Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny, w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Maria Żuchowska
Protokolant:	st. sekretarz sądowy Elżbieta Jakubowska

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2017 r. w Toruniu

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej K. Straży Pożarnej w T.

przeciwko M. D.

o zapłatę

I oddala powództwo,

II zasądza od powódki na przecz pozwanej kwotę 4642 zł (cztery tysiące sześćset czterdzieści dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu,

III nakazuje pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 2997 zł (dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16.04.2014r. powodowa Spółdzielnia Mieszkaniowa K. Straży Pożarnej w T. w T. domagała się zasądzenia od pozwanej M. D. kwoty 8.308,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazano , że na rzecz pozwanej ustanowione zostało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w budynku należącym do powódki. Z tego tytułu pozwana jest zobowiązana uiszczać miesięczne opłaty eksploatacyjne. Zaległości pozwanej dotyczą opłat za mieszkanie i garaż, za wodę oraz opłat za centralne ogrzewanie za okres do 15.04.2014r.

Nakazem zapłaty z 19.05.2014r. zasądzono od pozwanej dochodzoną kwotę oraz orzeczono o zwrocie kosztów procesu.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwana wniosła sprzeciw, zaskarżając nakaz w części, tj. co do kwoty 7553,96zł. Podniosła, że koszty za ogrzewanie zostały błędnie rozliczone przez powódkę. W uzasadnieniu wskazała, że od 2000r. powódka nieprawidłowo rozlicza koszty centralnego ogrzewania w lokalu przy ulicy (...) w T.. Pozwana wielokrotnie zwracała się do powódki, aby dokonać przeglądu technicznego instalacji i zbadać przyczynę wysokich rachunków za ogrzewanie lokalu. Powódka nie dopatrzyła się żadnej poważnej usterki. Na zlecenie pozwanej dokonano pomiaru termowizyjnego i wykryto usterkę w podłączeniu grzejnika w przedpokoju - odwrotne połączenie zasilania grzejnika z odpływem. Dnia 25 lipca 2013r. dokonano prawidłowego podłączenia rur do grzejnika. Zdaniem pozwanej, powódka błędnie rozlicza koszty c.o. , sprzecznie z art. 45a ust 7-12 ustawy Prawo energetyczne.

Pismem z 20.08.2014r. powódka ograniczyła roszczenie główne do kwoty 6.027,75zł, cofając pozew w pozostałym zakresie, z uwagi na wpłaty dokonane przez pozwaną.

Wyrokiem z dnia 22.01.2016r. Sąd Rejonowy w Toruniu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, umorzył postępowanie w zakresie cofniętego powództwa oraz zasądził koszty procesu od pozwanej na przez powoda. Od powyższego wyroku apelację wniosła strona pozwana.

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z dnia 30.09.2016r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozstrzygnięcia Sądowi Rejonowemu w Toruniu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach procesu. W uzasadnieniu Sąd odwoławczy wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy uzupełnić postępowanie dowodowe, w tym dopuścić dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia rzeczywistych kosztów zużycia ciepła w lokalu pozwanej w okresie objętym pozwem według metody przewidzianej w ustawie Prawo Energetyczne.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska. Na rozprawie w dniu 25.10.2017r. pełnomocnik powódki podtrzymał żądanie pozwu, a z ostrożności procesowej wniósł o nieobciążanie spółdzielni kosztami procesu powołując się na zasadę słuszności. Pełnomocnik pozwanej z kolei wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według dwukrotności przepisanych stawek wobec znacznego nakładu pracy włożonego w sprawę.

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 3.11.1999r. Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej K. Straży Pożarnej w T., postanowił przydzielić M. S. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położonego w T. przy ulicy (...) .

Bezsporne oraz dowód : Decyzja Zarządu Spółdzielni - k.9

Projekt mieszkania przewidywał, że grzejniki w mieszkaniu będą znajdować się w każdym pokoju, łazience i kuchni. Instalacja centralnego ogrzewania została sporządzona zgodnie z projektem sporządzonym przez uprawnioną do tego osobę.

Bezsporne oraz dowód: rzut parteru- k.155

- elementy projektu - k. 112- 120,

Na końcowym etapie prac budowlanych pozwana zwróciła się o odstąpienie od części zaplanowanych prac. Domagała się m.in. zdemontowania grzejnika w łazience, na tym miejscu pozwana zamontowała we własnym zakresie grzejnik rurowy. Spółdzielnia wyraziła zgodę na powyższe. Sporządzono rozliczenie prac zaniechanych i prac dodatkowych. W dniu 5.10.1999r. dokonano „kryzowania” instalacji C.O. oraz wykonano regulację zaworów (nastawy) w mieszkaniu pozwanej .

Dowody: rozliczenie robót zaniechanych i dodatkowych k.156,

- Pismo k. 157-158,

- Zeznania J. M. - k.217

- protokół z prób odbiorów branżowych k. 159

Pozwana we własnym zakresie zleciła zamontowanie grzejnika w przedpokoju, usunięcie grzejnika z kuchni i zmianę miejsce grzejnika w największym pokoju. Spółdzielnia nie wyrażała zgody na powyższe prace. Zamontowanie przez pozwaną grzejnika w przedpokoju, jego umiejscowienie i błędna instalacja, spowodowała nieprawidłowy wzrost przepływu wody grzewczej.

Dowody: rzut mieszkania pozwanej po zmianach k. 189,

- Zeznania K. P. k. 216v.

- Opinia biegłego A. M. (1) - k. 250-256

- Opinia prywatna k.182-183

W dniu 8.12.2004r. Rada Nadzorcza powodowej spółdzielni podjęła uchwałę w sprawie Regulaminu rozliczania kosztów zużycia ciepła w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej K. Straży Pożarnej w T.. Zgodnie z §4 za lokale opomiarowane z punktu widzenia rozliczeń energii cieplnej uważa się lokale wyposażone w indywidualne liczniki ciepła, wodomierze i czujniki TUR A.. Zgodnie z §10 regulaminu w budynkach rozliczanych wg indywidualnych liczników ciepła (wodomierzy) zamontowanych we wszystkich lokalach, koszty c.o. rozliczane były według następujących zasad: 1) koszty stałe wynikające z faktur dostawcy ciepła są rozliczane wg powierzchni użytkowej lokali ogrzewanych centralnie, 2) koszty zmienne rozliczane są we wskazań liczników ciepła (wodomierzy) w danym lokalu i ustalane są poprzez podzielenie sumy opłat zmiennych w okresie rozliczeniowym przez sumę zużytej c.w. wynikającą z odczytów indywidualnych wodomierzy w danym budynku przy zastosowaniu współczynników korygujących.

Dowód : regulamin k .62-66

Zużycie ciepła w lokalu pozwanej rozliczane było na podstawie wskazań wodomierza, zgodnie z treścią regulaminu.

Okoliczność bezsporna

Początkowo koszty z tytułu rozliczenia c.o. lokalu pozwanej nie odbiegały od rozliczenia podobnych metrażowo lokali w tym samym budynku ( rok 2000 , 2001 , 2002 , 2003 , 2004 rok ). Od 2005r. pozwana w każdym rocznym rozliczeniu miała znaczne niedopłaty.

Dowody : rozliczenia c.o. - k. 160-165 , 169 - 174 ,

W dniu 03.05.2005r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 10.04.1997r. prawo energetyczne (dalej u.p.e.), która wprowadziła w art. 45a metody służące obliczaniu kosztów zakupu ciepła. Zgodnie z wprowadzonym nowelizacją ustępem 10 art. 45a nałożono obowiązek dla właścicieli lub zarządców budynku uchwalenia regulaminu rozliczania ciepła dostosowanego do treści zmienionych przepisów.

Powodowa spółdzielnia nie zmieniła swojego regulaminu i w dalszym ciągu, wbrew przepisom u.p.e., stosowała metodę wskazania wodomierzy do obliczania zużycia ciepła w lokalach znajdujących się zasobach spółdzielni.

Okoliczność bezsporna

Stosowana metoda według wskazań wodomierzy nie odzwierciedlała kosztów rzeczywistego zużycia ciepła przez lokatorów danego budynku.

Dowód: Opinia biegłego A. M. (1) - k. 250-256

- opinia biegłego M. G. (1) – k. 400-401,

Pismem z 3.12.2007r. pozwana zwróciła się do powodowej spółdzielni o sprawdzenie c.o. w jej mieszkaniu.

dowód : pismo k 175-176 ,

W dniu 3.12.2007r. dokonano sprawdzenia c.o. w mieszkaniu pozwanej. Stwierdzono m.in., że przy zamknięciu wszystkich zaworów przy grzejnikach, wodomierz na c.o. zatrzymał się nie wykazując przepływu czynnika w instalacji. W dniu 1.06.2011r. przeprowadzono kolejną kontrolę w lokalu pozwanej. Stwierdzono wówczas, że brak drzwi między sypialnią a łazienką, brak pokrętła powoduje bardzo duże zużycie ciepła (temperatura w łazience powinna wynosić 25, a w pokoju (...) °C). W dniu 19.07.2013r. pracownicy firmy (...) dokonali sprawdzenia instalacji, stwierdzono wówczas nieprawidłowe podłączenie grzejnika w przedpokoju (odwrotnie podłączone rury przyłączone do grzejnika ). Usunięto usterkę przez prawidłowe podłączenie.

dowody: kontrola c.o. z 03.12.2007r. - k 185 ,

- kontrola c.o. z 01.06.2011r. - k. 186,

- informacja o sprawdzeniu z firny (...) - k. 187 ,

Pozwana po stwierdzeniu powyższego faktu, domagała się od spółdzielni wstrzymania postępowania egzekucyjnego oraz odstąpienia od windykacji kolejnych kwot z tytułu niedopłaty opłat za c.o. Powódka nie wyraziła zgody na powyższe stwierdzając, że pozwana nieprawidłowo eksploatowała urządzenia grzewcze, ponadto samodzielnie i wadliwe dokonała przeróbek w instalacji grzewczej.

Dowody : pisma k. 52- 54

Budynek przy ul. (...) w T. liczący łącznie (...),20 mkw zużył ciepła w 2012r. na łączną kwotę 35.560,52 zł. Pozwana zajmująca lokal o powierzchni 66,30 mkw zużyła w 2012r. ciepła na kwotę 1557,03 zł. Zaliczki, które w tym roku zapłaciła na rzecz spółdzielni z tego tytułu wyniosły 1666,80 zł.

Dowód: opinia biegłego M. G. (1) – k. 400-401,

Budynek przy ul. (...) w T. zużył ciepła w 2013r. na łączną kwotę 36,228,94 zł. Pozwana zużyła w 2013r. ciepła za kwotę 1586,30 zł. Zaliczki, które w tym roku zapłaciła na rzecz spółdzielni z tego tytułu wyniosły 1774,14 zł.

Dowód: opinia biegłego M. G. (1) – k. 400-401,

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie został ustalony na podstawie okoliczności bezspornych, dowodów z dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz na podstawie zeznań świadków i przesłuchania stron, które to dowody zostały przeprowadzone przez Sąd przy pierwotnym rozpoznaniu sprawy i nie były podważane przez Sąd II instancji.

Zgodnie z zaleceniami Sądu odwoławczego Sąd uzupełnił postępowanie dowodowe o dowód z opinii biegłego z zakresu ciepłownictwa na okoliczność rzeczywistych kosztów zużycia ciepła w lokalu pozwanej w okresie objętym pozwem według metody przewidzianej w u.p.e.

W opinii pisemnej, na podstawie akt sprawy oraz odpowiednich przepisów, biegły sądowy Sądu Okręgowego w Poznaniu z dziedziny ciepłownictwa- ogrzewnictwa oraz budownictwa w specjalności oceny energetycznej budynków i instalacji oraz rozliczeń kosztów ciepła i ciepłej wody- mgr inż. M. G. (1) ustalił rzeczywiste koszty zużycia ciepła w lokalu pozwanej w okresie objętym pozwem w oparciu o przewidzianą w prawie energetycznym metodę. Biegły, dokonując szczegółowych obliczeń i wyjaśnień ustalił, że stosując metodę ryczałtową opartą na powierzchni zajmowanego lokalu, pozwana zużyła ciepła w 2012r. za łączną kwotę 1557,03 zł, a w 2013r. za kwotę 1586,30 zł, przy czym pozwana uiściła zaliczki na poczet ogrzewania w kwocie przewyższającej to zużycie. A zatem powinna mieć z tego tytułu nadpłatę w kwotach odpowiednio 109,77 zł w 2012r. i kwotę 187,84 zł w 2013r. Biegły wskazał wprawdzie, że przyjęta do rozliczenia zużycia kosztów ciepła metoda oparta o kubaturę lokalu nie odzwierciedla rzeczywistego udziału danego użytkownika ciepła w jego zużyciu/ koszcie, a jedynie dzieli rzeczywiste koszty zmienne ciepła w części zależnej od zużycia ciepła / kosztów w lokalach stałym kluczem powierzchniowym/ kubaturowym, jednakże wykluczył możliwość obliczenia kosztów zużycia ciepła za pomocą wodomierzy. Biegły kategorycznie stwierdził (podobnie jak biegły M. opiniujący w pierwszym rozpoznaniu sprawy), że wodomierz w przypadku centralnego ogrzewania nie może być urządzeniem nawet podziałowym zużycia ciepła, wynikającym z termodynamicznych parametrów określenia wielkości ciepła. Biegły uznał więc, że budynek pozwanej winien być zgodnie z regulaminem spółdzielni traktowany jako „budynek niewyposażony w indywidualne urządzenia pomiarowe” i być rozliczany zgodnie z §10 pkt 4 Regulaminu (tj. w oparciu o faktury dostawców ciepła i powierzchnię poszczególnych lokali). Biegły stwierdził ponadto, że w zakresie zużycia ciepła, przeróbka instalacji w lokalu pozwanej, jest pomijalna.

Po otrzymaniu odpisu opinii żadna ze stron nie zakwestionowała jej wniosków oraz nie wnosiła o uzupełnienie opinii w żadnym zakresie.

Sąd dał wiarę opinii biegłego, bowiem była jasna, rzeczowa, pełna, pochodziła od osoby posiadającej specjalistyczną wiedzę z zakresu ciepłownictwa, a nadto wydana została w oparciu o całokształt dostępnej dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia zasadności dochodzonego przez powódkę roszczenia, wobec podniesienia przez pozwaną zarzutu, że powódka rozliczała koszty zużycia ciepła nieprawidłowo i stosowana metoda nie odzwierciedlała rzeczywistego zużycia ciepła.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd nie miał wątpliwości, że dochodzone roszczenie jest bezzasadne.

Podstawę dochodzonego roszczenia stanowił art. 4ust.1 ustawy z dnia z 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych ( Dz. U. z 2001r. , Nr 4, poz. 27 z późn. zm.), który określa obowiązek członków spółdzielni uczestniczenia w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymywaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymywaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni.

Nie ulega wątpliwości, że spółdzielnia miała podstawę prawną, aby dochodzić od pozwanej opłat za użytkowanie lokalu, w tym za zużycie ciepła.

Stwierdzić jednak należy, że w dniu 03.05.2005r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 10.04.1997r. prawo energetyczne. W art. 45a ust 7 wskazano, w jaki sposób należy rozliczać koszty zakupu ciepła dla lokali mieszkalnych i użytkowych, stosując metody wykorzystujące :

- wskazania ciepłomierzy,

- wskazania urządzeń wskaźnikowych niebędących przyrządami pomiarowymi w rozumieniu przepisów metrologicznych , wprowadzonych do obrotu na zasadach i w trybie określonych w przepisach o systemie oceny zgodności,

- powierzchnię lub kubaturę tych lokali.

W ust. 9 art. 45a ustawy wskazano, że właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego dokonuje wyboru metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w tym budynku, tak, aby wybrana metoda, uwzględniając współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku określonych w odrębnych przepisach stymulowała energooszczędne zachowania oraz zapewniała ustalanie opłat w sposób odpowiadający zużyciu ciepłej wody użytkowej.

W ust. 10 art. 45a ustawy nałożono obowiązek dla właścicieli lub zarządców budynku uchwalenia regulaminu rozliczania ciepła dostosowanego do treści zmienionych przepisów.

W przedmiotowej sprawie powódka, do ustalania kosztów zużycia ciepła stosowała metodę określoną w swoim regulaminie z 2004r., a po wejściu w życie nowelizacji ustawy prawo energetyczne - wbrew obowiązkowi nałożonemu tą ustawą- spółdzielnia nie zmieniła swojego regulaminu i stosowała metodę nie przewidzianą przez ustawę przez kolejne lata. Stosowana natomiast przez spółdzielnię metoda wskazań wodomierzy do rozliczania kosztów zużycia ciepła była nieprawidłowa. Zarówno biegły A. M., sporządzający opinię przy pierwszym rozpoznaniu sprawy jak i biegły M. G. jednoznacznie stwierdzili, że stosowana przez spółdzielnię metoda wskazań wodomierzy do rozliczania kosztów zużycia ciepła była nie tylko bezprawna, ale także błędna i nie odzwierciedlała w żadnej mierze rzeczywistych kosztów zużycia ciepła. A zatem, zasadne okazały się zarzuty pozwanej, że zbyt duże zużycie wody według wskazań wodomierzy w jej lokalu, nie miało nic wspólnego ze zużyciem ciepła. Nieprawidłowo zamontowany grzejnik w przedpokoju pozwanej wskazywał bardzo ogromne ilości zużycia wody, niemniej jednak, jak wskazał biegły G., nie miało to znaczenia dla zużycia ciepła, gdyż ono nie było większe.

Mając na uwadze powyższe, skoro powódka stosowała do obliczania kosztów zużycia ciepła metodę nie tylko nie przewidzianą w u.p.e., ale także nie odzwierciedlającą nawet w przybliżeniu kosztów zużycia ciepła, a nie było w lokalu ciepłomierzy czy innych pomierników ciepła, należało przyjąć do tych obliczeń metodę opartą na powierzchni, kubaturze lokalu. Bez znaczenia w związku z tym jest fakt, czy pozwana rzeczywiście zużyła inną ilość ciepła niż przy obliczeniu według powierzchni, bowiem nie ma możliwości dokonania takich ustaleń.

Połączenie łazienki z sypialnią mogło powodować większe zużycie ciepła z grzejnika w łazience, niemniej jednak nie można ustalić, jakie było to zużycie, bowiem lokal pozwanej nie miał prawidłowych pomierników ciepła. A zatem, stwierdzić należy, że z punktu widzenia kosztów, jakie powinna ponosić pozwana za zużycie ciepła, fakt ten nie miał żadnego znaczenia. Lokal pozwanej bowiem traktować należało jako lokal niewyposażony w żadne urządzenia pomiarowe i ustalać zużycie ciepła proporcjonalnie do powierzchni lokalu.

Wobec ustalenia w postępowaniu dowodowym, że pozwana zużyła mniej ciepła niż pobrano od niej zaliczek za okres objęty pozwem, powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne. Nie można zgodzić się z twierdzeniem powodowej spółdzielni, że przyjęcie ustaleń zużycia ciepła według powierzchni powodowałoby niesłuszne obciążanie innych lokatorów kosztami nadmiernego zużycia ciepła przez pozwaną. Po pierwsze, ustalono, że nieprawidłowe podłączenie grzejnika w przedpokoju nie miało znaczenia dla zwiększenia zużycia ciepła. Po drugie, to z winy zaniedbań spółdzielni, nie można wyliczyć dokładnie, czy pozwana zużywała więcej ciepła niż inni lokatorzy. Fakt, że powodowa spółdzielnia przez lata stosowała metodę nie tylko sprzeczną z przepisami, ale także nieadekwatną do rzeczywistego zużycia ciepła przez poszczególne lokale, winien obciążać wyłącznie powódkę, a nie pozwaną.

O oddaleniu powództwa orzeczono po myśli art. 4ust.1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych w zw. z art. 45a ust. 10 ustawy z dnia 10.04.1997r. Prawo Energetyczne.

O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 98kpc w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwana wygrała proces w całości, ponosząc koszty w łącznej kwocie 4642 zł. Na poniesione koszty składały się koszty zaliczek na poczet opinii biegłych w kwocie łącznie 1300 zł, opłata od apelacji w kwocie 325 zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego za pierwszą instancję w kwocie 2400 zł (Sąd, z uwagi na znaczny nakład pracy pełnomocnika przy rozpoznaniu sprawy, uwzględnił wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa radcy prawnego według podwójnej stawki przewidzianej § 6pkt4 w zw. z §2ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) za pierwszą instancję) oraz za drugą instancję w kwocie 600 zł. Powodowa spółdzielnia, jako strona przegrywająca proces winna zwrócić całość kosztów pozwanej. Jednoczenie Sąd uznał, że z uwagi na fakt, że to z winy zaniedbań powódki doszło do nieprawidłowego rozliczania kosztów zużycia ciepła w lokalu pozwanej, brak było podstaw do stwierdzenia jakichkolwiek szczególnych okoliczności, które miałyby przemawiać za nieobciążaniem powódki kosztami procesu poniesionymi przez pozwaną.

W toku procesu ze Skarbu Państwa pokryte zostały tymczasowo wydatki związane z kosztami opinii biegłych, których wynagrodzenia przekraczały wysokość uiszczonych zaliczek. W związku z przegraniem procesu przez powódkę, na postawie art. 98kpc nakazano pobrać od niej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2997 zł (1501,60 zł oraz 1495,40 zł) tytułem zwrotu tych wydatków.