Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2017 r. w S.

odwołania H. L. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 17 marca 2017 r. Nr (...)

w sprawie H. L. (1)

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do emerytury rolniczej

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 289/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17.03.2017 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił ubezpieczonemu H. L. (1) prawa do emerytury rolniczej, albowiem nie spełnił on warunku określonego w art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. nie wykazał 25-letniego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Do stażu ubezpieczeniowego nie zaliczono prowadzenia działów specjalnych (hodowli lisów) w latach 1978-1985, ponieważ w okresie tym H. L. (1) nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Od decyzji tej odwołanie złożył H. L. (1), który wnosił o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury rolniczej. Skarżący domagał się zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu prowadzenia hodowli lisów jako działu specjalnego produkcji rolnej w latach 1978-1985. Na dowód prowadzenia tej hodowli ubezpieczony przedłożył dowody z Urzędu Skarbowego w S. oraz Urzędu Miejskiego w S..

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wnosił o jego oddalenie, argumentując, iż stosownie do treści art. 6 pkt 14 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, za okresy podlegania ubezpieczeniu społecznym rolników należy rozumieć tylko takie okresy, za które opłacono składki na to ubezpieczenie, chyba że odpowiednie przepisy przewidywały, iż nie istniał obowiązek opłacania tych składek. Obowiązujące w spornym okresie przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin oraz o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin nakładały obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie rolników, a akta emerytalno-rentowe nie zawierają informacji o opłacaniu przez H. L. (1) takich składek.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony H. L. (1), ur. (...), uprzednio był uprawniony do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy (bezsporne, akta KRUS). W kwestionariuszu załączonym do wniosku o przyznanie renty rolniczej H. L. (1) wskazał, iż w okresach od 1.01.1986 r. do 30.09.2004 r. oraz od 7.10.2004 r. do chwili złożenia wniosku (tj. do 28.11.2008 r.) pracował w gospodarstwie rolnym i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników (kwestionariusz oraz zaświadczenie KRUS k. 2-3 akt KRUS). Od dnia 1 czerwca 2014 r. ubezpieczony nabył prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w S. z dnia 16 czerwca 2014 r. k. 96 akt KRUS).

W dniu 27.12.2016 r. H. L. (1) wniósł o przyznanie prawa do emerytury rolniczej i o uwzględnienie do stażu ubezpieczeniowego okresu od 1978 r. do 1985 r., kiedy to prowadził hodowlę lisów (dział specjalny produkcji rolnej). Do wniosku ubezpieczony dołączył kserokopie wydanych przez Urząd Skarbowy w S. oraz Urząd Miejski w S.: decyzji ustalających wysokość podatku obrotowego z tytułu hodowli lisów, decyzji o rozłożeniu na raty tego podatku, upomnień, wezwań oraz dowodów wpłat rat tego podatku. Dokumenty te dotyczą lat 1979-1985 (wniosek oraz dokumenty k. 105-124 akt KRUS). Na podstawie zgromadzonych dokumentów organ rentowy ustalił, iż H. L. (1) legitymuje się stażem podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w wymiarze 23 lat i 6 miesięcy (tj. okres od 1.01.1986 r. do 30.06.2009 r.). Do stażu tego organ rentowy nie zaliczył okresu prowadzenia hodowli lisów w latach 1978-1985. W konsekwencji, decyzją z dnia 17.03.2017 r. Prezes KRUS odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury rolniczej (decyzja k. 129 akt KRUS).

W toku postepowania odwoławczego Sąd ustalił, iż H. L. (2) w okresie od 6 maja 1971 r. do 28 lutego 1979 r. był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w S. (świadectwo pracy k. 10 akt KRUS). Wcześniej, bo od 1977 r. ubezpieczony rozpoczął hodowlę lisów (pierwotnie posiadał 5 samic i 3 samców). Początkowo działalność ta prowadzona była na należącej do jego rodziców posesji w S., na której ubezpieczony mieszkał wraz z żoną, Z. L., oraz z rodzicami. W 1980 r. ubezpieczony kupił nieruchomość o pow. 0,5 ha położoną w miejscowości P. i tam przeniósł swą hodowlę (zeznania ubezpieczonego k. 11v i 46-46v akt sprawy, zeznania świadków: Z. L. k. 45v akt sprawy, W. D. k, 45v-46 akt sprawy).

Odwołanie ubezpieczonego nie jest zasadne.

Organ rentowy w zaskarżonej decyzji prawidłowo nie zaliczył do okresu ubezpieczenia społecznego rolników czasu prowadzenia przez H. L. (1) hodowli lisów od 1978 r. do 1985 r. Nie budzi wątpliwości, iż w przywołanym okresie ubezpieczony trudnił się hodowlą lisów. Okoliczność ta wyraźnie wynika z zeznań złożonych przez ubezpieczonego oraz świadków, małżonki Z. L. oraz szwagra W. D.. Zeznania te jako logiczne i spójne zasługują na wiarę oraz korespondują z treścią przedłożonych przez H. L. (1) dokumentów pochodzących z Urzędu Skarbowego w S. oraz Urzędu Miejskiego w S. (k. 105-124 akt KRUS). Jednakże sama tylko okoliczność prowadzenia hodowli lisów nie jest jednak wystarczająca do przyjęcia, iż H. L. (1) w spornym okresie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Jak bowiem trafnie stwierdził organ rentowy, z treści obowiązujących wówczas przepisów wypływa wymóg opłacania składek na ubezpieczenia społeczne rolników. W myśl art. 38 w zw. z art. 37 i w zw. z art. 69 ustawy z dnia 27.10.1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz.U. Nr 32, poz. 140) obowiązującej w okresie od 1.01.1978 r. do 31.12.1982 r., obowiązek opłacania przez rolnika składki (na fundusz emerytalny rolników) powstaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, w którym rolnik rozpoczął prowadzenie gospodarstwa rolnego, a ustaje - z końcem miesiąca kalendarzowego, w którym rolnik przestał prowadzić gospodarstwo rolne. Składki na fundusz emerytalny rolników rolnik opłaca począwszy od dnia 1.07.1977 r., chyba że rozpoczął prowadzić gospodarstwo rolne po tym dniu. A zatem, na rolników nałożono obowiązek uiszczania składek na fundusz emerytalny rolników.

Z kolei w okresie od dnia 1.01.1983 r. do końca spornego okresu, tj. do 31.12.1985 r. i dalej, obowiązywała ustawa z dnia 14.12.1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 268). W tym akcie prawnym przewidziano, iż za rolnika uważa się również osobę prowadzącą dział specjalny (art. 2 ust. 1 pkt a). W myśl art. 42 ust. 1 i 2, tworzy się Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników, zwany dalej "Funduszem". Fundusz powstaje ze składek na ubezpieczenie społeczne rolników, opłacanych przez rolników, oraz z dotacji budżetu Państwa. Artykuł 43 przywołanej ustawy w brzmieniu obowiązującym do końca spornego okresu przewidywał, iż składka na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi rocznie:

1) 1.200 zł - od każdego ubezpieczonego,

2) 500 zł - z każdego pełnego ha przeliczeniowego, a w wypadku działu specjalnego - 5% dochodu szacunkowego z tego działu.

Z zestawienia powyższych przepisów wynika, iż rolnicy, w tym osoby prowadzące dział specjalny miały obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Konkretyzacja tego obowiązku została wyrażona wprost w art. 44 omawianej ustawy, zgodnie z którym składkę na ubezpieczenie społeczne rolników opłaca rolnik prowadzący gospodarstwo rolne.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, poprzez pojęcie okresów podlegania określonemu ubezpieczeniu społecznemu (art. 6 pkt 14), należy rozumieć tylko takie okresy, za które opłacono przewidziane w odpowiednich przepisach składki na to ubezpieczenie, chyba że w myśl tych przepisów nie istniał obowiązek opłacania składek. Innymi słowy, za okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników uznaje się okresy, w których odprowadzana była składka na stosowne ubezpieczenie społeczne rolników.

Tymczasem w aktach sprawy nie znajduje się żaden dowód poświadczający okoliczność odprowadzania przez H. L. (1) w spornym okresie składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Uiszczanie przez ubezpieczonego podatku obrotowego od hodowli lisów nie jest tożsame z odprowadzaniem składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Wobec tego dokumenty potwierdzające uiszczanie przywołanego podatku nie poświadczają wywiązywania się z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Udzielając odpowiedzi na zobowiązanie Sądu, Prezydent Miasta S. poinformował, iż nie posiada dokumentacji dotyczącej prowadzenia przez ubezpieczonego działów specjalnych produkcji rolnej w latach 1977-1985 (k. 24 akt sprawy). Z kolei z informacji nadesłanych z Urzędu Gminy S. wynika, iż ubezpieczony opłacał składki na FER i FUSR w okresie do 1.01.1986 r. do 31.12.1992 r. (k. 25-34 akt sprawy). W tym świetle stwierdzenia wymaga, iż ubezpieczony nie udowodnił, by w spornym okresie, tj. w latach 1978-1985 oprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne rolników.

W konsekwencji nie można przyjąć, by okres od 1978 r. do 1985 r. stanowił jeden z okresów ubezpieczenia, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1-2 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Na marginesie zaznaczyć należy, iż, co prawda art. 40 ustawy z dnia 27.10.1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin przewidywał, iż rolnik, który rozpoczął prowadzenie gospodarstwa rolnego przed ukończeniem 35 lat życia, zwolniony jest od obowiązku opłacania składki przez okres pierwszych 5 lat gospodarowania. Ubezpieczony ukończył 35 lat w dniu (...) Przepis ten jednak, w ocenie Sądu, nie znajdzie zastosowania do H. L. (1). Poprzez zwolnienie należy rozumieć wydaną względem zgłoszonego do organu rentowego rolnika decyzję, w której zostawał on zwolniony od obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Bezspornym jest natomiast, że H. L. (1) nie uzyskał takiej decyzji, wobec czego nie korzystał on z zwolnienia o którym mowa w przywołanym przepisie.

Na uwagę zasługuje również, iż sam ubezpieczony w dołączonym do wniosku o rentę rolniczą kwestionariuszu datowanym na 28.11.2008 r. (k. 2 akt KRUS) nie wskazał, by w okresie od 1978 r. do 1985 r. prowadził hodowlę lisów i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Okres ten został przez ubezpieczonego pominięty.

Nie było zatem podstaw do zaliczenia spornego okresu jako czasu podlegania H. L. (1) ubezpieczeniu społecznemu rolników. H. L. (1) pomimo ukończenia wymaganego wieku, tj. 65 lat i 5 miesięcy, nie wykazał więc wymaganego, zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, 25-letniego okresu ubezpieczeniowego.

W tej sytuacji jego odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.