Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – st. sekretarz sądowy Beata Brocka

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa I. P.

przeciwko E. P.

o alimenty

I  oddala powództwo;

II  zasądza od powoda I. P. na rzecz pozwanej E. P. kwotę 137 zł (stu trzydziestu siedmiu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII RC 370/16

UZASADNIENIE

Powód I. P. wniósł pozew przeciwko E. P. o zasądzenie alimentów w kwotach po 1 500 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu powód m.in. wskazał, iż: jest osobą w podeszłym wieku; nie posiada żadnych dochodów poza zasiłkiem z (...) w kwocie 650 zł miesięcznie, a w utrzymaniu pomaga mu siostra; pozwana córka od 2002 r. zamieszkuje w Wielkiej Brytanii i tam pracuje, a jednocześnie nie utrzymuje z powodem żadnego kontaktu i nie wspiera go finansowo.

W odpowiedzi na pozew (k. 87 i nast.) pozwana E. P. – reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew m.in. wskazano, iż: pozwany nigdy w życiu nie podejmował stałej pracy zarobkowej; podejmował jedynie prace dorywcze, a pozyskiwane środki pieniężne przeznaczał na zaspakajane własnych potrzeb, a nie rodziny; kiedy pozwana była osobą małoletnią nie zajmował się nią należycie; możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanej uniemożliwiają jej łożenie alimentów w jakiejkolwiek wysokości na rzecz powoda; powód nie znajduje się w niedostatku, albowiem posiada stałe źródło utrzymania, a nawet gdyby przyjąć, że jest
w niedostatku, to znalazł się w nim ze swojej winy i jego żądanie zasądzenia świadczeń alimentacyjnych jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art. 144 ¹ k.r.o.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

I. P. urodził się w dniu (...) w K. w Grecji.

E. P. urodziła się w dniu (...) w S. i jest córką I. P..

Niesporne, a nadto:

–

odpisy skrócone aktów urodzenia, k. 6, 7.

W 1978 r. J. P. (obecnie R.) oraz I. P. otrzymali na warunkach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przydział mieszkania przy ul. (...) w S.. Środki pieniężne na wkład od spółdzielni mieszkaniowej pochodziły od rodziców J. P..
W 1989 r. spółdzielnia mieszkaniowa przekształciła spółdzielcze lokatorskie prawo do ww. lokalu w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, które w 2000 r. zostało darowane E. P. przez jej rodziców. W 2008 r. przekształcono spółdzielcze prawo do ww. lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności. W 2011 r. – w oparciu o pełnomocnictwo udzielone przez E. P. i odwołane
w 2007 r. – I. P. przeniósł na siebie, na mocy umowy darowizny, własność lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), a następnie w 2012 r. zbył przedmiotowy lokal za kwotę 165 000 zł.

Do 1994 r. E. P. zamieszkiwała z rodzicami – I. P. oraz J. P. (obecnie R.) w S. przy
ul. (...). W 1994 r. J. P. wyjechała do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w celu podjęcia pracy i spłaty zobowiązań w Polsce.

Po wyjeździe do USA J. P. przelewała do Polski na utrzymanie córki oraz na opłacenie obu mieszkań w S. początkowo kwoty po 200 USD miesięcznie, a następnie po 300 USD miesięcznie. Ponadto na swoje utrzymanie E. P. otrzymywała stypendium z uczelni, na której studiowała.

Po wyjeździe do USA J. P. jej córka E. P. często korzystała z możliwości spożywania posiłków u swojej babki ze strony matki oraz
u ciotki E. U., a także korzystała z ich opieki.

W dniu 29 maja 1996 r. E. P. nabyła od swojej krewnej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w S. za kwotę 8 000 zł, w którym to lokalu miała po usamodzielnieniu finansowym zamieszkiwać. Pieniądze na zakup nieruchomości pochodziły ze środków, które I. P. przywiózł za pracę w Szwecji.

W dniu 31 stycznia 1997 r. Sąd Wojewódzki w Szczecinie rozwiązał przez rozwód związek małżeński J. P. i I. P..

W dniu 24 czerwca 2003 r. E. P. udzieliła I. P. notarialnych pełnomocnictw do rozporządzania mieszkaniami przy
ul. (...) w S. oraz przy ul. (...) w S..
Następnie – również w 2003 r. – E. P. wyjechała do Wielkiej Brytanii, gdzie do chwili obecnej mieszka i pracuje.

W dniu 29 sierpnia 2007 r. E. P. odwołała pełnomocnictwa udzielone I. P. do rozporządzania nieruchomością przy
ul. (...) w S., gdy dowiedziała się, że zajmował się produkcją narkotyków.

Dowód:

–

częściowo zeznania powoda I. P., k. 79 – 81 w zw. z k. 280, 281 – 282, 335 – 337,

–

zeznania pozwanej E. P., k. 296 – 301,

–

zeznania świadka J. R., k. 217 – 220,

–

zeznania świadka E. U., k. 247 – 249,

–

zeznania świadka M. R., k. 258 – 260,

–

unieważnienie pełnomocnictwa, k. 143,

–

umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego, k. 187 – 188,

–

zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 15 maja 2017 r., k. 246,

–

pełnomocnictwa notarialne, k. 268 – 271,

–

wyrok rozwodowy z dnia 31 stycznia 1997 r., k. 317.

I. P.: ma obecnie ukończone 75 lat; posiada obywatelstwo greckie oraz kartę stałego pobytu w Polsce; nie posiada żadnego majątku; nie ma stałego miejsca zamieszkania – okresowo przebywa nad morzem w Polsce, gdzie wynajmuje pokój za kwotę 300 zł miesięcznie lub zamieszkuje u swojej siostry
w S.; poza córką E. P. nie ma innych dzieci; posiada rodzeństwo w Polsce oraz w Grecji; nie pobiera świadczeń emerytalno – rentowych, albowiem nie wypracował odpowiedniej ilości okresów składkowych; pobiera zasiłek stały dla osoby samotnie gospodarującej, który obecnie wynosi ok. 600 zł netto miesięcznie; choruje przewlekle m.in. na napadowe migotanie przedsionków, niedokrwistość, przerost gruczołu krokowego i w związku z tym na stałe przyjmuje leki.

I. P.: okresowo pracował w Polsce, w Szwecji; nigdy – poza krótkim okresem w latach siedemdziesiątych XX wieku – nie posiadał stałego źródła utrzymania; w latach 2004 – 2011 przebywał w Areszcie Śledczym w S. pod zarzutem popełnienia przestępstwa związanego z produkcją narkotyków. Środki, które I. P. uzyskiwał z tytułu podejmowanych prac dorywczych przeznaczał na własne potrzeby, a nie na utrzymanie rodziny, ewentualne środki przekazywane na potrzeby rodziny pokrywały niewielki ułamek kosztów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego i były nieregularne.

W okresie, gdy I. P. przebywał w areszcie śledczym E. P. w 2008 r. sprzedała mieszkanie przy ul. (...) w S. i pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania przeznaczyła na własne potrzeby.

W dniu 4 kwietnia 2012 r. I. P. sprzedał mieszkanie przy
ul. (...) w S. za kwotę 165 000 zł, z czego kwoty: 24 000 USD przekazał swojemu bratu w Grecji na budowę/remont jego nieruchomości; 5 000 zł przekazał swojej siostrze w Polsce; przekazał swoim dwóm siostrzeńcom w Grecji łączną 500 euro, a pozostałe pieniądze przeznaczył na swoje bieżące utrzymanie.

Dowód:

–

częściowo zeznania powoda I. P., k. 79 – 81 w zw. z k. 280, 281 – 282, 335 – 337,

–

zeznania pozwanej E. P., k. 296 – 301,

–

zeznania świadka J. R., k. 217 – 220,

–

zeznania świadka E. U., k. 247 – 249,

–

zeznania świadka M. R., k. 258 – 260,

–

zaświadczenie lekarskie, k. 4,

–

zaświadczenie z ZUS/O S., k. 5,

–

recepta oraz paragon za leki, k. 9, 9v,

–

decyzja w przedmiocie przyznania zasiłku stałego, k. 12, 13,

–

zaświadczenie o prawie odrębnej własności lokalu mieszkalnego, k. 105,

–

umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego z dnia 4 kwietnia 2012 r., k. 106 – 109,

Obecnie E. P.: ma ukończone 40 lat; zamieszkuje w Wielkiej Brytanii; jest rozwódką; nie ma nikogo na utrzymaniu; poza samochodem nie posiada żadnego majątku; nie posiada oszczędności; posiada zadłużenie wobec instytucji finansowych w łącznej kwocie ok. 7 000 (...); pracuje ok. 8 godzin dziennie jako nauczycielka języka angielskiego za pośrednictwem agencji pracy. W okresach, gdy
w szkole nie odbywają się zajęcia lekcyjne E. P. nie otrzymuje wynagrodzenia za pracę.

E. P. uzyskuje za pracę wynagrodzenie na poziomie ok. 1 200 – 1 300 (...) miesięcznie, a na opłacenie stałych zobowiązań, wyżywienie wydatkuje około 1 200 (...) miesięcznie – w tym: wynajęcie mieszkania (...) miesięcznie; opłata za energię elektryczną ok. 15 (...) miesięcznie; opłata za gaz ok. 19 (...) miesięcznie; opłata za wodę i ścieki ok. 33 (...) miesięcznie; opłata za telefon komórkowy ok. 50 (...) miesięcznie; abonament telewizyjny ok. 78 (...) kwartalnie; opłata za telefon stacjonarny i Internet ok. 40 (...) miesięcznie; podatek od środków transportowych ok. 11 (...) miesięcznie; podatek od nieruchomości ok. 78 (...) miesięcznie.

Od czasu opuszczenia aresztu śledczego przez I. E. P. nie utrzymuje kontaktu ze swoim ojcem i obawia się go.

Dowód:

–

zeznania pozwanej E. P., k. 296 – 301,

–

zeznania świadka J. R., k. 217 – 220,

–

zaświadczenie o zarobkach, k. 153 – 154,

–

informacja o warunkach zatrudnienia, k. 157,

–

informacja o podatku od środków transportu, k. 160 – 161,

–

informacja o podatku od nieruchomości, k. 163,

–

informacja o wysokości czynszu za mieszkanie, k. 165,

–

informacja o opłacie za telefon komórkowy, k. 167,

–

informacja o opłacie za energię elektryczną, k. 170,

–

informacja o opłacie za gaz, k. 174,

–

informacja o wysokości abonamentu telewizyjnego, k. 177 – 178,

–

informacja o spłacie zadłużenia, k. 185 – 186.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo I. P. o zasądzenie alimentów okazało się bezzasadne.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów
i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów.

Pozostałe dokumenty nie wymienione w stanie faktycznym uzasadnienia, a zgromadzone w sprawie nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a tym samym nie stanowiły podstawy powyższych ustaleń faktycznych. W szczególności – w ocenie Sądu – kwestie związane z próbami wymeldowania powoda z lokalu przy ul. (...) pozostają bez związku ze sprawą o alimenty.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły częściowo zeznania powoda oraz zeznania pozwanej i powołanych w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia świadków. Sąd wiarę zeznaniom pozwanej oraz powołanym w sprawie świadkom, albowiem w zakresie istotnym z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotu postępowania zeznania te wzajemnie ze sobą korespondowały i się uzupełniały, a nadto korespondowały z treścią dowodów z dokumentów, której z wyżej podanych względów Sąd uznał za wiarygodne. Prawdziwość zeznań ww. osób znalazła swoje potwierdzenie również w samej sytuacji faktycznej powoda, który będąc w wieku 75 lat nie posiada świadczenia emerytalno – rentowego, co – w ocenie Sądu – jednoznacznie świadczy, że przez okres życia, w którym mógł legalnie pracować uchylał się od tego i obecnie jest zdany na świadczenie z (...).

W odniesieniu do zeznań powoda, to Sąd uznał je za wiarygodne jedynie w takim zakresie, który korespondował z treścią powyższych dowodów uznanych przez niniejszy Sąd za wiarygodne oraz w takim zakresie, w którym nie ujawniły się dowody przeciwne (m.in. jak rozdysponował pieniądze ze sprzedaży mieszkania przy
ul. (...) w S.). W pozostałym zakresie – w ocenie Sądu – zeznania powoda zostały wypracowane jedynie na potrzeby niniejszego postępowania w celu korzystnego dla niego rozstrzygnięcia sprawy i nie mają żadnego związku
z rzeczywistym przebiegiem zdarzeń z udziałem powoda.

Powództwo I. P. zostało oparte o art. 128 k.r.o. w zw. z art. 129 k.r.o. Zgodnie z powołanym art. 128 k.r.o., obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. W myśl art. 129 k.r.o., obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi (§ 1). Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym
i majątkowym (§ 2).

W okolicznościach sprawy Sąd doszedł do wniosku, że powództwo I. P. nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na normę wyrażoną w art. 144 ¹ k.r.o. Stosownie do treści powołanego unormowania, zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

W ocenie Sądu – w świetle zasad doświadczenia życiowego i zawodowego –
w polskim społeczeństwie powszechnie aprobowane są zasady współżycia społecznego, które wskazują, że:

–

aby domagać się od drugiego człowieka przyzwoitego zachowania należało
w przeszłości traktować go przyzwoicie;

–

każdy człowiek powinien mieć świadomość, że proces starzenia się człowieka wiąże się z chorobami, utratą sił witalnych i w związku z tym będąc w pełni sił należy podejmować działania, aby zabezpieczyć się na starość m.in. pracując legalnie i odprowadzając składki na ubezpieczenie emerytalno – rentowe, aby na uzyskać w odpowiednim czasie jedno z przedmiotowych świadczeń.

Przedkładając powyższe zasady na grunt niniejszej sprawy należy jednoznacznie stwierdzić, iż powód przed zainicjowaniem niniejszej sprawy nie przestrzegał powyższych zasad. W szczególności należy podnieść, że w okresie, gdy powód był w pełni sił do podejmowania legalnego zatrudnienia, to parał się nielegalną pracą – z której obecnie nie ma żadnych korzyści, a pozyskiwane w ten sposób środki pieniężne przeznaczał na własne cele. W sytuacji gdyby powód nawet podejmował nielegalne zatrudnienie, ale przeznaczał środki na utrzymanie rodziny, to hipotetycznie można by było rozważać, czy obecnie pozwana nie powinna „spłacić” wobec powoda swoistego długu wdzięczności. Niemniej – jak to już sygnalizowano – postępowanie dowodowe wykazało, że powód nie przyczyniał się do zaspokajania potrzeb rodziny na takim poziomie, że obecnie może skutecznie domagać się od córki alimentów. Okoliczność, że powód raz przeznaczył większą kwotę, tj. 8 000 zł na zakup kawalerki dla córki nie przesądzą o tym, że powództwo alimenty winno zasługiwać na uwzględnienie. Powód zakup przedmiotowej kawalerki zrekompensował sobie bowiem powielekroć sprzedając wbrew i bez wiedzy córki mieszkanie przy ul. (...) w S.. Postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że powód nie był dobrym ojcem, który się troszczył cały czas o potrzeby córki, a zatem obecnie nie może skutecznie liczyć na wsparcie dziecka.

Kolejno należy podnieść, że skoro powód dokonywał w przeszłości takich wyborów, że nie będzie podejmował legalnego zatrudnienia, aby wypracować sobie świadczenie emerytalne lub rentowe, to obecnie musi ponosić konsekwencje swojego zachowania. Postępowanie dowodowe nie wykazało, aby powód nie miał możliwości podejmowania legalnego zatrudnienia, a tym samym musi obecnie zadbać
o zaspokajanie własnych potrzeb życiowych inaczej aniżeli poprzez alimenty od córki.

W ocenie Sądu, o ile nawet, gdyby przyjąć, że powód znajduje się
w niedostatku w rozumieniu art. 133 § 2 k.r.o., albowiem wysokość uzyskiwanych przez niego świadczeń nie pozwala mu na zaspakajanie jego podstawowych potrzeb życiowych, to znalazł się w tej sytuacji z własnej woli. Powód bowiem sprzedając w 2012 r. mieszkanie przy ul. (...) w S. zachował się nieracjonalnie przekazując swojemu bratu 24 000 USD nie będąc do tego zobowiązanym, a tym samym pozbawił się środków na własne utrzymanie. Gdyby powód nie porozdawał większości pieniędzy pochodzących ze sprzedaży lokalu, to racjonalnie gospodarując mógłby mieć utrzymanie na długie lata.

Powyżej opisane postawy powoda – w świetle powołanych zasad współżycia społecznego – budzą daleko idący sprzeciw Sądu i nie mogą korzystać z ochrony prawnej. Postępowanie dowodowe nie wykazało, aby powód wykazywał się
w przeszłości właściwą zapobiegliwością, a zatem musi ponosić obecnie konsekwencje swojego zachowania i nie ma zgody Sądu na to, aby konsekwencje zaniechań powoda przerzucać na jego córkę.

Podsumowując powyższe rozważania należy powtórnie wskazać, że powód swoim postępowaniem złamał powyżej powołane elementarne zasady współżycia społecznego i w konsekwencji jego żądanie alimentów należy uznać za sprzeczne z tymi zasadami w rozumieniu art. 144 ¹ k.r.o.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż możliwości zarobkowe
i majątkowe pozwanej (w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o.) nie pozwalałyby na zasądzenie od niej świadczeń alimentacyjnych, albowiem posiada ona środki jedynie na bieżące utrzymanie. Zasądzenie zaś świadczeń alimentacyjnych narażałoby pozwaną na niedostatek, co nie mogłoby się spotkać z aprobatą Sądu.

Mając powyższe na względzie powództwo I. P. o alimenty podlegało oddaleniu, o czym orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Powód przegrał niniejszą sprawę w całości w rozumieniu art. 98 k.p.c., a w konsekwencji pozwany mógł się domagać od niego zwrotu kosztów procesu. Koszty procesu, które poniosła pozwana opiewały w niniejszej sprawę na łączną kwotę 137 zł (tj. 120 zł – koszty zastępstwa procesowego [§ 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie – Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.] oraz 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie II wyroku.