Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania K. S. (K. S. )

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówce Terenowej w K.

o prawo do renty rolniczej

na skutek apelacji ubezpieczonego K. S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 25 września 2012r. sygn. akt X U 1181/11

oddala apelację.

/-/ SSO del. E.Kocurek-Grabowska /-/ SSA J.Ansion /-/ SSA M.Woźnowska-Gallos

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 342/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 maja 2011r. organ rentowy - Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - odmówił ubezpieczonemu K. S. prawa do renty rolniczej. W uzasadnieniu wskazał, że lekarz rzeczoznawca
oraz komisja lekarska nie uznali ubezpieczonego za trwale lub okresowo całkowicie niezdolnego do pracy.

Od decyzji tej ubezpieczony wniósł odwołanie, wskazując, że stan jego zdrowia ulega stałemu pogorszeniu, jest pod stałą opieką lekarzy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji, wnosząc o oddalenie odwołania ubezpieczonego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 września 2012r., sygn. akt X U 1181/11, Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach oddalił odwołanie ubezpieczonego K. S. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 5 maja 2011r.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony K. S. (ur. (...)) w okresie od 5 października 2009r. do 30 czerwca 2010r. korzystał z zasiłku chorobowego (k. 17 a.o.).

W dniu 11 lutego 2011r. ubezpieczony wystąpił do organu rentowego
z wnioskiem o ustalenie uprawnień do renty rolniczej (k. 1 a.r.).

Lekarz rzeczoznawca, badając ubezpieczonego w dniu 21 marca 2011r. rozpoznał u niego jako chorobę zasadniczą organiczne zaburzenia depresyjne,
a jako choroby współistniejące - zespół szyjny, nadciśnienie tętnicze bez zmian narządowych. Nie uznał badanego za całkowicie niezdolnego do pracy
w gospodarstwie rolnym, nie stwierdził niezdolności badanego do samodzielnej egzystencji. Z kolei, komisja lekarska, badając ubezpieczonego w dniu 12 kwietnia 2011r. rozpoznała u niego organiczne zaburzenia depresyjne, nadciśnienie tętnicze, niedosłuch, zespół szyjny. Komisja lekarska po badaniu podmiotowo-przedmiotowym oraz po przeanalizowaniu przedstawionej przez ubezpieczonego dokumentacji leczenia, badań dodatkowych nie stwierdziła naruszenia sprawności organizmu
w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym. Badany był konsultowany przez specjalistę psychiatrę.(k. 17, 21 a.o.).

Sąd I instancji stwierdził, że kwestia sporna sprowadzała się zatem do ustalenia, czy ubezpieczony jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym, czy też ustalenia orzeczników organu rentowego uznać należy za prawidłowe.

Sąd Okręgowy, badając sprawę, dopuścił dowód z opinii lekarzy
biegłych - specjalistów z zakresu psychiatrii, neurologii, ortopedii, laryngologii
i chorób wewnętrznych.

Biegły sądowy psychiatra M. D. na podstawie przeprowadzonego badania, analizy dokumentacji medycznej i akt sprawy w opinii z dnia 9 września 2011r.(k. 26-28) rozpoznała u ubezpieczonego organiczne zaburzenia nastroju - epizod depresyjny łagodny. Biegła wskazała, że organiczne podłoże zaburzeń jest potwierdzone badaniem klinicznym oraz wykonanym w PZP badaniem psychologicznym. W badaniu biegła rozpoznała łagodne zaburzenia poznawcze, zaburzenia afektywne, snu i apetytu, okresowo lęk. Jest samodzielność
w czynnościach dnia codziennego, umiarkowana aktywność złożona. Zdaniem biegłej, stan zdrowia psychicznego ubezpieczonego nie jest wskazaniem do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym od 1 lutego 2011r.

Biegły sądowy neurolog E. M. w opinii z dnia
20 października 2011r. (k. 39-41) stwierdziła u ubezpieczonego stan po urazie
głowy z utratą przytomności w 2008r. (encefalopatię o niedużym stopniu
nasilenia, zespół bólowy w odcinku szyjnym kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych bez ostrych objawów korzeniowych, zaburzenia lękowo-depresyjne. W ocenie biegłej, pod względem neurologicznym ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w swoim gospodarstwie rolnym od 1 lutego 2011r. Biegła nie stwierdziła objawów uszkodzenia układu nerwowego.

Biegły internista A. C. w opinii z dnia 11 października 2011r.
i uzupełniającej z dnia 21 listopada 2011r. (k. 42-43, 56) rozpoznała u ubezpieczonego nadciśnienie tętnicze oraz chorobę refleksową przełyku. Zdaniem biegłej, podstawa zgłaszanych przez ubezpieczonego dolegliwości ma związek ze stanem emocjonalnym badanego i zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. U badanego nie rozpoznano choroby niedokrwiennej serca, tym bardziej niestabilnej. Nadciśnienie nie dało istotnych powikłań narządowych i wymaga stałego leczenia. W ocenie internistycznej, ubezpieczony od 1 lutego 2011r. nie jest całkowicie niezdolny do pracy
w gospodarstwie rolnym.

Biegły ortopeda J. N. w opinii z dnia 6 marca 2012r. (k. 79-80) rozpoznał u ubezpieczonego stan po operacyjnym usunięciu uszkodzonych części łąkotki przyśrodkowej kolana lewego, bez upośledzenia funkcji motorycznej kolana
i kończyny dolnej lewej w 2008r. oraz cechy dyskopatii szyjnej na poziomie C5-C6
i początki zmian zwyrodnieniowych. Biegły stwierdził, że pod względem ortopedycznym ubezpieczony jest zdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Staw kolanowy lewy jest w chwili obecnej wydolny ruchowo, a zmiany w kręgosłupie szyjnym nie czynią ubezpieczonego trwale, czy okresowo całkowicie niezdolnym
do pracy w gospodarstwie rolnym.

Biegły laryngolog A. S. rozpoznała u ubezpieczonego
w zakresie schorzeń laryngologicznych obustronny niedosłuch odbiorczy - słuch społecznie wydolny. Zdaniem biegłej, z punktu widzenia laryngologicznego, ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

W opinii uzupełniającej z dnia 24 lipca 2012r. i 26 lipca 2012r. (k. 116-117) biegłe sądowe: internista A. C. i neurolog E. M. stwierdziły, że w czasie diagnostyki ubezpieczonego w szpitalu w okresie
od 26 stycznia do 7 lutego 2012r. wykluczono chorobę wieńcową, rozpoznano jako główną przyczynę dolegliwości zespół stresu pourazowego i objawy bólowe głowy,
a jako dodatkowe rozpoznanie: stan po urazie głowy, dyskopatia C5-C6 i nadciśnienie tętnicze. Biegłe podtrzymały dotychczasowe opinie w zakresie braku całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym.

Biegły psychiatra M. D. w opinii uzupełniającej z dnia 3 września 2012r. (k. 139-140) stwierdziła, że opinia główna jest aktualna w świetle pobytu ubezpieczonego w Szpitalu Miejskim w S. od 26 stycznia do 7 lutego 2012r. Przebyta hospitalizacja oraz ustalone w jej trakcie rozpoznanie nie mają wpływu
na ostateczną treść sporządzonej opinii, w tym ocenę zdolności do pracy
w gospodarstwie rolnym.

Sąd Okręgowy, powołując się na art. 21 ust. 1, ust. 5-7 ustawy z dnia
20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz. U. z 2008r. nr 50, poz. 291 z późn. zm.), stwierdził, że wyniki postępowania dowodowego dają podstawę do stwierdzenia, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy
w gospodarstwie rolnym.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił stanowiska biegłych z zakresu neurologii, chorób wewnętrznych, ortopedii, laryngologii i psychiatrii, przedstawione w opiniach podstawowych i uzupełniających. Biegli sądowi, specjaliści w zakresie poszczególnych specjalności lekarskich, zgodnie wskazali, że brak jest podstaw
do stwierdzenia u odwołującego całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Opinie biegłych zostały wydane po dokładnej analizie zgromadzonej przez organ rentowy i przedłożonej przez odwołującego dokumentacji lekarskiej oraz
po przeprowadzeniu jego badań. Opinie są kompletne i wyczerpujące. Sąd w pełni podzielił wnioski przedstawione przez biegłych i przyjął je jako własne.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy nie podzielił zastrzeżeń ubezpieczonego do opinii biegłych z zakresu psychiatrii, neurologii i chorób wewnętrznych, wydanych w sprawie - nie zawierały one, w ocenie Sądu I instancji, argumentów natury medycznej, mogących podważyć wnioski końcowe wywiedzione przez biegłych lekarzy. Nadto, rozwianiu ewentualnych wątpliwości, co do stanu zdrowia ubezpieczonego w związku z jego hospitalizacją od 26 stycznia do 7 lutego 2012r.,
jak też ustaleniu, czy ubezpieczony nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy
w gospodarstwie rolnym, w świetle pobytu w szpitalu w tym czasie, służyły opinie uzupełniające biegłych internisty, neurologa i psychiatry. Biegli ci zaś w opiniach uzupełniających podzielili w pełni wnioski z opinii podstawowych oraz orzeczenia orzeczników organu rentowego oraz wcześniej opiniujących odwołującego biegłych
z zakresu ortopedii i laryngologii, jednoznacznie wskazując, iż nie jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym.

Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd I instancji stwierdził,
że ponieważ odwołujący nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy
w gospodarstwie rolnym, więc nie przysługuje mu renta rolnicza.

Z tych względów, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł,
jak w sentencji zaskarżonego wyroku.

Apelację od wyroku wniósł ubezpieczony.

Apelujący, kwestionując zaskarżone rozstrzygnięcie, wniósł o powołanie dowodu z opinii biegłego ortopedy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego jest bezzasadna.

Wbrew zarzutom apelacji, Sąd Okręgowy ferując zaskarżone orzeczenie,
nie naruszył prawa.

Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia Sądu I instancji,
jak również podziela jego ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego.
Sąd Okręgowy dokonał trafnej interpretacji przepisów prawa materialnego,
co czyni zbędnym ponowne przytaczanie ustaleń oraz szczegółowych rozważań zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (vide: Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 5 listopada 1998r., sygn. I PKN 339/98).

Przedmiotem sporu było prawo ubezpieczonego do renty rolniczej.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.), jednym z warunków koniecznych dla nabycia prawa do tego świadczenia jest istnienie całkowitej niezdolności do pracy w rozumieniu ust. 5 tego przepisu, zgodnie z którym za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność
do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Gospodarstwo rolne ubezpieczonego położone jest w M..
Na powierzchni około 5 ha ubezpieczony nic nie uprawia. Jego stałym miejscem zamieszkania jest M., ubezpieczony często przebywa również w S.
u znajomej.

Ponieważ zdaniem ubezpieczonego, jego stan zdrowia uniemożliwia mu pracę w jego gospodarstwie, należało ocenić stan zdrowia ubezpieczonego, jako przesłankę jego prawa do renty rolniczej. Ocena taka wymagała wiadomości specjalnych
(art. 278 § 1 k.p.c.), dlatego musiała być dokonywana z udziałem biegłych lekarzy.

W toku postępowania przed Sądem I instancji stan zdrowia ubezpieczonego
był przedmiotem oceny biegłych sądowych z zakresu neurologii, chorób wewnętrznych, ortopedii, laryngologii i psychiatrii.

Biegli zgodnie stwierdzili, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny
do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego, który opinie
te uznał za merytoryczne i fachowe.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wymienione opinie mogły stanowić podstawę
do stanowczego ustalenia, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy
w gospodarstwie rolnym. Za miarodajnością powyższych opinii przemawiał fakt,
że pozostawały one w tym zakresie w zgodności ze sobą, wzajemnie się uzupełniając, tworząc spójną całość.

Sąd Apelacyjny nie przychylił się do wniosku zawartego w apelacji
o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ortopedy.

Sąd I instancji zgromadził w toku postępowania obszerny materiał dowodowy, pozwalający na stwierdzenie, że ubezpieczony jest zdolny do pracy z przyczyn ortopedycznych.

Biegły z zakresu ortopedii w opinii z dnia 6 marca 2012r. stwierdził,
że pod względem ortopedycznym ubezpieczony jest zdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Zdaniem biegłego, stan kolanowy lewy jest wydolny ruchowo, a zamiany
w kręgosłupie szyjnym nie czynią ubezpieczonego trwale lub okresowo całkowicie niezdolnym do pracy w gospodarstwie rolnym.

Dodatkowo Sąd Apelacyjny zauważa, że sam fakt, iż opinie biegłych nie były korzystne dla ubezpieczonego, nie może uzasadniać ponownego przeprowadzania dowodów na tę samą okoliczność. Pogląd ten znajduje oparcie w wyroku Sądu Najwyższego z 3 marca 2011r., sygn. II UK 306/10, opubl. LEX nr 885008, zgodnie
z którym: „Okoliczność, iż zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych, wcale nie oznacza, że w każdym przypadku jest to konieczne, potrzeba taka może bowiem wynikać z okoliczności sprawy i podlega ocenie sądu orzekającego. Dlatego nie ma uzasadnienia wniosek
o powołanie kolejnego biegłego (biegłych) w sytuacji, gdy złożona już opinia jest niekorzystna dla strony. Zgłaszając taki wniosek, strona winna wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w złożonych do akt sprawy opiniach biegłych, które dyskwalifikują te opinie, uzasadniając tym samym powołanie dodatkowych opinii”.

W przedmiotowej sprawie apelujący nie wykazał takich błędów,
czy sprzeczności, toteż nie zaistniała potrzeba przeprowadzenia dowodu z opinii innego biegłego ortopedy.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, ubezpieczony nie wykazał,
że po jego stronie zachodzi całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym.

Przeprowadzone w toku postępowania dowody z opinii biegłych nie dowodzą,
w ocenie Sądu II instancji, że stan jego zdrowia uzasadnia spełnienie przez niego przesłanek do przyznania prawa do renty rolniczej.

Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008r., sygn. III UK 9/08, opubl. LEX nr 494139,
iż „Niezdolność do pracy uzależniona jest od stopnia naruszenia sprawności organizmu, co może być stwierdzone tylko przez lekarzy właściwych specjalności”. Innymi słowy, samo subiektywne przekonanie ubezpieczonego o jego złym stanie zdrowia jest bez znaczenia w postępowaniu, którego przedmiotem jest przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Kierując się powyższymi motywami, Sąd Apelacyjny uznał, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy,
a zatem zaskarżony wyrok Sądu I instancji w pełni odpowiadał prawu.

Mając na względzie powyższe, Sąd Apelacyjny opierając się na treści
art. 385 k.p.c., oddalił apelację ubezpieczonego.

/-/ SSO del. E.Kocurek-Grabowska /-/ SSA J.Ansion /-/ SSA M.Woźnowska-Gallos

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR