Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Marek Tauer

Sędziowie: SO Artur Fornal

SR Sylwia Roszak (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2017 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. H. nieprowadzącej działalności gospodarczej o ogłoszenie upadłości

na skutek zażalenia wnioskodawcy na zarządzenie Przewodniczącego w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy z dnia 14 września 2017 r., sygn. akt XV GU 197/17

postanawia:

uchylić zaskarżone zarządzenie.

Artur Fornal Marek Tauer Sylwia Roszak

UZASADNIENIE

Zaskarżonym zarządzeniem z dnia 14 września 2017 roku Przewodniczący w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy zwrócił wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej.

W uzasadnieniu wskazał, iż zarządzeniem z dnia 16 maja 2017 r., doręczonym w dniu 23 maja 2017 r., dłużniczka została zobowiązana do uzupełnienia braków formalnych wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 14 dni pod rygorem zwrotu wniosku.

W terminie wskazanym w zarządzeniu dłużniczka uzupełniła braki formalne wniosku jedynie częściowo. Pismo z uzupełnieniem braków nie zawierało wszystkich danych, a zwłaszcza nie wskazano w nim:

- zupełnego spisu wszystkich wierzycieli, z podaniem terminów zapłaty poszczególnych zobowiązań, dat zaciągania i zaprzestania spłaty poszczególnych zobowiązań, kwot w jakich zobowiązania były zaciągane,

- nie wskazano w odrębnym piśmie przebiegu zadłużenia się (w miejsce podanych w uzasadnieniu ogólników) – jakie były dochody dłużniczki i jej małżonka w chwili zaciągania poszczególnych zobowiązań oraz w przypadku kredytów, jakie były raty kolejnych kredytów ze wskazaniem wysokości i terminów płatności poszczególnych rat,

- nie wskazano łącznej wysokości rat kredytów i pożyczek należnych od dłużniczki miesięcznie, od początku zadłużania się.

Wobec braku wykonania w terminie opisanego wyżej obowiązku, Przewodniczący na podstawie art. 130 § 2 kpc w zw. z art. 491 ² ust. 1 i 4 pkt 5 oraz art. 35 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, zarządził zwrot wniosku.

Na powyższe orzeczenie zażalenie złożyła wnioskodawczyni zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu zarządzeniu zarzuciła naruszenie:

1.  art. 491 ² ust. 1 i 4 pkt 5 w zw. z art. 23 ust. 1 i 3 oraz art. 35 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2171) w zw. z art. 130 § 2 k.p.c, poprzez wydanie zarządzenia o zwrocie wniosku dłużniczki o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, podczas gdy dłużniczka w zakreślonym przez Sąd terminie przedłożyła zupełny spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz znanych jej terminów zapłaty, przy czym brak wskazania terminów zapłaty niektórych zobowiązań spowodowany był brakiem posiadania przez dłużniczkę stosownych danych -z uwagi na wskazany przez nią w treści pisma z dnia 6 czerwca 2017 roku brak posiadania kompletnej dokumentacji dotyczącej zaciąganych przez siebie zobowiązań,

2.  art. 491 ² ust. 1 w zw. z art. 29 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, poprzez wydanie zarządzenia o zwrocie wniosku dłużniczki o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, podczas gdy częściowy brak wykonania przez dłużniczkę zarządzenia Sądu z dnia 16 maja 2017 roku nie skutkował brakiem możliwości nadania niniejszej sprawie dalszego biegu.

Wskazując na powyższe zarzuty dłużniczka wniosła o uchylenie zaskarżonego zarządzenia w całości.

W uzasadnieniu zażalenia dłużniczka podała, że pismem z dnia 6 czerwca 2017 roku, wyjaśniła, iż - z uwagi na brak posiadania kompletnej dokumentacji dotyczącej zaciąganych przez siebie zobowiązań - nie jest w stanie wskazać łącznej wysokości rat kredytów i pożyczek należnych od dłużniczki miesięcznie od początku zadłużania się, jak również nie jest w stanie wskazać, jaka część zobowiązań została spłacona i z jakich środków. Dłużniczka wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej z dnia 21 kwietnia 2017 roku oraz wraz z ww. pismem z dnia 6 czerwca 2017 roku przedłożyła Sądowi wszelką posiadaną przez siebie dokumentację dotyczącą wskazanych we wniosku zobowiązań pieniężnych. Przedłożyła też podpisany wykaz zbiorczy wystawionych przeciwko dłużniczce tytułów wykonawczych lub egzekucyjnych oraz wszczętych wobec niej postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających. Dłużniczka zaznaczył, iż zgodnie z treścią art. 23 ust. 3 Prawa upadłościowego, jeżeli dłużnik nie może dołączyć do wniosku dokumentów, o których mowa w ust. 1 (m.in. wskazywanego wyżej spisu wierzycieli), powinien podać przyczyny ich niedołączenia oraz je uprawdopodobnić. Unormowanie to sprawia, że brak tych dokumentów (tym bardziej ich niekompletność - argumentum a fortioń a maiorem ad minus) nie może być traktowany jako brak formalny wniosku, a zatem wyłączone są skutki określone w art. 28 ust. 1 Prawa upadłościowego. Zgodnie z poglądem prezentowanym w doktrynie, powyższy przepis ma szczególne znaczenie przy ocenie braków formalnych wniosku o ogłoszenie upadłości składanego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Bardzo często - z uwagi na znaczny upływ czasu oraz brak, jak w przypadku przedsiębiorców, rejestrowania zdarzeń majątkowych (księgowość) - nie sposób ustalić np. precyzyjnej daty powstania poszczególnych wierzytelności. W takim wypadku dłużnik powinien wskazać przyczyny, z jakich nie jest w stanie podać danych wymaganych ustawą (por. R. Adamus, Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis). Dłużniczka stwierdziła, że w zasadniczej większości wykonała zarządzenie Sądu, wskazując jednocześnie przyczynę braku podania niektórych danych - tj. brak posiadania przez dłużniczkę kompletnej dokumentacji dotyczącej zaciąganych przez siebie zobowiązań. Zaznaczyła, iż - z mocy art. 232 k.p.c. - Sąd ma możliwość uzyskania brakujących danych dotyczących zobowiązań dłużniczki - na podstawie informacji od wierzycieli, o które może się zwrócić. Dłużniczka wskazała adresy wszystkich swoich wierzycieli. Wnioskodawczyni podkreśliła, iż w niniejszej sprawie nie ma obecnie braków, które uniemożliwiają nadanie jej dalszego biegu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie Sądu nie było podstaw do zwrotu wniosku o ogłoszenie upadłości M. H. na podstawie art. 29 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe w związku z art. 491 ² ust. 1 tej ustawy.

W myśl bowiem art. 29 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe, jeżeli na skutek braku lub wskazania nieprawidłowego adresu dłużnika lub niewykonania innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu, wniosek o ogłoszenie upadłości zwraca się. W postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie stosuje się przepisów o zawieszeniu postępowania (art. 35 in fine). Dlatego też skutki braku lub wskazania nieprawidłowego adresu dłużnika, jak też niewykonania innych zarządzeń uniemożliwiających nadanie sprawie biegu unormowano w art. 29 w odmienny sposób niż w kodeksie postępowania cywilnego. W ocenie Sądu jednakże, z racji tego, iż w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości stosuje się odpowiednio przepisy księgi pierwszej Kodeksu postępowaniu cywilnego, z wyjątkiem przepisów o zawieszeniu (art. 35 pr. upadł.), ustawodawca przyznał sądowi upadłościowemu, w przypadku zaistnienia jedynie analogicznych sytuacji jak wskazane w art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., uprawnienie do zwrotu wniosku pomimo nadania biegu sprawie.

Przepis art. 29 powołanej ustawy stanowi zatem podstawę do zwrotu wniosku tylko w sytuacji, gdy wnioskodawca bądź nie wskazał swojego adresu, bądź wskazał adres niewłaściwy i nie można było zastosować art. 130 k.p.c. - gdy wnioskodawca występuje w sprawie samodzielnie lub art. 28 ust. 1 Prawa upadłościowego – gdy jest reprezentowany przez fachowego pełnomocnika. Przez „inne zarządzenia", o jakich mowa we wskazanym przepisie, należy rozumieć zarządzenia odnoszące się do braków wniosku o podobnym charakterze.

Skoro w postępowaniu upadłościowym, w przypadku zaistnienia analogicznych sytuacji jak wskazane w art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., Sąd ma uprawnienie do zwrotu wniosku na podstawie art. 29 ustawy Prawo upadłościowe, to należy odwołać się do stanowiska wyrażonego w orzecznictwie przy zawieszeniu postępowania na podstawie powołanego powyżej przepisu, iż może ono nastąpić tylko w razie niewykonania przez powoda zarządzenia o charakterze formalnym, na skutek którego sprawie nie można nadać biegu. Nie dotyczy to natomiast niewykonania postanowienia dowodowego, które może skutkować jedynie następstwami z art. 233 § 2 k.p.c. (postanowienie SN z 29.03.1982 r., IV CZ 44/82, LEX nr 8407). Przepis powyższy bowiem wyraźnie stanowi, iż jeżeli na skutek niewykonania innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu, to wówczas może nastąpić zwrot wniosku.

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie nie można uznać, iż z uwagi na niewykonanie przez dłużniczkę w części zobowiązania wynikającego z zarządzenia z dnia 16 maja 2017 roku nie można nadać sprawie dalszego biegu. Przede wszystkim należy zaznaczyć, iż dłużniczka, wbrew stanowisku wyrażonym w zaskarżonym zarządzeniu z dnia 14 września 2017 roku, przedłożyła spis wszystkich wierzycieli, a jedynie co do niektórych nie podała pełnych danych dotyczących m.in. terminów wymagalności lub zaprzestania spłaty należności. Wskazała także wszystkie tytuły wykonawcze i egzekucyjne oraz wszczęte wobec niej postępowania egzekucyjne. Poza tym już we wniosku podała adresy siedziby wierzycieli. Brak szczegółowego przebiegu zadłużenia oraz nie wskazanie łącznej wysokości rat kredytów i pożyczek należnych od dłużniczki od początku zadłużania się nie są okolicznościami uniemożliwiającymi nadanie biegu sprawie, a winny być ustalane i rozpoznawane merytorycznie, w toku postępowaniu upadłościowego.

Nie zaistniały zatem żadne przeszkody, aby na tym etapie nadać dalszy bieg sprawie. Sąd upadłościowy może bowiem zwrócić się do wskazanych wierzycieli o stosowne dokumenty. Dopiero problemy w uzyskaniu odpowiednich dokumentów przez Sąd mogłyby być rozpatrywane jako przesłanka niemożności nadania sprawie dalszego biegu. To, że na dłużniku spoczywa obowiązek wykazania przesłanek do ogłoszenia upadłości i przedstawienia stosownych dowodów nie może być podstawą do zwrotu wniosku w sytuacji ich nie przedstawienia, a jedynie podstawą do merytorycznego rozpoznania wniosku i w przypadku braku wykazania podstaw do ogłoszenia upadłości oddalenia tego wniosku.

Reasumując, brak przedłożenia omawianych dokumentów w tej konkretnej sprawie nie jest przeszkodą do nadania dalszego biegu sprawie.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 i art. 398 k.p.c. w zw. z art. 29 ustawy Prawo upadłościowe i art. 35 oraz w zw. z art. 491 ² ust. 1 tej ustawy, orzekł jak w sentencji.

Artur Fornal Marek Tauer Sylwia Roszak