Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2016 r. w G.

sprawy z powództwa R. K. (1)

przeciwko B. R.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda R. K. (1) umowę darowizny nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) , zawartą w dniu 11 grudnia 2014 r. przed notariuszem R. K. (2) (Rep. A 6734/2014) – w celu ochrony wierzytelności powoda w kwocie 13 215, 39 zł (trzynaście tysięcy dwieście piętnaście złotych i trzydzieści dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 12 000 zł od 15 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty, stwierdzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni wydanym w sprawie I C 1514/15

II.  zasądza od pozwanej B. R. na rzecz powoda R. K. (1) kwotę 3078 zł (trzy tysiące siedemdziesiąt osiem złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania

III.  nakazuje ściągnąć od pozwanej B. R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 29, 52 zł (dwadzieścia dziewięć złotych i pięćdziesiąt dwa grosze) z tytułu zwrotu wydatków tymczasowo wyłączonych przez Skarb Państwa

Sygnatura akt: I C 1603/15

UZASADNIENIE

Powód R. K. (1) wniósł pozew przeciwko B. R. domagając się uznania za bezskuteczną umowy darowizny nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) zawartej w dniu 11 grudnia 2014r. G. przed notariuszem R. K. (2) (rep. A 6734/2014) pomiędzy pozwaną a jej córką dłużnikiem J. R. z pokrzywdzeniem powoda, któremu przysługuje w stosunku do dłużnika wierzytelność w wysokości 13.215,39 zł z dalszymi odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 12.000 zł od dnia 15 grudnia 2015r. do dnia zapłaty na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 19 maja 2015r. w sprawie o sygnaturze akt I C 1514/15. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że prowadzona przeciwko dłużniczce egzekucja nie jest skuteczna, a w toku egzekucji powód ustalił, że cały swój wartościowy majątek, w tym co najmniej cztery nieruchomości oraz udziały w spółce kapitałowej, dłużniczka w drodze darowizny darowała swojej matce. Dłużniczka dotychczas spłaciła powodowi jedynie kwotę 4.000 zł. W świetle powyższego, zdaniem powoda, dokonana przez dłużnika czynność darowizny miała na celu pokrzywdzenie wierzyciela, o czym pozwana jako matka dłużnika wiedziała.

(pozew k. 2-4)

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Zdaniem pozwanej powództwo jest przedwczesne, gdyż wierzytelność jest przez dłużniczkę spłacana. Nadto, pozwana zarzuciła, że w pozwie nie wykazano, iż przedmiotowe nieruchomości w dacie darowizn stanowiły główne składniki majątkowe dłużniczki, co mogłoby skutkować brakiem możliwości zaspokojenia wierzytelności powoda. Nadto, powód nie wykazał, że pozwana bądź dłużniczka dążą do wyzbycia się którejkolwiek z nieruchomości. W ocenie pozwanej dłużniczka jako prawnik nie dokonałaby żadnej czynności, która mogłaby skutkować wniesieniem skargi pauliańskiej. Powód nie wykazał również, że dokonując darowizny dłużniczka działała z pokrzywdzeniem powoda, tym bardziej, że powództwo zostało wytoczone w dacie późniejszej niż dokonanie darowizny. Dokonując darowizn dłużniczka nie mogła przepuszczać, że powód wystąpi przeciwko niej z jakimkolwiek roszczeniem. Poza tym, zdaniem pozwanej, nie nastąpiło przysporzenie na rzecz pozwanej, albowiem nieruchomości są obciążone kredytami bankowymi przenoszącymi wartość tych nieruchomości.

(odpowiedź na pozew k. 63-66)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód R. K. (1) udzielił adwokat J. R. pełnomocnictwa procesowego do reprezentowania go przed Sądem Okręgowym w Gdańsku w sprawie przeciwko G. K.. Pełnomocnik wniosła do Sądu Okręgowego w Gdańsku pozew wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych. Wobec zwrotu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, zarządzeniem z dnia 20 marca 2013r. Sąd zwrócił pozew w sprawie o sygnaturze akt XV C 212/13. Pismem z dnia 29 marca 2013r. pełnomocnik powoda poinformowała sąd, że oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania zostało dołączone do pozwu. W dniu 3 kwietnia 2013r. Sąd zawiadomił pełnomocnika, że oświadczenie nie zostało dołączone. W dniu 22 maja 2013r. pozew został fizycznie zwrócony.

Ponowny pozew wniesiony przez adwokat J. R. został zwrócony zarządzeniem z dnia 15 lipca 2013r., albowiem pełnomocnik nie uzupełnił opłaty sadowej od pozwu w terminie 7 dni od dnia doręczenia mu odpisu postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych.

(dowód: zarządzenie o zwrocie pozwu k. 159, pismo z dnia 29 marca 2014r. k. 160, zawiadomienie z dnia 3 kwietnia 2013r. k. 161, zawiadomienie z dnia 22 maja 2013r. k. 162, zarządzenie o zwrocie pozwu k. 166-167)

W dniu 29 lipca 2014r. J. R. skierowała do powoda e – mail informując, że niemożliwa stała się dalsza współpraca z powodem w związku z czym z dniem 11 lipca 2014r. wypowiedziała mu pełnomocnictwo ze skutkiem natychmiastowym. Jednocześnie, J. R. wskazała, że przekaże powodowi opłatę od pozwu jak tylko zostanie zwrócona przez sąd.

(dowód: wiadomość e – mail k. 82)

Pismem z dnia 19 września 2014r. powód wezwał J. R. m.in. do rozliczenia pieniędzy uzyskanych do prowadzenia sprawy. W dniu 14 listopada 2014r. za pomocą poczty elektronicznej powód ponownie wezwał dłużniczkę do zwrotu opłaty sądowej.

(dowód: pismo powoda z dnia 19 września 2014r. k. 84, wiadomość e – mail z dnia 14 listopada 2014r. k. 82)

W dniu 20 listopada 2014r. R. K. (1) wniósł przeciwko J. R. pozew o zapłatę kwoty 12.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 lipca 2013r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu, której J. R. jako pełnomocnik procesowy powoda, nie wpłaciła na rachunek bankowy Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawach XV C 212/13 i XV C 421/13, a którą otrzymała od powoda na pokrycie kosztów sądowych.

(dowód: pozew o zapłatę w sprawie I C 1514/14 Sądu Rejonowego w Gdyni k. 6-7v)

Wyrokiem z dnia 19 maja 2015r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 1514/14 Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził od J. R. na rzecz R. K. (1) kwotę 12.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 20 września 2014r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od J. R. na rzecz powoda kwotę 3.017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 1514/14 k. 8)

Następnie, powód złożył do Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym, w G. A. R. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko J. R. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 19 maja 2015r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 17 lipca 2015r. W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygnaturą Km 911/15 Komornik zajął rachunki bankowe dłużniczki w (...) Bank (...) S.A. i (...) S.A. Zajęcia rachunków okazały się bezskuteczne z uwagi na brak środków na tych rachunkach oraz inne zajęcia. Z uwagi na brak wierzytelności podlegających przekazaniu, a także brak nieruchomości, bezskuteczne okazały się także pozostałe czynności komornika.

(dowód: zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego k. 9-10, pismo komornika z dnia 18 lutego 2016r. k. 171)

Z wniosku powoda Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Rady Adwokackiej w G. prowadzi przeciwko J. R. postępowanie dyscyplinarne pod sygnaturą RD 53/15. Postanowieniem Sądu Dyscyplinarnego (...) Izby Adwokackiej w G. z dnia 22 października 2014r. J. R. została tymczasowo zawieszona w czynnościach zawodowych.

(dowód: wezwanie do stawiennictwa k. 11, informacja (...) Izby Adwokackiej z dnia 8 stycznia 2015r. k. 111)

Na mocy umowy darowizny (rep. A 6740/2014) zawartej w dniu 11 grudnia 2014r. przed notariuszem R. K. (2) prowadzącym kancelarię notarialną w G. J. R. darowała na rzecz swojej matki B. R. prawo własności nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z całym wyposażeniem posadowionego na tej nieruchomości budynku, a także udział w wysokości 1/5 części w prawie własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...).

(dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 12-18, pismo notariusza R. K. (2) z dnia 10 marca 2016r. k. 180)

W chwili nabycia przez pozwaną ww. nieruchomości w dziale III. księgi wieczystej nr (...) wpisanych było siedem wzmianek o wszczęciu egzekucji z nieruchomości. Dłużnikiem w postępowaniach egzekucyjnych, o których ostrzeżenia zostały ujawnione w tej księdze wieczystej, jest M. C. (1). W dniu 29 maja 2015r. budynek mieszkalny położony w G. przy ul. (...) spłonął w pożarze.

(dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 12-18, pismo komornika z dnia 23 marca 2015r. w sprawie Km 3106/11 k. 58, potwierdzenie (...) z dnia 29 maja 2015r. k. 52)

Nieruchomość objęta księgą wieczystą nr (...) obciążana jest hipoteką ustanowioną na rzecz (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. z tytułu umowy kredytu. Na zadłużenie – na dzień 23 marca 2014r. – składały się: kwota 225.319,52 CHF tytułem wymagalnej należności głównej, kwota 2.142,89 CHF tytułem odsetek umownych oraz kwota 243 zł tytułem kosztów.

(dowód: pismo (...) Bank (...) S.A. z dnia 23 marca 2014r. k. 55)

Na mocy umowy darowizny (rep. A 6734/2014) zawartej w dniu 11 grudnia 2014r. przed notariuszem R. K. (2) dłużniczka przeniosła na rzecz swoje matki B. R. także prawo własności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) kl. 3 położonego w budynku przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z przynależnym do niego udziałem w nieruchomości wspólnej. Przedmiotowa nieruchomość jest obciążona hipoteką umowną do kwoty 1.107.955,94 zł na rzecz (...) Bank S.A. z siedzibą w W..

(dowód: umowa darowizny rep. A 6734/2014 k. 44-46, odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 22-24, aneks do umowy kredytu hipotecznego k. 53-54, pismo notariusza R. K. (2) z dnia 10 marca 2016r. k. 180)

Na mocy umowy darowizny z dnia 11 grudnia 2014r. zawartej przed notariuszem R. K. (2) (rep. A 6747/2014) dłużniczka darowała na rzecz swojej matki B. R. 100 udziałów o wartości nominalnej 50 zł każdy, o łącznej wartości nominalnej 5.000 zł w Business (...) Spółce z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w G..

(dowód: umowa darowizny rep. A 6747/2014 k. 134-137, pismo notariusza R. K. (2) z dnia 10 marca 2016r. k. 180)

Na mocy umowy darowizny z dnia 21 stycznia 2015r. zawartej przed notariuszem R. K. (2) (rep. A 242/2015) dłużniczka darowała na rzecz swojej matki udział w wysokości 2/454 części w prawie współwłasności lokalu niemieszkalnego – hali garażowej nr (...) odpowiadający miejscu postojowemu nr 196, objęty księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej.

(dowód: pismo notariusza R. K. (2) z dnia 10 marca 2016r. k. 180)

Pismem z dnia 15 października 2015r. powód wezwał pozwaną do dobrowolnej zapłaty kwoty 17.068,10 zł. W dniu 27 listopada 2015r. dłużniczka J. R. wpłaciła na rzecz powoda kwotę 4.000 zł. Pismem z dnia 1 grudnia 2015r. powód ponownie wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 13.181,20 zł.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 15 października 2015r. k. 28, wezwanie do zapłaty z dnia 1 grudnia 2015r. k. 30)

Od 1989r. J. R. jest zameldowana na pobyt stały pod adresem G. ul. (...). Pod tym adresem zamieszkuje również pozwana.

(dowód: wydruk z bazy PESEL k. 112)

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni J. M. prowadzi przeciwko J. R. postępowanie egzekucyjne w sprawach o sygnaturach Km 3584/15 i Km 3583/15 z wniosku (...) Bank (...) S.A. na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 2 kwietnia 2014r. nr (...) zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności w dniu 12 sierpnia 2014r., postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 4 sierpnia 2014r. w sprawie o sygnaturze VI GCo 761/14 zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności w dniu 12 sierpnia 2014r., bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 2 kwietnia 2014r. nr (...) zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności w dniu 14 sierpnia 2014r.

(dowód: pismo komornika z dnia 2 marca 2016r. k. 152, tytuł wykonawczy k. 153-155v)

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Żyrardowie M. B. prowadzi przeciwko J. R. postępowanie egzekucyjne z wniosku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. w sprawie o sygnaturze Km 7140/14 na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 1 lipca 2014r. nr (...)\ (...)\ (...) zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności w dniu 26 sierpnia 2014r. oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 21 sierpnia 2014r. w sprawie o sygnaturze VII Co 3259/14 zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności w dniu 26 sierpnia 2014r.

(dowód: pismo komornika z dnia 4 marca 2016r. k. 178)

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdańsku K. P. prowadzi przeciwko J. R. postępowanie egzekucyjne z wniosku (...) Bank S.A. z siedzibą w W. w sprawie o sygnaturze Km 1967/15 na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w dniu 13 kwietnia 2015r. w sprawie VI Nc-e (...) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 8 czerwca 2015r.

(dowód: pismo komornika z dnia 2 marca 2016r. k. 182, tytuł wykonawczy k. 183-183v)

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia – Śródmieścia E. K. prowadziła przeciwko J. R. postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygnaturze Km 1932/15.

(dowód: pismo (...) S.A. z dnia 24 sierpnia 2015r. k. 113)

W toku powyższych postępowań egzekucyjnych zostały zajęty m.in. rachunki bankowe dłużniczki w (...) S.A. i w (...) Bank S.A.

(dowód: pismo (...) S.A. z dnia 24 sierpnia 2015r. k. 113, pismo (...) Bank SA z dnia 19 sierpnia 2015r. k. 115)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, a także dostarczonych przez wezwane osoby i instytucje. W ocenie Sądu wszystkie wymienione powyżej dokumenty urzędowe i prywatne posiadają walor wiarygodności. Podkreślić bowiem należy, iż w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała w trybie przepisów art. 252-253 k.p.c. przysługujących tym dokumentom domniemań autentyczności oraz prawdziwości treści ww. dokumentów z prawdą (w przypadku dokumentów urzędowych) oraz domniemań autentyczności i pochodzenia oświadczenia zawartego w dokumencie od jego wystawcy (w przypadku dokumentów prywatnych). Sąd także nie doszukał się żadnych okoliczności mogących wzbudzać wątpliwości co do ww. dokumentów.

Na podstawie art. 217 k.p.c. Sąd oddalił natomiast wnioski dowodowe pozwanej o zwrócenie się do Komorników Sądowych przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku M. C. (2) oraz przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Południe w Gdańsku S. P. o udzielenie informacji co do osoby dłużnika w postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przez tych komorników, o których wzmianki zostały wpisane do księgi wieczystej, albowiem powyższe okoliczności zostały ustalone na podstawie innych dowodów, zawartych już w aktach sprawy. Z tego samego powodu Sąd oddalił wniosek powoda o zarządzenie od (...) Izby Adwokackiej w G. informacji o toczącym się postępowaniu dyscyplinarnym przeciwko J. R..

Ponadto, Sąd pominął dowód z zeznań pozwanej, albowiem mimo prawidłowego wezwania nie stawiła na rozprawę i w żaden sposób nie usprawiedliwiła swojej nieobecności.

Przechodząc do szczegółowych rozważań podkreślić należy, iż podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 527 § 1 k.c. zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W świetle powyższego przepisu do przesłanek warunkujących możliwość skorzystania przez uprawnionego z ochrony pauliańskiej należą: 1) istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności; 2) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią; 3) pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika; 4) dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela; 5) uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią; 6) działanie osoby trzeciej w złej wierze.

Pierwsze dwie przesłanki były bezsporne pomiędzy stronami. Niewątpliwie bowiem powodowi przysługiwała w stosunku do dłużnika J. R. wierzytelność stwierdzona prawomocnym wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 19 maja 2015r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 1514/14 o zapłatę kwoty 12.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 20 września 2014r. do dnia zapłaty oraz kwoty 3.017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Przedmiotowa wierzytelność powstała wskutek braku zwrotu przez dłużnika pobranych od powoda należności na pokrycie kosztów sądowych w sprawie o zapłatę przeciwko G. K., w której dłużniczka była pełnomocnikiem procesowym powoda i w której nastąpił prawomocny zwrot pozwu. Bezspornym było również, że w dniu 11 grudnia 2014r. dłużniczka J. R. zawarła ze swoją matką - pozwaną B. R. przed notariuszem R. K. (2) prowadzącym kancelarię notarialną w G. m.in. kwestionowaną przez powoda umowę darowizny, której przedmiotem było prawo własności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) kl. 3 położonego w budynku przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z przynależnym do niego udziałem w nieruchomości wspólnej (rep. A 6734/2014).

Zgodnie z treścią art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. W orzecznictwie na ogół przyjmuje się, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 19 listopada 1997 r., I ACa 737/97, Apel. W-wa 1998, nr 4, poz. 36; wyrok SN z dnia 24 stycznia 2000 r., III CKN 554/98, LEX nr 52736; wyrok SA w Katowicach z dnia 11 lipca 2013 r., I ACa 417/13, LEX nr 1349916). Zatem pokrzywdzenie wierzycieli powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (por. wyrok SN z dnia 28 listopada 2001 r., IV CKN 525/00, LEX nr 53110; wyrok SN z dnia 29 czerwca 2004 r., II CK 367/03, LEX nr 174173; wyrok SA w Łodzi z dnia 18 lutego 2013 r., I ACa 1438/12, LEX nr 1305972). Zgodnie z poglądem prawnym wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 marca 2001r. V CKN 280/00 LEX nr 52793 pokrzywdzenie wierzyciela należy oceniać nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili jej zaskarżenia (wystąpienia z żądaniem uznania bezskuteczności czynności prawnej). Zważyć należy, że strona pozwana kwestionowała, że wskutek zawarcia ww. umów darowizny doszło do pokrzywdzenia wierzycieli jej córki, wskazując, że nieruchomości położone w G. przy ul. (...) oraz ul. (...) były obciążone hipotekami odpowiednio do kwoty 1.107.955,94 zł oraz 225.319,52 CHF. Zdaniem pozwanej wartość nieruchomości przy ul. (...) była niewystraczająca dla zabezpieczenia kredytu udzielonego na jej zakup i w związku z tym konieczne było dodatkowe zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowionej na innej nieruchomości pozwanej. Natomiast nieruchomość położona przy ul. (...) uległa pożarowi i jej wartość uległa zmniejszeniu, a wysokość zabezpieczonej nią wierzytelności kredytowej – w związku ze zmianą kursu franka szwajcarskiego w stosunku do złotego – znacznie przekracza aktualną wartość nieruchomości. W ocenie Sądu argumentacja przedstawiona przez stronę pozwaną nie zasługuje na uwzględnienie. Przede wszystkim, na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego można stwierdzić w sposób niebudzący żadnych wątpliwości, że dłużniczka wyzbyła się ze swojego majątku jedynych wartościowych składników majątkowych. Poza wspomnianą nieruchomością przy ul. (...) w G., dłużniczka darowała swojej matce również prawo własności nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z całym wyposażeniem posadowionego na tej nieruchomości budynku, a także udział w wysokości 1/5 części w prawie własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) (rep. A 6740/2014), 100 udziałów o łącznej wartości nominalnej 5.000 zł w Business (...) Spółce z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w G. (rep. A 6747/2014). Nadto, na mocy umowy darowizny z dnia 21 stycznia 2015r. dłużniczka darowała pozwanej udział w wysokości 2/454 części w prawie współwłasności lokalu niemieszkalnego – hali garażowej nr (...) odpowiadający miejscu postojowemu nr 196, objęty księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. Na skutek zawarcia ww. umów dłużniczka wyzbyła się tych składników majątkowych nie otrzymując w zamian żadnego ekwiwalentu. Bez wątpienia aktualnie dłużniczka nie posiada żadnego majątku umożliwiającego zaspokojenie się jej wierzycieli. Świadczy o tym chociażby bezskuteczność egzekucji prowadzonej z pozostałych jeszcze w jej majątku składników (tj. rachunków bankowych i wierzytelności), co wynika z treści pisma komornika A. R. z dnia 18 lutego 2016r. (k. 171). Mało tego, dłużniczka została tymczasowo zawieszona w czynnościach zawodowych postanowieniem Sądu Dyscyplinarnego (...) Izby Adwokackiej w G. z dnia 22 października 2014r. i nie może wykonywać zawodu adwokata i czerpać z tego tytułu dochodu. Niewątpliwie obecny stan majątku dłużniczki uniemożliwia jej wierzycielom zaspokojenie ich roszczeń z uwagi na brak aktywów. Stan ten jest bezpośrednim skutkiem zawarcia umów darowizny, w następstwie których z majątku dłużniczki zostały wyprowadzone jedyne wartościowe składniki majątkowe w postaci udziałów w ww. nieruchomościach oraz udziałów w spółce kapitałowej, natomiast wartość pasywów nie uległa redukcji. W świetle informacji uzyskanych od komorników, jeszcze przed zawarciem spornych umów darowizny, dłużniczka miała liczne zobowiązania, wydano przeciwko niej tytuły wykonawcze, na podstawie których obecnie prowadzone są postępowania egzekucyjne. W konsekwencji wskutek zaskarżonej czynności prawnej stan niewypłacalności dłużniczki uległ powiększeniu. Zdaniem Sądu hipoteka stanowiąca zabezpieczenie kredytu nie ma wpływu na możliwość zaspokojenia się powoda ze spornej nieruchomości. Zważyć bowiem należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz.U.2013.707) wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa). Zatem, gdyby nie doszło do zawarcia umowy darowizny, w oparciu o posiadany tytuł wykonawczy powód mógłby najpierw uzyskać wpis hipoteki przymusowej (uzyskując wyższe pierwszeństwo do zaspokojenia swojego roszczenia), a dopiero w późniejszym, dogodnym dla siebie czasie wystąpić z wnioskiem o wszczęcie egzekucji z nieruchomości. Nie można przy tym wykluczyć, że w przyszłości kurs franka szwajcarskiego w stosunku do złotego ulegnie korzystnej zmianie i w takim przypadku wierzytelność banku z tytułu kredytu może ulec zmniejszeniu, a zważywszy na wysokość wierzytelności przysługującej powodowi oraz wierzytelności banku obie te wierzytelności mogłyby zostać zaspokojone z sumy uzyskanej ze sprzedaży ww. nieruchomości. Zatem, powód mógłby zainicjować egzekucję dopiero po korzystnej dla niego zmianie kursu franka szwajcarskiego i tym samym uzyskałby zaspokojenie swojego roszczenia. Z uwagi na powyższe uznać należało, że podniesione w odpowiedzi na pozew zarzuty dotyczące relacji aktualnej wartości nieruchomości i wysokości zobowiązania wobec banku nie mają wpływu na rozstrzygnięcie. Mając na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności uznać należało, iż przedmiotowa czynność została zawarta z pokrzywdzeniem powoda i wyniku jej zawarcia doszło do pogłębienia niewypłacalności dłużnika.

Kolejną przesłanką określoną w art. 527 k.c. jest działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 2007r. sygn. akt V CSK 77/07 LEX nr 611445 dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela wówczas gdy, ma rozeznanie co do tego, że w następstwie dokonanej przezeń czynności ucierpi materialny interes wierzyciela, zazwyczaj poprzez wyzbycie się w całości lub w części majątku nadającego się do egzekucji. Związana z tym niewypłacalność dłużnika nie musi być całkowita, byle by wystąpiła w większym rozmiarze niż przed dokonaniem czynności (art. 527 § 1 i 2 k.c.). Świadomość taka istnieje, gdy dłużnik wie, że na skutek czynności prawnej określone aktywa wyjdą z jego majątku i że z tego powodu wierzyciele będą mieli trudności z zaspokojeniem, a w konsekwencji nastąpi ich pokrzywdzenie (por. A. Ohanowicz (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 948; M. Pyziak-Szafnicka (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 1259). Do przyjęcia, że dłużnik dokonywał czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, wystarczy by dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności (por. wyrok SA w Poznaniu z 12 maja 2005 r., I ACa 1764/04, OSA 2006, z. 3, poz. 8). Nie jest przy tym konieczne, aby świadomość pokrzywdzenia dotyczyła konkretnego wierzyciela, w szczególności tego, który wystąpił ze skargą pauliańską. Wystarczy świadomość dłużnika, że czynność prawna przez niego dokonana może spowodować pokrzywdzenie ogółu jego wierzycieli (por. wyrok SA w Warszawie z 19 listopada 1997 r., I ACa 737/97, Apel. W-wa 1998, nr 4, poz. 36). Pozwana próbowała bronić się w niniejszym postępowaniu, podnosząc, że w dacie dokonania darowizny dłużniczka nie miała wiedzy o roszczeniu powoda, która jeszcze nie istniała. Jednak powyższy zarzut należało uznać za bezzasadny. Co prawda tytuł egzekucyjny przeciwko dłużniczce powód uzyskał już po dokonaniu spornych darowizn na rzecz pozwanej, niemniej należy zauważyć, że jeszcze przed wniesieniem pozwu powód kilkukrotnie domagał się od J. R. zwrotu bezpodstawnie przez nią zatrzymanej kwoty 12.000 zł. Najpierw, pismem z dnia 19 września 2014r. powód wezwał dłużniczkę m.in. do rozliczenia pieniędzy uzyskanych do prowadzenia sprawy, a wobec bezskuteczności tego pisemnego wezwania w dniu 14 listopada 2014r. wysłał do niej e – maila, wzywając do zwrotu opłaty sądowej. Zwrócić także należy uwagę, że pozew do Sądu Rejonowego w Gdyni został wniesiony przed dokonaniem spornych darowizn, bo w dniu 20 listopada 2014r. Bez wątpienia zatem pozwana miała wiedzę i świadomość co do roszczeń kierowanych przez powoda, a przynajmniej w chwili dokonywania zaskarżonej czynności (jeśli nie doręczono jej jeszcze odpisu pozwu) dłużniczka musiała się liczyć z tym, że powód może złożyć przeciwko niej pozew o zapłatę. Dłużniczka musiała mieć również świadomość istnienia innych tytułów egzekucyjnych wydanych na rzecz banków. Zważyć należy, iż wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego jest poprzedzane wezwaniami dłużnika do spłaty zaległych należności, a w końcu wypowiedzeniem umowy kredytowej. Nadto, należy wskazać, że zgodnie z art. 530 k.c. przepisy artykułów poprzedzających stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli i w przypadku, gdy osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową nieodpłatnie, wierzyciel nie musi wykazać, że osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała. Bez wątpienia dłużniczka wykonująca zawód adwokata miała świadomość skutków, jakie przedmiotowe darowizny spowodują dla jej majątku oraz dla obecnych i przyszłych wierzycieli w zakresie możliwości zaspokojenia swoich roszczeń. W tych okolicznościach nie budzi żadnych wątpliwości Sądu, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia swoich wierzycieli.

Konieczną przesłanką do uznania czynności prawnej za bezskuteczną jest również zła wiara osoby trzeciej tj. wiedza osoby, która odniosła korzyść majątkową z dokonania zaskarżonej czynności prawnej, że dłużnik dokonał tej czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli lub też możliwość uzyskania takiej wiedzy przy zachowaniu należytej staranności. W ocenie Sądu w niniejszym postępowaniu strona powodowa sprostała ciężarowi dowodu również w tym zakresie. Na korzyść powoda działało domniemania prawne wynikające z art. 528 k.c., którego pozwana w żaden sposób nie obaliła. Jak stanowi art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 22 września 2005 r. I ACa 15/05, LEX nr 177012 stwierdził, iż na gruncie art. 528 k.c. uzyskanie korzyści majątkowej "bezpłatnie" musi być rozumiane szerzej niż darowizna, umowa nieodpłatna czy umowa jednostronnie zobowiązująca. Obejmuje ono bowiem wszelkie czynności prowadzące do uzyskania korzyści, które nie znalazły odpowiedniego ekwiwalentu w ujęciu obiektywnym (por. wyrok SA w Białymstoku z 23 marca 2005r., I ACa 98/05, OSAB 2005, z. 2, poz. 11). Bez wątpienia do przysporzenia majątkowego na rzecz pozwanej doszło bezpłatnie. Nadto, w myśl art. 527 § 3 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W rozpatrywanym przypadku dłużniczka dokonała czynności prawnej z własną matką, w której mieszkaniu jest zameldowana na pobyt stały i która była współkredytobiorcą kredytu zaciąganego przez dłużniczkę. Zatem nie tylko bardzo bliskie pokrewieństwo uczestników kwestionowanej przez powoda czynności prawnej, ale także relacje tych osób, wskazują, że pozwana jest osobą bliską w rozumieniu art. 527 § 3 k.c.

Reasumując uznać należy, iż strona powodowa wykazała wszystkie przesłanki warunkujące możliwość skorzystania z ochrony pauliańskiej. Stąd też, na mocy art. 527 k.c., Sąd uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda umowę darowizny nieruchomości objętej księgą wieczystą (...), zawartą w dniu 11 grudnia 2014r. przed notariuszem R. K. (2) (Rep. A 6734/2014) – w celu ochrony wierzytelności powoda w kwocie 13.215, 39 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 12.000 zł od 15 grudnia 2015r. do dnia zapłaty, stwierdzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni wydanym w sprawie I C 1514/15.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 5 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku o opłatach za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U.2013.490) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania zasądził od przegrywającej sprawę pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.078 zł, na którą składa się opłata sądowa od pozwu (661 zł), opłata za czynności zawodowego pełnomocnika powodów – radcy prawnego (2.400 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Ponadto, na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z art. 5 ust. 4, art. 8 ust.1 i art. 83 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.2014.1025) Sąd nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni tymczasowo wyłożone wydatki w kwocie 29,52 zł.