Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2017 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2017 roku w Lublinie

sprawy M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość emerytury

na skutek odwołań M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 17 czerwca 2016 roku znak (...)

i z dnia 4 sierpnia 2016 roku znak (...)

oddala odwołania.

Sygn. akt VIII U 3038/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 17 czerwca 2016 roku po rozpatrzeniu wniosku M. B. dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury i podjął jej wypłatę od dnia 1 maja 2016 roku, tj. od miesiąca, w którym ustała przyczyna powodująca zawieszenie wypłaty świadczenia. Wysokość świadczenia obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) została ustalona w kwocie 824,91 brutto, od dnia 1 lipca 2016 roku. Emerytura nie została podwyższona do wysokości emerytury najniższej z powodu nieudowodnienia okresów składkowych w wymiarze 20 lat (decyzja – k. 61 a.e.).

M. B. wniosła odwołanie od powyższej decyzji. Wskazała, że organ rentowy nie uwzględnił wszystkich okresów składkowych i nieskładkowych w łącznym wymiarze ponad 20 lat, w tym pracy w gospodarstwie rolnym rodziców (odwołanie – k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i wskazał, że wnioskodawczyni nie udowodniła okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 21 lat, który uzasadniałby podwyższenie emerytury do wysokości emerytury minimalnej (odpowiedź na odwołanie – k. 14 a.s.).

W dniu 4 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał kolejną decyzję o ustaleniu wysokości emerytury i podjęciu jej wypłaty z dniem 1 maja 2016 roku. Wysokość świadczenia została ustalona w kwocie 824,91 brutto. Decyzja jednocześnie uchyliła decyzję z dnia 12 listopada 2015 roku oraz zmieniła decyzję z dnia 17 czerwca 2016 roku w części dotyczącej warunku podwyższenia do kwoty minimalnej emerytury. Zakład wskazał, że w celu podwyższenia świadczenia do takiej kwoty należy udowodnić 21 lat okresów składkowych i nieskładkowych, do których nie uwzględnia się okresów pracy w gospodarstwie rolnym (decyzja – k. 67 a.e.).

M. B. wniosła odwołanie od tej decyzji. Wskazała, że posiada ponad 15 lat okresów składkowych w ZUS i ponad 5 lat w KRUS. Ponadto w okresie od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców, a w okresie od dnia 10 sierpnia 2001 roku do dnia 30 stycznia 2003 roku prowadziła działalność gospodarczą. W związku z tym wnosi o uwzględnienie wszystkich okresów w wymiarze ponad 21 lat i wypłatę emerytury w pełnej wysokości (odwołanie – k. 23 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że wnioskodawczyni nie spełniła przesłanki do wypłaty świadczenia w wysokości emerytury minimalnej z powodu nieudowodnienia okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 21 lat (odpowiedź na odwołanie – k. 26 a.s.).

Postanowieniem z dnia 20 października 2016 roku Sąd Okręgowy w Lublinie połączył sprawy z obu odwołań do łącznego rozpoznania i orzekania (postanowienie – k. 34 a.s.).

Na rozprawie w dniu 23 maja 2017 roku wnioskodawczyni sprecyzowała, że wnosi o uwzględnienie do okresów składkowych i nieskładkowych okresów od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 30 czerwca 1996 roku z tytułu opłacania składek w KRUS oraz od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców (k. 54v a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

M. B. urodziła się w dniu (...).

W okresie od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 30 czerwca 1996 roku opłacała składki na ubezpieczenia społeczne rolników (zaświadczenie – k. 289 t. VI a.r., k. 46 a.e.).

W dniu 1 sierpnia 1995 roku złożyła do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniosek o rentę inwalidzką rolniczą (wniosek – k. 1-2 t. II a.r.).

Decyzją z dnia 28 września 1995 roku organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do renty (decyzja – k. 17 t. II a.r.).

W związku z wniesionym odwołaniem sprawa została przekazana do Sądu Wojewódzkiego w Katowicach, który wyrokiem z dnia 11 marca 1996 roku zmienił decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do renty inwalidzkiej rolniczej od dnia 1 maja 1995 roku. Decyzja wykonująca wyrok została wydana w dniu 5 kwietnia 1996 roku (wyrok – k. 25, decyzja – k. 28 t. II a.r.).

M. B. od dnia 10 sierpnia 2001 roku do dnia 30 stycznia 2003 roku prowadziła działalność gospodarczą w zakresie handlu detalicznego na rzecz (...) SA jako osoba mająca ustalone prawo do renty, opłacając składki na ubezpieczenie zdrowotne (zaświadczenie – k. 201 t. V a.r., pismo – k. 13 a.e.).

W dniu 18 września 2006 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wydał decyzję przeliczającą wysokość renty rolniczej od dnia 1 października 2006 roku. Do jej wysokości uwzględniono 4,45 lat (4 lata, 5 miesięcy i 11 dni) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia przed dniem 1 lipca 1977 roku, tj. okres od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku (raport ustalenia wysokości świadczenia – k. 188, decyzja – k. 189 t. IV a.r.).

W dniu 7 września 2015 roku M. B. złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę (wniosek – k. 1-4 a.e.).

W toku postępowania wyjaśniającego Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na wniosek ZUS przesłała informację, zgodnie z którą do świadczenia rolnego wnioskodawczyni zostały zaliczone okresy pracy w gospodarstwie rolnym i opłacania składek na ubezpieczenie społecznego rolników w okresie od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku i od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 30 czerwca 1996 roku, a także okresy zatrudnienia poza rolnictwem od dnia 15 czerwca 1975 roku do dnia 16 czerwca 1976 roku, od dnia 1 września 1976 roku do dnia 4 kwietnia 1985 roku i od dnia 1 marca 1988 roku do dnia 20 lutego 1990 roku (pismo – k. 36 a.e.).

Decyzją z dnia 12 listopada 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia (...)od daty osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona na kwotę 778,91 złotych. Nie została podwyższona do wysokości minimalnej, ponieważ wnioskodawczyni nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat. Świadczenie zostało zawieszone z uwagi na uprawnienia do świadczenia rolnego (decyzja – k. 38 a.e.).

Decyzją z dnia 24 maja 2016 roku Prezes KRUS wydał decyzję o wstrzymaniu od dnia 1 czerwca 2016 roku wypłaty renty rolniczej z powodu przyznania świadczenia w ZUS jako świadczenia korzystniejszego. Decyzja została przesłana do ZUS (decyzja – k. 285 t. VI a.r., pismo z decyzją – k. 58-59 a.e.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 17 czerwca 2016 roku organ rentowy ponownie ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury od dnia 1 maja 2016 roku, tj. od miesiąca, w którym ustała przyczyna powodująca zawieszenie wypłaty świadczenia. Wysokość emerytury nie została podwyższona do wysokości minimalnej z powodu nieudowodnienia okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat (decyzja – k. 61 a.e.).

Kolejną zaskarżoną decyzją z dnia 4 sierpnia 2016 roku organ rentowy uchylił decyzję z dnia 12 listopada 2015 roku oraz zmienił decyzję z dnia 17 czerwca 2016 roku w części dotyczącej warunku podwyższenia do kwoty minimalnej emerytury wskazując, że konieczne jest udowodnienie 21 lat okresów składkowych i nieskładkowych, do których nie uwzględnia się okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Organ rentowy ustalił, że wnioskodawczyni legitymuje się łącznym okresem składkowym w wymiarze 18 lat, 7 miesięcy i 17 dni. Uwzględniono do niego okres opłacania składek na ubezpieczenia rolnicze od dnia 1 grudnia 1992 roku do dnia 30 czerwca 1996 roku (3 lata i 7 miesięcy). Pozostały okres opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze pokrywał się z okresem składkowym. Organ rentowy nie uwzględnił natomiast okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku, ponieważ okres ten został przyjęty do ustalenia prawa do świadczenia rolnego (raport ustalenia uprawnień do świadczenia – k. 64, decyzja – k. 67 a.e., pismo procesowe – k. 60-61 a.s.).

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów, które zostały uznane za wiarygodne. Składają się na nie dowody znajdujące się w aktach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ich forma i treść nie budzi wątpliwości, a ponadto nie były kwestionowane przez strony.

Sąd Okręgowy w Lublinie rozważył, co następuje:

Odwołania nie są zasadne i podlegają oddaleniu.

W niniejszej sprawie stan faktyczny nie był sporny. Kwestią sporną była możliwość zaliczenia okresu pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku (4 lata, 5 miesięcy i 11 dni) do okresów uprawniających do przyznania emerytury w minimalnej wysokości. Okres podlegania ubezpieczeniom społecznym rolników od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 30 czerwca 1996 roku został bowiem uwzględniony.

Kwestie przyznania emerytury w wysokości minimalnej reguluje art. 87 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748, tekst jedn. ze zm.). Zgodnie z tym przepisem w przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26 jest niższa niż kwota najniższej emerytury, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem, o którym mowa w art. 26a, podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony będący kobietą osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a, i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem ust. 1b.

Wymagany wiek emerytalny, tj. 60 lat i 9 miesięcy, określony w art. 24 ust. 1a pkt 10 wnioskodawczyni osiągnęła w dniu (...)roku.

Tym samym zgodnie z art. 87 ust. 1b pkt 2 ustawy okres składkowy i nieskładkowy w przypadku wnioskodawczyni wynosi 21 lat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił jednak, że wnioskodawczyni legitymuje się łącznym okresem 18 lat, 7 miesięcy i 7 dni.

Do powyższego nie można uwzględnić okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawczyni od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku. W świetle art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 3 okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Z treści art. 10 ust. 3 cytowanej ustawy wynika zatem, że w rozpatrywanej sprawie nie można zaliczyć do wymaganych okresów do przyznania emerytury w minimalnej wysokości tzw. okresów uzupełniających pracy w gospodarstwie rolnym w sytuacji, gdy zostały one wcześniej zaliczone do świadczenia rolniczego. Taki przypadek zachodzi w sprawie M. B., jako że Prezes KRUS uwzględnił okres od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 14 czerwca 1975 roku przy obliczaniu wysokości renty rolniczej. Nie jest dopuszczalna sytuacja, w której te same okresy byłyby podstawą ustalenia prawa w systemie rolniczym oraz powszechnym (wyrok SN z dnia 8 maja 2007 roku, II UK 164/06, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 172).

Powyższy przepis jest klarowny i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Tym samym Sąd ustalił, że wnioskodawczyni nie spełnia warunku do przyznania świadczenia emerytalnego w minimalnej wysokości w postaci 21 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Odwołania od zaskarżonych decyzji podlegają więc oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Lublinie na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.