Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 26 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2017r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa Miasta K.

przeciwko A. G. , P. G. (1) , P. G. (2) , K. G. , małoletniej M. G. (1) reprezentowanej przez rodziców A. i P. G. (1)

o eksmisję

na skutek apelacji pozwanej A. G.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 17 marca 2017r. sygn. akt I C 3397/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w zakresie punktu II i III w ten sposób, iż nadaje im następującą treść:

„II. orzeka o uprawnieniu pozwanych A. G., P.

G., K. G., M. G. (1)

do otrzymania lokalu socjalnego,

III. nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu

złożenia pozwanym wskazanym w punkcie II przez Miasto K.

oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego”.

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

3.  nie obciąża pozwanych kosztami postępowania apelacyjnego.

SSO Barbara Mokras SSO Janusz Roszewski SSR del. Mariusz Drygas

Sygn. akt II Ca 354/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 grudnia 2016r. powód Miasto K. wniósł o orzeczenie eksmisji pozwanych A. G., P. G. (1), P. G. (2), K. G., M. G. (1) z lokalu socjalnego położonego w K. przy ul. (...) i nakazanie wydania w/w lokalu socjalnego w stanie wolnym od osób i rzeczy. Powód wskazał, iż łączyła go pozwanymi A. G. i P. G. (1) jako najemcami umowa najmu lokalu socjalnego nr (...) przy ul. (...) w K., zawarta na czas oznaczony, do dnia 29 marca 2013r. Do zamieszkania w lokalu wraz z najemcami uprawnieni zostali D. G., M. G. (1), P. G. (2), K. G., M. G. (2). Pismem z dnia 18 maja 2011r., w związku z nieuregulowaniem zaległego czynszu i opłat w dodatkowo wyznaczonym terminie, powód wypowiedział pozwanym umowę najmu, wzywając ich do opróżnienia lokalu i zdania kluczy.

Wyrokiem z dnia 17 marca 2017r. Sąd Rejonowy w Kaliszu nakazał pozwanym A. G., P. G. (1), K. G. i małoletniej M. G. (1), aby opróżnili, opuścili i wydali powodowi lokali mieszkalny położony w budynku przy ul. (...) w K. (punkt I sentencji), ustalił, ze pozwanym nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (pkt II), odroczył termin eksmisji na okres 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku (pkt III), oddalił powództwo w stosunku do P. G. (2) (pkt IV) i nie obciążył pozwanych kosztami procesu (pkt V).

Sąd Rejonowy ustalił, iż A. G., P. G. (1), K. G., małoletnia M. G. (1) zajmują określony w sentencji lokal mieszkalny o łącznej powierzchni użytkowej 53,27 m ², składający się z 4 izb. Miasto K. zawarło z pozwanymi w dniu 29 marca 2010r. umowę najmu tego lokalu jako lokalu socjalnego na okres od 29 marca 2010r. do 29 marca 2013r. Umowa nie była przedłużona. Pozwani nie płacili za lokal. Powód uzyskał nakazy zapłaty co do opłat związanych z lokalem. Egzekucja okazała się nieskuteczna. Pismem (...) wezwano pozwanych do uregulowania zaległości w kwocie 48 735,42 zł, wyznaczając im dodatkowy miesięczny termin. Pismem z dnia 18 maja 2011r. wypowiedziano pozwanym stosunek najmu i wezwano do opuszczenia i przekazania lokalu. Pismem z dnia 26 lutego 2013r. Ponownie wezwano pozwanych do opuszczenia lokalu. Pozwana P. G. (2) podpisała z powodem ugodę na spłatę zadłużenia w kwocie 1 800 zł w ratach miesięcznych po 50 zł. P. G. (2) nie mieszka w lokalu i nie rości do niego żadnych pretensji. Pozwani nie posiadają tytułu prawnego do innego lokalu, nie posiadają majątku ani oszczędności. Nie mają dokąd się wyprowadzić. Aktualnie nie pracują. Pozwana A. G. utrzymuje się z prac dorywczych. Podjęła się spłaty zadłużenia poprzez sprzątanie. Rodzina otrzymuje różne zasiłki z MOPS w K.. K. G. uczy się w I klasie szkoły zawodowej.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał, że żądanie powoda jest uzasadnione, albowiem pozwani nie posiadają tytułu prawnego do lokalu (art. 222 k.c. i 675 § 1 k.c.) Prawo do dysponowania lokalem przez powoda nie było kwestionowane. Fakt zawarcia ugody co do części długu oraz podjęcie się odrabiania zaległości przez pracę nie może mieć znaczenia, albowiem zaległość jest wieloletnia. Rodzina G. znalazła się w trudnej sytuacji, nie może jednak w sposób zasadniczy ograniczyć wynajmującego. Zdaniem Sądu I instancji, uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego nie przysługuje, albowiem żądanie eksmisji dotyczy właśnie lokalu socjalnego. W takim przypadku brak podstawy prawnej do przyznania tego uprawnienia. Mając jednakże na uwadze trudną sytuację pozwanych Sąd uznał, że zasadne będzie odroczenie wykonania wyroku w trybie art. 320 k.p.c. Okres ten może pozwolić pozwanym na wykazanie dobrej woli wobec władz Miasta K. w sprawie zadłużenia i uzyskanie ponownie uprawnień do otrzymania lokalu mieszkalnego. W stosunku natomiast do pozwanej P. G. (2) powództwo podlega oddaleniu, albowiem nie mieszka ona w lokalu i nie rości do niego żadnych pretensji. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze trudną sytuację majątkową pozwanych.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana A. G., zaskarżając go w części, tj. w zakresie punktu I, II, III. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia i ich sprzeczność z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez przyjęcie, że zadłużenie nie jest spłacane i to daje powodowi podstawy do domagania się eksmisji pozwanych oraz, że pozwani nie spełniają przesłanek do przyznania lokalu socjalnego, pomimo wykazania, iż dwie osoby w ich rodzinie są osobami niepełnosprawnymi i to w stopniu znacznym.

W oparciu o wskazany zarzut pozwana wniosła wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie o orzeczenie o uprawnieniu do lokalu socjalnego, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Skarżąca wskazała w uzasadnieniu apelacji, iż w toku postępowania sądowego zostało wykazane, że K. G. i M. G. (1) są osobami niepełnosprawnymi i potrzebują pomocy ze strony rodziców, jak również pomocy materialnej, gdyż nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Jest faktem, iż powstało zadłużenie, które jednak było spowodowane utratą pracy przez pozwanego P. G. (1) i zarobkami tylko z prac dorywczych, które wystarczały na zaspokajanie potrzeb żywnościowych, a nie na opłacenie czynszu. Jednak po poprzedniej sprawie, która zakończyła się umorzeniem postępowania, A. G. bezzwłocznie podpisała z powodem porozumienie celem odpracowania powstałego zadłużenia i taka sytuacja ma miejsce do dnia dzisiejszego. Obecnie pozwani na bieżąco regulują czynsz, pozostałe opłaty eksploatacyjne oraz spłacają powstałe zadłużenie, a nadto pozwana A. G. odpracowuje zaległości na rzecz powoda świadcząc pracę, co jest zaliczane na poczet zadłużenia.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

K. G. jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym.

Dowód: Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 55

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż choć apelacja została skutecznie wniesiona tylko przez pozwaną A. G., działającą także w imieniu małoletniej M. G. (1) jako jej przedstawiciel ustawowy, to biorąc pod uwagę wspólność praw pozwanych, co do których orzeczono eksmisję, Sąd II instancji rozpoznał z urzędu sprawę także na rzecz pozwanych P. G. (1) i K. G. i to na podstawie art. 378 § 2 k.p.c.

Apelacja jest częściowo zasadna.

Nie zasługuje jednak na uwzględnienie zarzut błędnych ustaleń faktycznych. Sąd Rejonowy poczynił w sprawie poprawne ustalenia, aprobowane przez Sąd Okręgowy. Wynika z nich przede wszystkim fakt zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego na czas oznaczony i jej skutecznego wypowiedzenia. Również nie budzą wątpliwości ustalenia dotyczące statusu majątkowego pozwanych. Zarzucane przez apelującą pominięcie faktu bieżącego spłacania zaległości, jak słusznie wywiódł Sąd a quo nie ma znaczenia dla oceny kwestii zasadności powództwa, gdyż okoliczność ta, nawet gdyby zaistniała, nie doprowadziłaby w stanie faktycznym sprawy do reaktywacji uprawnienia do zajmowania lokalu.

Zasadnie natomiast apelująca podważa stanowisko Sądu I Instancji odnośnie nieprzyznania pozwanym uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego. Dla porządku wskazać należy, iż zarzut ten wbrew odmiennemu sformułowaniu w apelacji dotyczy etapu stosowania prawa materialnego, a nie naruszenia zasad regulujących dokonywanie ustaleń faktycznych, wypływających z art. 233 § 1 k.p.c.

Nie można bowiem zgodzić się z poglądem prawnym Sądu I instancji, jakoby uprawnienie do lokalu socjalnego nie przysługiwało z tej tylko przyczyny, iż żądanie eksmisji dotyczy właśnie lokalu socjalnego. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j. t. Dz.U. z 2016r. poz. 1610, dalej powoływanej jako u.o.p.l.), w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Dokonując wykładni zawartego w art. 14 ust. 1 u.o.p.l. pojęcia „wyrok nakazujący opróżnienie lokalu” zwrócić należy uwagę, że mowa w nim o „lokalu”, co przy uwzględnieniu definicji ustawowych pojęć „lokal” oraz „lokal socjalny” (art. 2 ust. 1 pkt 4 i 5 u.o.p.l.) nakazuje przyjąć, że zwrot "wyrok nakazujący opróżnienie lokalu" obejmuje swoim zakresem zarówno wyrok nakazujący opróżnienie lokalu w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 u.o.p.l. jak i wyrok nakazujący opróżnienie lokalu socjalnego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 u.o.p.l. Nie znajduje uzasadnionych podstaw wykładnia, zgodnie z którą zakres pojęcia „wyrok nakazujący opróżnienie lokalu” użytego w art. 14 ust. 1 nie obejmował także wyroku nakazującego opróżnienie lokalu socjalnego. Argumentację tę wzmacnia fakt, że definicja pojęcia „lokator” obejmuje najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności, a zatem również najemcę lokalu socjalnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2013 r., III CZP 11/13, OSNC 2013/11/121).

Przy zatem niewadliwych ustaleniach Sądu I instancji, uzupełnionych w niewielkim zakresie przez Sąd II instancji, a dotyczących sytuacji osobistej i majątkowej pozwanych, wobec których orzeczona została eksmisja, należało uznać, iż pozwani A. G., P. G. (1), K. G., M. G. (1) spełniają przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego w oparciu o art. 14 ust. 4 pkt 2 u.o.p.l. Z powyższych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że przyznał tymże pozwanym uprawnienie do otrzymania od Miasta K. lokalu socjalnego. W konsekwencji zmienił też punkt III wyroku i z mocy z mocy art. 14 ust. 6 u.o.p.l. nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Prawidłowe jest natomiast rozstrzygnięcie zawarte w punkcie I sentencji wyroku Sądu Rejonowego. Skutkiem bowiem braku tytułu prawnego do zajmowanego lokalu było nakazanie pozwanym jego opróżnienia, opuszczenia i wydania powodowi. W powyższym zakresie apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Wskazana już przez Sąd I instancji wyjątkowo trudna sytuacja osobista i majątkowa pozwanych, stanowi w ocenie Sądu Okręgowego uzasadnienie dla odstąpienia od obciążenia ich kosztami postępowania apelacyjnego na podstawie art. 102 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.

SSO Barbara Mokras SSO Janusz Roszewski SSR del. Mariusz Drygas