Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny–Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Bartkowiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Aleksandra Langocz

przy udziale A. Z. Prokuratora Prokuratury Rejonowej P. w P.

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2017 r.

sprawy M. S.

oskarżonej z art. 284 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P.

z dnia 30 czerwca 2017 r. sygn. akt VIII K 330/17

1.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że stosując art. 4 § 1 kk, za podstawę orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności z pkt 2 przyjmuje, art. 69 § 1 i 2 kk oraz art. 70 § 1 pkt 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r.

2.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

3.  Zwalnia oskarżoną z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

H. B.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P., wyrokiem z dnia 30 czerwca 2017 r. wydanym w postępowaniu o sygn. akt VIII K 330/17, uznał oskarżoną M. S. za winną tego, że w dniu 29 marca 2012 r. w P. przywłaszczyła sobie prawo majątkowe w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 10 000 zł w ten sposób, że wypłaciła ze swojego rachunku bankowego o numerze (...) pieniądze, które niezasadnie zostały przekazane na to konto, czym działała na szkodę (...), tj. przestępstwa z art. 284 § 1 kk i za to na podstawie przywołanego przepisu wymierzył jej karę 1 roku pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności Sąd warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby.

Na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązano oskarżoną do informowania Sądu o przebiegu okresu próby.

Na podstawie art. 46 § 1 kk Sąd zobowiązał oskarżoną do naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 10 000 zł na rzecz pokrzywdzonego (...). (...) A. Netherlands.

Na podstawie art. 627 kpk Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 1.090,57 zł oraz wymierzył jej opłatę w kwocie 180 zł (k.201-202).

Powyższy wyrok zaskarżył prokurator w części odnoszącej się do kary, na korzyść oskarżonej. Zarzucił orzeczeniu obrazę przepisów prawa materialnego – art. 4 § 1 kk.

Podnosząc tak, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze poprzez wskazanie w punkcie 2 wyroku jako podstawy warunkowego zawieszenia wykonania kary art. 69 § 1 i 2 i art. 70 § 1 pkt 1 w zw. z art. 4 § 1 kk (k. 211-212v).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora była zasadna i doprowadziła do zmiany zaskarżonego orzeczenia, choć de facto zgłoszony zarzut odwoławczy należało ocenić jako zarzut naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 413 § 1 pkt 6 kpk polegający na nie powołaniu w wyroku zastosowanych przepisów ustawy karnej.

Sąd Okręgowy podzielił zarzut oskarżyciela publicznego, że Sąd Rejonowy powinien powołać art. 4 § 1 kk w podstawie prawnej swego rozstrzygnięcia albowiem ustawa obowiązująca w chwili popełnienia czynu była względniejsza dla oskarżonej. Brak tego przepisu sugerowałby naruszenie art. 69 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w chwili orzekania, poprzez zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności pomimo zaistnienia przesłanki negatywnej.

Przepis art. 4 § 1 kk rozstrzyga, która ustawa winna być stosowana wobec oskarżonego w przypadku, gdy w chwili orzekania obowiązuje inna ustawa aniżeli w chwili popełnienia czynu. Zgodnie z przytoczonym przepisem co do zasady stosuje się ustawę nową, chyba że ustawa obowiązująca w chwili popełnienia czynu jest względniejsza dla sprawcy. W konsekwencji przepis art. 4 § 1 kk w sytuacji zmiany ustawy po popełnieniu przez sprawcę czynu wymaga zawsze od sądu wydającego orzeczenie w sprawie porównania przepisów obowiązujących w czasie popełnienia przez sprawcę czynu oraz przepisów obowiązujących w czasie orzekania ( wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 października 2001 r., SK 8/00, OTK 2001, Nr 7, poz. 211) i wybrania ustawy względniejszej dla sprawcy jako ustawy, na podstawie której nastąpi orzekanie w sprawie. Dla uznania jednej z wymienionych w art. 4 § 1 kk ustaw za względniejszą koniecznym jest przede wszystkim zbadanie konkretnej sytuacji prawnej sprawcy czynu zabronionego na tle innych ustaw, czyli ustalenie całokształtu konsekwencji, jakie pociąga za sobą zastosowanie każdej z konkurujących ze sobą ustaw ( A. Zoll, w Zoll (red.), Kodeks karny, t. I, 2007, s. 82).

Niewątpliwym jest, że M. S. w chwili popełnienia czynu będącego przedmiotem niniejszego postępowania, a więc w dniu 29 marca 2012 r., była prawomocnie skazana wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 6 maja 2011 r. za czyny z art. 286 § 1 kk na karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisu art. 69 § 1 kk jedną z przesłanek negatywnych uniemożliwiających zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary jest zaś uprzednia karalność oskarżonego na karę pozbawienia wolności w czasie popełnienia przestępstwa. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2017 r. „ustanowiony w przepisie art. 69 §1 kk, w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 20 lutego 2015 r. obowiązującą od 1 lipca 2015 r., warunek braku skazania na „karę pozbawienia wolności” odczytywać należy jako obejmujący zarówno skazanie na karę bezwarunkowego pozbawienia wolności, jak i na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2017 r., V KK 42/17, Legalis nr 1591435). W konsekwencji powyższego zastosowanie wobec M. S. środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów w tej kwestii byłoby niemożliwe.

Zgodnie natomiast z art. 69 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w chwili popełnienia przez oskarżoną zarzuconego jej czynu sąd mógł warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat, kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej jako kara samoistna, uznawszy że będzie to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. W uprzednio obowiązującym stanie prawnym ustawa nie przewidywała negatywnej przesłanki warunkowego zawieszenia kary w postaci uprzedniego skazania na karę pozbawienia wolności. Skoro zatem Sąd I instancji powołał art. 69 § 1 i 2 kk, decydując o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności wobec oskarżonej M. S., należy wnosić, że de facto stosował ustawę karną sprzed nowelizacji z dnia 1 lipca 2015 r. Aby jednak rozstrzygnięcie w tym zakresie było spójne i jasne, należało wskazać odpowiedni przepis z art. 70 kk, określający okres próby oraz powołać brakujący art. 4 § 1 kk. Błąd Sądu Rejonowego nie polegał zatem na tym, że wydał niedopuszczalne rozstrzygnięcie w zakresie orzeczenia o karze, bo jak wyżej wskazano, miał taką możliwość stosując określone przepisy prawa materialnego. Uchybienie tego organu miało zaś charakter procesowy, gdyż przepis art. 4 § 1 kk, umożliwiający zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia kary wobec oskarżonej nie znalazł się w orzeczeniu kończącym.

Mając na uwadze powyższe należało za prokuratorem uznać konieczność wyraźnego wskazania w zaskarżonym wyroku, że ustawą względniejszą dla oskarżonej jest ustawa obowiązująca w chwili popełnienia przez nią czynu. W konsekwencji takich ustaleń Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że stosując art. 4 § 1kk, za podstawę orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności z pkt 2 przyjął art. 69 § 1 i 2 kk oraz art. 70 § 1 pkt 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. (pkt 1 wyroku).

Mając na uwadze zakres i kierunek wniesionego środka odwoławczego, Sąd Okręgowy w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy (pkt 2 wyroku).

W pkt 3 orzeczono zaś o kosztach postępowania odwoławczego. Na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk Sąd Okręgowy zwolnił oskarżoną z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze. Sąd II instancji uznał, że w sytuacji, gdy postępowanie odwoławcze zostało wywołane wyłącznie z powodu niedopatrzenia Sądu Rejonowego, względy słuszności przemawiały za zwolnieniem M. S. z kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

H. B.