Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2017 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 25 kwietnia 2016 r., znak: (...)

w sprawie: M. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę socjalną

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej M. S. prawo do renty socjalnej od dnia 25 stycznia 2016 r. do dnia 31marca 2019 r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Ubezpieczona M. S. wniosła w dniu 26.01.2016r. o przyznanie prawa do renty socjalnej.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty socjalnej w oparciu o art. 4 ustawy o rencie socjalnej, powołując się na fakt, że komisja lekarska w orzeczeniu z dnia 21.04.2016r. nie stwierdziła u ubezpieczonej całkowitej niezdolności do pracy.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczona wniosła o jej zmianę i przyznanie prawa do renty socjalnej , podnosząc, że z uwagi na schorzenie psychiatryczne nie może podjąć żadnej pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. S. złożyła w dniu 26.01.2016r. wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej.

Lekarz Orzecznik i Komisja Lekarska stwierdzili, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

dowód : wniosek k1. orzeczenia k 3 i 7 w aktach rentowych.

W celu weryfikacji orzeczeń lekarskich Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarza psychiatry, psychologa, którzy w swojej opinii z dnia 24.02.2017r., po przeprowadzeniu wywiadu z ubezpieczoną i badania rozpoznali u ubezpieczonej organiczne zaburzenia schizotypowe.

Na podstawie przeprowadzonych badań sądowo-lekarskich oraz po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną znajdującą się w aktach sprawy biegli stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonej powoduje jej całkowitą niezdolność do pracy - do 31.03.2019 roku, od dnia złożenia wniosku o rentę. Naruszenie sprawności organizmu powstało, zdaniem biegłych przed 18 rokiem życia.

Biegli na podstawie wywiadu i badań przedmiotowych uznali, że przebieg zaburzeń u badanej ma charakter przewlekły, w czasie ulegało natomiast zmianie nasilenie poszczególnych objawów. Biorąc pod uwagę obraz kliniczny zaburzeń u badanej - nasilenie i częstość objawów, dotychczasowy przebieg choroby, obecny stan zdrowia biegli stwierdzili, że pomimo systematycznego leczenia brak istotnej poprawy funkcjonowania. Analiza linii życia i funkcjonowania badanej dają, w ocenie biegłych, podstawę do stwierdzenia, że dominującymi objawami chorobowymi są u niej objawy schizotypowe. W ocenie biegłych charakter tej psychopatologii jest na tyle dysfunkcyjny i utrwalony, że ubezpieczona funkcjonuje w istotnych rolach życiowych w sposób głęboko zaburzony. Mimo przyjmowania leków nadal utrzymują się u niej objawy urojeniowe, wycofanie społeczne, zubożenie emocjonalne i poznawcze, pogłębiają się trudności adaptacyjne. Badana była dwukrotnie hospitalizowana. Edukację realizowała w szkole terapeutycznej a obecnie z bardzo dużym trudem realizuje szkołę średnią. W ostatnim czasie nasilają się zaburzenia nastroju i afektu, powodujące obniżenie motywacji do wysiłku, drażliwość i niechęć do nawiązywania relacji społecznych. Występujące u badanej zaburzenia powodują znaczne ograniczenia i dezorganizację funkcjonowania w wielu sferach życia.

Biegli wskazali, że lekarz specjalista psychiatra - konsultant ZUS w badaniu dla celów orzeczniczych (14.04.2016) podał iż charakterystyczny jest u badanej ograniczony kontakt emocjonalny, ograniczony także afekt, słaby kontakt i tendencja do społecznego wycofywania się. Myślenie jednak bez wyraźnego rozkojarzenia. Bez cech ostrej psychopatologii. Zgłaszane dolegliwości w ocenie konsultanta skutkują częściową zdolnością do pracy.

Biegli nie zgodzili się z opinią Komisji Lekarskiej ZUS która uznała, że badana nie jest całkowicie niezdolna do pracy, bowiem po przeprowadzeniu badań dla celów sądowych przy współudziale specjalisty medycyny pracy - uwzględniając wszystkie ograniczenia wynikające z przebiegu procesu chorobowego - dokonali odmiennej kwalifikacji w zakresie ustalenia stopnia niezdolności do pracy.

Uwzględniając potencjalne możliwości kompensacyjne biegli uznali, że ubezpieczona nie jest zdolna do regularnego wykonywania zatrudnienia w celu osiągnięcia wynagrodzenia na otwartym rynku pracy a praca, w przypadku ubezpieczonej, może być traktowana głównie jako forma rehabilitacji społeczno-zawodowej (np. zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej (ZAZ) lub na rynku chronionym). Biegli zgodzili się z konsultantem organu rentowego co do oceny stanu zdrowia badanej ale dokonali odmiennej kwalifikacji w zakresie ustalenia jej zdolności do pracy.

dowód: opinia biegłych k.15-16 akt sprawy.

Organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłych zarzucając, że Przewodniczący Komisji Lekarskich ZUS nie podziela stanowiska biegłych o całkowitej niezdolności do pracy. Komisja Lekarska ZUS wydała orzeczenie po przeprowadzonej analizie dokumentacji oraz w oparciu o konsultację specjalisty psychiatry-konsultanta ZUS z dnia 14.04.20126 r., który ustalił rozpoznanie -zaburzenia schizotypowe F21. Nie stwierdził cech ostrej psychopatologii, tok myślenia nie był rozkojarzony, osobowość bez cech rozpadu struktury, intelekt w granicach szerokiej normy. Stosowane przez badaną leki były z dobrym efektem. Stan psychiczny zgodnie z opinią konsultanta psychiatry powodował częściową niezdolność do pracy.

Badana kontynuowała naukę w zaocznym liceum ekonomicznym, co również przeczyło całkowitej niezdolności do pracy. Z opisu badania psychiatryczno-psychologicznego nie wynika takiego stopnia nasilenie objawów powodujące całkowitą niezdolność do pracy. Tok myślenia bez cech rozkojarzenia, bez zaburzeń pamięci, nastawienie ksobne w wywiadzie, bez myśli suicydalnych, krytycyzm częściowo zachowany - co przeczy całkowitej niezdolności do pracy. Wobec powyższych okoliczności, organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej w przypadku odmowy temu wnioskowi, o oddalenie odwołania.

W opinii uzupełniającej biegli podtrzymali swoje orzeczenie i podali , że dokonali ponownej analizy dokumentacji medycznej zawartej w aktach sprawy oraz protokołu badań sądowo – lekarskich. Biegli wskazali, że oparli swoje badanie na ocenie stanu zdrowia przez psychiatrę i psychologa i podtrzymują, że zgłaszane objawy występują w takim nasileniu, jak to ocenili w złożonej opinii. Odnosząc się do zarzutów organu rentowego biegli stwierdzili, że w roku szkolnym 2012/2013 ubezpieczona uczyła się w szkole terapeutycznej przy Klinice Psychiatrii. Potem kontynuowała naukę w zaocznej szkole rolniczej - kierunek weterynaria. Dwukrotnie podchodziła do nauki w tej szkole ale jej nie ukończyła

Biegli uwzględnili wpływ ograniczonych zdolności kompensacyjnych na możliwość podjęcia zatrudnienia na ogólnym rynku pracy - zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym, bowiem ubezpieczona realizowała edukację w szkole terapeutycznej i z bardzo dużym trudem realizuje szkołę średnią. W ostatnim czasie nasilają się zaburzenia nastroju i afektu, powodujące obniżenie motywacji do wysiłku, drażliwość i niechęć do nawiązywania relacji społecznych.

Występujące u badanej zaburzenia powodują, zdaniem biegłych, znaczne ograniczenia i dezorganizację funkcjonowania w wielu sferach życia.

Analiza linii życia i funkcjonowania badanej dają podstawę do stwierdzenia, że dominującymi objawami chorobowymi są objawy schizotypowe. W ocenie biegłych charakter tej psychopatologii jest na tyle dysfunkcyjny i utrwalony, że opiniowana funkcjonuje w istotnych rolach życiowych w sposób głęboko zaburzony.

Objawy te występują mimo długotrwałego stosowania leczenia psychiatrycznego.
Biegli uznali, że aktualnie nie ma szans na istotną poprawę stanu zdrowia i funkcjonowania ubezpieczonej a tym samym skuteczne poszukiwanie, podjęcie i utrzymanie pracy zawodowej. Ponadto zdolność do pobierania nauki, jak wskazali biegli, nie jest tożsama ze zdolnością do wykonywania
pracy zarobkowej i w jej ocenie przyjmowane są zupełnie inne kryteria.

dowód : opinia uzupełniająca z dnia 30.06.2017 r. k.37

W kolejnych zastrzeżeniach organ rentowy stwierdził, że podtrzymuje poprzednie stanowisko i powołał się na fakt, ze ubezpieczona realizuje szkołę średnią w rybie zaocznym, co przeczy całkowitej niezdolności do pracy, leki zastosowane w leczeniu wywołały pozytywne efekty i zdaniem organu ubezpieczona jest jedynie częściowo niezdolna do pracy. Organ rentowy wniósł o przeprowadzenie badania przez kolejny zespół biegłych, a w przypadku odmowy temu wnioskowi - wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd nie uwzględnił zastrzeżeń organu rentowego uznając, że są one zbyt ogólnikowe a ponadto zarzut kontynuowania nauki przez ubezpieczoną jest niezasadny, bowiem ubezpieczona wyjaśniła na rozprawie przed Sądem Okręgowym, przedkładając zaświadczenie ze szkoły z dnia (...)r. ( k.58), że została skreślona z listy uczniów na podstawie uchwały rady pedagogicznej z dnia (...) r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, których prawdziwości strony nie kwestionowały a ponadto w oparciu o opinię biegłych lekarzy powołanych przez Sąd dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonej. Sąd uznał, że biegli powołani w sprawie – specjaliści w zakresie schorzeń, na jakie cierpi ubezpieczona dokonali wszechstronnej oceny jej stanu zdrowia, biorąc pod uwagę przebieg choroby, czasookres jej trwania, przyjmowane leki a także fakt że ubezpieczona nie kontynuuje już nauki w szkole, bowiem nie podołała ona rygorom związanym z obowiązkiem uczęszczania do szkoły.

Zdaniem Sądu Okręgowego biegli wydali w sprawie orzeczenie, które zostało należycie i starannie uzasadnione (art.285 k.p.c.) a wnioski biegłych znajdują oparcie w dokumentacji lekarskiej zgromadzonej w sprawie. Biegli odnieśli się do zastrzeżeń organu rentowego zgłoszonych w piśmie z dnia 23.05.2017 r. Ogólnikowe zastrzeżenia do opinii organu rentowego w kolejnym piśmie procesowym z dnia 9.08.2017 r. i odwołanie się jedynie do faktu podjęcia przez ubezpieczoną nauki w szkole ( czego nie potwierdziła ubezpieczona ), bez wskazania mankamentów opinii biegłych, wśród których znajdował się zarówno psychiatra jak i psycholog, a także konkretnych dowodów z dokumentów, nie zasługiwało na przekazanie tych zastrzeżeń biegłym. W myśl art. 4 ust 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej, renta ta przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia,

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Skoro biegli w swojej opinii, której wnioski Sąd Okręgowy w pełni podzielił, stwierdzili, że przyczyną niezdolności do pracy ubezpieczonego jest schorzenie układu psychicznego istniejące u ubezpieczonej z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem przez nią 18 roku życia i powodujące całkowitą niezdolność ubezpieczonej do pracy na wskazany w opinii, Sąd Okręgowy uznał, że zaistniały w niniejszej sprawie przesłanki do przyznania ubezpieczonej spornego świadczenia i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję oraz przyznał ubezpieczonej prawo do renty socjalnej od dnia złożenia wniosku do dnia 31.03.2019 r.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego w okolicznościach przedmiotowej sprawy wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, gdyż dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Oznacza to, że przyczyną, dla której ubezpieczona uzyskała prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego nie były dowody, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować a jedynie sama odmienna, niż przyjęli to biegli sądowi, ocena stanu zdrowia ubezpieczonej dokonana przez organ w trakcie postępowania orzeczniczego. Wobec tego wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. SSO Ewa Milczarek