Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSO Juliusz Ciejek

Protokolant: sekr. sąd. Aleksandra Bogusz

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko A. K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu na rzecz pozwanej.

Sygn. akt I C 434/17

UZASADNIENIE

Powódka B. S., jako właścicielka firmy Handel i Usługi (...) w O., w dniu 13 listopada 2003 r. wniosła pozew przeciwko A. K. jako właścicielce (...) Firmy Handlowej (...) w O. o wydanie nakazu w postępowaniu upominawczym i zobowiązania do zapłaty na rzecz powódki kwoty 30.256,05 zł z ustawowymi odsetkami:

a)  od kwoty 15.476 zł od dnia 28 listopada 2001 r. do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 14.780,05 zł od dnia 29 listopada 2001 r. do dnia zapłaty.

Nadto wniosła o zasądzenie na pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pisma wskazała, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, sprzedała pozwanej czarną blachę o łącznej wartości 30.256,05 zł. Powódka towar wydała, zaś pozwana nie wywiązała się z obowiązku zapłaty. Jako adres pozwanej wskazała ul. (...) w O. (k. 2-3).

Powyższą sprawę zarejestrowana pod sygnaturą akt I Nc 410/03. W dniu 29 grudnia 2003 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził od pozwanej na rzecz powódki dochodzoną pozwem należność wraz z kwotą 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nadto nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 504,50 zł tytułem opłaty od pozwu, od której powódka była zwolniona (k. 22).

Powyższy nakaz został wysłany pozwanej na wskazany w pozwie adres i po dwukrotnej, bezskutecznej awizacji uznano go za doręczony w dniu 12 lutego 2004 r. (k. 25).

Pozwana złożyła w dniu 23 maja 2017 r. sprzeciw od nakazu zapłaty, żądając oddalenia powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Argumentując swoje stanowisko wskazała, że we wrześniu 2016 r. pozwanej doręczono zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. Wówczas dowiedziała się o wydaniu przeciwko niej nakazu zapłaty z dnia 29 grudnia 2003 r. Wskazała przy tym, że od połowy lutego 2000 r. przebywała na ulicy (...) w O., gdzie również miała zarejestrowaną działalność gospodarczą. Wskazany w pozwie adres (ul. (...) w O.) na chwilę sporządzenia pozwu był adresem nieaktualnym. Faktycznie zaś mieszkała w (...), w gminie P.. W merytorycznej części uzasadnienia wskazała, że prowadziła działalność gospodarczą, której przedmiotem był handel stalą. Nawiązała transakcje handlowe z powódką. Najczęściej były to transakcje gotówkowe płatne z chwilą dostawy towaru. Odroczenia terminów płatności stosowane były rzadko. Wszystkie transakcje z powódką były rozliczone. Pozwana płaciła każdą należność za dostarczony towar. W ocenie pozwanej, powódka nie wykazała zasadności swojego żądania. Nie przedstawiła w tym celu żadnego dowodu (k. 151-153).

W rezultacie uznania argumentacji zawartej w sprzeciwie odnośnie niezamieszkiwania pozwanej w dacie uznania za doręczony nakazu pod adresem S. (...)w O. i nieprowadzenia tam działalności gospodarczej w owym czasie, zarządzeniem z dnia 24 lipca 2017 r. uznano sprzeciw pozwanej za wniesiony w terminie (k. 161), a na wniosek pozwanej, postanowieniem z 12 września 2017 r., na podstawie art. 505 § 3 k.p.c. stwierdzono utratę mocy wydanego nakazu w całości (k.193).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka była właścicielką firmy pod nazwą Handel i Usługi (...) w O. przy ulicy (...) w okresie od 1 lutego 1995 r. do 31 marca 2001 r. Przedmiotem działalności gospodarczej był handel, hurt i detal wyrobami przemysłowymi i materiałami budowalnymi, z wyjątkiem towarów, którym obrót wymagał koncesji lub zezwolenia.

Następnie powódka w okresie od 4 kwietnia 2001 r. do 10 lutego 2002 r. prowadziła działalność pod nazwą (...) Handel i Usługi (...). Przedmiotem był handel hurtowy i detaliczny, usługi księgowe, doradztwo księgowo-rachunkowe. Miejscem wykonywania działalności był O., przy ulicy (...). Powódka wykonywała działalność także w G..

(dowód: zaświadczenie z UM w O. k. 238-239, zeznania powódki k. 222)

Powódka poznała S. S. (2) przez swoją koleżankę, żonę S. S. (2). Kupiła od niego nieruchomość w G.. W trakcie rozmów z nim postanowili rozpocząć współpracę. Polegała ona tym, że S. S. przekazywał powódce informacje o zapotrzebowaniu na stal. Następnie powódka wysyłała oferty do przyszłych kontrahentów. Rozprowadzaniem stali, jej kupowaniem zajmował się S. S. (2). S. przekazywał jej szczegółowe informację o zamówieniu, na jaką kwotę i na kogo ma zostać wystawiona faktura. Zdarzało się, że jedno zamówienie było rozpisywane na kilka faktur z uwagi na rozliczenia z urzędem skarbowym. Powódka prowadziła to przedsięwzięcie pod firmę (...). Najczęściej faktury były płacone gotówką. Stal sprowadzał S. S. (2) od różnych firm, początkowo z K., a potem na rynek polski weszła stal z Ukrainy i Rosji, która była dużo tańsza. Powódka w istocie faktycznie dokonywała w większości przypadków jedynie formalnego obroty wystawiając zmówienia i faktury na towar, który potem odsprzedawała. Wielokrotnie nie kontaktowała się osobiście ze zbywcami, ani kupującymi. S. S. (2) informował ją jakie ma wystawić zamówienie i na kogo fakturę za odsprzedaną stal. Niejednokrotnie odbiorcą była (...) Firmy Handlowej (...) w O. należąca do konkubiny S. S.- A. K.. Obrotem gotówkę za fakturowane towary zajmował się S. S. (2). Powódka otrzymywała ze zrealizowanych transakcji 1 grosz od kilograma. Dorabiała w ten sposób do emerytury. Na fakturach powódka nie wpisywała terminu zapłaty. Powódka nie wystawiała dokumentów WZ, gdyż nie posiadała magazynów. Powódka przy swoich transakcjach ze S. S. (2) nigdy nie miała pewności, czy towar, który obejmowały faktury rzeczywiści był wydany.

Wystawione faktury przez powódkę, S. S. (2) zawoził do miejsca zamieszkania pozwanej, a następnie przywoził podpisane kopie. Oryginały zostawały u pozwanej. Faktury nie zawierały daty uiszczenia należności. Sposób zapłaty faktur oznaczano słowem „gotówka”.

(dowód: zeznania powódki k. 222, zeznania świadka Z. W. k. 221, zeznania świadka S. S. (2) k. 219v-220)

Pozwana swoją pierwszą działalność gospodarczą zarejestrowała w 1997 r. Była to (...) Firma Handlowa (...), zajmująca się handlem stalą. Jej siedziba mieściła w O., przy ulicy (...) w O., w wynajmowanym mieszkaniu. Pozwana sama założyła firmę.

Po założeniu firmy pozwana poznała S. S. (2). Od 1998 r. tworzyli związek konkubencki. Razem zamieszkali w T..

W 2000 r. pozwana kupiła mieszkania przy ulicy (...) w O.. Część środków otrzymała od rodziców, a część z kredytu. Od 15 lutego 2000 r. prowadziła działalność pod ww. adresem, do czasu jej zakończenia, co nastąpiło w dniu 1 maja 2003 r. W (...)r. urodził się ich wspólny syn. S. S. (2) pomagał pozwanej w prowadzeniu firmy. Powódka wiedziała, że pozwana jest konkubiną S. S. (2). Nadto strony i S. S. (2) spotykali się towarzysko. Wielokrotnie się odwiedzali.

(dowód: zeznania pozwanej k. 223, zeznania świadka S. S. (2) k. 219-220, pismo z Urzędu Miasta w O. k. 159, świadka A. W. k. 218v-219)

W dniu 30 stycznia 2002 r. (...) Sp. z o.o. w O. wniosła pozew przeciwko powódce B. S. o zapłatę kwoty 119.593.99 zł i kwoty 34.260,68 zł wraz z odsetkami od dnia 22 stycznia 2002 r. do dnia zapłaty. Sprawa została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym w Olsztynie pod sygnaturą akt V GNc 72/02. Powodowa Firma chodziła w niej należności za blachę sprzedaną z odroczonym terminem płatności w okresach od 26 stycznia 2001 r. do 28 lutego 2001 r.

(dowód z akt sprawy V GNc 72/02 k. 2-3)

W dniu 6 lutego 2001 r. powódka wraz z mężem A. S. darowała swojej córce A. L. (1) (aktualnie W.) nieruchomość (1/2 domu w G. (...) w J.)

(dowód z akt sprawy I C 421/02: umowa darowizny k. 7-8)

W dniu 28 lutego 2002 r. Są Okręgowy w O. w spawie V GNc 72/02 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym uwzględnił roszczenie (...) Sp. z o.o. w O..

Na skutek złożenie przez B. S. zarzutów co do części należności tj. do kwoty 37.996,17 zł, Sąd w dniu 27 czerwca 2002 r. wydał wyrok w sprawie V GC 137/02, którym utrzymał zaskarżony nakaz w części objętej zarzutami .

(dowód z akt sprawy V GC 137/02 (V GNc 72/02): nakaz k. 26, wyrok k. 59, uzasadnienie wyroku 64-65, wyrok i uzasadnienie wyroku SA w Białymstoku k. 105, 106-108)

W toku powyższego postępowania, w dniu 5 lipca 2002 r. (...) Sp. z o.o. w likwidacji w O. złożyła pozew o uznanie czynności darowizny nieruchomości za bezskuteczną przeciwko córce powódki – A. L. (2) ( obecnie W.). W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew A. L. (2) wskazała, że od listopada 1998 r. na stałe mieszka w W., gdzie znajduje się jej centrum życiowe. Nadto wskazała, że nie posiada wiedzy o źródłach uzyskiwania przez matkę (B. S.) dochodów. Na rozprawie a dniu 15 października 2002 r., zeznała wręcz: „Ja nie byłam zorientowana o prowadzeniu przez moją matkę działalności gosp. Nie miałam zielonego pojęcia o jej prowadzeniu” .

(dowód z akt sprawy SO w Olsztynie I C 421/02: pozew k. 2-4, odpowiedź na pozew k. 42-44, zeznania k. 78v, wyrok i uzasadnienie k. 85-90, wyrok i uzasadnienie wyroku SA w Białymstoku k.142-147)

W dniu 22 października 2002 r. (brak wyraźnego roku sporządzenia pisma) powódka sporządziła wezwanie do zapłaty kierowane do pozwanej na łączną 67.303,79 zł. Kwota ta obejmowała następujące faktury:

1)  nr 21/09/01 z dnia 19 września 2001 r. na kwotę brutto 7.922,68 zł,

2)  nr 23/09/01 z dnia 19 września 2001 r. na kwotę brutto 7.995,27 zł,

3)  nr 26/09/01 z dnia 20 września 2001 r. na kwotę brutto 7.953,79 zł,

4)  nr 31/09/01 z dnia 30 września 2001 r. na kwotę brutto 13.176 zł,

5)  nr 23/11/01 z dnia 13 listopada 2001 r. na kwotę brutto 7.745,59 zł,

6)  nr 25/11/01 z dnia 13 listopada 2001 r. na kwotę brutto 7.730,41 zł,

7)  nr 28/11/01 z dnia 14 listopada 2001 r. na kwotę brutto 7.458,10 zł,

8)  nr 30/11/01 z dnia 14 listopada 2001 r. na kwotę brutto 7.321,95 zł.

Wezwanie odebrał i pokwitował S. S. (2). Pod swoim podpisem zawarł adnotację „współwłaściciel”. Nie poinformował pozwanej o tym, że powódka wystawiła wezwanie do zapłaty. Nie było rozmów powódki z pozwaną co do rozliczeń biznesowych.

Po wystosowaniu wezwania do zapłaty, część faktur została zapłacona. Nie zapłacono faktur nr (...) na łączną kwotę 30.256,05 zł. Przedmiotem faktur była sprzedaż czarnej blachy. Powyższe faktury otrzymała pozwana, która je podpisała. W tym czasie pozwana i S. S. (2) oraz powódka spotykali się dość często, prawie co tydzień. Pozwana ze swoim partnerem mieszkała w T.. Mieszkanie na R. (...)w O. było wynajmowane. Tam mieszkała siostra pozwanej i starszy syn S. S. (2).

W rozmowach powódki ze S. S. (2) zapewniał ją, że należności wynikające z wystawionych faktur opłaci.

(dowód: wezwanie k. 185, zpo 186-187, zeznania powódki k. 222-222v, protokół z dnia 26 września 2017 r. k. 222v godz. 02.39:38, faktury k. 5-6, zeznania pozwanej k. 223, wezwanie k. 185-187, zeznania świadka S. S. (2) k. 220)

Wyrokiem z dnia 29 października 2002 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I C 421/02 uznał umowę darowizny z dnia 6 lutego 2001 r. zawartą pomiędzy B. S. i A. S., a A. L. (1) (obecnie W.) za bezskuteczną wobec powoda (...) Sp. z o.o. w likwidacji w O. do wysokości 36.924,59 zł.

Na skutek apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie I C 421/02, Sąd Apelacyjny w Białymstoku w dniu 26 lutego 2003 r. zmienił powyższy wyrok w ten sposób, że uznał za bezskuteczną w stosunku do (...) Sp. z o.o. w O. umowę darowizny udziału w wysokości ½ we własności zabudowanej nieruchomości w G. w zakresie wierzytelności spółki wynikającą z prawomocnego nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 28 lutego 2002 r. wydanego w sprawie V GNc 72/02. W pozostałym zakresie powództwo oddalił.

(dowód z akt sprawy SO w Olsztynie I C 421/02: pozew k. 2-4, odpowiedź na pozew k. 42-44, wyrok i uzasadnienie k. 85-90, wyrok i uzasadnienie wyroku SA w Białymstoku k.142-147)

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie V GC 137/02 złożyła B. S.. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 30 stycznia 2003 r. oddalił jej apelację.

(dowód z akt sprawy V GC 137/02: nakaz k. 26, wyrok k. 59, uzasadnienie wyroku 64-65, wyrok i uzasadnienie wyroku SA w Białymstoku k. 105, 106-108)

W latach 2002-2003 pozwana rozstała się ze S. S. (2). Po rozstaniu mieszkała w O. na ulicy (...). W jej mieszkaniu na ulicy (...) w O. mieszkała siostra pozwanej.

(dowód: zeznania pozwanej k. 223)

W latach 2002-2003 K. B. prowadzący zakład kotlarski produkujący kotły centralnego ogrzewania współpracował z powódką. Kupował od niej blachy. Za otrzymany towar płacił na miejscu gotówką. Nigdy nie otrzymał faktury z odroczonym terminem płatności. Formą płatności była gotówka.

(dowód: zeznania świadka K. B. k. 219-2019v)

Decyzją administracyjną z dnia 6 maja 2003 r. działalność gospodarczej pozwanej pod nazwą (...) Firma Handlowa (...) przy ulicy (...) w O. została wykreślona z rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej z dniem 30 kwietnia 2003 r. Po zakończeniu prowadzenia działalności, pozwana jeździła do pracy do Niemiec, opiekowała się osobami starszymi. Przebywałam tam dwa miesiące, a potem wracała na miesiąc. W tym czasie kierowaną do niej korespondencję odbierał S. S. (2) lub jej rodzice.

(dowód: decyzja k. 155, zeznania pozwanej k. 223, informacja z UM w O. k. 159)

Powódka w dniu 13 listopada 2003 r. wystąpiła z pozwem przeciwko pozwanej o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zobowiązanie pozwanej do zapłaty kwoty 30.256,05 zł. Podstawą wyliczenia stanowiły 4 faktury o numerach: (...). Pozew wpłynął do Sądu 13 listopada 2003 r. Sprawa zawisła przed tut. Sądem i nadano jej sygnaturę akt I Nc 410/03. Adres pozwanej został wskazany na ulicę (...) w O..

W dniu 29 grudnia 2003 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I Nc 410/03 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazano pozwanej zapłacić na rzecz powódki kwotę 30.256,05 zł z odsetkami ustawowymi”

a)  od kwoty 15.476 zł od dnia 28 listopada 2001 r. do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 14.780,05 zł od dnia 29 listopada 2001 r. do dnia zapłaty.

Nadto zasądzono od pozwanej na rzecz powódki koszty procesu w kwocie 2.400 zł i obciążono ją kwotą 504,50 zł tytułem opłaty sądowej, od której zwolniona była powódka.

Nakaz zapłaty pozwanej wysłany na adres przy ulicy (...) w O. został uznany za doręczony. Nakaz uznano za prawomocny się w dniu 12 lutego 2004 r.

(dowód: zeznania powódki k. 222 i 222v, nakaz k. 22)

W latach 2003-2004 doszło do licytacji mieszkania pozwanej przy ulicy (...) w O.. Powodem sprzedaży ww. mieszkania było posiadanie przez pozwaną zaległości wobec firmy (...) w O. za niezapłacone faktury.

(dowód: zeznania pozwanej k. 223, świadka A. W. k. 218v-219, odpis księgi wieczystej k. 201-217)

W dniu (...) córka powódki A. L. (1) (W.) złożyła pozew przeciwko (...) Sp. z o.o. w O. o zwolnienie udziału w nieruchomości spod egzekucji. W pismach tam złożonych wskazywała, że jej matka (powódka) nigdy nie otrzymała towaru od ww. spółki i nie jest ich dłużniczką.

(dowód z akt sprawy I C 353/04 tut. Sądu: k. 24-25 i 27)

W dniu 6 grudnia 2004 r. w (...) Sp. z o.o. w likwidacji w O. oraz powódka B. S. i A. L. (1) (W.) zawarli pozasądową ugodę, w której powódka i jej córka zobowiązały się zapłacić na rzez (...) w O. kwotę 55.000 zł tytułem całkowitego zaspokojenia należności spółki.

(dowód: ugoda k. 228 akt I C 353/04)

Od 2005 r. pozwana i S. S. (2) ponownie tworzyli nieformalny związku. Aktualnie nadal są razem. Pozwana zamieszkała ponownie w T.. Od tego też momentu kontakt powódki z pozwaną uległ osłabieniu.

Od 2006-2009 r. pozwana wznowiła poprzednią działalność gospodarczą w zakresie handlu stalą.

(dowód: zeznania pozwanej k. 223)

W dniu 18 września 2007 r. powódka złożyła wniosek o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty w sprawie I Nc 410/03. W dniu 1 października 2007 r. powódka otrzymała powyższy nakaz z klauzulą.

(dowód: wniosek k. 36, zpo k. 338)

Pozwana od 2009 r. do 2014 r. była na utrzymywaniu S. S. (2), który prowadził działalność budowalną w P.. Od 2014 r. pozwana pracuje w (...) Centrum (...) w M. na stanowisku kierownikiem marketingu. W chwili obecnej S. S. (2) przebywa w L.. Posiada firmę budowalną.

(dowód: zeznania pozwanej k. 223, zeznania powódki k. 222, zeznania świadka S. S. (2) k. 219v-220)

W dniu 20 września 2016 r. pozwanej doręczono zawiadomienie o wszczęciu egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego w sprawie I Nc 410/03 Sądu Okręgowego w Olsztynie.

(niezaprzeczone)

W dniu 3 października 2016 r. pozwana złożyła zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 29 grudnia 2003 r. wydanym w postepowaniu upominawczym przez tut. Sąd w sprawie I Nc 410/03.

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2017 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku oddalił powyższe zażalenie.

(dowód: zażalenie k. 45-46, postanowienie SA w Białymstoku k. 131-132)

Postanowieniem z dnia 12 września 2017 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I Nc 410/03 stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty wydanego przez ten Sąd w postępowaniu upominawczym w dniu 29 grudnia 2003 r. w całości.

(dowód: postanowienie k. 193)

.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki, jako nieudowodnione podlegało oddaleniu. Powódka nie wykazały w sposób niebudzący wątpliwości faktu wydania towaru objętego spornymi fakturami. Zakładając nawet, że do wydania towaru doszło, powódka nie wykazała, aby pozwana, jako kupująca nie dokonała zapłaty zgodnie z fakturą. Niezmienne jest również to, że powódka nie wykazała aby strony niniejszego postępowania w ogóle były związane węzłem obligacyjnym (umową sprzedaży).

Podstawą prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowi art. 535 § 1 k.c. w zw. z art. 155 § 2 k.c. Zgodnie z treścią pierwszego z wymienionych przepisów, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Jest to umowa konsensualna, odpłatna i wzajemna. Przedmiotowo istotnymi elementami tej umowy są przedmiot sprzedaży, który ma być przedmiotem przeniesienia własności i przedmiotem wydania oraz cena, którą zobowiązuje się zapłacić kupujący. Istotą kreowanego przez zawarcie takiej umowy stosunku jest przejście własności w zamian za cenę wyrażoną w pieniądzu jako nośniku "uniwersalnej" wartości ekonomicznej.

Cechę konsensualności umowy sprzedaży wyjaśnia się poprzez wskazanie, że stosunek zobowiązaniowy (w zakresie skutków obligacyjnych), który kreuje – dochodzi do skutku przez samo porozumienie stron. W szczególności nie jest konieczne dopełnienie innych właściwych czynnościom realnym wymogów – zasadniczo wydania (przeniesienia posiadania) rzeczy. Wyjątkowo umowa sprzedaży ma charakter realny z mocy ustawy ze względu na jej przedmiot.

W ujęciu art. 535 k.c. podstawowym przedmiotem sprzedaży jako stosunku prawnego jest przeniesienie przez sprzedawcę na kupującego własności rzeczy – nieruchomości i rzeczy ruchomych. Obok przeniesienia własności rzeczy, podstawowym obowiązkiem sprzedawcy jest obowiązek jej wydania. Zgodnie z art. 155 § 2 k.c. jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

Ocena, czy rzecz jest oznaczona tylko co do gatunku, czy tylko co do tożsamości, zależy od woli stron, oświadczonej wyraźnie lub w sposób dorozumiany. Rozstrzyga tu sposób określenia (stopień dokładności, wyodrębnienia) przedmiotu świadczenia. Jak przyjmuje się w judykaturze rzecz oznaczona co do tożsamości posiada cechy indywidualne, których nie mają inne rzeczy. Rzecz oznaczona co do gatunku posiada natomiast określone cechy rodzajowe, właściwe pewnej grupie rzeczy. Kwalifikacja rzeczy jako oznaczonej co do tożsamości wymaga odwołania się do czynnika subiektywnego w postaci woli stron czynności prawnej. Dla uznania określonej rzeczy za oznaczoną co do tożsamości konieczne jest wyodrębnienie jej przez strony (konkretyzacja) z pewnej masy rzeczy oznaczonych co do gatunku. W pewnych sytuacjach dla uznania rzeczy za oznaczoną co do tożsamości wystarczy kryterium czysto obiektywne. Właściwości rzeczy mogą bowiem przesądzać, iż rzecz ta jest niepowtarzalna i niezastępowalna.

W konsekwencji przyjąć należy, że w realiach niniejszej sprawy przedmiotem obrotu handlowego pomiędzy stronami miała być czarna blacha o bliżej niekreślonych precyzyjnie cechach. Brak indywidualnych cech przedmiotu umowy rodzi konieczność uznania, że transakcje stron dotyczyły rzeczy oznaczonych co do gatunku. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania.

Strona powodowa zasadność swoich roszczeń upatrywała w fakcie wystawienia faktury, za które w jej ocenie nie zapłaciła pozwana. Poparciem argumentacji zawartej w pozwie miałabyć także ugoda pozasądowego zawarta między powódką (i jej córką A. L. (1) później W.), a (...) Sp. z o.o. w O.. Ugoda została złożona na okoliczność, że za blachy dostarczone pozwanej, które to pozwana nie zapłaciła, została obciążona powódka. Zapłata za faktury objęte ww. ugodą zostały wystawione w okresie od 26 stycznia 2001 r. do 28 lutego 2001 r.

Strona pozwana zaś potwierdziła istnieniu relacji handlowych z powódką. Usługi dostawy blachy przez powódkę były każdorazowo uzgadniane przez S. S. (2). Były to transakcje formalne, sprowadzające się do przekazywania dokumentów i gotówki, z których pozwana się wywiązywała, o ile towar był wydany. W zakresie zaś faktur objętych pozwem, w ocenie pozwanej, powódka nie udowodniała wydania towaru.

W tym czasie w okresie od 1 lutego 1995 r. do 31 marca 2001 r powódka prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą Handel i Usługi (...) w O.. Zaś faktury stanowiące podstawę żądania powódki zostały wystawione w dniach 13 i 14 listopada 2001 r. W tym okresie, od dnia 1 kwietnia 2001 r. powódka prowadziła działalność pod zmienioną nazwą (...) Handel i Usługi (...).

W ocenie Sądu przedłożona przez powódkę ugoda na poparcie jej stanowiska, nie dowodzi, że za rzekomo sprzedane pozwanej blachy została obciążona koniecznością ich zapłaty.

Jak wynika z materiału dowodowego, powódka nie miała magazynów, więc nie miała możliwość przechowywania towaru. Nadto opisany przebieg dystrybucji dokonywany był od dostawcy do odbiorcy, na konkretne zamówienia. W ocenie Sądu dołączona do akt ugoda nie dowodzi, że za nabytą blachę od (...)w styczniu i lutym 2001r. powódka musiała zapłacić tylko dlatego, że pozwana nie wywiązała się z zapłaty faktury z 13 i 14 listopada 2001 r.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka A. W. (poprzednio L.), które twierdziła, że posiada wiedzę o transakcjach handlowych swojej matki – powódki, o konieczności zapłaty na rzecz spółki (...) zaległości wynikających z faktu niezapłacenie przez pozwaną należności z faktur. W sprawie cywilnej (I C 421/02 tut. Sądu) twierdziła w pismach, że od 1998 r. mieszka w W., gdzie znajdowało się jej centrum życiowe i nie posiadała wiedzy o prowadzeniu przez powódkę działalności gospodarczej. Zaś w niniejszym postępowaniu kreowała siebie na osobą mocno zaangażowaną w sprawy działalności swojej matki, że prowadziła jej księgowość, pilnowała należności i polecała aby wzywać do zapłaty dłużników.

Tak odmienne zeznania składne przez świadka w zależności od sytuacji, w której znajdowała się powódka, nie mogły stanowić podstawy ustaleń faktycznych z uwagi na znikomą wiarygodność tego świadka. Jej depozycje w obu procesach są całkowicie sprzeczne. Nie sposób ustalić, które mogą być prawdziwe, zważywszy, że przytaczane okoliczności mają mieć istotne znaczenie dla każdej ze spraw.

W związku z powyższym zeznaniom złożonym w niniejszej sprawie przez ww. świadka, Sąd nie mógł dać wiary, gdyż konstruowane były jedynie w celu osiągnięcie korzystanego dla swoje matki rozstrzygnięcia.

W oparciu o przedstawiony przez strony postępowania obraz dokonywanych pomiędzy nimi transakcji, Sąd zmierzał do ustalenia czy pomiędzy stronami doszło do faktycznej umowy sprzedaży.

Z zeznań pozwanej, świadków S. S. (2) i Z. W. miało wynikać, że w transakcjach sprzedaży blachy w tamtym czasie, za zamówiony towar konieczne było uiszczenie należności od razu. Nigdy terminy płatności nie były odraczane. Przeczą temu okoliczności ujawnione w sprawie V GC 137/02, gdzie od powódki dochodzono należności za blachę wydaną z odroczonym terminem płatności, co wynikąło wprost z dołączonych do pozwu faktur. Zaś z zeznań powódki, S. S. (2) i pozwanej wynika, że proces dystrybucji towaru (blachy) był inicjowany przez S. S. (2). To on był inicjatorem całego przedsięwzięcia pomiędzy stronami procesu. Obieg dokumentów i zachowań stron nie dowodził jednak, że do faktycznej sprzedaży towaru rzeczywiście dochodziło. Powódka wielu operacjach nie wiedziała co sprzedaje i komu, pozwana zaś nie wiedziała co kupuje, za ile i od kogo. Faktury były wystawiane zgodnie z poleceniem S. S. (2), który był głównym motorem napędowym transakcji pomiędzy stronami. Faktury te nie zawierały stwierdzenia o odroczeniu terminu płatności. Jako sposób zapłaty wskazywano gotówkę. Nie dowodzi to że opłacono je gotówką, co byłoby bezsporne gdyby wpisano „zapłacono gotówką”. Nie dowodzi to też odroczenia płatności bo nie wpisano „gotówką w terminie do…”. Powódka i pozwana wykonywały faktycznie polecenia S. S. (2) – konkubenta pozwanej, co do wystawienia faktur i ich podpisania. Nie dociekały czy i komu towar faktycznie wydano i opłacono. S. S. (2), przesłuchany jako świadek, nie potrafił wyjaśnić czemu rzekomy towar sprowadzony od producenta kupowała na jego polecenie najpierw firma powódki, aby następnie odsprzedać firmie jego konkubiny, celem dalszej odsprzedaży rzekomemu odbiorcy finalnemu.

Umowa sprzedaży zawiera komplementarny zakres obowiązków stron, w której sprzedający zobowiązuje się do przeniesienia na kupującego własności rzeczy i wydanie tej rzeczy, kupujący powinien zaś odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przeniesienie własności rzeczy oznaczonej co do gatunku następowało z wydaniem rzeczy kupującemu a nie w wyniku samego zgodnego oświadczenia woli strony umowy (konsensus). Jak wykazało postępowanie dowodowe, strony niniejszego sporu o dokonywanych transakcjach dowiadywały się z faktur. Przedmiotem rzekomo zwartej umowy były blachy, a więc rzeczy oznaczone co do gatunku. Do przeniesienia własności których niezbędne jest właśnie przeniesienie posiadania (fizyczne wydanie blachy).

W ocenie Sądu dyspozycje składana przez S. S. (2) o sprzedaży blachy przez powódkę na rzecz kupującej pozwanej nie nosiły cech umowy sprzedaży przewidzianej w art. 535 k.c. Nie wykazano aby pomiędzy stronami doszło do zgodnego porozumienia w zakresie sprzedaży blach, na które zostały wystawione faktury z dnia 13 i 14 listopada 2001 r. W oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe, powódka wskazała, że o sprzedaży dowiadywała się z faktur. Nadto nie wiedziała, czy zamówiony rzekomo towar przez pozwaną został jej faktycznie jej wydany. Powódka nie potrafiła tego wykazać. Skoro powódka nie udowodniła faktu wydania rzeczy, tym samym nie powstał po stronie pozwanej obowiązek zapłaty. Nawet, gdyby przyjąć, że powódka wydała towar, nie wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, że pozwana nie zapłaciła za wydany towar.

Dla oceny wiarygodności, twierdzeń stron i motywów ich działania nie bez znaczenia jest też koincydencja czasowa pomiędzy innymi toczącymi się w latach 2002-2003 postępowaniami sądowymi. W styczniu 2003 r. zapadł w II instancji prawomocny wyrok przesądzający istnienie zobowiązania powódki na rzecz spółki (...) w kwocie łącznej 153.854,67 zł. Wszczęto wobec niej egzekucję, a przeciwko jej córce skierowano już w lipcu 2002 r. roszczenie ze skargi paulińskiej. W tej sytuacji powódka zaczęła poszukiwać środków na pokrycie swoich zobowiązań. Wytoczyła w listopadzie 2013 r. proces przeciwko pozwanej, wskazując nieaktualny adres wynajmowanego mieszkania. W tym czasie utrzymywała jednak kontakty z pozwaną i jej konkubentem. Wiedziała zatem gdzie można ich znaleźć.

Na marginesie należy wspomnieć, że dość znamienny jest brak wyjaśnienia logicznego przyczyn dokonywania przez strony tak nielogicznych z pozoru operacji przez ich aranżera S. S. (2) i przyznany przez strony faktyczny brak wiedzy o ich rzeczywistym przebiegu. Zakup blachy z Ukrainy lub Rosji przez jeden podmiot, a następnie natychmiastowa jej odsprzedaży kolejnemu – pozwanej, by sprzedać ją następnemu odbiorcy to modelowy wręcz przykład tzw. „karuzeli vatowskiej”, opisywanej w tamtym czasie szeroko w prasie. Oczywiście brak jest dowodów w niniejszej sprawie na ostateczne przesądzenie tej kwestii (co nie jest przedmiotem dociekania w tym postępowaniu), to jednak wobec treści zeznań stron i świadka S., może uzasadniać rzeczywiste przyczyny operacji, których sam nie potrafił wytłumaczyć przed Sądem.

Stąd też mając na uwadze całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że powódka swojego roszczenie nie uwodniła. Powódka zgodnie z ogólnym ciężarem dowodu wynikającym z art. 6 k.c. nie wykazała istnienia i zasadność swojego roszczenia, tj. rzeczywistego zawarcia z pozwaną umowy sprzedaży o określonej treści, w szczególności ustaloną przez strony cenę, termin jej zapłaty i wydanie towaru pozwanej. Dlatego niniejsze powództwo jako nieudowodnione podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym, w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Za nieobciążaniem strony powodowej kosztami na rzecz pozwanej przemawiało, że do procesu doszło w wyniku mechanizmu stworzonego przez obie strony, celem, co najmniej, omijania przepisów prawa. Obie strony się na to godziły i w pełni akceptowały przebieg transakcji kreowany przez S. S. (2). Sposób rozstrzygnięcia sprawy został oparty na okolicznościach ustalonych z urzędu lub wskazanych na swoją niekorzyść przez samą powódkę (jej zeznania i akta wskazane przez jej pełnomocnika, które pozwoliły odsłonić rzeczywiste tło operacji finansowych stron). W sytuacji zasadnym jest nieobciążanie powódki kosztami procesu na rzecz pozwanej, jako do pewnego stopnia współwinnej całemu procesowi.