Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2017 r. w O.

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.,

przeciwko M. J.,

o zapłatę,

I.  zasądza od pozwanej M. J. na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę 7.684,16 zł (siedem tysięcy sześćset osiemdziesiąt cztery złote 16/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 07.08.2017 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.643,22 zł (tysiąc sześćset czterdzieści trzy złote 22/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

IV.  wyrokowi w pkt. I i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

/-/ SSR Piotr Żywicki

Sygn. akt I C 3093/17

UZASADNIENIE

Powód – (...) S.A. z siedzibą w W. – wniósł o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej kwoty 9900,22 zł z odsetkami ustawowymi oraz kosztami procesu.

Uzasadniając swoje roszczenie wskazał, że w dniach 23.03.2015., 08.06.2015r. i 07.11.2015r. udzielił stronie pozwanej pożyczek w wysokościach odpowiednio 5500 zł, 2000 zł i 3500 zł zaś ta zobowiązała się do zwrotu łącznie kwot odpowiednio 10.532,44 zł, 3.829,98 zł i 6.365,23 zł. Strona pozwana spłaciła z tytułu tych trzech umów kwoty odpowiednio 7.423,26 zł, 2.264,49 zł i 1.105 zł. Powód rozliczył wpłaty przy uwzględnieniu wypowiedzenia ostatniej umowy i dokonanym w związku z tym pomniejszeniem dodatkowych kosztów z nią związanych. Strona pozwana pomimo wezwania jej do zapłaty pozostałych kwot zapłaty tej nie dokonała.

Pozwana – M. J. - nie odpowiedziała na pozew, nie stawiła się również na rozprawę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23.03.2015r. powód udzielił stronie pozwanej pożyczki w wysokości 5.500 zł, zaś strona pozwana zobowiązała się do zwrotu łącznie kwoty 10.532,44 zł. Na kwotę tą składał się - oprócz pożyczonej kwoty – koszt ubezpieczenia 880 zł, opłata przygotowawcza 638 zł, dodatkowa opłata przygotowawcza 255,20 zł, odsetki 432,24 zł oraz opłata za obsługę w domu 2.827 zł. Pożyczki udzielono na okres 60 tygodni. Strony pozwana spłaciła z tytułu pożyczek kwoty odpowiednio 7.423,26 zł, 2.264,49 zł i 1.105 zł.

W dniu 08.06.2015r. powód udzielił stronie pozwanej pożyczki w wysokości 2000 zł, zaś strona pozwana zobowiązała się do zwrotu łącznie kwoty 3829,98 zł. Na kwotę tą składał się - oprócz pożyczonej kwoty – koszt ubezpieczenia 320 zł, opłata przygotowawcza 232 zł, dodatkowa opłata przygotowawcza 92,80 zł, odsetki 157,18 zł oraz opłata za obsługę w domu 1028 zł. Pożyczki udzielono na okres 60 tygodni. Strony pozwana spłaciła łącznie kwotę 2.264,49 zł.

W dniu 07.11.2015r. powód udzielił stronie pozwanej pożyczki w wysokości 3.500 zł, zaś strona pozwana zobowiązała się do zwrotu łącznie kwoty 6365,23 zł. Na kwotę tą składała się - oprócz pożyczonej kwoty – prowizja 980 zł, opłata przygotowawcza 40 zł, odsetki 340,23 zł oraz opłata za „pakiet elastyczny” 1.505 zł obejmującą opłatę za „dostarczenie gotówki”, „świadczenia spłaty w domu” oraz „elastycznego planu spłat”. Pożyczki udzielono na okres 60 tygodni. Strony pozwana spłaciła łącznie kwotę 1.105 zł.

(dowód: umowy pożyczek – k. 5-6, 7-8, 9-12)

W związku z niewywiązaniem się z postanowień umownych powód wypowiedział umowy pożyczek. Przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego, powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty.

(dowód: wypowiedzenie umowy k. 15; wezwanie do zapłaty – k. 16; informacja o stanie zadłużenia – k. 17)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z art. 339 §1 i 2 kpc jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Ponieważ w ocenie sądu okoliczności przytoczone w pozwie budziły wątpliwości sądu, koniecznym stało się przeprowadzenie postępowania dowodowego.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedstawionych przez powoda, których prawdziwość nie budziła wątpliwości Sądu.

Roszczenia powoda znajduje oparcie w art. 720 kc oraz w przepisach ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 powołanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym w myśl ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Z art. 5 pkt 8 ww. ustawy wynika, że całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta stanowi sumę całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. W pkt 6 tego artykułu wskazano, że całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Przywołana wyżej ustawa nie wyłącza stosowania ogólnych przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących pożyczki. Stanowi jednak ograniczenie wyrażonej w art. 353 ¹ k.c. zasady swobody umów. W myśl zaś art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 353 k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Powód udzielił stronie pozwanej trzech pożyczek, którą to strona pozwaną zobowiązał się zwrócić wraz z odsetkami umownymi oraz dodatkowymi kosztami pozaodsetkowymi.

Wskazać należy, że umowa pożyczki jest umową odpłatną. Zwyczajową formą wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału są odsetki, ewentualnie także inne opłaty (nazywane najczęściej prowizją czy opłatami przygotowawczymi). Oczywiście wysokość tych opłat nie może być dowolna. W sytuacji gdy są one rażąco wygórowane, można uznać postanowienia umowy je kształtujące za niezgodne z zasadami współżycia społecznego lub też za zmierzające do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych i przez to nieważne. Czynności prawne bowiem (w tym także i umowy) podlegają ocenie pod kątem zgodności z zasadami współżycia społecznego i zgodności z prawem. Zgodnie zaś z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest także czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (art. 58 §2 kc). Przy czym za naruszenie zasad współżycia społecznego należy rozumieć zawarcie umowy sprzecznej z uczciwością i rzetelnością kupiecką lub takiej, która kształtować będzie wzajemne stosunki między stronami w sposób ewidentnie urągający słuszności (tak Agnieszka Rzetecka-Gil, Kodeks Cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX/el., 2011).

Jednocześnie wskazania wymaga, iż w chwili zawierania przez strony umowy pożyczki nie obowiązywały przepisy określające maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, które mogły być pobierane od konsumentów. Art. 36a ustawy - określający maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu – dodany został bowiem do ustawy o kredycie konsumenckim z 12 maja 2011r. ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 roku o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw. Przepis ten wszedł w życie dopiero z dniem 11 marca 2016r. i dotyczy umów zawieranych po tej dacie.

Mając jednak na uwadze fakt, że ustawodawca ostatecznie określił maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych, przepisy te należy uwzględnić przy ocenie wysokość kosztów pozaodsetkowych w niniejszej sprawie, tj. przy badaniu górna granica tych kosztów, powyżej których postanowienia umowne winny być uznane za nieważne (art. 58 §1-3 kc). W ocenie sądu granicę tę winna wyznaczać wysokość tych kosztów określona w obecnym stanie prawnym, jako najpełniej odnosząca się do woli ustawodawcy.

Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim koszty pozaodsetkowe nie mogą przekroczyć sumy dwóch składników: 25 proc. kredytu (część stała) oraz 30 proc. wartości kredytu w skali roku (część zmienna zależna od czasu trwania umowy). Zgodnie z powyższym dozwolone pozaodsetkowe koszty w niniejszej sprawie, mogłyby wynosić odpowiednio”

a)  z umowy pierwszej: 3.273,63 zł tj. [5.500 x 25%] + [(5.500 x 420/365) x 30%] = 1.375 + 1.898,63 = 3.273,63 zł;

a)  z umowy drugiej: 1.190,41 zł tj. [2.000 x 25%] + [(2.000 x 420/365) x 30%] = 500 + 690,41 = 1.190,41 zł;

b)  z umowy trzeciej: 2.083,22 zł tj. [3.500 x 25%] + [(3.500 x 420/365) x 30%] = 875 + 1.208,22 = 2.083,22 zł;

W świetle umowy zatem, strona pozwana winna zapłacić powodowi kwoty:

a)  z umowy pierwszej 9.205,87 zł na co składało się 5.500 zł (kwota pożyczki) + 3.273,63 zł (maksymalne pozaodsetkowe koszty) + 432,24 zł (odsetki umowne).

b)  z umowy drugiej 3.347,59 zł na co składało się 2.000 zł (kwota pożyczki) + 1.190,41 zł (maksymalne pozaodsetkowe koszty) + 157,18 zł (odsetki umowne).

c)  z umowy trzeciej 5.923,45 zł na co składało się 3.500 zł (kwota pożyczki) + 2.083,22 zł (maksymalne pozaodsetkowe koszty) + 340,23 zł (odsetki umowne).

Ponieważ strona pozwana uiściła kwoty odpowiednio 7.423,26 zł, 2.264,49 zł i 1.105 zł, do zapłaty pozostawały kwoty: 1782,61 zł (pierwsza umowa), 1083,10 zł (druga umowa) i (...),45 (trzecia umowa).

Łącznie zatem strona pozwana winna zwrócić powodowi kwotę 7.684,16 zł. Tym samym - na podstawie ww. przepisów oraz art. 481 §1 i 2 kc i art. 482 kc - kwotę tę należało zasądzić od strony pozwanej na rzecz powoda wraz z odsetkami jak w pozwie (pkt I wyroku).

W pozostałym zakresie powództwo było niezasadne (z uwagi na wyżej opisaną niezgodność z prawem i zasadami współżycia społecznego – art. 58 §1 i 2 kc w zw. z art. 58 §3 kc) i jako takie podlegało oddaleniu (pkt II).

O kosztach orzeczono w pkt III wyroku zgodnie z wyrażoną w art. 100 kpc. Ponieważ pozwana przegrała sprawę w 77,62% w takim też stosunku powinna ponieść koszty procesu, na które składała się opłata od pozwu 300 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 1.800 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł.

Rozstrzygniecie w pkt IV wyroku oparto o art. 333 §1 pkt 3 kpc.

/-/ SSR Piotr Żywicki