Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa W. L.

przeciwko A. L.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 24 kwietnia 2013 roku, sygn. akt III RC 7/13

oddala apelację.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt. II Ca 478/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, po rozpoznaniu sprawy z powództwa W. L. przeciwko A. L. o obniżenie alimentów oddalił powództwo.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim w dniu 02 czerwca 2009 roku w sprawie III RC 211/09 W. L. zobowiązał się płacić na rzecz swojej córki A. L. alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z należności, do rąk A. L..

W tym czasie W. L. mieszkał z mamą w domu jednorodzinnym i ponosił następujące opłaty: za energię elektryczną w wysokości 50 zł miesięcznie, wodę 15 zł miesięcznie, gaz 25 zł miesięcznie, telefon 125 zł miesięcznie, ubezpieczenie domu 8,5 zł miesięcznie, Internet 64 zł miesięcznie. Na zakup opału wydawał 125 zł miesięcznie, na ubezpieczenie samochodu 40 zł miesięcznie. Spłacał dwa kredyty na zakup gospodarstwa rolnego w ratach po 753,09 zł i 505 zł miesięcznie. Na zakup żywności wydawał około 200 zł miesięcznie. Pracował jako przedstawiciel handlowy z wynagrodzeniem około 2500 zł miesięcznie. Był właścicielem gospodarstwa rolnego położonego na terenie gminy M. o powierzchni 5,0984 ha, z którego roczny dochód wynosił 11 495,86 zł. Ponadto wspólnie z matką A. L. był właścicielem gospodarstwa rolnego, położonego w gminie W. o powierzchni 5,3519 ha, którego roczny dochód wynosił 14 569,86 zł.

A. L. uczyła się w II klasie Liceum Ogólnokształcącego, pozostawał na utrzymaniu matki, która pracowała i miała na utrzymaniu jeszcze małoletniego syna.

Aktualnie powód W. L. prowadzi działalność gospodarczą jako przedstawiciel handlowy i deklaruje, że z tego tytułu osiąga dochód w wysokości około 10000 zł rocznie. Mieszka z mamą w domu jednorodzinnym, której dokłada się do opłat za energię elektryczną w wysokości 100 zł co dwa miesiące, zakupu butli gazowej w wysokości 50 zł co dwa-trzy miesiące. Na zakup opału wydaje 2000 zł w sezonie grzewczym. Spłaca kredyt zaciągnięty na zakup gospodarstwa rolnego w wysokości 1400 zł kwartalnie. Na zakup żywności wydaje około 300 zł miesięcznie. Wspólnie z matką A. L. jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, położonego w gminie W. o powierzchni 5,3519 ha, tj. 65630 ha przeliczeniowego, którego roczny dochód wynosił 17 805, 54 zł. Ponadto jest właścicielem gruntu o powierzchni 0, 73 ha, tj. 088 ha przeliczeniowego, którego roczny dochód wynosił 2 387,44 zł.

Gospodarstwo rolne położone w M. powód darował matce w 2011 roku.

A. L. ma 22 lata. Jest studentką na Wydziale (...)Uniwersytetu (...) we W.. Obecnie jest na III roku studiów. Nauka odbywa się w systemie stacjonarnym. Za wynajem mieszkania płaci 400 zł miesięcznie, na zakup biletów komunikacji miejskiej wydaje 45 zł miesięcznie, na zakup żywności 150 zł miesięcznie oraz 100 zł miesięcznie na zakup przyborów szkolnych. Dojazdy do domu kosztują ją 60 zł miesięcznie. Zajęcia na uczelni uniemożliwiają jej podjęcie pracy. W kosztach utrzymania pozwanej partycypuje matka, która aktualnie utrzymuje się z renty chorobowej w wysokości 1333,41 zł netto.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo nie jest zasadne.

Zgodnie z art.138 k.r.o. każda ze stron może domagać się zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumieć należy istotne zwiększenie bądź zmniejszenie możliwości majątkowych, zarobkowych zobowiązanego lub też usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do świadczenia alimentacyjnego.

W przedmiotowej sprawie nie nastąpiła zmiana stosunków mogąca skutkować obniżeniem alimentów. Nie zmniejszyły się bowiem usprawiedliwione potrzeby uprawnionej, która w dalszym ciągu się uczy. Co więcej można mówić o znacznym wzroście jej potrzeb wobec dorastania i zwiększenia kosztów nauki w związku ze studiowaniem. W sposób istotny uległy zaś pogorszeniu możliwości zarobkowe matki pozwanej, która aktualnie nie może pracować i pozostaje na rencie chorobowej.

Brak jest także istotnych zmian, w rozumieniu art. 138 k.r.o., po stronie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Wbrew twierdzeniom powoda za taką zmianę nie można uznać okoliczności, iż obecnie uzyskuje niższe wynagrodzenie za pracę. Nadal bowiem prowadzi działalność gospodarczą jako przedstawiciel, jak to miało miejsce w okresie, gdy po raz ostatni ustalano alimenty.

Powód darując matce gospodarstwa rolne położone w M. uszczuplił swój majątek. Sąd nie bierze jednak pod uwagę tej zmiany, zgodnie bowiem z treścią art. 136 k.r.o., jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana zrzekła się bez ważnego powodu prawa majątkowego lub w inny sposób doprowadziła się do jego utraty lub zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, to nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

Z uwagi na powyższe, uwzględniając zwiększone potrzeby pozwanej, zmniejszone możliwości zarobkowe jej matki oraz w zasadzie nie zmienione w sposób istotny możliwości zarobkowe powoda, Sąd oddalił powództwo.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając go w całości.

Zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z rzeczywistym stanem faktycznym, wynikającym z zebranego w sprawie materiału dowodowego. Zarzut ten odniósł do ustaleń Sąd pierwszej instancji, co do konsekwencji posiadania przez powoda gospodarstwa rolnego, położonego w W.. Jego zdaniem nie można przyjąć, że osiąga dochód z tego gospodarstwa w całości, skoro stanowi ono stanowi współwłasność i dochód powinien być dzielony po połowie. Wadliwe, zdaniem powoda, były również ustalenia, że w sposób istotny nastąpiło pogorszenie sytuacji materialnej matki pozwanej. Podniósł, że z materiału dowodowego wynika, iż wysokość osiąganych przez nią dochodów nie uległa zmianie. Podkreślił również, że ustalenie jakoby jego sytuacja materialna nie uległa zmianie, pozostaje w sprzeczności z wnioskami wynikającymi z materiału dowodowego, z którego wynika, iż wysokość osiąganych dochodów uległa znacznemu zmniejszeniu,

Zdaniem powoda Sąd Rejonowy naruszył również przepisy prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, dopuszczając się zaniechania wszechstronnego i należytego rozważenia materiału dowodowego, naruszenia granic swobodnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie niniejszego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł miedzy innymi, że nie kwestionując faktu, iż matka pozwanego jest po operacji kręgosłupa i pozostaje na rencie chorobowej zauważyć należy, iż jej sytuacja materialna nie uległa zmianie. W opisie stanu faktycznego Sąd stwierdził, iż na dzień zawarcia ugody (2.06.2009 r.) matka pozwanego pracowała jako pracownik produkcji z wynagrodzeniem 1.326,00 zł brutto. Natomiast obecnie jest po operacji kręgosłupa i aktualnie utrzymuje się z renty w wysokości 1.333,41 zł netto. Z powyższego wynika, iż jej dochody przed operacją jak i po, nie uległy zmianie.

W przedmiotowym wyroku Sąd stwierdził, iż powód wspólnie z matką pozwanego jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, położonego w gminie W. o powierzchni 5,3519 ha, którego roczny dochód wynosił 17.805,54 zł.

Sąd nie wziął jednak pod uwagę, iż skoro jestem współwłaścicielem gospodarstwa razem z matką pozwanego, to osiąga dochód jedynie z 1/2 części tego gospodarstwa.

Powód zakwestionował również stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym, uzyskiwanie niższego wynagrodzenia za pracę nie stanowi przesłani, w rozumieniu art. 138 k.r.o. do zmniejszenia alimentów. Przypomniał, iż na dzień zawarcia ugody (2.06.2009 r.) pracował jako przedstawiciel handlowy z wynagrodzeniem około 2.500 zł. miesięcznie. Natomiast aktualnie osiąga dochód w wysokości około 10.000 zł rocznie (co daje ok. 830 zł miesięcznie). Wskazał, iż darując matce gospodarstwo rolne położone w M. nie uszczuplił swój majątek.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jest nieuzasadniona.

Z treści wniesionej apelacji wynika, że powód formułując zarzuty naruszenia prawa procesowego w istocie kwestionuje stanowisko sądu pierwszej instancji o braku podstaw zastosowania przepisu art. 138 kro. Sugerowane naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., oraz zarzut sprzeczność istotnych ustaleń z rzeczywistym stanem faktycznym, wynikającym z zebranego w sprawie materiału dowodowego, powód wywodzi się jak wynika z uzasadnienia skargi apelacyjnej braku akceptacji dla powyższego stanowiska Sądu Rejonowego.

Sąd Okręgowy nie podziela powyższych zarzutów, uznając, że stanowią one przejaw nieuzasadnionej polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Wbrew twierdzeniom skarżącego w omawianej sprawie Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się uchybień, które pozwoliłyby na przyjęcie naruszenia powołanego wyżej przepisu art. 138 kro, dokonał prawidłowej subsumcji ustaleń faktycznych i wywiódł właściwy wniosek o braku podstaw do jego zastosowania. W ocenie Sądu Okręgowego w toku postępowania powód nie wykazał skutecznie, że nastąpiła zmiana stosunków, którą należy rozumieć jako wszelkie zmiany w statusie ekonomicznym stron powodujące zmianę (zwiększenie, ale i zmniejszenie) zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też zmianę (zwiększenie, ale i zmniejszenie) zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Jak wynika z prawidłowych ustaleń sądu pierwszej instancji, w dacie orzeczenia o obowiązku alimentacyjnym powód pracował jako przedstawiciel handlowy i nadal wykonuje tą pracę. Okoliczność, ze dochody z tego tytułu uległy istotnemu, i niezawinione obniżeniu nie została przez powoda udowodniona. Powód nie wykazał skutecznie jakie dochody otrzymuje obecnie z omawianego tytułu, przedstawiając w toku procesu sprzeczne informacje. Składając wniosek o zwolnienie od kosztów jako kwotę dochodu z tego tytułu wskazał 1300 zł netto, później oświadczył, że kwota ta wynosi jedynie 800 zł. Ponadto powód, wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, nie złożył do akt sprawy zaświadczenia z urzędu skarbowego o wysokości dochodów choć został zobowiązany do przedstawienia takiego dokumentu.

Stosownie do treści art. 136 kro, który ma zastosowanie również w tej sprawie sąd ma obowiązek badać czy decyzje majątkowe, które doprowadziły do obniżenia możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentów były usprawiedliwione i uzasadnione. W kontekście powyższego przyczyny, dla których powód zrezygnował z części swego majątku przekazując gospodarstwo rolne na rzecz matki nie mogą być uznane za usprawiedliwione. Zdziwienie Sądu budzi w szczególności okoliczność, że podejmując decyzję o przeniesieniu własności gospodarstwa rolnego, nie domagał się nawet spłaty w ramach własnego udziału przysługującego mu tytułem spadku po ojcu.

Oceniając zmiany w zakresie sytuacji majątkowej uprawnionego i zobowiązanego do alimentów sąd ma obowiązek ocenić nie jego rzeczywiste dochody, ale możliwości zarobkowe zobowiązanego ( art. 135 § 1 kro ). W toku postępowania powód nie udowodnił okoliczności mogących wskazywać na zmniejszenie możliwości zarobkowych. W szczególności nie doszło do zmian w zakresie jego stanu zdrowia, nie powstała konieczność realizacji innych jeszcze obowiązków alimentacyjnych, powód nie utracił pracy.

Wskazać również należy, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy obowiązek alimentacji pozwanej kwotą 400 zł nie może być uznany za nadmierny. Pozwana studiuje we W. na studiach stacjonarnych. Jej potrzeby związane z utrzymaniem z pewnością przekraczają 800 zł. ( kwotę, którą miałaby na swoje utrzymanie gdyby przyjąć obowiązek alimentacyjny rodziców w równiej wysokości ). Skoro powód swoje wsparcie dla córki ogranicza do kwoty 400 zł to biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego uznać należy, że matka pozwanej w większym niż wskazano powyżej zakresie wspiera jej utrzymanie. Powyższe upoważnia do stwierdzenia, że zastrzeżenia powoda do ustaleń, jakie sąd pierwszej instancji poczynił w odniesieniu do sytuacji majątkowej matki pozwanej nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nawet uznanie, że matka pozwanej posiada większe niż powód dochody nie usprawiedliwia w żadnym razie obniżenia ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.p.c., orzekł o oddaleniu apelacji.

Na oryginale właściwe podpisy