Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Litwińska – Bargiel

Protokolant: Edyta Szmigiel

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2017 roku w Dzierżoniowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. M. - G.

przeciwko (...) Sp. z o. o. w B.

o zapłatę i nakazanie

I.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.775 zł (dwa tysiące siedemset siedemdziesiąt pięć) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powódka R. G. wniosła o zasądzenie od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. kwoty 2 775 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że od dnia 18 grudnia 1998r. łączy strony umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...). W chwili zawarcia niniejszej umowy lokal został przez pozwanego wyposażony m.in. w piec grzewczy dwufunkcyjny marki B. (...) o nr fabrycznym (...) przeznaczony do ogrzewania lokalu oraz podgrzewania wody użytkowej. Pismem z dnia 9 listopada 2016r. powódka poinformowała stronę pozwaną o awarii pieca gazowego, jednocześnie zapytała, czy zostanie jej zwrócony koszt zakupu nowego pieca, czy ten obowiązek spoczywa na wynajmującym jako właściciela lokalu. W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 16 listopada 2016r. strona pozwana poinformowała, że niniejsza naprawa obciąża najemcę zgodnie z art. 6b ust. 2 pkt. 4 ustawy z dnia 21 kwietnia 2001r. o ochronie prawa lokatorów. Powódka pismem z dnia 29 listopada 2016r. zwróciła się do strony pozwanej o wymianę pieca centralnego ogrzewania. Strona pozwana nie zmieniła jednak wcześniejszego stanowiska. Powódka pismem z dnia 2 lutego 2017r. ponownie wezwała stronę pozwaną do wymiany pieca w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania podnosząc, iż niniejszy obowiązek spoczywa na właścicielu lokalu zgodnie z art. 6a ust. 3 pkt 3 ustawy o ochronie praw lokatora. Tym bardziej, iż istotny piec grzewczy został zainstalowany przez stronę pozwaną i na jej koszt, co potwierdza protokół zdawczo- odbiorczy stanowiący załącznik do umowy najmu z dnia 18 grudnia 1998r. i dlatego nie ma zastosowania art. 6b ust. 2 pkt. 7 w/w powołanej ustawy. Pismem z dnia 2 lutego 2017r. strona pozwana ponownie podtrzymała swoje stanowisko. W dniu 17 marca 2017r. powódka dokonała wymiany pieca gazowego na nowy kocioł gazowy, a poniesione z tego tytułu koszty wyniosły 2 775 zł. Przyczyną wymiany kotła gazowego była jego niesprawność wynikająca z jego wyeksploatowania (19 lat), a naprawa z uwagi na zużycie nie była opłacalna. Powódka podała, iż przez 19 lat piec był w sposób należyty serwisowany i przechodził okresowe przeglądy techniczne.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. Przyznała, iż strony łączył umowa najmu od 18 grudnia 1998r. oraz, iż w chwili wydania lokalu był on wyposażony w piec dwufunkcyjny marki B. (...) przeznaczony do ogrzania lokalu oraz podgrzania wody użytkowej. Pozwany nie zgadza się, iż obowiązek wymiany tego urządzenia spoczywał na nim, bowiem zgodnie z art. 6b ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie praw lokatorów obciąża najemcę. Natomiast na wynajmującym spoczywa obowiązek zapewnienia sprawnego działania instalacji i urządzeń budynku, by najemcy mieli możliwość korzystania z przedmiotu najmu. Z niniejszym obowiązkiem koresponduje art. 662 k.c., w myśl którego wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Ustawowe obowiązku wynajmującego nie zostały skwalifikowane w zamkniętym katalogu, a więc należy przyjąć, iż jeżeli obowiązek nie obciąża najemcę, to obciąża on wynajmującego. Zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny zakresu obowiązków wynajmującego ma stwierdzenie, czy naprawa ma charakter ,,ogólnobudynkowy” które, o ile nie znajdują się w katalogu art. 6b ust. 2 w/w ustawy obciążają wynajmującego. Taka interpretacja prowadzi do wniosków, że najemca ma obowiązek naprawy i konserwacji kuchni i grzejników wody przepływowych (gazowych, elektrycznych i węglowych), a więc wynajmujący powinien zapewnić sprawność instalacji gazowej, natomiast najemca urządzeń grzewczych zainstalowanych w lokalu. W konsekwencji wymawiana dwufunkcyjnego grzejnika wody przepływowego należy do powódki, jako najemcy lokalu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 grudnia 1998r. strony: powódka jako najemca, a strona pozwana jako wynajmujący, zawarły odpłatną umowy najmu lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w B. o powierzchni 42,70m ². Był to lokal mieszkalny i powódka zobowiązała się do wykorzystania go zgodnie z jego przeznaczeniem. Opis wyposażenia lokalu określał protokół zdawczo- odbiorczy stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej umowy. Najemca zobowiązany był do opłacania czynszu, opłacania C.O., C.W, Z.W, energię elektryczną , gaz oraz utrzymania mieszkania w należytym stanie na zasadach określnych w art. 10 ustawy o najmu lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych zgodnie z treścią zawartą w załączniku nr 2 do niniejszej umowy, a także pokrycia kosztów zawarcia umowy z dowolnym Zakładem Ubezpieczeniowym na ubezpieczenie mieszkania. Zgodnie z umową czynsz obejmowała: podatek gruntowy, podatek od nieruchomości, koszty administrowania, koszty konserwacji i utrzymania technicznego budynku, koszty utrzymania zieleni oraz koszty utrzymania wszystkich pomieszczeń wspólnego użytkowania oraz spłatę kredytu na realizację bodowy z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Stawki czynszu miały być regulowane przez Radę Miejską w B.. Najemca oprócz czynszu był zobowiązany do uiszczania opłat za świadczenia związane z eksploatacją mieszkania, w tym opłaty za: energię elektryczną, energię cieplną, gaz, wodę, konserwację anteny zbiorczej, wywóz nieczystości oraz domofon. Umowa miała obowiązywać od chwili zawarcia najmu do zdania lokalu. Protokół zdawczo- odbiorczy początkowy miał zawierać: stan lokalu i elementów wyposażenia z uwzględnieniem stanu ich zużycia, stwierdzonych wad lokalu i wyposażenia, przy czym usterki nieujawnione przy sporządzeniu protokołu mogły być zgłaszane przez najemcę w terminie 14 dni. Nadto w okresie pierwszego miesiąca pierwszego okresu grzewczego najemca mógł zażądać sporządzenia dodatkowego protokołu dotyczącego elementów instalacji ciepłowniczej. Umowa została zawarta na czas nieokreślony z 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Wszelkie ulepszenia i przeróbki lokalu wymagały zgody wynajmującego na piśmie, a wydatki poniesione przez najemcę na ulepszenie i przeróbki lokalu nie podlegały zwrotowi.

Dowód: umowa najmu k.9-11.

W chwili wydania przez stronę pozwaną powódce lokal nr (...) był lokalem nowym. W kuchni był zainstalowany piec centralnego ogrzewania etażowo- gazowy, dwufunkcyjny typu (...). Było to jedyne źródło ogrzewania mieszkania oraz ciepłej wody. Każdy lokal w budynku miał taki osobny piec przeznaczony wyłącznie na potrzeby tego lokalu. Powódka nie miała wpływu na wybór pieca ani miejsce jego montażu. Nie uiściła dodatkowej opłaty w związku z jego montażem. Otrzymała instrukcję obsługi kotła oraz dane najbliższego serwisanta.

Powódka serwisowała piec i zgłaszała usterki do serwisu i ponosiła koszty z tym związane. Nie zgłaszała tych drobnych usterek do strony pozwanej, która zlecała tylko sprawdzenie szczelności instalacji gazowej, również w jej mieszkaniu.

Dowód: protokół zdawczo- odbiorczy z dnia 18.12.1998r.- k. 74-75,

- przesłuchanie powódki – k. 76-77.

Na początku listopada 2016r. na piecu zapaliła się czerwona lampka. Powódka się wystraszyła i wyłączyła urządzenie.

Dowód: - przesłuchanie powódki – k. 76-77.

Pismem z dnia 9 listopada 2016r. powódka zgłosiła pozwanej spółce awarię pieca etażowego- gazowego, dwufunkcyjnego typu B. o nr fabrycznym (...) i poprosiła o zajęcie stanowiska, czy strona pozwana zwróci jej koszt zakupu i montażu nowego pieca czy jest to obowiązek właściciela budynku- TBS.

W odpowiedzi na powyższe- pismem z dnia 16 listopada 2016r.- strona pozwana powołując się na treść art. 6 b ust. 2 pkt. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2004r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowych zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego najemcę obciąża naprawa i konserwacja trzonów kuchennych, grzejników wody przepływowej (gazowych, elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wannie, brodzików, mis klozetowych, zlewozmywaków i umywalek wraz z syfonami, baterii i zaworów czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które lokal jest wyposażony, łącznie z ich wymianą.

Z takim stanowiskiem nie zgodziła się powódka, która w piśmie z dnia 29 listopada 2016r. , podała, iż awaria dotyczy pieca centralnego ogrzewania, będącego jedynym źródłem ogrzewania w jej lokalu. W związku z czym to (...) Sp. z o.o. ponosi odpowiedzialność za wymianę pieców i powódka wezwała stronę pozwaną do wykonania swojego obowiązku.

Strona pozwana jednak odmówiła zakupu nowego pieca do lokalu powódki.

Pismem z dnia 2 lutego 2017r. pełnomocnik powódki ponownie wezwał stronę pozwaną do wymiany pieca grzewczego typu B. na postawie art. 6a ust. 3 pkt 3 ppkt b ustawy z dnia 21 czerwca 2004r. o ochronie praw lokatorów terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. Pismo strona pozwana otrzymała w dniu 6 lutego 2017r.

W odpowiedzi na powyższe strona pozwana- pismo z dnia 16 lutego 2017r.- odmówiła spełnienia żądania powódki. Podnosząc, iż jednym w podstawowych obowiązków najemcy jest utrzymanie lokalu w należytym stanie, a tym samym drobne naprawy połączone ze zwykłym użytkowaniem rzeczy obciążają najemcę. Natomiast na wynajmującym spoczywa obowiązek zapewnienia sprawnego działania instalacji i urządzeń w budynku, aby najemca miał możliwość korzystania z przedmiotu najmu. Zgodnie bowiem z art. 662 k.c. wynajmujący ma obowiązek wydania najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przecz czas trwania najmu. Tym samym należy przyjąć, iż naprawy ,,ogólnobudynkowe’’ obciążają wynajmującego, a ,,ogólnolokalowe” najemcę, a więc za sprawność i prawidłowość utrzymania urządzeń grzewczych odpowiada najemca. Nadto zarzucił , iż skoro zaszła potrzeba wymiany pieca, to nie był on we właściwy sposób konserwowany bądź naprawiany przez najemcę.

Dowód: pismo z dnia 9.11.2016r.- k. 12,

- pismo z dnia 16.11. (...).- k. 12 v,

- pismo z dnia 29.11.2016r.- k. 13,

- pismo z dnia 9.11.2016r.-k. 13v,

- przedsądowe wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia z dnia 2.02.2017t.- k.14,

- pismo z dnia 16.02.2017r.-k. 15.

W dniu 17 marca 2017r. powódka zakupiła nowy kocił gazowego B. K.. Koszt zakupu nowego urządzenia z montażem, uruchomieniem oraz montażem regulatora bezprzewodowego wyniósł 2 775,00 zł i został poniesiony przez powódkę.

Przyczyną wymiany była niesprawność w/w kotła gazowego, który nie funkcjonował ze względu na wyeksploatowanie (19 lat użytkowania). Naprawa tego kotła ze względu na zużycie była nieopłacalna i nieuzasadniona ekonomicznie.

Dowód: faktura VAT (...) z dnia 17.03.2017r.wraz z dowodem przelewu-k. 16,

- oświadczenie z dnia 19.04.2017r.- k. 17,

- przesłuchanie powódki – k. 76-77.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Nie wątpliwie od dnia 18 grudnia 1998r. strony łączy odpłatna umowa najmu lokalu mieszkalnego, zwarta na czas nieoznaczony. W dacie wydanie lokalu najemcy był on wyposażany w gazowy piec dwufunkcyjny marki B.. Urządzenie te zapewniało ogrzanie oraz ciepłą wodę tylko na potrzebę lokalu najmowanego przez powódkę. Powódka nie miała wpływu na wybór pieca, miejsca jego montażu, ale również nie ponosiła dodatkowych opłat z tym związanych. Wprawdzie obciążały ją koszty serwisowania oraz drobnych napraw pieca. Również strona pozwana nie kwestionowała konieczności wymiany pieca, w tym faktu jego awarii. Przy czym zeznania powódki w tym zakresie zasługują na uwzględnienie jako logiczne i racjonalne. Piec bowiem mógł ulec wyeksploatowaniu z uwagi na długi okres używania (18 lat). Na poparcie swojego stanowiska w tym zakresie nadto powódka przedłożyła pisemne oświadczenie wydane przez Z. P. prowadzonego P.H.U.P (...), z którego wynika, iż faktycznie miała miejsce awaria pieca oraz jego naprawa nie była ekonomicznie uzasadniona. Należy podkreślić, iż strona pozwana nie podważała twierdzeń powódki odnośnie awarii i konieczności wymiany pieca na nowy. Również w żaden sposób strona pozwana nie zdyskredytowała przedłożonej przez powódkę faktury z dnia 17 marca 2017r. na okoliczność kosztów montażu i wymiany pieca na nowy.

W związku z powyższym niniejsze postępowanie sprawdziło się do udzielania odpowiedzi kogo: wynajmującego czy najemcę obciąża koszt wymiany pieca centralnego ogrzewania znajdującego się w lokalu mieszkalnym.

Strony łączyła umowa najmu. Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Przy czym – zgodnie z art. 662 § 1 k.c.- wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Z tych cytowanych przepisów wynika, iż podstawowym obowiązkiem wynajmującego jest wydanie przedmiotu najmu do używania, a rzecz musi być w stanie przydatnym do umówionego użytku. W dalszej kolejności wynajmującego obciąża obowiązek umożliwienia najemcy korzystania z przedmiotu najmu, w tym powstrzymania się przed działaniem własnym zakłócającym korzystanie. To świadczenie wynajmującego ma charakter świadczenia ciągłego. Odpowiedzialność wynajmującego przewidziana przez omawiany tu przepis, obejmuje także zapewnienie uzgodnionej przez strony użyteczności przedmiotu najmu w okresie trwania stosunku z tej umowy, a w szczególności dotyczy to ponoszenia koniecznych nakładów i napraw.

W czasie trwania umowy najmu może pojawić się potrzeba czynienia nakładów na rzecz najętą, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Kogo powinny obciążać koszty z tym związane. Odpowiedź zależy od rodzaju nakładów poczynionych na rzecz najętą. Ustawodawca bowiem wyróżnia nakłady konieczne i drobne.

Zgodnie z art. 662 §2 k.c. drobne nakłady połączone ze zwykłym używaniem rzeczy obciążają najemcę, a zgodnie z art. 663 k.c. wynajmującego obciążają nakłady bez których rzecz nie jest przydatna do umówionego użytku. Sąd ma więc obowiązek dokonać oceny, jaki charakter miały poniesione przez najemcę lokalu nakłady. Nie może zaniechać takiej oceny, argumentując, że strona powodowa nie sprecyzowała, zwrotu jakich nakładów dochodzi i w jakiej wysokości, jeżeli wynika to ze zgromadzonego materiału dowodowego. Przy ocenie, czy dane nakłady były konieczne czy też użyteczne, należy uwzględnić charakter lokalu, lokalizację oraz budynek, w którym się mieści (wyr. SN z 29.6.2005 r., V CK 751/04, MoP 2005, Nr 17, s. 828).

Naprawami koniecznymi są naprawy bez których przedmiot najmu nie jest przydatny do umówionego użytku. Jak wynika z umowy zawartej przez strony, wynajmowany lokal jest lokalem mieszkalnym i najemca zobowiązany jest wykorzystywać go zgodnie z jego przeznaczeniem. Już na podstawie art. 663 k.c. powództwo zasługuje na uwzględnianie. W polskiej strefie klimatycznej nie można bowiem uznać, iż lokal pozbawiony ogrzewania oraz ciepłej wody spełniałby funkcję mieszkalną. Zapewnienie więc odpowiedniej temperatury w lokalu i ciepłej wody obciąża wynajmującego.

W tym miejscu należy zauważyć, iż powódka spełniła wymogi z art. 663 k.c. dotyczące wyznaczenia wynajmującemu odpowiedniego terminu do wykonania naprawy, a dopiero po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu dokonała koniecznej naprawy na koszt wynajmującego. Już bowiem pismem z dnia 9 listopada 2016r. powódka wezwała stronę pozwaną, aby określiła się w jaki sposób dokona naprawy pieca: zwróci powódce poniesione koszty czy naprawę wykona we własnym zakresie. Po wymianie licznej korespondencji pismem z dnia 2 lutego 2017r. pełnomocnik powódki wezwał stronę pozwaną do wymiany pieca grzewczego w terminie 14 dni. Strona pozwana nie dostosowała się do wezwania, a w dniu 17 marca 2017r. powódka na swój koszt wymieniła piec.

Strona pozwana jednak nie zgadza się z takim stanowiskiem podnosząc, iż mamy do czynienia z drobnym nakładami, które obciążają najemcę- powódkę.

Zgodnie z art. 681 k.c. , który odnosi się już do najmu lokalu, do drobnych nakładów w szczególności można zaliczyć: drobne naprawy podłóg, drzwi i okien, malowanie ścian, podłóg oraz wewnętrznej strony drzwi wejściowych, jak również drobne naprawy instalacji i urządzeń technicznych, zapewniających korzystanie ze światła, ogrzewania lokalu, dopływu i odpływu wody. Wymiana pieca centralnego ogrzewania na nowy wraz z montażem nie można uznać za drobną naprawę urządzeń technicznych zapewniających korzystanie z ogrzewania. Nakład poczyniony przez powódkę bez wątpienia wykracza poza drobną naprawę, o której mowa w art. 681 k.c.

Kwestię ponoszenia nakładów na lokal mieszkalny w trakcie trwania umowy również reguluje ustawa z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego ( t.j. Dz. Z 2016r.poz 1610). Zgodnie z art. 6b tej ustawy najemca jest obowiązany utrzymywać lokal oraz pomieszczenia, do używania których jest uprawniony, we właściwym stanie technicznym i higieniczno-sanitarnym określonym odrębnymi przepisami oraz przestrzegać porządku domowego. Najemca jest także obowiązany dbać i chronić przed uszkodzeniem lub dewastacją części budynku przeznaczone do wspólnego użytku, jak dźwigi osobowe, klatki schodowe, korytarze, pomieszczenia zsypów, inne pomieszczenia gospodarcze oraz otoczenie budynku. Najemcę obciąża naprawa i konserwacja min.- trzonów kuchennych, kuchni i grzejników wody przepływowej (gazowych, elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wanien, brodzików, mis klozetowych, zlewozmywaków i umywalek wraz z syfonami, baterii i zaworów czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które lokal jest wyposażony, łącznie z ich wymianą;

- pieców węglowych i akumulacyjnych, łącznie z wymianą zużytych elementów;

-etażowego centralnego ogrzewania, a w przypadku gdy nie zostało ono zainstalowane na koszt wynajmującego, także jego wymiana.

Jednak żaden z wymienionych przypadków nie znajdzie zastosowanie odnośnie nakładu poczynionego przez powódkę.

Jak czytamy w odpowiedzi na pozew :,, Faktycznie w chwili zawarcia umowy najmu mieszkanie było wyposażone w piec dwufunkcyjny marki B. (...), przeznaczony do ogrzania lokalu oraz podgrzewania wody użytkowej”. Tą okoliczność również potwierdzała powódka. W związku z tym nie mamy do czynienia wyłącznie z pogrzewaczem wody, ale również z piecem centralnego ogrzewania. Urządzenie to ma więc dwie funkcję jednocześnie, których nie można rozdzielić. Piec ten jest gazowy i został zainstalowany na koszt wynajmującego. W związku z tym cytowany przepis art. 6 b ustawy o ochronie praw lokatorów nie znajduje zastosowania.

W związku z powyższym powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. (pkt. I wyroku).

O odsetkach ustawowych orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Przy czym zauważyć należy, iż obowiązek zwrotu kosztów naprawy ma charakter bezterminowy, wobec czego, w myśl art. 455 k.c. powinien nastąpić po wezwaniu dłużnika. Powódka wniosła o zasądzenie odsetek od dnia otrzymania pozwu przez stronę pozwaną, co miało miejsce w dniu 9 czerwca 2017r. i od tego dnia strona pozwana pozostawała w zwłoce.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie II. sentencji wyroku znajduje swą podstawę normatywną w treści art. 98 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Zgodnie z określoną w tym przepisie zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy i zwrotu kosztów celowych, obowiązek zwrotu tychże kosztów spoczywał zatem na pozwanej, jako przegrywającej sprawę. Koszty poniesione przez powódkę obejmowały kwotę 1017 zł, na którą składały się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 100 zł , wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 900 zł ustalone na podstawie § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie( Dz. U. z 2015r., poz. 1800) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa.