2014 r. J. H., K. C. oraz R. J. (2) zwarli również inne umowy ubezpieczenia niż zawarte za pośrednictwem powoda. W zawarciu tych umów pośredniczył A. H. – wiceprezes zarządu pozwanej.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym sąd wskazał, że łączącą strony umowa o współpracy zawarta przez strony w dniu 1 grudnia 2010 r. nie miała charakteru umowy agencyjnej w rozumieniu przepisu art. 758§1kc i w związku z tym nie miał do niej zastosowania przepis art. 761§1 kc.

Sąd uznał, że pozwana działa jako agent ubezpieczeniowy pośredniczący w zawieraniu umów ubezpieczenia, w rozumieniu art. 7 ust 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U.2014.1450 j.t. ze zm.). czynności agencyjne wykonywała za pomocą osób fizycznych, w tym powoda, nie będących agentami, a będących pośrednikami agencyjnymi. Bez znaczenia było to, czy osoby te są przedsiębiorcami i czy wykonują czynności agencyjne w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy poza nią. Pozwana zleciła powodowi, który spełniał przesłanki określone w art. 9 ust. 1 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, wykonywanie czynności agencyjnych, które były związane ze świadczeniem przez powódkę usług pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych. W związku z tym powód działał jako pośrednik agencyjny w imieniu i na rzecz pozwanej – agenta instytucjonalnego – na podstawie zawartej przez strony umowy o współpracy.

Ta umowa ta z mocy art. 12 ust. 4 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym – nie jest umową agencyjną. Pozwana, będąc agentem instytucjonalnym, zawarła z powodem - pośrednikiem agencyjnym - umowę o współpracy, która nie jest umową agencyjną. W tym zakresie sąd powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego Warszawie z 24 lutego 2015 r., sygn. akt VI ACa 551/14 k. 148 i n.).

Sąd uznał, że w takiej sytuacji prawo do uzyskania dalszych, różnych od wypłaconych przez pozwaną prowizji, powód powinien wywieść z umowy o współpracy z dnia 1 grudnia 2010 r., w szczególności z przepisów § 6 umowy oraz aneksu prowizyjnego, stanowiących o wynagrodzeniu należnym powodowi. W umowie stron brak zapisów odpowiadających uregulowaniu art. 761 § 1 k.c. r.

Sąd pierwszej instancji w tych okolicznościach oddalił wnioski dowodowe w postaci przesłuchania świadków, stron, i wywiadów u ubezpieczonego jako zbędne dla rozstrzygnięcia sporu.

Powód w apelacji, zaskarżając wyrok w całości domagał się uchylenia zaskarżonego orzeczenie i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania ewentualnie zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa.

Zarzucił naruszenie przepisu art. 12 ust.4 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że umowa o współpracy łącząca strony nie była umową agencyjna. W uzasadnieniu powoływał się na cytowaną w komentarzu P. B. interpretację Ministra finansów wyrażoną w piśmie do (...) Stowarzyszenia (...) wedle której, nie ma przeszkód, aby osoba fizyczna wykonująca czynności agencyjne prowadziła działalność gospodarczą i mogła być strona umowy agencyjnej. Skarżący powoływał się na treść przepisu art. 758 kc.

Ponadto skarżący zarzucił naruszenie przepisu art. 232 w związku z art. 207 kpc poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych w postaci przesłuchania świadków, stron i wywiadów u ubezpieczonego, które pozwalały na ustalenie czy powód pośredniczył w zwieraniu przez świadków umów ubezpieczeniowych przed dniem 1 grudnia 2013r. , charakteru prawnego tych umów i czy w okresie od 1 grudnia 2013r. do 31 marca 2014r. , wskazani w świadkowie, jako klienci zawierali za pośrednictwem pozwanego umowy ubezpieczenia i czy powód pośredniczył w zwieraniu umów.

Pozwany w odpowiedzi na apelację domagał się oddalenia apelacji i zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego. Wskazywał, że łączącą strony umowa o współpracy nie mogła być umowa agencyjną, uwagi na zapis art. 12 ust. 4 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym oraz dlatego, że w ramach umowy łączącej strony powód nie pośredniczył przy zwieraniu umów na rzecz pozwanego ani nie zawierał umów w jego imieniu , umowy były zawierane na rzecz ubezpieczyciela.

Rozpoznając apelację sąd zważył co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, zaś ustalony przez sąd stan faktyczny stanowi wynik prawidłowej, zgodnej z przepisem art. 233 oceny materiału dowodowego zebranego zgodnie przepisem art. 227 kpc. Ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny sąd przyjmuje za własny a ocenę prawną w pełni podziela.

Zgodnie z art. 2 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Przepis art. 2 ust. 2 pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3.

Zgodnie z art. 4 pkt 1) cytowanej ustawy pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej "czynnościami agencyjnymi", polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna).

Jak wynika z powołanych przepisów tylko agent ubezpieczeniowy jest upoważniony do podejmowania działań na rzecz ubezpieczycieli w celu zawarcia umowy ubezpieczenia i zawierania umów na rzecz ubezpieczyciela.

Poza sporem jest, iż dla powoda dającym zlecenie i stroną umowy o współpracy była pozwana, zaś czynowości opisane w §1 umowy o współpracy zmierzały do zawarcia umowy nie na rzecz pozwanego lecz na rzecz ubezpieczycieli od których pozwany posiadał stosowane pełnomocnictwa.

Słusznie wskazywał skarżący w apelacji, iż do postanowień przedmiotowo istotnych umowy agencyjnej należy zobowiązanie agenta do stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów z klientami w imieniu dającego zlecenie lub stałego zwierania umów z klientami w imieniu dającego zlecenie oraz wskazanie umów przy zawarciu których ma pośredniczyć lub zwierać w imieniu dającego zlecenie. Skarżący natomiast nie dostrzega, że czynności które podejmował powód nie zmierzały do zawarcia umów w imieniu pozwanego jako zlecającego, lecz ubezpieczycieli, na rzecz których działał pozwany jako agent. Tylko agent z mocy art. 12 ust. 1 posiadał pełnomocnictwo do dokonywania czynności agencyjnych w imieniu zakładu ubezpieczeń, które z mocy art.12 ust. 3 nie mogło zawierać upoważnienia do udzielania dalszych pełnomocnictw.

Wykładnia dokonywana przez organy administracji państwowej, pomijając fakt, iż skarżący powoływał się jedynie na fragment pisma powołanego przez komentatora, nie wiąże sądu, zaś z przyczyn wyżej opisanych sąd odwoławczy sąd nie podzielił argumentacji skarżącego.

Mając na względzie powyższe sąd po myśli art. 385 oddalił apelacje jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1 i 3kpc w związku z art. 108§1 kpc. Na koszty poniesione przez pozwanego złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z §10 pkt 1 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r.) // .10.2016 zmienionym rozp. z dnia 12 października 2016r.

SSO Małgorzata Korfanty SSO Lesław Zieliński SSO Barbara Przybyła